N« 263.
128*'Jaargang.
1885.
Zaterdag
7 November.
Mlfi&iïfeg 6 November.
4 FEUILLETON,
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen?
Prijs per 3/m. franco 3,50?
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent,
Advertentiën 20 Gent per regal:
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels 1,10
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
SEBAPH
MIDDËLRIIRGSCHE COURANT.
w
SR
Agenten lijnte Vlissingen: P.G. De Veij Mestdagh en Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen:F. Van der Peul, te Zierikzee: A. C. De Moou,te Tholen: W. A. Van Nieuwenhüijzen, en te Ter Neuzen A. Va» der Psue Jv.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L, Daubi en Cie., John F. Jones opvolger.
De Vragen des tijds van deze maand bevatten
vier belangrijke beschouwingen.
Van het artikel van prof. De Geer over de
kenmerken der kiesbevoegdheid naar de jongste
voorstellen maakten wjj reeds melding- G. Emants
schreef daarin over Normale werkdag, Zondags
rust en vrouwen- en kinderarbeid, terwijl mr A.
Kerdijk, onder den titel IJdele hoop, lucht geelt
aan zjjne groote teleurstelling over het yoorloopig
verslag omtrent het ontwerp tot uitbreiding van
de wet op den kinderarbeid. Dit verslag noemt
hij bedroevend en hij heeft daarvoor alle redenen.
Wie Emants beschouwing leest en ziet, wat er
in Duitschland op dat gebied voorvalt, moet de
handen in elkaar slaan over het cynisme, waar-
mee onze vertegenwoordiging deze quaestie be
handelt.
Als zulke vraagstukken op dergelijke wjjze
worden besproken en de jaren geen verandering
brengen in bekrompen opvattingen op dit punt,
dan is het geen wonder, wanneer zulk eene volks-
vertegenwoordiging bij het volk zelf te vergeefs
naar waardeering zoekt. Hèt zou daarom juist
zoogoed zijn, wanneer een man als Heldt daarin
plaats nam.
Een ander vraagpunt wordt in hetzelfde nommer
van genoemd tijdschrift behandeld door den heer
d' G. W. Bruinsma, te Steenbergen, een vraagpunt
van even groot belang, nl. dat betreffende genees
kundige hulp, vooral op het platteland.
In de afdeelingen der tweede kamer is by de
behandeling der staatsbegrooting opnieuw aange
drongen op herziening van de wet op de arts
examens, met het doel om de voorwaarden, aan
de bevoegdheid tot uitoefening van de geneeskunde
gesteld, gemakkelijker te maken. Dit verlangen
was hoofdzakelijk gegrond op het gebrek aan
geneeskundige hulp op het platteland.
De quaeBtie van „eenheid van stand" is reeds
vaak besprokenhet dunkt ons echter gevaarljjk om
juist aan hén, die, meer nog dan hunne collega's
in eene stad, op het platteland zeer vaak zelf
standig moeten optreden en cordaat handelen,
minder strenge eischen te stellen dan aan anderen.
Dit is echter niet noodig; het is toch be
wezen dat het aantal artsen in voldoende mate
toeneemt, zoodat aan zulke personen geen behoefte
bestaat. Het gebrek schuilt elders. Het meerendeel
wenscht zich niet op het platteland te vestigen.
Hierop nu vestigt de heer Bruinsma de aandacht.
Al is dit gebrek niet in die mate aanwezig als
somwijlen uit een enkel feit wordt geconcludeerd
en volgehouden in dagbladcorrespondenties door
personen, onbekend met den werkkring en de
werkkrachten yan medici ten plattelande; en al
behoeft niet naast lederen kerktoren een medicus
zjjn verbljjf op te slaan, het is een feit dat er
«treken zijn waar, zoovar de blik van den toren
Novelle van SACHER-MASOCfh
Toen men weder verder ging, begon de weg te
Btjjgen en het gebergte ontpi 'dé zich meer en
meer in al zjjn majesteit en «rrïeid. Reus
achtige rotswanden rezen 3 >g uit het dal
op, aan den voet door ee groenen krans
van donkere dennen om wei, .erwjjl zjj zich
bovenaan kaal en getand hét inlicht baadden
en de adelaar om har» si, rippen zweefde.
De wagen hoste ovey ateenc en boomwortels,
door een donkere vocbti pi' ,t, waarin heel in
de diepte een wilde bergr w /-ruiste en schuimde.
Toen de boomen zie, veerszjjden openden
gelijk een tooneelgord werd voor een oogenblik
een wjjde kom, door I 'gi 1 omgeven, zichtbaar
in welker midden 00: en boschrjjken heuvel een
oud slot met ronde .rjjkte, Doch aanstonds
boog de weg ter i< .in het dal en Seraph
reed in een dicht ;h, ..oodat hij een geruimen
tjjd niets zag dal mmen, door de avondzon
beschenen, en on j igelijke dennetakken, en niets
hoorde dan het z& site geruisch,dat al en toe door
de toppen speelde
Die eenzaas i s die stilte had iets sprookjes
achtigs en war z h thans aan zijne blikken
vertoonde 1 ui wel iets van een sprookje,
.Eerst opende het oosch zich aan de linkerzjjdeen
jiet een kl in eiland zien, dat met boog gras,
reikt, aan den horizon nergens de woning van een
medicus te ontdekken is.
En dan vooral ontbreekt verloskundige hulp, of
is slechts te verkrijgen voor eene geldelijke opof
fering, die boven de krachten reikt van honderden
gezinnen.
De heer Bruinsma wijst erop, boe voor onderwijs,
voor brandbluschmiddelen door de gemeenten
geldmiddelen moeten worden besteed. De uitgaven
voor aankoop en onderhoud van laatstgenoemde
middelen komen bijna uitsluitend ten goede aan
de brandassurantiemaatschappijende ligging en
inrichting der woningen zijn van dien aard, dat
slechts zelden menschenlevens bij brand in gevaar
verkeeren, zoodat alleen tegen stoffeljjke nadeelen
behoeft gewaakt te worden, die bjj de meer en
meer toenemende gewoonte van assureeren, ook
van geringe inboedels, in den regel niet groot zijn.
Terwjjl elk, met de toestanden ten plattelande
bekend, weet, dat voor boerenhofsteden of ge
huchten, gelegen buiten de kom der gemeenten,
toch in de meeste gevallen de brandspuit te laat
komt om nog iets van belang te kunnen redden,
worden, zooals wjj zeiden, de gemeenten toch
verplicht voor brandbluschmiddelen en 't bjjbe-
hoorend personeel zich niet geringe uitgayen te
getroosten. Door eene algemeene aanschrijving
van gedeputeerde staten, 0. a in Noord-Brabant,
is nog juist onlangs het bewjjs geleverd dat ook
hoogere colleges met nauwlettendheid op de
naleving dezer verplichting toezien. Er zjjn ons
gemeenten bekend, die eenige duizenden heb!.en
moeten besteden voor brandspuiten, met even
zoovele brandspuithuisjes op verschillende punten
der gemeenten, die voor 't onderhoud van deze
met bijbehoorend materiaal en voor periodieke
oefeningen en belooning van hst brandpersoneel
jaarlijks een niet onbeduidend bedrag op de
begrooting 'uittrokken, doch waar de benoeming
vau eene gemeente-vroedvrouw, die dringend
noodig was voor 't mindere volk, achterwege
werd gelaten, omdat de uitgaaf van 300 per
jaar voor de gemeentekas te bezwarend werd
geoordeeld.
Bovendien legt de staat den gemeenten de
verplichting op om, voor het constateeren van den
dood of het bjjna nooit voorkomend geval van
schijndood en ter afwering van éene enkele ziekte,
een geneesheer te bezoldigen, terwijl Jajj onver
schillig bljjft toezien of voor tal van levenden en
bjj honderd andere ongesteldheden, ziekten en
gebreken hulp te verkrijgen is.
Bovendien wordt door den staat met angstval
ligheid toegezien, dat worde voorzien in genees
kundige hulp bjj éene zeer bepaalde klasse van
burgers, nl. de militairenzelfs ten koste
van de belangen der burgers in sommige tijden.
Voor reserve officieren van gezondheid wordt heel
wat uitgegeven en bjj de benoeming daarvan heeft
de regeering geen rekening hoegenaamd gehouden
met de behoeften van het niet militaire deel der
burgerij. In vele plaatsen is de eenige aanwezige
geneeskundige tot reserve officier benoemd, en er
zjjn zelfs twee gemeenten in ons land, waar aan
heerlijke bloemen in alle mogelijke kleuren en
eenige omgehouwen boomstammen, met braam
struiken begroeid, overdekt was. Het koeltje, dat
de boomtoppen en grashalmen bewoog, voerde een
zoeten geur mede en te midden dier bekoorlijke
wildernis stond een man in boerenkleeren met
een weitasch en een Turksch geweer met éen
loop over den schouder, een paar reeën te voeren,
die brood met zout uit zjjn hand aten en thans,
nu de wielen van het voertuig verraderljjk kraak
ten, zonder zich verder te verroeren de koppen
naar den reiziger toekeerden, en Seraph met
groote, donkere oogen aanstaarden.
De man met het geweer zag dën vreemdeling
niet minder verbaasd aan als zjjne beschermelingen;
en nadat bjj zijn plicht vervuld en zjjn hoed met
breeden rand even afgenomen had, schudde hjj
voortdurend het hoofd en stapte eindeljjk den
weg op om het rjjtuig na te oogen.
„Het schijnt dat men hier nog nooit een
beschaafd mensch gezien heeft," merkte de
koetsier minachtend aan.
De boomen stonden thans minder dicht bij
elkaar en tusechen de stammen door zag men
telkens open plekken. Het duurde niet lang of
er vertoonde zich een vriend el jjk aangelegd dal,
waardoor een riviertje stroomde, dat zijn groene
golljes over de met mos begroeide rotsblokken
en ontwortelde boomen liet kabbelen.
Op een uitgestrekte grasvlakte, door wilde
vruehtboomen in vollen bloei omzoomd, graasden
eenige honderden schapen, die door een groeten,
de beide daar gevestigde geneesheeren zulk eene
benoeming is ten deel gevallen. De bewoners
van al deze plaatsen worden dus meêdoogenloos
van elke geneeskundige hulp beroofd, zoodra
oorlogstoestanden het eiscben.
De heer Bruinsma wenscht, dat de staat bij de
wet voorzie, opdat overal/voldoende geneeskundige
hulp aanwezig zij. Hjj gaat daarom mee met het
rapport der gecommitteerden van de Maatschappij
ter bevordering der geneeskunst die op plaatsen waar
de vestiging van een geneesheer noodig was, dezen
een traktement willen verzekeren, waardoor zijn
inkomen op ten minste 3000 werd gebracht,
terwjjl gemeente, provincie en rijk elk een derde
daartoe zouden bijdragen. Als grondslag voor de
toelage van eene vroedvrouw zouden, volgens hen,
eene toelage verstrekt moeten worden, waardoor
het totaal bedrag barer inkomsten tot 800 werd
gebracht. Verder zouden zij in overweging wen-
schen te geven vrjjstelling van collegegelden te
verleenen aan den student, die zich verbindt, na
tot arts bevorderd te zijn, op de bovenbedoelde
voorwaarden vijf jaren zulk eene gesubsidieerde
standplaats te bekleeden. Ook zou, volgens deze
gecommitteerden, het korps officieren van gezond
heid kunnen worden uitgebreid en dezen gedeta
cheerd kunnen worden naar plaatsen, waar behoefte
aan geneeskundige hulp mocht heerschen.
Deze laatste maatregel is juist in het vorige
jaar toegepast, om te waken tegen het invoeren
van cholera in ons land. Behalve voor zulk een
bepaald aangewezen doeleinde, komt den heer
Bruinsma echter zulk een gedwongen optreden
van militairen in de burger-geneeskundige praktjjk
minder wenschelijk voor; trouwens de regeling
zou ook allicht niet door de militaire autoriteiten
worden goedgekeurd.
Vóór alles zou hjj aan iedere gemeente de ver
plichting willen opleggen eene vroedvrouw te
benoemenhet traktement kan geen bezwaar zijn,
daar het in slechts enkele gevallen het bedrag van
300 zou behoeven te boven te gaan. De verplich
ting tot het aanstellen van een geneeskundige in
iedere gemeente zou in beginsel eveneens moeten
worden vastgesteld, doch afhankelijk moeten worden
gemaakt van het getal inwoners, in verband met den
afstand der woonplaats van den diehtstbjj geves-
tigden geneesheerzoodat b. v. eene gemeente,
onmiddelljjk grenzende aan eene stad, waar een
voldoend aantal geneesheeren aanwezig is, geene
kosten behoeft te maken om juist binnen hare
grenzen een geneesheer zich te doen vestigen.
Daardoor ook zou het voor kleine plaatsen, in
elkanders nabjjheid gelegen, van belang zijn met
elkaar in overleg te treden om het midden van
hunnen kring als standplaats aan te wjjzen voor
een onderling te bezoldigen geneeskundige. De
kosten voor haar, de provincie en het rjjk zouden
hierdoor minder bezwarend zjjn.
De Bchrjjver vestigt onder meer de aandacht zijner
lezers op het leven van den geneesheer op het
platteland; hjj herinnert eraan dat diens vestiging
vaak een zaak voor het leven is; dat diens werk
kring moeiljjk en vermoeiend is, en voortdurend
zwarten herdershond met spitse witte ooren en
een lange roode tong bewaakt werden, terwjjl de
herder vlak bjj den weg onder een seringenstruik
voorover op den grond lag te slapen.
Bjj het naderen van het rjjtuig begon de hond
de schapen, die zich verspreid hadden, met woest
geblaf bjjeen te drjjven. De herder richtte zich
eerst langzaam op, doch toen hij vreemdelingen
ontwaarde sprong hjj vlug overeind en groette
vriendelijk lachend.
Het was een jeugdige Zigeuner, in een linnen
pak, barrevoets met een bontgekleurde muts op
zjjn zwarten krullebol.
Hjj lachte nog eens en liet in zijn barnsteen-
kleurig gelaat, tusschen de kersroode lippen, twee
rjjen blinkend witte tanden ziendaarop nam hjj
een viool ter hand, die op het gras lag, volgde
zjjne kudde mét groote, veerkrachtige sprongen en
begon de viool te bespelen, waarop de lammeren,
naar het scheen, reeds lang aan dit spel gewoon,
van alle zijden kwamen aanhuppelen en zich om
hun zonderlingen herder verdrongen.
„Grappige nienschen", prevelde de koetsier
„bepaald grappighebt gij dat al meer geboord
jongeheer, dat men op de fidel speelt voor de
schapen
De schaduwen werden steeds breeder, de zonne
stralen vielen er als een roode gloed in; het was
als stroomde er vuur door de rivier en de wolken
aan den oosteljjken hemel begonnen te kleuren.
Het werd avond.
De weg volgde thans den loop ran de beek?
eene goede gezondheid eischtdat bij uitspanning
buiten den huiselijken kring en hooger genot van
kunst of wetensehappeljjk.en omgang, zoo goed als
geheel vaarwel moet zeggen, dat zjjne kinderen,
niet zelden beschaafden omgang moeten missen
dat zjjne zonen reeds een aanzienlijk jaargeld
vorderen voor hunne opleiding met kostgeld in
eene stad, op een leeftijd, waarop zijne stedelijke
collega's, in de onmiddellijke nabjjheid van gym
nasia en hoogere burgerscholen jaarlijks slechts
een gering schoolgeld behoeven te betalen, en dat
zijne dochters hare opvoeding erlangen en hare
toekomst tegemoet gaan als dorpsjuffers.
Tegenover dit alles moeten we financieele voor-
deelen stellen, wil men jeugdige artsen aanmoe
digen op het platteland een standplaats te
kiezen. Zonder overdreven eischen op dit punt te
stellen, is het toch niet te veel gevergd als men
een voldoend bestaan vraagt.
Het zou daarom volgens den heer Bruinsma de
voorkeur verdienen het traktement, hetwelk door
staat en gemeente wordt gewaarborgd, lager te
doen aanvangen, opklimmende na iedere tien
jaren verblijf met een zeker bedrag, terwjjl na
eene vestiging van dertig tot veertig jaren, een
gedeelte van de jaarlijksche toelage, b. r. het
gedeelte door den staat verstrekt, blijft behouden
als pensioen, ook bjj verplaatsing naar eene andere
gemeente. Slechts door zulk eene regeling zou de
jeugdige arts welgemoed de vermoeienissen en de
afmattende en eentonige levenstaak aanvaarden,
verbonden aan eene geneeskundige praktijk onder
eene armoedige en afgelegen dorpsbevolking, om
dat hij de zekerheid zou hebben, dat hjj, wanneer
zijne beste krachten in dezen dienst zjjn uitgeput,
zonder al te bezwarende omstandigheden voor zich
ea zjjn gezin, elders in gemakkelijker omgeving
zijne praktjjk bij 't klimmen der jaren kan voort
zetten.
Men beginne nu met in alle provinciën de
zaak te onderzoeken, zooals een paar jaren ge
leden in Limburg door gedeputeerde staten ie
geschied, waar voor iedere gemeente in 't bjjzonder
is nagegaan of er geneeskundige hulp aanwezig
was, zoo niet, op welke wjjze daarin werd voor
zien, of er behoefte bestaat aan deze hulp, welk
bedrag de gemeente daarvoor jaarljjks op hare
begrooting zou kunnen uittrekken, enz.
Met de gegevens van zulk een onderzoek over
het geheele land toegerust, zal het der regeering
niet moeieijjk vallen, met voldoende juistheid na
te gaan, waar de werkeljjke behoefte bestaat,
waar onwil en gebrek aan geestkracht de schuld
zjjn bjj gemeentebesturen, dat de ingezetenen
verstoken blijven van onmisbare geneeskundige
hulp, en hoe dus de eerstgenoemden door wette
lijke regeling verplicht, de laatsten door financieele
ondersteuning geholpen moeten worden.
Be Standaard wil van Heemskerk's voorstel
tot wjjziging van art. 194 grondwet niets weten/
Het blad schrjjft:
„Er kan en mag derhalve reeds nu verklaard;
dat Heemskerk's voorslag voor alle voorstanders
der vrije school volstrekt onaanneembaar is.
«BS
tusschen donkere boomen, riet en waterbloemen;
Eensklaps hoorde men gezang, Het was een
heldere stem, die uit de vochtige diepte scheen
Op te stijgen, een stem, die het harte goed deeds
zonder het te bedwelmen of te begoochelen. Zjj
zong een lied, dat zoo vroolijk Was als de blauwë
hemel en zoo eigenaardig als het fluisteren dei
elzen en olmen, die hunne takken in de golven
baadden.
Seraph gelastte den koetsier om stapvoets i'ë
rijden.
De boomen stonden thans weer dichter e2
lieten slechts zóóveel van de zonnestralen dooi'
dat zjj een blinkende brug over de beek kondefl
werpen de waterlelies keken als elfen tusschen
het riet uit en daar waar het Water over de rots
blokken stortte, lag er een veelkleurige glans over,
geljjk aan den tooversluier eener fee.
Eensklaps hield de koetsier op, zonder dat het
hem gelast werd en wees met den zweep op het
elzenboschje, dat aan den anderen oever lag en
zjjne groene takken in het groene Water liet
afbangen. Daar zat op den schommelenden tak
van een lariks een jong meisje, half kind, hall
schalk, en liet, terwjjl zjj met beide armen aan de
takken hing, de bloote voeten in het water plassen.
Haar gelaat, hals en armen hadden een licht
bruinen tint en zjj keek Seraph met een paai
groote, zwarte Oogen droomerig aan, terwjjl hjj
haar met zjjne blikken verslond.
In haar geheele verschjjning lag iets wilds, iets
sigeuneraobtigs, en bare oogen hadden de zoadlr j