Laatste Bericht*»
Vóór jionflerd fijftii jaren
Gemengde Berichten.
Rechtszaken.
—De bekende circulaire yan dr. Ph. J. Moedemaker
is door den kerkeraad te Goes voor kennisgeving
aangenomen. Aldus meldt het Zuiden.
Op de tegenspraak in de Standaard vanhet
bericht, dat aanvraag is gedaan om het gebouw
der Vrpe Gemeente ten behoeve van bijbellezin
gen", verhaalt het Hbl., dat inderdaad stappen
daartoe zjjn gedaan, en dat het bestuur der
Vrije Gemeente zeker er over gepolst is.
Laatstgenoemd blad verneemt dat de gemach
tigden der zoogenaamde kerkelijke commissie te
Amsterdam hun hoofd gestooten hebben bij het
grootboek, toen zjj betaling der verschenen rente
verlangden. Daarentegen hebben de gemachtigden
van het classicaal bestuurdoende wat des kerke-
raads is, wèl de verschenen rente ontvangen. De
eerstbedoelde weigering zou daaraan te danken
zijn, dat het classicaal bestuur in die qualiteit
beslag heeft doen leggen op de kerkelijke renten.
De financieele autoriteiten schijnen dus dat
classicaal bestuur te beschouwen als te zjjn de
wettige kerkeraad der Amsterdamsche gemeente,
in vereeniging met de niet geschorste leden.
In den laatsten tijd heeft meer dan eenmaal,
zoowel voor kantongerechten als voor rechtban
ken en andere rechtscolleges, een punt van over
weging uitgemaakt de vraagof, wanneer in eene
verordening voor de vaststelling twee datums
worden genoemd, die verordening al of niet ver
bindend is.
Zoowel in onderscheidene gemeenten-verorde
ningen in onze omgeving als in eene verordening
van den provincialen wetgever is het formulier
van afkondiging aanleiding geweest tot het op
werpen van excepties en heeft het verschillende,
anders onbeteekenende zaken tot aelfs voor ons
hoogste rechtscollege gebracht.
Met het oog daarop gelooven wij onzen lezers
geen ondienst te doen met mededeeling van de
hoofdpunten van een arrest, gewezen door den
Hoogen Raad der Nederlanden, naar aanleiding
van een beroep van den ambtenaar van het
openbaar ministerie bjj het kantongerecht te
Middelburg, requirant van cassatie tegen een
vonnis van voormeld kantongerecht van 18 Oct.
1885, waarbjj A. v. d. B. te Veere is ontslagen
van alle rechtsvervolging, de kosten te dragen
door den staat.
De hooge raad heeft dit beroep in cassatie
verworpen en het vonnis van den kantonrechter,
waarbjj v. d. B. is ontslagen van rechtvervolging
bevestigd.
De hooge raad grondt zjjn arrest o. a. op de
volgende overwegingen:
dat aan den gerequireerde is ten laste gelegd
en in het bestreden vonnis bewezen is verklaard,
dat hjj op den 7 Sept. 1885 des avonds te ruim
7 uren op de openbare straat, de Zuidhavenstraat
te Veere, heeft gewaterd buiten de daartoe be
stemde waterbakken
dat dit feit valt onder het bereik van art. 14
der verordening van algemeene pl. politie in de
gemeente Vèere, op de overtreding waarvan bij
art. 59 dier verordening eene geldboete van 3
is bepaald
dat echter de kantonrechter deze verordening,
als niet behoorljjk afgekondigd, niet verbindend
beeft geacht en dat hiertegen het middel is ge
richt;
O. daaromtrent dat het formulier van de af
kondiging van voorzegde verordening luidt
„De burgemeester en wethouders van Veere
doen te weten, dat door den raad dier gemeente,
in zjjne vergadering van den 10 Sept./12 Oct. 1878
is vastgesteld de volgende verordening van alge
meene plaatselijke politie in de gemeente Veere c. a."
O. dat de kantonrechter terecht heeft geoordeeld,
dat, ingevolge art. 173 in verband met art. 168
der gemeentewet, de vermelding van de verga
dering, waarin eene gemeentelijke politie-veror-
dening door den raad is vastgesteld, in 'het
formulier van afkondiging dier verordening voor
de geldigheid der gedane afkondiging een ver-
eischte is, en dat daaraan niet TOidaah is, waar,
zooals hier geschied is, voor de vergadering, waarin
de vaststelling zal hebben plaats gehad, meer dan
eene dagteekening is opgegeven, vermits zoodanige
vermelding in het onzekere laat, in de vergadering
van welken der aangeduide dagen de verordening
zal zijn vastgesteld
dat de requirant zich te vergeefs daarop beroept,
dat met het bezigen der twee dagteekeningen zal
bedoeld zjjn, dat op 10 September de verordening
geheel of gedeeltelik is behandeld, doch eerstop
12 October in haar geheel ia vastgesteld, omdat.
DOOK
F. NAG T GLAS.
De geruchtmakende geschiedenis van den dag
niet haar meest nietige, doorgaans onverkwikke
lijke en soms walging wekkende kibbelarijen op
staatkundig en kerkelijk gebied, nopen niet zelden
om den blik af te wenden van het tegenwoordige
en zich te keeren tot het verledene, in de hoop
daar reiner en kalmer tijdstroom te vinden.
Wjj verplaatsen ons daarvoor in een der rus
tigste tjjdperken onzer historie, en roepen Mid
delburg voor den geest, zooals het was omstreeks
1736. In die dagen rekende men deze stad nog
onder de rjjkste steden van de republiek. Er was
letterljjk overvloed van stad-financiën, zoodat
Pieter de la Rue, die rekenmeester was, doch
vroeger in den raad zat, zich verwonderde, dat
men in dien voordeeligen tijd niet een duizend
gulden 'sjaars gebruikte om een flinke stads
boekerij te grondvesten. De handel bloeide nog
de Oost- en West-Indische compagniën wierpen
winsten af, en de commercie-compagnie, een der
weinig overgebleven maatschappijen uit den tjjd
van den beruchten wind-handel (1720), deed voor-
deelige, hoewel naar het schjjnt, geljjk later
blijken zal, niet altijd even lofwaardige zaken.
Nog zag men, zooals in de dagen toen dominé
Gargon de Walchersche Arcadia schreef (1714),
hier en daar in de stad, en vooral bij de Oost
punt en het Oost-Indisch huis, „een ondoordrin-
geljjk geweld en gewoel van menschen, paarden
en sleden." Behalve schippers, matrozen, sjouwers,
ambachtslieden en reizigers van allerlei soort, zou
wanneer de wet de vermelding van een feit of
van eene omstandigheid voorschrijft, de vraag of
dit voorschrift is nageleefd niet uit eene veron
derstelde bedoeling, maar uitsluitend uit de
gebezigde bewoordingen kan worden beantwoord.
Het aantal van hen, die alhier gebruik maken
van de goede gelegenheid om, tegen den billijken
prijs van slechts tien cents per portie, goede
en voedzame spijs te verkrijgen, neemt in de
laatste dagen zeer af. Dit is geen gunstig teeken,
maar daartegenover staat een ander verschijnsel
dat meer bemoedigend mag heeten. Het gehalte
van hen die eten komen halen is beterer zijn,
meer dan bij het begin, personen onder, voor wie
deze gunstige gelegenheid uitsluitend in het leven
is geroepen.
Voor den arbeidersstand, die voldoende verdient
om zonder bedeeling aan den kost te komen
maar wiens verdiensten niet zoo groot zijn, is
het juist dat wjj op deze gelegenheid nogmaals
de aandacht vestigen. In deze dagen, nu de kou
zich zoozeer doet gevoelen, heelt men te meer
behoefte aan goed bereide en voedzame spijzen.
Men meent dat de gelegenheid, welke bestaat
om die te verkrijgen, nog niet genoeg bekend is;
wij doen daarom een beroep op allen, die dit
kunnen doen, om daaraan zooveel mogeljjk be
kendheid te geven en tot gebruikmaking ervan
aan te sporen.
Een paar jeugdige liefhebbers van het ijs
vermaak maakten heden middag proefondervin
delijk kennis met de weldadige werking van een
bad in water van een temperatuur, eenige graden
beneden nul. Enkele waaghalzen stelden hun
leven in gevaar door een ritje te maken op de
vesten.
Yrjjdagavond zoo meldt men ons uit
Koudekerke hadden wjj het genoegen eene
uitvoering bjj te wonen van de zangvereeniging
Nuttig, Aangenaam en Stichtelijk. Onder de nom-
mers," die vooral in den smaak van het publiek
vielen, dienen aangestipt te worden de n°* 5 Ver
van hier, 8 Het beeld der roos en 12 Welsprekend
heid, welk laatste nommer, ofschoon zeer moei
lijk, met veel ambitie gezongen werd. Het geheel
maakte een aangenamen indruk, en bewees, wat
goeden wil en goede leiding vermogen. Goede
leiding vooral, en daarom komt een hartelijk woord
van dank toe aan den ijverigen directeur der
vereeniging, den heer P. J. Terwoert. Niet minder
waardeering verdienen zjj, die op gansch niet
onverdiensteljjke wjjze het orgel bespeelde, en de
dilettanten, die door hun vioolspel de pauzen op
flinke wjjze wisten aan te vullen.
Uit Goes schrjjft men ons:
Bij een Woensdagavond door den heer Chr. L.
Laan alhier gehouden bjjbellezing gaf hjj te
kennen a. s. Woensdag te zullen spreken over
Sauls gang naar de tooveres van Endor.
Daarbjj zal hjj, meent men, wjjzen op het spiri
tisme, dat nog altijd bjj velen, en vooral
onder den minderen stand, aanhangers vindt. Men
meent dat een vrouw, die jl. Zondag aan het R. K.
kerkhof in een sloot sprong, dit deed om reclame
te maken. Zjj, zoowel als de mannen, die haar
gevolgd waren, en haar op het droge brachten,
behooren tot de aanhangers. Ook in uwe ge
meente vindt men dergeljjke personen. De zotste
staaltjes deelt men daaromtrent mee. Iemand
werd bekend gemaakt dat zjjn vader spoedig zon
overlijdenen hem aangeraden zijn vader over
te halen aan de spirititische bijeenkomsten deel
te nemen, teneinde langs dien weg op Jezus te
worden gewezen. Hij hield zich een paar dagen
verscholen, nam aan een volgende zitting deel
maar verklaarde dat zijn yader niet te bewegen
was om aan zjjn verzoek té voldoen, daar deze, toen
de zoon hemferover sprak,in een aangrenzende kamer
leven had gehoord. Het medium verzekerde den
zooi, dat de geesten hem op zjjn schreden gevolgd
warenen dat leven daar veroorzaakt hadden.
Iemand te Goes verloor kort geleden zijne
vrouw de aanhangers van het spiritisme bewogen
hem deel te nemen aan een zitting om zoodoende
nog eens met zijne dierbare afgestorvene in ge
meenschap te komen. Hij nam aan twee bjjeen
komsten deel, doch moest constateeren dat er voor
hem, zelfs met behulp van drie mediums, geen
openbaring kwam hoewel de overigen met kracht
en geweld hem wilden opdringen dat de geest
tegenwoordig was.
Wordt het geen tjjd om tegen dergeljjke dwaas
heden eens krachtig te protesteeren?
Behalve de visschers te Hoedekenskerke
klagen ook de bewoners van andere gemeenten,
men, vooral in de meer voorname wjjken der
stad, hier en daar deftige lieden hebben kunnen ont
moeten, die op ons, hunne nakomelingen, uiterljjk
bijna, even weinig geleken als de tegenwoordige
zonen van het Hemelsche rjjk op die van het
moderne Babyion. Een petit-maitre, zooals men
toen zeide, besteedde heel wat tjjd aan zjjn toilet.
Hij droeg een rooden of licht blauwen, door bor
duursel versierden rok met breede panden en
kunstig beschilderde knoopen, kanten das en lubben;
een korte fluweelen broek met gouden kuitgespen,
gekleurde zjjden kousen, en kamoesleeren schoenen
met gouden gespen. Het hoofd werd gedekt door
een gepoeierden staartpruik, daar het klein drie
kant hoedje voor vertooning diende en meest
onder den arm werd gedragen. Wanneer de hand
niet rustte op het fijne zilveren gevest van een
net statiedegentje, omvatte zjj de lange rotting
met gouden knop. Hoe bespot.teljjk onze tegen
woordige dames met hooge hielen en uitstekende
tournures er ook uitzien, waren hun bet-oud-over
grootmoeders door fontagnes, sakken, papillons en
Carolyntjes, niet minder gehoorzame slavinnen der
Pransche mode. De hooge, net gevlochten, door
ijzerdraad en pomade opgehouden, en met strik
ken, linten en pluimen versierde hoofdtooisels
waren meesterstukken van kapperskunst; terwjjl
de crinoline, die wjj hebben gekend, slechts een
afschaduwing mocht heeten van de reusachtige
hoepelrokken. Wjj zouden dergeljjke deftige per
sonages kunnen volgen naar hunne statige wonin
gen, toen meestal kort te voren gebouwd ol
vernieuwd, en die, in weerwil der pas ingevoerde
Engelsche schuiframen, door hooge bordessen en
zware, scherp gepunte ijzeren stoephekken, een
somber voorkomen hebben. Wij konden den lezer
gelegen aan de Weaier-Schclde, over geringe
vangst van viseh. Het opgemerkte uit eerstge
noemde plaats omtrent de vermoedeljjke oorza
ken heeft sommigen op de gedachte gebracht, of
soms de aanwezigheid van meer zoet water uit
de bovenlanden tengevolge van de afdamming
der Ooster-Schelde, geen oorzaak is van dat
gemis aan viseh. Wie weet of de afsluitingen
door dien dam en de schutsluizen in de kanalen
door Zuid-Beveland en van Terneuzen naar
Gent m. a. w. het gemis aan vrjje doorstroc-
ming van het water uit de Noordzee het
terrien voor de viseh niet onbewoonbaar maken.
De juffrouw te Goes die onlangs haar spraak
vermogen, dat zjj drie jaren miste, terug kreeg
is sedert Maandag wederom stom.
Delfshaven heeft de eer gehad van het be
zoek van kaartspelers z. g. bonneteurs. Eenjong-
mensch trad een sociëteit binnen enna een
partjj biljart gespeeld te hebben, haalde hjj een
drietal kaarten voor den dag, waarop hjj onder
de aanwezigen medespelers trachtte te vinden.
Dit gelukte voorloopig niet. Later kwam een
ander persoon van 40jarigen leeftijd en zette zich,
daartoe uitgenoodigd, bjj onzen kaartspeler neer,
met het gevolg dat hjj in zeer korten tjjd 140
gulden, welke hjj successievelijk op éene kaart
had gezet, verloor. Een der aanwezigen liet zich
verlokken, in de meening dat het zuiver spel was
en raakte een rijksdaalder kwjjt. Daar de heeren
hun operatieveld wel eens kunnen uitbreiden, is
waarschuwen zeker niet overbodig.
Evenals dat bij het loodswezen der Texelsche
zeegaten reeds heeft plaats gehad, zal ook op de
overige loodsstandplaatsen van ons rijk een ge
neeskundig onderzoek worden ingesteld naar het
gezicht van het loodsiaersoneel, meer speciaal naar
het vermogen om kleuren te onderscheiden.
Dr. Nuyens heeft volgens De Tijd de
hand gelegd aan een werk over „Het twaalfjarig
Bestand, als vervolg op zjjne „Nederlandsche Be
roerten."
Aan eenen heer te Alfort, die door zjjnen
hond gebeten was en, zonder nog zekerheid te
hebben of het dier aan dolheid leed, in elk ge
val door Pasteur wenschte ingeënt te worden,
heeft de laatstgenoemde het volgende geschreven,
dat de algemeene aandacht verdient:
„Kom niet noodeloos over. Elke hond die
door rabies is aangetast, sterft, of hjj eet of niet,
binnen weinige dagen. Wanneer hjj eet, dan
wordt zijn dood een weinig vertraagd; maar dit
is ook alles. Langer dan tien dagen kan hjj niet
leven, en vermoedeljjk sterft hjj reeds op den
achtsten dag. Gedurende dit tjjdsverloop zal hjj
verschijnselen van dolheid openbaren. Sluit daar
om uwen hond op, en leg hem aan eenen ketting.
Wees voorzichtig met het voederen, en zorg ook
bjj het reinigen van zjjn hok dat hij u niet bjjten
kan. Indien hij den tienden dag overleefd,
dan kunt gjj gerust zijn. Laat middelerwijl naar
uwe wond zienin geen geval moogt gjj die
verwaarloozen. Het speeksel van eenen volmaakt
gezonden hond kan microben bevatten, die een
absces zouden kunnen veroorzaken. In zeer zeld
zame gevallen heeft de beet van zulk eenen honrl
septische bloedvergiftiging ten gevolge gehad.
Mocht gjj bjj uwen hond verschijnselen van dol
heid ontdekken, kom dan terstond naar mjjn
laboratorium, en ik zal u met genoegen op rabies
behandelen."
In Birma blijft het verzet aanhouden. Op
den LSen dezer maand tastte kolonel Ommanney
Kunnah aan. De vjjandeljjke prinsen gingen op de
vlucht. Dertig man van den vijand werden gedood
en zes kanonnen buitgemaakt.
In Genua heeft zulk een sneeuwstorm gewoed
dat de sneeuw meer dan een voet hoog ligt.
In het vorstendom Schaumburg-Lippe bestond
reeds vroeger een brandewjjn-monopolie, maar de
inwoners maakten in 1848 hieraan op opmerke
lijke. wjjze een einde. De regeering had niet
alleen het recht brandewjjn te stoken, maar ook
pannen en kalk te branden. De brandewijn uit
Lippe kenmerkte zich door een sterken foezel-
smaak. Met de grootste strengheid onderzochten
de gendarmen en ambtenaren in de boerenwo
ningen, of er ook andere dan monopolie-brande-
wjjn te vinden was. Het onderzoek viel dikwijls
gemakkelijk genoeg, daar de lucht van den foezel
dadeljjk bjj het binnenkomen der woning den
brandewjjn der regeering verried. Werd andere
brandewjjn bjj de boeren gevonden, dan volgde
straf. Maar den 13 Maart 1848 rukten alle
bewoners uit Schaumburg-Lippe, met allerlei
dingen gewapend, naar het slot te Bückeburg.
Er werd een deputatie naar den vorst gezonden
en nog denzelfden middag om 2 uur liet de vorst
een proclamatie van het raadhuis aflezen, gericht
„aan onze lieve getrouwe onderdanen", waarin
onder meer de zinsnede voorkwam: het brande
wjjn-, kalk- en pannen-monopolie verklaren wjj
hierbij opgeheven.
Uit een onderzoek op het bureau van den
prefect Barême is gebleken dat verscheidene
papieren sedert den moord zjjn verbrand.
Volgens berichten uit Hamburg bereikte, bjj
de gisteren gehouden kampritten, Paulsen op de
korte baan eene snelheid van 7.84 meter in de
seconde en op de 3600 meter van 7.326 meter.
De snelste der Friezen op 1600 meter, Wybe
de Vries legde in de seconde 7.75 meter af; de
snelste Fries op 3600 meter, Kingma, 7.3 meter.
Paulsen bleef dus op den grooten afstand na
genoeg zjjne snelheid behouden, terwijl de Friezen
op de langere baan ongeveer 6 percent hunner
snelheid verloren.
IJs dienende worden de ritten heden voortgezet.
Een eigenljjke verandering is sedert de laatste
dagen in de Oostersche kwestie niet waar te
nemen. In Sofia wedjjveren Rusland en Enge
land, wie daar den overheerschenden invloed zullen
uitoefenen. De mogendheden onderhandelen nog
over de stappen, welke, na de weigering der Bal-
kanstaten om tot ontwapening over te gaan, te doen
zjjn. Rusland is voor een meer energisch optreden
gestemd. Naar men zegt zouden alleen Duitsch-
land en Oostenrjjk tot heden zich voor dwang
maatregelen verklaard hebben.
Lord Cranbrook, president van den raad
der koningin, is tot minister van oorlog benoemd,
ter vervanging van den heer Smith, den nieuwen
staatssecretaris voor Ierland.
De Export, orgaan van den Duitschen han
del, komt met den voorslag, daar de toestand op
Samoa zoo verward is, eenvoudig tot een deeling
der eilanden over te gaan tusschen Duitschland,
Engeland en Amerika. Het blad noemt dit uit
staatkundige en economische gronden een nood
zakelijkheid.
Nadrukkelijk wordt het bèricht tegenge
sproken, als zou Rusland bjj de Porte op voltrek
king van art. 61 uit het Berljjnsch tractaat,
betrekking hebbend op Armenië, hebben aange
drongen.
Moekhtar pacha moet sir Drumond Wolft
voorgeslagen hebben, de 200,000 pond sterling,
op het budget uitgetrokken voor het Engelsck
bezettingsleger in Egypte, te besteden ter vorming
van een Egyptisch leger.
Sir Eveljjn Baring is in Kaïro aangekomen.
Veere. De kerkeraad der Herv. gemeente
alhier heeft in zjjne vergadering van 21 Jan. jl.
met algemeene stemmen besloten de bekende
circulaire van dr. Hoedemaker voor notificatie
aan te nemen en als gewichtig document voor da
hedendaagsche kerkgeschiedenis in het archief te
deponeeren.
Amsterdam. Volgens bericht uit Hamburg
won heden Paulsen het van De Vries met een
halve seconde verschil.
Amsterdam. Het provinciaal kerkbestuur
heeft bereids alle stukken betreffende het kerkeljjk
geschil aan de Synode opgezonden.
's Cxravenliage. Benoemd tot ambtenaar
van het openbaar ministerie bjj het kantongerecht
te Middelburg, Oostburg, Terneuzen en Hulst,
ter standplaats Middelburg, mr. Barbas, advocaat
en procureur, werkzaam parket te Zutphen, wo
nende te Voorst.
's Cwravenltage. Eerste kamer. De
begrootingen voor financiën, onvoorziene uitgaven
en de vesting-begrooting zjjn heden aangenomen,
na eenige gedachten wisseling over enkele onder
werpen, waarbjj de minister van financiën mede
deelde dat een ontwerp tot herziening der suiker
belasting door de ambtenaren is geconcipieerd.
Bjj de begrooting voor oorlog constateerde de
heer Verhejjen dat, door de gedane mededeelingen
en overgelegde stukken in zake dr De Hollander
voldingend is bewezen dat geen der autoriteiten
in deze eenige kwade trouw of oneerljjkheid heeft
gepleegdalleen is gezondigd tegen den vorm,
terwjjl de gewezen leeraar in zjjn plicht is tekort
geschoten. De minister beloofde zoo spoedig mo
geljjk een einde te zullen maken aan den toestand
van overgang van het garnizoen in 's Hertogen
bosch. Bjj ^de spoorwegbegrooting verklaarde de
binnenleiden in ruime huisvertrekken, meestal half
duister door geschilderde kamerschutten, zware
hanggordijnen, goudleeren behangsels en donkere
meubelen, en des avonds maar schemerachtig door
enkele kaarsen verlicht.
Dit is echter mjjn doel nietik wenschte slechts
even het tooneel te vertoonen, waarop de aan-
teekeningen betrekking hebben, over welke ik aan
de lezers der Middêlburgsche Courant een en ander
ga mededeelen. Daaruit zal, vertrouw ik, bljjken,
dat, al zjjn de uiterlijke omstandigheden schier
onherkenbaar gewjjzigd, de acteurs zei ven, al
dragen ze een ander gewa.ad, met hnn deugden en
gebreken, misschien wel wat, maar toch niet veel
veranderd zjjn, en dat er ook donkere schaduwen
vielen op den „goeden" ouden tjjd.
Door de welwillendheid van den heer mr E. P.
Schorer te Middelburg kreeg ik, een tiental jaren
geleden, inzage van eenige handschriften, afkomstig
van zjjn aanverwant mr Pieter de la Rue (1695
1770) den bekenden schrijver van Staatkundig,
Heldhaftig en Geletterd Zeeland. Uit de aantee-
keningen van dien rechtschapen man en scherp-
zinnigen opmerker, die door zjjne maatschappelijke
betrekking veel weten kon, wil ik thans een en
ander mededeelen.
Zooals'gezegd is, verkeerde Middelburg omstreek
1736 nog in een tjjdperk van bloei. Die stoffel jjke
welvaart bracht misschien teweeg, dat velen weinig
oog schenen te hebben voor de aan het staatsleven
kankerende en naar ondergang voerende wonden.
De regenten waren werkeljjk koningen van het
land en maakten van hunne niet weinig geüsur
peerde macht, zoowel tegenover den prins, als ten
opzichte van de gemeente, dikwjjls schromelijk
misbruik. De la Rue verbaalt daarvan merk-
waardige staaltjes, waarbjj wij echter niet moeten
vergeten, dat de schrjjver, hoe eerljjk ook, als een
sterk aanhanger van Oranje, de zoogenoemde
staatsgezinden door geen rooskleurigen bril be
schouwde. Hjj was echter zeker minder heftig
dan dominé Tilenius, die, een zestig jaar vroeger,
in eene predicatie te Middelburg had verkondigd»
„dat de verheffing en herstelling van den prins
voor het volk zoo noodig was, als de opstanding
Ohristi uit den doode."
De staatsgezinde partjj had echter in waarheid
veel op haar kerfstok. Jaren lang aan het
bewind, was zjj gaandeweg verbasterd en onder
den schijn van den staat te dienen en volksvrjj-
heid voor te staan, zat zelfzucht op den troon.
Wie een eervol of voordeelig ambt had bemach
tigd, vergat doorgaans spoedig langs welke kron
kelpaden hjj op dat punt gekomen was, en ge
loofde zich een zoo verdiensteljjk man, dat hjj
merkwaardig stoelvast werd. Om zeker te wezen
dat de vrienden niet van de regeeringskussens
zouden worden gedrongen, had men de zoogenoemde
Vriendschappen of Contracten van correspon
dentie" uitgevonden, welke overeenkomsten den
eerljjken De la Rue geweldig ergerden. Die ver
bintenissen, zonder eenigen rechtsgrondliet men
nog wel met een eed bezweren en wie zich aan
die dwingelandjj niet onderwerpen wilde, maar
vrjjheid van consciëntie begeerde, werd niet in
de regeering geadmitteerd, en zoo hjj toegelaten
was, liet de meerderheid dien balsturigen dwars
kop bjj de eerste gelegenheid in de bnrgerjj
terug vallen. Bjj die contracten verbond men
zich om in de vergadering zonder tegenspraak
(of met schjjnbare tegenspraak) te stemmen,
wat de meerderheid der party goed rond, al was
