N» 278.
128* Jaargang.
1885.
Woensdag
25 November.
Middelburg 24 November.
19 FLUlLLLiÜN.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen?
Prijs per 3/m. franco 3,50;
A.fzonderiijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent.
Advertentiën SO Gent per regel;
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.; van I -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groot® letters worden berekend naar plaatsruimte
ÖEBAPH,
1IIDDELRURGSCHE COURANT.
WW
Agenten zijn te Vlissingen: P. G. De Veij Mestdagh en Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. Van dek Peijl, te Zierikzee: A. C. D« Moou, te Thoien: W. A. Van Nieowbnhduzen, en te Ter Neuzen A. Van dek Peui Jz,
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dadbe en Cie., John F. Jones opvolger.
De Tijd weet mee te deelen, dat de katholieke
en antirevolutionaire kamerleden zich in hoofdzaak
eenstemmig hebben betoond in het Btellen van
eenige eischen als aanvulling op het voorstel der
regeering betreffende art, 194 der grondwet. Volgens
die eischen zou een eventueel nieuw grondwetsartikel
over het onderwijs ongeveer volgenderw jjze tuiden
1. Het openbaar onderwjjs is een voorwerp
van.de aanhoudende zorg chr regeering.
2. Het onderwijs is vrjj.
3. Wat het lager onoerwjjs betreft, worden
het toezicht der regeering en de eischen van
bekwaamheid en zedelijkheid der onderwijzers
geregeld bij de wet.
4. In of voor elke gemeente wordt lager
onderwijs gegeven, voldoende aan de behoefte der
bevolking. Het wordt, voor zooveel daarin niet
op andere wjjze is voorzien, van overheidswege
verstrekt in openbare scholen.
5. De openbare scholen zjjn toegankelijk voor
leerlingen zonder onderscheid van godsdienstige
gezindheid.
6. Op de openbare scholen wordt schoolgeld
geheven, in evenredigheid tot de kosten van het
onderwijs.
7. De kosten van het gewoon lager onderwjjs
aan kinderen van bedetduen, onvermogenden en
minvermogenden worden van overheidswege ver
goed, onverschillig of dit onderwjjs op openbare
of bjjzondere scholen genoten wordt.
8. De Koning doet van den staat der hooge,
middelbare en lagere scholen jaarljjks een
uitvoerig verslag aan de Staten-Generaal geven.
De opmaking van de nominatie voor lid van
den Hoogen Raad heeft gisteren in de Tweede
kamer veel moeite gekost.
Voor de keuze van een eersten candidaat waren
bjj eerste vijje stemming uitgebracht 69 stem
briefjes, waarvan op tur.Van Swinderen 26,
Clant van der Mjjll 18, Karaten en Mom Visch ieder
8, Eyssell 7 stemmen, S. Modderman en Van
Swinderen ieder 1 stem.
Bjj tweede vijje stemming waren uitgebracht
van de 70 stemmen, op mrs. Van Swinderen 28,
Clant 23, Mom Visch, Eyssell en Karaten ieder
6 stemmen en 1 blanco.
Bjj tusschenstemmmg werd bepaald dat, behalve
de heeren Van Swinderen en Clant, in herstemming
komen mrs. Eyssell en Mom Visch.
Aan de derde stemming namen 68 leden deel
en verkregen mrs. V an Swinueren 28, Clant 26,
Mom Visch 8 en Eyssell 6 stemmen.
Bjj einustemmiDg werden uitgebracht, van d«
71 Btemmen, op mrs. Clant 34, Van Swinderen 34
stemmen en drie blanco biljetten, terwjjl hierop
bjj loting werd bepaald dat als eersten candidaat
op de ljjst geplaatst zou worden mr. A. J. Clant
Novelle van fSAVhER-MAHOCH.
Stefanida liep nog eens de kamer door en bleef
eensklaps voor haar zoon staan, zeggende
„Als het zjjn moet, dan moet het terstond
geschieden. Laat dus inspannen.''
„Mjjn rjjtuig staat voor."
Stefanida was in een oogenblik gereed. Zjj Bchoot
een wjjuen mantel met franjen aan en sloeg een
met goud geborduuruen kap over het hoold. Zoo
stapte zjj met Seraph in het rjjtuig. Toen zjj
den voet op de trede zette viel Gedeon eensklaps
voor haar op de knieën.
„Onze mevrouw 1" riep hjj uit, begon te
weenen en kuste den zoom van haar kleed.
„Sta op, oude vriend", zei Stefanida aange
daan en hielp hem op; „nu, hoe is het u gegaan
»Zooals het gaan kon; wjj zjjn nog allen
in leven. God heeli ons beschermd."
„Vooruit!" riep Seraph.
„Waarheen, jonge heer?"
„Naar Horonice."
Gedeon vatte de teugels en richtte zich op den
bok op, ais moest bjj regelrecht op den hemel
toe rjjden. De paarden liepen van zelt en het
rjjtuigje snorde als een pjjl, uie de lucht klieft.
Onder het rjjden spraken moeder en zoon geen
ijypgrd, doch zij hielden elkaar bij de hand en
van der Mjjll,secretaris-generaal van het departement
van justitie.
De keuze van een tweeden candidaat liep met
twee stemmingen af. Jhr. mr- P. J. van Swinderen,
kantonrechter te Groningen, werd met 39 van de
65 stemmen daarvoor aangewezen.
De derde candidaat kwam na drie stemmingen
te voorschjjn. Met 28 van de 53 stemmen werd
mr. D. J. Mom Visch, raadsheer te Arnhem, als
zoodanig gekozen.
In de gisteren gehouden zitting der tweede kamer
stemden vóór het amendement- Van derSleyden, in
zake de stoomtram BreskensMaldeghem, de
heerenMees, Van der Kaay, De Jong, De
Vos, Hingst, Dirks, Van der Loeff, Gildemeester,
Kielstra, Sluiter, Van Osenbruggen, Kolkman,
Blussé, Van der Peltz, De Meyier, Gleichman,
De Brujjn Kops, Borgesius, Keekers, Cor ver Hooit,
Rooseboom, Röell, Wybenga, W. K. van Dedem,
Kist, Cremer, Lieftinck, Rutgers, Schepel, Viruly
Buma, Van Gennep, Dujjvis, Van Kerkwjjk, Van
der Slejjden, Rengers en de voorzitter.
Tegen stemden de heerenPompe, Seret, A.
Mackay, Van Wassenaer, Schimmelpenninck v. d.
Oye, Van Alphen, Reuther, T. Mackay, Van der
Hoop, Lambrechts, Keucheniu9, Van derSchrieck,
A. van Dedem, Brantsen, Van Pallandt, Donner,
't Hoeft, De Ranitz, Haffmans, Lohmans, Van
Berckel, Bahlmann, Ruys, Fabius, Van den Biesen,
Vermeulen, Borret, Schaepman, Van Bylandt en
Beelaerts.
Tegen het aldus gewjjzigde ontwerp stemden
de heeren Hingst, De Bruyn Kops, A van Dedem,
Reekers, Corver Hooft en Van Gennep.
De heer Van Baar, die Vrjjdag het regeerings-
ontwerp Warm had verdedigd, was toevallig ver
hinderd de zitting van gisteren bjj te wonen,
terwjjl de. heer Da Beaufort vóór de stemming
de zaal had verlaten
Verder is aan jhr mr W. A. de Jonge, op zijn
verzoek, eervol ontslag verleend als lid van het
college van reg. over het huis van arrest en van
bewaring te Zierikzee, onder dankbetuiging voor
de in die betrekking bewezen diensten, en benoemd
mr D. N. van Hoytema, subst. officier van justitie
bjj de arr.-rechtbank te Zierikzee.
[Beide mededeelingen zijn reeds in een deel der
oplaag van ons vorig nommer gedaan.)
Volgens een telegram uit 's Gravenhage aan de
Indéprndance zullen de heeren Otlet en Wilmar,
na de gisteren door de tweede kamer genomen
beslissing, in zake de subsidie voor de stoomtram
Breskens-Maldeghem, den Nederlandschen staat
een proces aandoen, waarbjj zjj teruggave zullen
eischen van het gestorte waarborgkapitaal van
vier ton.
In de heden gehouden algemeene vergadering
van stemgerechtigde deelgenooten in de Commercie
Compagnie alhier, zijn de heeren Jh* P. D. van
Citters Sr als lid en J. A. Tak als plaatsvervangend
lid van den raad van toezicht herkozen.
De liberale kiesvereeniging Eendracht maakt
macht te Middelburg vergadert Woensdag 2 Dec. a.,
tot het stellen van een candidaat voor lid van
den gemeenteraad en ter bespreking van het advies
van het bestuur der Libera-e unie inzake onderwjjs.
Bjj kon. besluit is benoemd tot rechter in de
arr.-rechtb. te Middelburg mr S. Gratama Hz,,
thans kantonrechter te Schoonhoven.
begrepen elkaar.
Het was een heerlyke, zoele, heldere avond.
Zells de oude wilgen langs de rivier schenen niet
zoo zwaarmoedig als anders.
De maan was vooral goed geluimd. Zij trok
de kleine dennen witte koorhemden aan, zoodat
het was, also! deze een processie hielden, en tooide
de leliën op het veld met elfengewaden. Hier
zette zjj een heiligenbeeld een zilveren kroon
ginds een rookenden schoorsteen een groote witte
slaapmuts opzjj trok de Turksche reuzen op het
slotplein een witten streep over den neus en hulde
de nyrnph bjj de fontein en de andere godinnen
in den tuin in schitterende hermeljjnen mantels.
Toen het rjjtuig voor den stoep stil hield, schoot
Luka toe om het portier open te doen. Hjj beefde
en de tranen vloeiden hem langs de magere
wangen.
„Ach! mevrouw", stamelde hjj, „wat zjjtgjj
lang weggebleven."
Stefanida lachte droevig. Toen Seraph haar
uit het rytuig hielp, kwam Magdalina naar buiten
en kuste haar de hand. Stetanida zag haar aan,
trok haar naar zich toe, kuste haar tweemaal en
keek vragend naar haar zoon, Deze ging vooruit
naar de deur der kamer van Emüian, opende die,
sloeg het gordjjn weg en liet zjjn moeder binnen.
Hjj zelt volgde niet.
In dat groote vertrek met boeken, globes, kaar
ten, instrumenten en kunstvoorwerpen gevuld,
In de zaak van den kapitein-kwartiermeester
van het O. I. leger Tb. Kley, voor den krjjgsraad
te Atjeh, had de toenmalige hoofdintendant kolonel
P. F, Kraal onder eede verklaard, dat hjj bjj zjjn
optreden als onderintendant in de 3e militaire
atdeeling op Java, te Soerabaya in Juni 1879, het
waachgoed bjj bet hospitaal in verwaarloosden
toestand had aangetroffen en dat die verwaarloozing
niet aan den toen maligen administrateur, den
gepens. kapitein kwartiermeester L. Bendeler, maar
aan diens voorgangers, waaronder kapitein Kley,
moest worden toegeschreven. De heer Bendelef,
deswege als getuige opgeroepen, heeft volkomen
bevestigd de verklaring van kapitein Kley, dat
deze, zjjn opvolger, hem het waschgoed in goeden
staat heeft overgegeven, zoodat de verklaring
van kolonel Kraal geheel bezjjden de waarheid
was". Dit gaf de heer Kley te kennen in een
request aan den gouverneur-generaal dd. 25
December en aan den leger-komraandant dd. 31
December 1884, en deswege werd hjj, bjj beschik
king van 15 Juni 1885, wegens verregaande
oneerbiedigheid" gestraft met 14 dagen provoost
zonder acces.
Van een en ander kennis gevende aan den
gepens. kapitein Bendeler, deed de heer Kley
uitkomen, dat door die handelwjjze aan het ge
tuigenis ook van den heer Bendeler geen waarde
was gehecht of het ter zjjde was gesteld. Deze
laatste vereenigde zich, in een schrjjven aan
den heer Kley, geheel met die zienswjjze, maar
raadde hem aan, zelf geen stappen te doen en hem
over te laten het gebeurde in 't licht te stellen.
Dit nu heeft kapitein Bendeler gedaan in een
adres, dd. 31 October jl., aan Z. M. den koning
gericht, waarin hjj verklaart, „dat het voor zjjn
gevoel als eerlijk man stuitend en bcleedigend
is, dat door de in deze zaak betrokken autori
teiten van zjjn getuigenis of geen notitie genomen
is öf wel daaraan geen waarde is gehecht, waar
door tevens kapitein Kley ten onrechte is ge
corrigeerd". Derhalve verzoekt adressant Z. M.
„in het belang van zjjn naam als eerljjk man en
ook in het belang van een werkeijjk verongeljjkten
kameraad een nader onderzoek te doen instellen
in zake van het request van den kapitein-kwar
tiermeester Kley, gericht geweest aan Z. E. den
gouverneur-generaal van Ned. Indie, gedagteekend
Padang den 25n December 1884, en bjj dat onder
zoek te doen raadplegen de stukken, welke in de
reclamezaak van genoemden kapitein voor den
krjjgsraad te Kota-Radja hebben gediend, speciaal
de verklaringen destjjds door adressant atgelegd
en daarna aan adress. en aan den kapitein Kley
recht te willen verschaffen op de wjjze als Z. M.
zal vermeenen te 'oehooren".
brandde geen licht, maar de maan verspreidde
een zachten glans tot over het kleinste voorwerp.
Emilian zat voor zjjn schrjjftafel. Toen het
gordjjn bewoog en zjjn vrouw op den drempel
stond, wilde hjj haar te gemoet gaan, maar hjj
kon niethjj zonk in zjjn stoel terug en verborg
zjjn gelaat in zjjne banden.
Op hetzelfde oogenblik viel Stefanida weenend
voor hem op de kniëen.
Hjj sloot haar in de armen, kuste haar en
drukte haar lang stilzwjjgend aan zjjn hart. Ein*
deljjk vroeg hjj
Waarom hebt gjj my toch zoo gehaat?"
Omdat ik u zoo vurig bemind heb."
Er is niet veel meer dan een jaar verloopen en
het stille sombere slot is vrooljjk en levendig
geworden. Ztlfs de oude boomen, die anders zoo
eerwaardig hunne groene pruiken lieten ruirschen,
schjjnen thans met elkaar te babbelen en te
gichelen en de nymph lacht op klaarlichten dag
tegen iedereen, die over het plein gaat. De hond
en de kat, van ouds aartsvjjanden, hebben vriend
schap gesloten en spelen op den stoep. De oude
Luka loopt niet meer in het zwart, maar draagt
liciit blauwe liverei met zilveren knoopen en zingt
van den ochtend tot den avond, terwjjl de neus
van Gedeon van blydschap glimt.
Het oude grjjze gebouw heeft een vriendelyk
aanzien gekregen. In den vleugel, waarin sedert
zooveel jaren geen zonnestraal doordrong, zjjn nu
Gisterenavond herdacht mevrouw De Vries,
in den stadsschouwburg te Amsterdam, haar
25jarige loopbaan als tooneelspeelster.
Eene commissie had zich gevormd om dien
herinneringsdag haar tot een waren feestdag
te maken. Door deze werd haar, namens tal van
kunstvrienden, een zilveren theeservies aangeboden
waarvan, zooals de N. Rot. Crt meldt, de suikerpot
zich door de eigenaardige zoetheid van haren in»
houd onderscheidde. Daarbjj was eene kostbare
mand met bloemen gevoegd.
Van hare kunstbroeders en zusters ontving zjj
een beeld op ebbenhouten voetstuk. Een en ander
werd haar onder harteljjke toespraken aangeboden,
terwjjl zjj van verschillende kanten tal van blijken
van belangstelling ontving. De commissie, hierboven
genoemd, biedt haar Woensdag in het American
Hotel eep feestmaal aan, waarop met de artisten van
Het Ned. looneel, ook mevr. AlbregtEngelman,
de weduwe van den man, onder wiens directie zjj
vroeger speelde, en Franziska Ellmenreich, de
Duitscke tooneelspeelster, die tegenwoordig bjj Van
Lier optreedt, zullen aanzitten.
Heden avond viert zjj haar teest in den schouw
burg te 's Gravenhage en Vrjjdag te Rotterdam.
De Nederl. Verceniging tot afschaffing aan sterken
drank heeit een roep- en suneekstem tot hetNeder-
landsche volk gericht, waarin zij een warm plei
dooi levert voor haar beginselen.
Den 19en Oct. is de Javabode weer verschenen.
De redacteur, de heer Brunner, heeft echter, op
hoog bevel, zjjn ontslag moeten nemen.
Volgens een schrjjven uit Kota radja van 6 Oct.
viel de laatste twee dagen het water bjj stroomen
neer. De Atjehers hielden zich toen dienten
gevolge rustig. De berri-berri, die heerschte,
verminderde, ook tengevolge der nattigheid, zeer.
De Javabode bevat het volgende:
Over een jaar zal pas kunnen bljjken of wjj
op Atjeh een goede, aan wel slechte politiek
gevolgd hebben.
De vjjand wordt nu zoo min mogeljjk in de gele
genheid gesteld zjjn weldoordachte aanvallen te
kunnen volvoeren, de linie heet gesloten, geen Atjeher
daar buiten mag meer binnen komen, de bevolking
binnen de linie heeft met de buitenwereld niets
meer te maken, zjj heett hoofden gekregen die ons
genegen zjjn. Maar koevelen zjjn niet vermaag»
schapt hebben broeders, zoons enz. bjj den vjjand?
Groote moeite zal het dus kosten om heulen eo
binnendringen van den vjjand te verhinderen.
Ten bewjjze daarvan dient 't volgende. Dea
derden Ogt. kwamen tegen 6 uren 's avonds twee
karren van de Atjehlcverantie van Olehkarang
terug. Niet ver van de steenbakkerjj werden zjj
door Atjehers overvallen; een der geleiders wist
te vluchten, maar de andere werd deerljjk getjing»
tjangd. De vier sappies werden na dit gruwelstuk
in zegepraal medegenomen. Een half uur later,
alle gordjjnen opgehaald en staan de vensters open.
Overal hebben de zwaluwen en musschen nesten
gebouwd, tot zelfs op de hoofden der Turksche
reuzen en op de stal huizen ooievaarsdat klep
pert en tjilpt en fladdert den heelen dag. Nu zjjn
de ooievaars en zwaluwen echter reeds lang weg 3
want de herfst tooit woud en veld met zjjn bonten
kleurendos en spreidt des nachts een diamanten
kleed over gras en bloemen; maar de musschen
hebben het drukker dan ooit.
De zon kjjkt met voorliefde in de open ramen,
want zjj ziet gaarne gelukkige menschen.
Daar zit Emilian aan zjjn schrijftafel te Werken
en vlak bjj hem Stetanida, evenals in de eerste
dagen van haar huweljjk, in eeu rooskleurig jakje
met sabeloont, voor het borduurraam. Men hoort
niet meer het spookachtig gefluister en geween
van gevallen engelen. De booze geesten zjjn ver
stomd.
De aeolusharp zingt thans een wiegelied, want
in de groote gezellige tuinkamer zit een jonge
vrouw, met haar eerste kind op den schoot en de
jonge man, die voor haar geknield ligt en naar
de ademhaling van zjjn eerstgeborene luistert,
peinst er in slapelooze nachten niet meer over of
de wereld wel reden van bestaan heeft en of het
leven wel de moeite waard is.
Op al die vragen, waarmede zich de dochteren
en zonen van onzen tjjd kwellen, geeft hein het
stamelen van zjjn kind antwoord een antwoord
dat hjj verstaat en hem gelukkig maakt-
M SI M,
