129® Jaargang.
1886.
Maandag
4 Januari.
'N' 2.
Middelburg 2 Januari.
Dit blad verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3.50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten, enz.: van 1-7 regels ƒ1.50
iedere regel meer 0.20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DELBURG
Dl R AM.
Agenten zjjn te Vlissingen: P. Gr. de Vet Mesïdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: P. van des Peijl, te Zierikzee: A. O. be Moou, te TholenW. A. van Nieuwenhuijzen, te Terneuzen: A.van dek Peul Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John P. Jones, opvolger.
i.
„Heeft het afgeloopen jaar ons een schrede
vooruitgebracht op de baan der ontwikkeling?"
Dit is de vraag, welke als van zelf aan het
einde van zulk een kort tijdsverloop bij ons
oprijst.
Wanneer wij een blik werpen op de geheele
geschiedenis der menschheid, dan nemen wij
waar, dat zij, hoe ook menigmaal van een
bepaalde hoogte weder in de diepte terugge-
slingerd, toch langzamerhand zich ontwikkelt.
Wel mogen wij ons nimmer een gouden eeuw
als een bereikbaren toestand voorspiegelen,
maar hetgeen na vele duizenden jaren ontstaan
is, wettigt de hoop op voortdnrenden bepaalden
vooruitgang. Eén jaar is in de geschiedenis
der eeuwen, wat het duizendste eener seconde
is in het leven der dagvliegen.
1885 zal in de historie geboekt worden als
een jaar van stille woelingen, van stormachtige
bewegingen zonder vernietigende uitbarstingen.
Meermalen hoorde Europa het sombere onder-
aardsche gerommel, dat ons werelddeel met
verwoesting bedreigdemeermalen zag het
enkele zijner rijken gereed de zwaarden uit de
scheden te trekken, tot ten laatste nog de
stem van het verstand over een misdadige
dwaling zegevierde.
Gedurende hun geheele bestaan werden de
volkeren periodiek door een soort van waanzin als
door een besmettelijke ziekte aangetast en stortten
zich in verderfelijke ondernemingenin de
middeleeuwen waren het de kruistochten, in
het afgelegde jaar schenen schier alle Euro-
peesche staten aan een gevaarlijke kolonisatie
koorts te lijden, voor vele dreigt dit een
doodelijke kwaal te worden.
Een ander verschijnsel nog kenmerkt 1885.
Grootsche daden kwamen niet tot stand, maar
des te meer werd geknutseld en gedraaid
door kunstmatige middelen trachtten de regee
ringen de kwalen der maatschappij niet te
genezen doch voor het oog te verbergen. In
het parlementaire leven moest breedsprakigheid
het totale gemis aan energie bij de volksver
tegenwoordigingen bedekken.
In Frankrijk stond in het begin van 188o
een man aan het hoofd van de regeering, die
langer dan eenig minister voor hem gedurende
de korte levensjaren der derde republiek,
met vaste haad het bestuur voerde. Jules
Ferry beschikte in de kamer van afgevaardig
den over een meerderheid, die in gedweeheid en
volgzaamheid door geen andere overtroffen werd.
Toch was een enkel bericht van een hersenloos
generaal over een nederlaag der Fransche
troepen in Tongkin voldoende om haar ontrouw
temaken aan haar afgod, dien zij jaren lang
toegejuicht en wien zij gedwee gehoorzaamd
had. De terugtocht van Langson bracht Jules
Ferry ten val. Na een verachtelijk bieden en
loven voor de opengevallen portefeuilles kwam
Brisson, op wien de radicalen hun hoop vestigden.
Van hem verwachtten zij heilzame herv ormingen,
echt republikeinsche instellingen, opdat de
republiek niet alleen in naam maar ook met
terdaad zich van de monarchie onderscheidde.
Maar had ook Jules Ferry voor een ander
minister plaats gemaakt, met hem is niet de
geest zijner politiek ten gronde gegaan. Bris
son stelde zijn radicale vrienden te leurhij
drukte de voetstappen zijns voorgangers en vluch-
te onder de beschermende vleugelen van
het opportunisme. De houding van het kabi-
net-Brisson is oorzaak, dat de Tongkin-kwestie
nog als een zwaren last op Frankrijk drukt en
de republiek met deze troostelooze onderneming
een onzekere toekomst te gemoet gaat.
Ook in andere opzichten bracht 1885 geen
geluk aan Frankrijk. Binnenlandsche partij
strijd, kleingeestige personenkwesties, chau
vinistische woelingen, priesterinvloed en
royalistische eerzucht voerden de republiek
een schrede achteruit. Wat zij sedert 1879
in kracht gewonnen had, verloor zij weder
door de schuld harer eigen aanhangers, welke
haren vijanden den weg ter overwinning
baanden. De uitslag der verkiezingen in
October 11. volgens de nieuwe kieswetden
Scrutin de liste, bevat een ernstige waarschu
wing aan al degenen, die het wel meenen met
Frankrijk en den tegenwoordigen regeeringsvorm
Wat de rechterzijde voor Frankrijk zal worden,
indien haar invloed en haar sterkte nog meer toe
neemt, daarvan schenkt haar aanmatiging in de
nieuwe kamer, haar onbeschaamdheid op het
congres een bittere voorproef. Indien de republi
keinen, door vaderlandsliefde en bezadigdheid
geleid, gezamenlijk den algemeenen vijand het
hoofd bieden, kan het verloren terrein spoedig
herwonnen worden, zoo niet, dan is de onder
gang van de derde republiek onvermijdelijk,
en priesterheerschappij en vorstendespotisme,
deze twee voornaamste hinderpalen der vrije
ontwikkeling, maken ongedaan, wat gedurende
vijftien jaar van onvermoeid streven was
gewonnen. Dat Jules Grévy, een algemeen
geacht en gewaardeerd staatsman, voor zeven
jaar als president is herkozen, mag men als
een gelukkige gebeurtenis aan het einde van
het jaar begroeten. Diens tegenwoordigheid
aan het hoofd van den staat vrijwaart Frank
rijk voor avontuurlijke dwaasheden, waarheen
allicht de chauvinisten het zouden voeren.
De zucht naar revanche blijft het meest
geliefde maar ook gevaarlijkste denkbeeld,
dat lichtzinnige of verblindo partijgangers bet
volk voorspiegelen. Herhaaldelijke voorvallen
bewezen, dat de Fransche natie van de ge
beurtenissen uit 1870 en 1871 niets vergeten
en niets vergeven heeft.
Frankrijk verloor een groot dichter. Victor
Hugo, met wien men een geheele periode in
de Fransche letterkunde vereenzelvigt, mocht
om zijn doodbed de gansche grande nation
treurend vereenigen. Aan Spanje ontviel een
nog jeugdig koning en een oud generaal.
Weinige dagen na elkander verlieten Alfons
XII en maarschalk Serrano deze wereld, waar
de een nog veel van de toekomst verwachtte
en de ander op een rijk bewogen verleden
kon terugzien.
In Spanje, evenals in België, vierde het
clericalisme triomfen, welke de volksvrijheid
duur te staan komen. Dat de katholieke kerk,
benevens haar dienaren, nog niets van haar
aanmatiging, van haar veerkracht, van haar
scherpzinnigheid in het aanwenden en uit
denken der haar gepast voorkomende middelen
sedert haar bestaan heeft verloren, bewees zij
opnieuw.
De geestelijkheid, minder bekommerd om het
welzijn der aan haar toevertrouwde zielen dan
om eigen machtsuitbreiding, zette haar werk
met on vermoeiden ijver voort. Haar voldoet
niet de macht in de kerk, zij eischt macht in
den staat, macht in het huisgezin. Zij weet
zeer goed, dat vrij ontwikkelend onderwijs baar
hierbij in den weg staat. Daarom haar ver
nietigende vuist naar de school uitgestrekt.
In België voltrekt zij het doodvonnis aan het
openbaar ouderwijsin Oostenrijk bloeit de
reactie op onderwijsgebied in Spanje kondigde
de heer Pidal y Mon een nieuwe wet op het
onderwijs aan, waarbij den bisschoppen een
onbeperkte macht over de school werd ge
schonken.
In het laatste land is door de verandering
van ministerie, na den dood des konings, de
zich immer meer uitbreidende invloed der
geestelijkheid voor 'toogenblik althans tot
staan gebracht. Onhandige vrienden verleenen
ons zelden goede diensten. Voor de kerk in
Spanje was de minister Pidal, meer nog bezorgd
voor het welzijn en de macht der kerk dan de
paus, zulk een onhandig vriend.
Aan den heiligen vader werd een onge
zochte gelegenheid geschonken in zijn waar
achtig karakter van Christus' stedehouder op
aarde vrede te stichten en ve^oening te sluiten
tussehen twee aanzienlijke staten. Op verzoek I
van den Duitschen rijkskanselier, den ontwerper
der gehate Meiwetten, trad de paus als be
middelaar in het veel besproken en gevaarlijke
Carolinenconflict op. Met welk gunstig gevolg is
bekend. Maar bevrijdde des pausen uitspraak ook
Spanje van een dreigenden last, toch blijft de
toekomst van dit land somber en onheilspellend.
Carlistische en republikeinsche woelingen, on
derlinge verdeeldheid der monarchale partijen,
hebzucht en eerzucht der bisschoppen, het zijn
alle stormrammen, waaraan de dynastie, door
een zwakke vrouw en een vijfjarig meisje ver
tegenwoordigd, weerstand moet bieden. Stort
de troon van Alfonso's rechtmatigen erfgenaam
ineen, dan wordt het Spaansche grondgebied
opnieuw na korte rust het tooneel van bloe
dige partijtwisten, van een verderfelijken bur
geroorlog.
Alfons zelf heeft den troon onder zijn voeten
voelen wankelen éen oogenblik vreesde men,
dat Duitscklands frisch ontwaakte lust iu
koloniën een revolutie in Spanje zou veroor
zakendat de traditioneele bewaker van den
Europeeschen vrede, keizer Wilhelm, door den
ijver van zijn eersten dienaar, van den banier
drager der constitutioneele monarchie, de
schepper der Spaansche republiek zou worden.
Een tijdige zwenking in zijn politieke gedrags
lijn, plotseling en verrassend als waaraan
Bismarck Europa in zijn buitenlandsche en
binnenlandsche staatkunde gewende, verdreef
den angst van alle gekroonde hoofden voor
den val va,u een der hunnim
Bisinarcks veranderde tactiek ten opzichte
der politieke partpen in het Duitsche rijk zullen
wellicht een conflict met den rijksdag ten
gevolge hebben. Meer en meer bewandelt de
regeering den reactionairen weg, door een
leger van onderdanige ambtenaren en een
karakterlooze pers in haar afkeer van demo
cratische hervormingen gesteund. Door haar
sociale politiek zoekt zij de blinde menigte
te bedotten; de laatste overblijfselen van
volkssouvereiniteit tracht zij der vertegen
woordiging te ontfutselen.
Met vaste hand ontwikkelt Bismarck zijn
kolonisatieplannen, ondanks de betrekkelijk
geringe sympathie welke zij in den rijksdag
vonden, ondanks den tegenstand, op welken
hij in het buitenland vooral van Engelands
zijde stootte.
De kolonisatiezncht der verschillende staten
gaf meermalen aanleiding tot onderlinge heitige
twisten, maar daardoor is tevens de stichting
vr.n een nieuwen staat, welken men een prijs
des vredes mag noemen, in het verre Afrika tot
stand gekomen. De op 15 November 1884 in
Berlijn geopende Oongo-conferentie, aanvanke
lijk alleen bestemd om de grenzen en de
rechten van den vrijen staat aan den Congo
te bestendigen, strekte haar werkzaamheden
verder uit eu bepaalde, met inachtneming van
welke internationale rechten, de Europeesche
mogendheden van grondgebied in vreemde
werelddeelen mochten bezit nemen.
Op den 25 Februari 1885 werd de Congo-
conferentie, nadat ernstige moeilijkheden met
Portugal uit den weg waren geruimd, gesloten
Koning Leopold II van België, aan wiens
energie de nieuwe staat grootendeels zijn ont
staan, zijn onafhankelijkheid te danken heeft,
werd door Europa als heerscher van het uit
gestrekte grondgebied in Afrika erkend.
Voortdurend werkt koning Leopold aan de
vervulling zijner humane taakzijn grootsche
onderneming stelt een wijd veld voor den
handel en de industrie open. Koning Leopold
bewijst, dat een vorst uit de 19° eeuw edeler
plichten heeft te vervullen dan door de
brutale macht van het soldatendom ten koste
van de vrijheid en persoonlijke veiligheid
zijner onderdanen onbeperkt te heerschen. De
vreedzame wijze, waarop de stichting van den
vrijen staat aan den Congo tot stand kwam,
leert bovendien, dat in de 19e eeuw de bescha
ving en de vooruitgang andere middelen kent
dan oorlog en gewelddadige verovering.
Door den heer mr P. J. A. Fles is in het Hbld.
een en ander in het midden gebracht naar aan
leiding van de houding des ministers van finan
ciën tegenover het pensioenfonds. Daarin wordt,
wat door den heer Bloem voor het behoud van
den toestand is aangevoerd, ontzenuwd, 0. a. dat
de ambtenaar bjj het aanvaarden van zijne be
trekking weet, wat hjj aan het pensioenfonds te
betalen heeft. Zoowel de staat als de ambtenaar,
zegt de hr. Fles, moeten geacht worden primitief
niet geweten te hebben, dat de een te veel eischte,
de ander te veel betaalde maar zoodra de waar
heid daarvan wetenschappelijk en boven alle
bedenking is uitgemaakt, moet de dwaling zooveel
mogelijk hersteld worden. Dit zou geschieden
onder eerljjke loyale particulieren; waarom moet
de openbare administrateur zich op een ander
standpunt plaatsen
Verder zegt de schrijverhet is een rechtsbegrip,
datwanneer gelden en goederen niet meer aange
wend kunnen worden ten behoeve van eene bepaalde
instelling, voor welke ze oorspronkelijk bestemd
waren, ze, bjj gebreke van een anderen rechtma
tigen eigenaar, ten bate van eene instelling komen,
welke aan de eerstbedoelde in bestemming het
naast verwant is. Indien dit rechtsbegrip, waarvan
de billijkheid door niemand kan worden betwist,
op het door ambtenaren te veel gestorte wordt
toegepast, wie kunnen dan voor het genot meer
in aanmerking komen dan de weduwen en weezen
van ambtenaren
Wat het antwoord van den minister aan den
heer De Banitz in de zitting van 17 December
betreft, terecht merkt de heer Fles op, dat de
ambtenaren geen verhooging hebben gekregen
omdat zjj te veel voor hun pensioen betalen,
maar omdat de diensten, die zij verleenden, en fle
waarde van het geld niet langer in verhouding
stonden tot het bedrag der bezoldiging.
Ten aanzien der bewering van den heer Bloem,
dat de ambtenaren, de 2 pet. doorloopende kor
ting niet meer behoevende te betalen, dat geld
als premie in eene levensverzekering kunnen
storten, zegt de heer Fles zeer terecht
Ja, dit is zoo, indien ieder ambtenaar zoo zuinig
mogelijk leeft en het uitgespaarde geid besteedt
aan de betaling van een premie voor een levens
verzekering, dan „heeft hjj toch reeds zooveel
gewonnen"; maar ik zie met den besten wil niet
in, dat de schatkist met eenige gratie zeggen
kan ïLaat mjj houden en voortdurend heffen
wat mjj niet toekomt en leett jelui maar zuinig,
dan komt het na je dood toch op hetzelfde
neer".
Sedert gisteren bestaat aan het ministerie van
waterstaat, handel en njjverheid geen afzonder-
lijke afdeeling 1 elegraphie meer. Zjj behoort
voortaan onder de afdeeling Posteryen.
Zeker ook als gevolg daarvan had postetjjes
door de invoering der nieuwjaarskaarten gezorgd
zich van een deel der drukte op Nieuwjaarsdag
te ontslaan en die over te dragen aan de telegraphic*
Van de gelegenheid om zjjn heilwensen per
telegraaf over te brengen is zeer druk gebruik
gemaakt.
De gezamenljjke bemanningen van 's rjjks licht
schepen Noord-Hinder en Schouwenbank en van
den stoomtransportschoener Evertzen te Vlissingen
boden gisteren Uen heer P. K, J, Pabst, officier
van gezondheid le klasse, bjj zjjn aanstaand
vertrek naar Harderwijk, een geschenk aan,
bestaande uit eene sierljjke, met kunstbloemen
gevulde jardinière en bjjbehoorende vazen van
Cuivre poli, vergezeld van een prachtig gebonden
album, waarin in kunstige chromolitograpüisché
letters de navolgende opdracht was geplaatst
»Den WelEd. Gestr. heer P. K. J, Pabst, officier
van gezondheid le klasse, belast geweest met den
geneeskundigen dienst der Kon. Ned, marine te
Vlissingen.
„Moge het hierbjjgaande geschenk door u aan
vaard worden als een bewjjs van de oprechte
dankbaarheid voor alles wat door u, van 1 Mei
1880 tot ultimo December 1885, als geneesheer
voor hen en hunne gezinnen gedaan is, en zjjt
overtuigd dat uw naam door hefl steeds zal geëerd
bljjven als die van een zorgvol geneesheer en wel
doend mensch."
De ondergeteekenden, dienende aan boord der
's rjjks lichterschepen Noord-Hinder en Schouwen-
bank en den stoomtransportschoener Evertzen
Hierna volgen op ieder blad van het album een
der namen van hen die aan het geschenk bijdroegen,
Amst
Met ingang van 1 April 1886 is de opzichter
van den waterstaat C. J. van Slujjs te Hansweert
aangewezen om dienst te doen in het 9e district