ISS* Jaargang.
15»©.
30 November.
Maandag
Middelburg 28 November.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen?
Prijs per 3/m. franco f 3,50;
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Adverteïitien M Gent per regel:
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels 1,50
iedere regel meer f 0,20;
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Een sffiptisB teM miistsr mast.
'O 282
ijs sSSLi *8" r""
ÜELBIRGSCHE COURANT.
Agenten zijn te VlissingenP. G. De Veij Mestdagh en Zoon, te GoesA. A. W. Bolland, te KruiningenF. Van dee Peul, te Zierikzee: A. C. Di Moou, te TholenW. A. Van Nieüwbnhuhzen, en te Ter Neuzel A. Van du Peul Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daubz en Cie., John F. Jones opvolger.
De zitting der tweede kamer, gisteren
gehouden, verdient eenige nadere beschouwing;
zij toch deed ons den minister Heemskerk
voor de zooveelste maal kennen als een slim
politicus, maar schonk ons tevens de overtuiging,
dat er in dat deel onzer vertegenwoordiging
nog slimmer zijn dan hij.
En tegelijkertijd liet zij ons een blik slaan
op een bedenkelijke schaduwzijde, aan den
tegenwoordigen toestand der kamer verbonden.
Nu het plan bestaat de grondwet te herzien,
haar door een andere te vervangen, diende men
te beginnen met aan de tegenwoordige de eer
te bewijzen, die haar toekomt en niet langer
toe te laten, dat art. 77 van die wet, waarbij
het getal leden der tweede kamer bepaald
wordt naar de bevolking, voor iedere 45.000
inwoners een afgevaardigde, een doode letter
werd.
Daartoe moest de kiestabel, bedoeld bij art.
99 der kieswet, w irden herzien; en de minis
ter Heemskerk had dit werk aanvaard, eenige
verschikkingen en wijzigingen voorgesteld, om
het benoodigde getal van 95 leden der tweede
kamer te verkrijgen.
Een moeilijk en gevaarlijk werk voorzeker.
Dat men aan districten met eene verkregen
overbevolking van meer dan 45,000 zielen
nieuwe leden wil toekennen, zal geen bezwaar
vinden, maar daarmee is het groote werk niet
verricht. Om het benoodigd getal te verkrijgen
moet men verschikkenhier wat afnemen om
het elders bij te voegen.
Het samenstellen van zulk een noodwet,
gelijk Kappeyne die noemde, is een wanhopend
werk. De minister, die zich aan Gerry
mandering zooals Wintgens eenmaal de ver-
snippering van kiesdistricten noemde waagt
kan toch den schijn van partijdigheid niet
ontloopen; en wie op zijn werk zich eene
wijziging veroorlooft ontgaat dien schijn evenmin.
Maar er is meer dan schijn, er is te veel
werkelijkheid op dit punt. En vooral bij een
kamer als de tegenwoordige, zou het boven-
menschelijk geweest zijn, wanneer zij bij zulk
eene regeling niet met Argusoogen had gelet
op de gevolgen, die eene kiestabel-wijziging
na zich sleepen kon.
Met wantrouwen werd de vrucht van Heems
kerk's arbeid dan ook ontvangen; en van
alle 'zijden werden daarop aanvallen gericht.
Een storm van amendementen was daarvan
het gevolg; het vernuftig brein van menig
kamerlid peinsde op een regeling, natuurlijk
niet om den invloed van eigen partij te
vergrooten, doch louter om te voorkomen dat
de tegenstanders meer macht zouden ontvangen!
Maar ziet, op het onverwachts daalde een
betere geest in de kamer. Het was de heer
Vermeulen, die een lans brak voor het werk
van den minister en die de juiste meening
opperde dat zulk een kiesdistricten verknipping
het best aan een regeering was toevertrouwdde
kamer kon haar dan steunen, wanneer ook zij
ten minste toonde niet partijdig te zijn ge
weest. En die klip was, naar zijne meening,
de heer Heemskerk zeer goed ontgaan eene
meening, die door liberale kamerleden werd
gedeeld.
De voorgestelde amendementen hadden geen
kans van genade te zullen vinden bij de
kamermeerderheidwel zou naar alle waar
schijnlijkheid Heemskerk's plan, bestreden door
leden van verschillende partijen, maar nog het
meest door de anti-liberalen, ongewijzigd
worden aangenomen.
Welke booze genius heeft echter denslimmen
Heemskerk de gedachte ingeblazen om de
rechterzijde te believen? Hoe kwam hij ertoe
plotseling een wijziging voor testellen die zoo
pterk geprononceerd was Niemand weet het.
Maar zoo zwakheid hem dreef om de rech
terzijde een dienst te bewijzendan heeft die
zwakheid het leven gekost aan de vrucht van
zijn arbeid.
Hij had oorspronkelijk voorgesteld aan het
district Rotterdam het recht te geven een lid
meer, dus vijf leden, te kiezendoch plotse
ling kwam hij gisteren uit de lucht vallen met
het voorstel dit niet te doen, maar een afzon
derlijk district Schiedam te vormen om licht
te vermoeden redenen een ideaal van de katho-
tieke kamerleden en van hunne anti-revoluti-
ouaire collega's. Dat district zou bestaan
uit de gemeenten Schiedam, Oversehie, Schie-
broek, Hillegersberg en Kralingen, die aan de
districten Rotterdam en Brielle zouden worden
ontnomen.
Wie nu den toestand kent, moet zich ver
bazen over de samenvoeging van die gemeen
ten, waarbij geen enkele vaste leiddraad is
aan te geven,
Zij liggen rond Rotterdam ver van elkaar
verwijderden hoe zeer een afzonderlijk
district Schiedam ook gewenscht ware, dit thans
in het leven te roepen was van den minister
Heemskerk eene groote onhandigheid, en niets
anders dan eene poging om den anti-liberalen
te believen.
Dit bleek dan ook! Deganscherechterzijde,
met uitzondering van den heer Oorver Hooft,
eerst tegen zijn voorstellen, verklaarde zich
nu daarvooren dit was zeer terecht een reden
te meer voor de liberalen om zich nu met
kracht daartegen te verzetten. Gesteund door
den afgevaardigde van Almeloo werd Heems
kerk's voorstel tot herziening der kiestabel
met 44 tegen 42 stemmen verworpen. Al ware
de heer Oorver Hooft zijn medestanders getrouw
gebleventoch had men hetzelfde resultaat
verkregen.
Verrast werd de kamer door den minister,
maar zij op haar beurt bereidde den heer
Heemskerk een niet aangename surprise.
Wij beklagen hem echter niet. Integendeel,
zijne handelwijze was onhandig; zijne daad, in
eigen oogen wellicht slim, getuigt ervan dat hij
den toestand niet goed overzag. Het was
zeker in een onbewaakt oogenblik, dat hij zijn
voorstel opmaakte.
Hij kan toch niet gemeend hebben daardoor
zijn wetsvoorstel te redden
De liberale partij kon op dat oogenblik niet
anders handelen, dan zij deed; nu Heemskerk's
onpartijdigheid, zoo hoog geroemd door den heer
Vermeulen, verspeeld was, dwong haar belang
vele liberalen daartegenover ook hun onpartijdig
standpunt te laten varen.
Gewichtig is deze beslissing vooral ook,
omdat alle krachten in de kamer in het vuur
werden gebracht.
Maar dat juist is de keerzijde van het gis
teren gebeurde tevens.
De kamer toonde toch op dien dag haar
eigen machteloosheiden het Nederlandsche
volk ziet, evenals zuster Anna, met verlangen
uit naar den reddenden engel die het uit
dezen dwazen toestand zal helpen.
Geen enkele ingrijpende maatregel, geen
beslissing van eenig gewicht kan worden
genomen; geen grondwetsherziening, geen wijzi
ging in de kieswet, geen
Maar wat dan wèl kan plaats hebben valt
moeilijk te zeggen.
Wie wijst ons een tweede voorbeeld van
zoo groote politieke machteloosheid?
„Zoo ziet ge me, zoo ziet ge me niet" ia wel eenigs-
zina van toepassing op de sterren, die wij gisteren
avond in zoo grooten getale het luchtruim zagen
doorklieven. Zeer zeker aldus schrijft ons eene
vriendelijke hand is dit onverwacht optreden, om
weêr even spoedig te verdwijnen, ééne der redenen,
waarom die sterren hoewel men van haar
bestaan reeds bjj schrjjvers der vroegste oudheid
gewag vindt gemaakt zóólang haar ware natuur
voor ons verborgen hebben kunnen houden.
Eerst na 1860 toch zjjn zij door de onderzoe
kingen, vooral van Shiaparelli, Neumajjer en
andere, meer bekende grootheden geworden
De uitkomsten, door die heeren verkregen, zjjn
in het kort deze. Het zijn lichaampjes, die van
uit de hemelruimte tot ons komen, in onzen
dampkring ontvlammen en wellicht soms geheel
verbranden. Dit ontvlammen laat zich op de
volgende wijze verklaren. De waarneming leert,
dat deze lichamen zich met eene snelheid van
duizenden meters in de seconde bewegen, welke
snelheid, zoodra die lichamen in onzen dampkring
geraken, door den weerstand der luchtdeeltjes tot
op b. v. van 1500 M. in de seconde ver
minderd wordt. Terwijl zjj nu den dampkring
doorklieven, drukken zjj de lucht die er zich voor
bevindt te zamen, en daar zjj zich zoo uiterst snel
verplaatsen, versterkt de eene samendrukking de
andere; er verzamelt zich vóór het lichaampje
één luchtlaag, die honderd of duizendmaal is
ineengedruktde zich bewegende massa wordt
tegengehouden en overal, waar de beweging van
een lichaam belemmerd wordt, ontwikkelt zich
warmte. Men denke slechts aan het feit, dat een
kanonskogel in gloeiing kan geraken, wanneer hjj
een pantserplaat treft.
De "vallende sterren vertoonen zich iederen nacht,
op alle plaatsen der aarde en aan den geheelen
hemeleen opmerkzaam waarnemer ziet
er 5 k 8 per uur. Om redenen, die hier niet
nader zullen worden uitgewerkt, is kort na
zonsondergang het aantal vallende sterren het
geringst, kort vóór zonsopgang het grootst en de
overgang van het geringste tot het grootste aantal
heeft geleideljjk plaats.
Er zijn evenwel bepaalde dagen van het jaar,
waarop meer vallende sterren woraen waargenomen
dan anders; dit is o. a. het geval op den 12 en
14 Nov., op 914 Augustus, 20 April, 27 No
vember enz.
Het merkwaardigste van die sterrenregens is, dat
al die duizenden van vallende sterren uit dezelfde
streek van den hemel schjjnen uit te stralen. Deze
streek ligt voor den stroom van 12—14 Nov. in
het sterrenbeeld de Leeuwde vallende sterren, die
hiertoe behooren, worden daarom wel de Leoniden
genoemd.
De sterren van 9—14 Augustus hebben hun
uitstralingspunt in het sterrenbeeld Perseus, die
van 27 Nov. in het sterrenbeeld Andromeda enz.
Shiaparelli vergeleek de loopbaan van bovenge
noemde stroomen met die der kometen en vond
dat de loopbaan der Persenden overeenkwam met
die der groote komeet van 1862, de loopbaan der
Leoniden met die van de komeet van 1866 en de
loopbaan der vallende sterren op 97 Kor. met
die van de komeet Biela.
Alexander Herechel heeft dit onderzoek nog
verder voortgezet en kwam tot het resultaat, dat
bjj de meeBte van 55 kometen de loopbanen met
die van verschillende stroomen van vallende sterren
samenvielen, en dat op de datums, die bekend
staan als bijzonder rjjk aan vallende sterren te
zjjn, de aarde juist punten doorloopt, waar hare
loopbaan door die van sommige kometen gesneden
wordt.
De gevonden overeenkomst moest wel tot het
besluit leiden dat de vallende sterren naar alle
waarschjjnlijkheid niets anders zjjn dan vaste
deeltjes, die de kometen, gedurende hare beweging,
aanhoudend verliezen. Het gevolg hiervan zal
zjjn, dat langzamerhand niet alleen de geheele
loopbaan der komeet, maar ook eene groote, aan
alle zjjden daar aangrenzende ruimte ingenomen
wordt door een zwerm kleine lichamen. Sommige
kometen zooals die van Biela schjjnen zich geheel in
dergelijke lichaampjes te hebben opgelost' Ver
scheidene bjjzonderheden, die de vallende sterren
aanbieden, worden door die onderstelling genoeg
zaam verklaard.
In zjjn memorie van antwoord op het voorloopig
verslag over zijne begrooting behandelt de minis
ter van oorlog uitvoerig de quaestie van het
ontslag van dr De dollander als hoogleeraar aan
de Kon. milit. academieHij deelt daarin mee
dat hjj van dien hoogleeraar niet anders heeft
ontvangen dan een schnfteljjk verzoek om eervol
ontslag met pensioen en dat daarin niets voorkwam
hetwelk kon doen denken dat de adressant niet
volkomen vrede had met zjjne eigen handeling.
Reeds het vorige jaar zou die hoogleeraar op zjjn
verzoek eervol ontslag hebben bekomen, indien
zjjn ontlag niet tevens noodig zou hebben gemaakt
een litterator met academischen graad aan het
hoofd der letterkundige vakken te plaatsen. Men
kon dezen zoo dadelijk niet tegen de vastgestelde
bezoldiging vinden en achtte het noodig tjjd te
winnen om zekerheid te krijgen of tot eene ver
hooging zou moeten worden overgegaan. Men
verzocht daarom het in functie zjjnde hoofd van
onderwjjs nog eenigen tjjd te blijven, onder voor-
waarde dat men beu zjjne taak zooveel doenljjk
zou verlichten, maar dat hjj op het eerste
aanzoek zou terugkomen op zijne aan
vrage om ontslag. Dit werd aangenomen. Naar
aanleiding van den uitslag der jongst gehouden
overgangsexamens ontstond er zulk een verschil
van meening tusschen den inspecteur van het
militair onderwijs en den gouverneur der K. M. A.
eenerzjjds en den bedoelden hoogleeraar anderzjjds,
dat nuttige samenwerking niet langer mogeljjk
kon zjjn, en aangezien de hoogleeraar dit zelf niet
inzag, nam de gouverneur het initiatief en gaf
hjj den hoogleeraar kennis, dat hjj met het oog
op den nieuwen cursus op l September diende
af te treden.
Ofschoon de goede bedoelingen van den gouver
neur erkennende en waardeerende, wil de minister
niet verheelen, dat die hoofdofficier wel is waar
alle reden had om te vertrouwen, dat hjj niet zou
worden gedesavoueerd, maar toch niet was ge
machtigd om uit naam van iemand anders dan
uit dien van zichzelven te spreken. Ook behoefde
het aftreden van den hoogleeraar niet met zulk
een overhaasting plaats te hebben als hjj noodig
achtte, gel jjk trouwens voldoende is gebleken uit
het gevolg, door den minister aan het verzoek
gegeven.
Moge nu ook de groote spoed, waarmede men
wilde dat de hoogleeraar zjjn ontslag zou vragen
dezen al hebben ontstemd, geheel verrast kan hjj
daarom toch niet zjjn geweest door het hemjte
kennen gegeven verlangen om te voldoen aan een
vroeger aanvaard beding.
Mogen wjj aan de loopende geruchten geloof
slaan, dan bestaat er voor de fabriek der kon. M"
de Schelde te Vlissingen gegrond uitzicht op een
flink stuk werk, hetwelk binnen eenige dagen met
kracht zal worden aangepakt en waardoor in den
eersten tjjd de werknood tot het verledene zal
behooren. Daardoor zulh n niet alleen meer handen
noodig zjjn, maar ook de werktjjd voor het volk
aanzienljjk worden uiigebreid, die nu in den laatsten
jjd tot 8 uren per dag was ingekrompen,
Wjj verheugen ons natuurljjk zeer, dit feit onder
de oogen onzer lezers te mogen brengen en hopen
spoedig in staat te zjjn meerdere bjjzonderheden
te kunnen mededeelen, die wjj nu nog niet ge
rechtigd zjjn te openbaren. In den tegenwoordigen
slappen tjjd werden nog ruim 160 man bezig
gehouden.
De mededeelingen, welke omtrent een en ander
yoorkomen in andere bladen, rusten op een ver
keerden grondslag
Door het polderbestuur van Walcheren zjjn be
noemd tot commies der Zuidwatering, de heer
W. Roelse Wz., thans ondercommies 1' klasse te
Westkapelle, tot ondercommies le klasse te West-
kapelle, de heer K. Dekker, thans ondercommie»
2e klasse aldaar, en tot ondercommies 2' klasse
te Westkapelle, de heer K. Minderhoud Az., te
Yrouwepolder.
Door burgemeester en wethouders van Middelburg
is benoemd tot assistent-keurmeester van het levend
slachtvee, vleesch en spek de heer I. de Clercq alhier*
Aanstaanden Maandag te twaalf uren zal door
den majoor-kommandant der d.d. schutterjj alhier
op de Markt eene inspectie over den troep worden
gehouden, waarbjj het muziekkorps zal tegen
woordig zjjn.
Bjj die gelegenheid zal het eereteeken voor
langdurigen dienst worden uitgereikt aan de
sergeants H. Hendrikse en H. Koolwjjk, terwjjl
aan den kapitein-kwartiermeester J. W. de Raad
zal worden kennis gegeven, dat hjj door den
minister van binnenlandsche zaken gemachtigd is
om het ejjfer in het hem vroeger toegekend
eereteeken voor XXX te verwisselen.
Het stoomschip Ohio van de Norddeutsche Lloya,
dat, naar men ons en anderen bladen meldde, te
Vlissingen zou aanleggen om passagiers en mails
aan boord te nemen, is naar Antwerpen doorge
stoomd zonder Zeeland's havenplaats aan te doeni
Gisterenmiddag had te Goes eene parade der
dd. schutterij plaats, ter eere van de 55jarigo
herdenking van de instelling van het eereteeken
Het meialen kruis. 11 kruisridders namen met
hunne banier tegenover het schutterjj korps plaats,
waarop de majoor-kommandant, de heer M. J*
Soutendam, zelf met het Metalen kruis versierd,
zjjne oude krjjgsmakkers toesprak. De schutterjj
defileerde voor de oud-strijders en daarna werd
met de ridders aan het hoofd eene wandeling door
de stad gemaakt, 's Avonds vereenigue de heer
Soutendam zjjne oude krjjgsmakkers aan een
kameraadschappeljjken disch i» de Prins van Orar\jifj
