N« 257,
58* Jaargang,
1885.
Zaterdag
31 October.
1
Middelburg 30 October.
FEUILLETON.
Dit blad verschijnt dage
met uitzondering van Zon- en agen:
Prijs per 3/m. franco
Afzonderlijke nommers zijn verl a 5 Gent.
Advertentiën 20 Cent per regel:
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regel» 1 ,10
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
ONZE ONBEZOLDIGDE.
Het tooneel.
MIDDELBIRGSCHË COURANT.
Agenten zijn te ViissingenP. G. De Veij Mestdagh en Zoon, te GoesA. A. W. Bolland, te KruiningenF. Van der Peul, te Zierikzee: A. G. De Mooij, te TholenW. A. Van Nieüwenhüijzen, en te Ter Neuzen A. Van de» Peul Jz
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daurb en Cie., John F. Jones opvolger.
De verandering, in alle stilte in ons ministerie
gebracht, zal weinig sensatie webken, maar in ons
gewest zeker hierom vooral de aandacht trekken,
omdat de nieuwe minister van buitenlandsche
zaken een bij ons goede bekende is. Jhr Van
Karnebeek kennen wij als een bekwaam man, die
de betrekking van commissaris des konings in ons
gewest met jjver en toewijding vervulde.
Zijne vroegere loopbaan in de diplomatieke
wereld zal hem waarschijnlijk den weg geopend
hebben tot de betrekking, die hjj thans zal aan
vaarden. Wat hij als minister wezen zal, valt
moeilijk te zeggenevenmin als een antwoord
valt te geven op de vraag, hoe lang zjjn ministe
rieel leven zal duren. Een ministerie Heemskerk
heeft tegenwoordig een tamelijk lang leven, maar
het kan verkeeren want het is en blijft in een
constituoneel land een zeer abnormaal verschjjnsel.
Een voorrecht is er aan het optreden van den
heer Van Karnebeek verbonden; n. 1. dat het
liberale element daardoor wordt versterkt. Jhr
Van Karnebeek stond hier in ons midden als een
vrijzinnig man bekend.
In zjjn brochure over eene mogeljjke beslechting
van den schoolstrijd, waarvan wjj gisteren melding
maakten, schrjjft dr Schaepman
»Het daghet in het Oosten.
„Het is nu toch zoover gekomen in Nederland,
dat men over eene wijziging van art. 194 der
grondwet kan en mag spreken, zonder in geeste
lijken zin over de vaderfandseke grens te worden
gezet. Men kan zelfs verder gaan en zeggen, dat
eene wijziging van art. 194 aan de orde is. De
seinvlag waait van het torentje; wat wil men
meer Er is beweging en inderdaad beweging
in de goede richting. Of de beweging krachtig
genoeg zal blijken om niet alleen voort, maar
altjjd recht door te gaan en tot het doel te komen,
is nog eene andere vraag. Het feit evenwel mag
worden geboekstaafd er is beweging. De geschie
denis dier beweging behoeit hier niet te worden
geschreven, zjj is de geschiedenis van den dag.
Zjj is tevens de geschiedenis der jongste dagen,
want indien men het oog vestigt niet alleen op
den strjjd van anti revolutionairen en katholieken
maar op de beweging onder alle partjjen, met
name onder de liberalen, dan heeft men waarljjk
geen te uitgebreid veld te overzien. Aan de
heeren van der Wijck en Betz komt wel de eer
toe, aan de beweging in de liberale partjj, zoo al
niet den eersten, dan toch den krachtigsten stoot
te hebben gegeven. Wat vóór hen geschiedde, is
inderdaad van zeer persoonlijke of weinig zakeljjke
beteekenis",
Yerder zegt o. a. Dr Schaepman:
„De neutrale onderwjjzerwiens onderwijs
dienstbaar moet zjjn aan de opleiding totchriste-
Een schets door RI. P-
Wanneer ik Govert eenige dagen niet zag, begreep
ik dat bjj op den loer lag ik wandelde zoolang
tot ik hem vond en wist hem dan ter sluiks een
fleschje met zekere hartversterking toe te werpen,
dat ik voor dit doel expres voor hem meebracht.
Het zacht gefluit van een quasi-koolmees was het
middel om mjj van zjjne dankbaarheid te over
tuigen. Was het hem gelukt een strooper te
betrappen dan kwam hij terstond naar mjj toe,
vertelde uitvoerig alles, wat hij geleden en onder
vonden had, hoe hjj het aangelegd had om den
Btrooper te bekeuren; en dan berekenden wjj, onder
een lossen borrel, hoeveel dit zaakje hem wel op
zou brengen: Zóóveel van den officier van justitie
voor den strop, zóóveel van de eigenaren der jacht,
zóóveel voor vergoeding voor reis- en verbljjfkosten.
Was de eene of andere expeditie mislukt, waarvoor
hjj zich veel moeite gegeven of zjjn leven in gevaar
gebracht had, dan klaagden wjj samen over de
broosheid van het menscheljjk bestaan en schreven
op zjjn debet een post van den volgenden inhoud:
één strooper gemist, vjjf dagen geloerd ergo minus
circa twee gouden tientjes. Gewoonljjk wist ik
te bewerken dat de eigenaren der jachtvelden,
■waar hjj gesuryeilleerd had, hem eene billjjke ver
goeding schonken. Van al zjjne onbezoldigde
^{stapjes hield ik trouw bpek, omdat ik hoopte
lijke deugden, kan over onzen Heer en Zaligmaker
Jezus Christus niet spreken. Zonder hem evenwel
zijn er voor het volk en ook voor ons allen,
die de genade ontvingen, in dezen den Köhler-
glauben te mogen deelen geene christelijke
deugden".
De schrijver zelf noemt zijn voorstel omtrent
art. 194 een „geheel persoonlijk voorstel" maar
de Tijd twjjfelt niet of het zal bjj zjjn geestver
wanten onverdeelden bjjval vinden.
Naar wjj vernemen bljjft de belangrijke bibliotheek
van den overleden pastoor, deD heer P. O. Groen,
voor Middelburg behouden. Zjj blijft, volgens
uiterste wilsbeschikking, aan de pastorie der
K. K. kerk verbonden en het beheer daarover is
opgedragen aan de opvolgers van den overledene.
Door den minister van waterstaat is aan den
heer M. van Oosten te Coljjnsplaat vergunning
verleend tot het aanleggen van een overvloeienden
oesterput tusschen de in 1884 gemaakte strand-
hoofden van den Oud-Noord-Bevelandpolder.
Met ingang van 22 November 1885, is tot bur
gemeester der gemeente Zonnemaire benoemd K.
Hocke Hoogenboom, secretaris dier gemeente.
Zie laatste berichten van gisteren.)
De N. R. Ct heeft uit de reisschetsen van W.
KrestoffskyIn verre landen en zeeën, die in de
Roeski Westnik verschjjnen, een interessant nieuwtje
opgedoken. Daarin wordt namelijk medegedeeld,
dat het protectoraat over Atjeh en Sumatra den
4en Dec. 1878 aan den kapitein ter zee le kl.
A. P. Nowosilsky, die zich met zijn schip te
Penang bevond, is aangeboden door eenige Aziaten
in rijke en schilderachtige kleederdraoht, die in
de Engelsche taal aan den Russischen kommandant
verklaarden, gevolmachtigde gezanten van den
sultan van Atjeh te zjjn, die hen met een zeer
gewichtige opdracht had belast; zij verhaalden,
dat het volk van Atjeh en de naburige stammen
zich in een zeer ongelukkigen toestand bevonden,
maar, ofschoon de oorlog met de Hollanders hen
arm maakte, zich toch niet wilden onderwerpen
aan die drukkende heerschappjj. De sultan van
Atjeh en de naburige vorsten hadden daarom
besloten gebruik te maken van de aanwezigheid
te Penang van het Russisch oorlogsschip, om een
reeds lang bestaand voornemen, hetwelk op het
geheele eiland groote instemming vond, uit te
voeren en voor den troon van den blanken czaar
te verzoeken, dat zjj onder onmiddelljjk protec
toraat der geweldige Russische macht zouden
worden gesteld.
Kapitein Nowosilsky, niet wetende of hjj de
dupe eener mystificatie was, stelde den .gezanten
voor, bjj hun smeekschrift een Engelsche vertaling
te voegen, een en ander met de zegels van den
sultan van Atjeh en van de andere vorsten op
Sumatra te voorzien, en het dan poste restonte
naar Napels te zenden» Daartoe gat hjj hun drie
maanden tjjd, aangezien hjj in Maart 1879 te
Napels hoopte te zjjn.
hem eene plaats bjj de rijkspolitie te bezorgen,
hetgeen zijn eenige hoop en streven was. Bewees
hij diensten aan de bezoldigde politie, waartoe hjj
vaak aangezocht of gerequireerd werd, dan teekende
ik dit ook in zjjn conduitestaat aan, gelijk wij het
memorandum noemden. Ik vind daarin de volgende
aanteekeningen: „13 Augustus 's nachts 2 uur, opge
klopt door Jan, bjj wien twee paar laarzen gestolen
waren door (vermoedeljjk) Bram. Onmiddeljjk
Bram achterna; hem te huis gevonden, in bed;
wist niets van laarzen atvond de laarzen in den
Poversweg. Ontvangen van Jan voor mjjne moeite
ƒ0.50. 14 September 's middags 4 uur. Ouden
veldwachter geholpen tegen Klaas, die zich in
dronkenschap tegen hem verzette. Gratis16
December 's morgen 10 uur. Met den ouden veld
wachter een kwaden Italiaan het dorp uitgezet,
die zonder vergunning den doedelzak bespeelde. Gra
tis 15 Januari 's nachts gesurveilleerd achter hout-
klampen; niemand gesnapt en toch wordt er veel ge
stolen. 6 Januari 's nachts hetzelfde; Gijs betrapt,
daarvoor ontvangen ƒ2.50 van den ontvanger.
Werd hij op drukke dagen aangezocht met de poli
tie mede te surveilleeren, dan was hjj toevallig bjj de
arrestatie of verbalisatie van de ingezetenen aan
het andere eind van het dorp; kwam er echter
krachtsvertoon te pas dan stond hjj zjjn man. en
toonde zich een niet te versmaden steun van den
volger van Hermandad. Zjjn wenBch om bjj de
rjjkspolitie geplaatst te worden werd nooit vervuld,
zjjn prachtig aanteekeningsregister hoefde nimmer
overgelegd te wordenin de kracht van zjjn leven
"en bepaalden tjjde vond kapitein Nowosilsky
den brief te Napels, en door tusschenkomst der
hoogere autoriteiten kwam het stuk bij het depar
tement van buitenlandsche zaken te St Petersburg
doch na eenigen tijd werd hem geantwoord, dat
het verzoek van den sultan van Atjeh niet kon
worden ingewilligd, omdat Rusland met Nederland
op vriendschappelijken voet Btond.
Niettegenstaande het onder de maDnen van het
vak een algemeen erkende waarheid is, dat het
burgerljjk proces in vele opzichten te wenschen
overlaat, werd het tot dusver niet raadzaam
geoordeeld, een herziening van het Wetboek van
Burg. Rechtsvordering aanhangig te maken, maar
bepaalde men zich tot partieele verbeteringen.
Zoowel omdat voor een geheele herziening het
tijdstip thans minder geschikt is, als omdat deze
zeer geruimen tijd zou eischen, heeft de minister
van justitie nu gemeend, den weg der partieele
verbetering te moeten bljjven volgen en nu voor
gesteld wjjziging van de artt. 79 Is lid, 31 2e
lid, 82 le lid, 876 en 880, terwijl art. 88 zal
worden' ingetrokken.
Art. 79, zooals het nu luidt, kan er toe leiden,
dat hem, die naar den vorm van het proces als
gedaagde optreedt, maar met het oog op het
rechtsgeschil eischer is, de uitoefening van zijn
recht onmogeljjk wordt gemaakt, daar hjj ljjdeljjk
moet afwachten tot de appellant de zaak opnieuw
ter rolle zal gelieven te brengen. Herhaaldeljjk
deed zich dat bezwaar gevoelen, en de regeering
poogde dan ook in 1855 en 1865 die kwade prac-
tijken weg te nemen. Thans stelt de regeering
weder, evenals in 1855 geschiedde, voor, aan de
meest gereede partij de bevoegdheid toe te kennen
om de zaak weder aan te brengen.
De K/P zigingou in artt. 81 en 82 (onherroepelijk
worden van een vonnis voor de executie) komen
overeen met het wetsontwerp van 1865.
De verandering van art. 876 strekt om in de
redactie duidelijk te maken, dat een voorloopig
getuigenverhoor kan worden toegelaten.
De minister van financiën merkt in zjjn memorie
van antwoord op het voorloopig verslag over het
wetsontwerp tot verhooging en uitbreiding van
het zegelrecht op effecten op, dat het roerend
vermogen zeer zeker is belast, o. a. door de per-
soneele belasting, invoerrecht, zegel-, registratie-
en successierechten. Aan een registratie-recht op
beleeningsakten kan, na de jongste beslissingen te
dien aanzien, niet worden gedacht.
Een beursbelasting is bjj het departement in
studie. De minister voegt er echter reeds nu bjj,
dat een voorstel, zooals onlangs in een naburig
rijk is aangenomen, hiar te lande tot zeer ernstige
bedenkingen aanleiding zou geven.
Het is het verlangen van den minister, dat bjj
de uitvoering van deze wet den ingezetenen zooveel
mogelijk faciliteiten zullen worden gegeven; tus
schenkomst van oommissionnairs zal niet noodigzijn.
De Noordbrab. spreekt het bericht omtrent de
werd hij ons ontrukt. Hjj had op een goeden dag
twee bekende amateurs, die ongelukkiger wijze
geene akte rijk waren, met het geweer op schouder
door een voetpad zien wandelen.
»Mogeljjk hebben ze wêer zin in een hazenboutje,"
dacht Govert„ik moet toch eens zien ol die
kerels goed kunnen schieten Hjj volgde hen
behoedzaam, wel een anderhalf uur lang; daar
vielen twee schoten een oud en een jong haas
rolden over den drassigen bodem. «Flink gedaan,"
roept Govert, „flink zoo 1 mag ik de geweren der
heeren eens zien beste stukjes en flinke patronen
de akten hebben de heeren zeker vergeten? dan
wensch ik den heeren niets anders te zeggen dan
Onthoudt wo dag, atjuus."
Dit was nu een heel gewoon geval, maar het
muisje had een staartje. Een der geverbaliseerden,
die meer veroordeelingen achter den rug had, werd
tot ƒ50 boete veroordeeld en zjjn geweer werd
verbeurd verklaard.
Hjj koesterde een innigen haat tegen den onbe
zoldigde, die slechts zjjn plicht gedaan en het
jachtveld van zjjn heer en meester tegen invasie
van vreemden beveiligd had- Weldra had de
bekeurde gelegenheid zjjn wrok te koelen. Op
zekeren avond was er brand in het dorpde
strooper, die de gewichtige betrekking van pjjpleider
bjj de brandweer bekleedde, richtte de dikke
waterstralen tegen het brandend perceelopeens
werd het bevel gegeven een muur en eene schutting
omver te halen; daaraan bielp Govert, uit vriend
schap voor een ander, wie-,s taak zulks was, doek
voordracht voor griffier der staten van N.-Brabant
tegen met de afdoende opmerking, dat de tegenwoor
dige griffier nog niet eens ontslagen is, zoodat van
een voordracht nog geen sprake kan zjjn.
De havens in de golf van Tunis zjjn door cholera
besmet verklaard-
Boven verwachting en tot ons genoegen was
het gisteren in onzen schouwburg op de eerste
rangen zeer goed en op de andere vrij wel bezet.
Wjj vreesden een oogenblik, dat eene herhaling
van een bekend stuk, hoe geestig het ook moge
wezen, velen zon weerhouden om de voorstelling
bij te wonende kring van schouwburgbezoekers
is beperkt en men wil, de enkele malen dat men
hier comedie ziet, liever iets nieuws aanschouwen.
Die vrees is niet bewaarheid en onze bewering,
dat velen, die het geestige blijspel van Lod Mulder
kenden, de kennismaking zouden willen hernieuwen
en anderen, die het nog niet hadden gezien of
gelezen, van de gelegenheid om het te leeren
kennen zouden gebruik maken, werd niet tot
schande gemaakt.
Het is dan ook een zeldzaam genot, om op de
wjjze als de Rotterdammers dit doen, De kiesver-
eeniging van Stellendijk te zien opvoereneen
genot dat men gerust meer dan eenmaal wil
genieten.
Zooveel natuur, zooveel waarheid ziet men
zelden op de planken.
Sedert het stuk voor het eerst werd opgevoerd,
dit is, meenen wjj, een tiental jaren geleden
moge er veel in de politieke kringen gewjjzigd
zjjn, de parodie van Lod. Mulder bljjft op nog
menig stukje werkelijkheid van toepassing. En
dit is wel de bedroevende zjjde van het aller-
vermakeljjkst stuk.
Voor een deel schrjjven wjj elke verbetering,
die na dien tjjd plaats had, toe aan den invloed,
welken Mulder's les heelt gehad zjj toch deed
de oogen opengaan voor menige fout, voor meer
dan één dwaasheid, en waar de echrjjver, zjj
het op Boms wat overdreven wjjze, vele wonde
plekken aanraakte, kan eene herhaling van dit
stuk ook zjjn nut hebben om den wensch tot
verbetering levendig te houden of op te wekken.
Wjj kunnen overigens over den avond van
gisteren kort zjjn. De geestigheden wekten
wederom voortdurend den lachlust op; de spelers
hadden een zeer dankbaar publiek.
Dat Rosier Faassen als Haspelstok, Van Zuyle»,
als SteekampJ. Haspels als üchor en Le Gras al8
Marksteen uitstekend waren, wisten wjj reeds en
het bleek gisteren opnieuw. Wjj verheugden ons
Van Zuylen weer te zien onder hen, in wiens
midden hij thuis hoort.
In plaats van, als een vorig maal, den heer
D. Haspel trad de heer Jan C. de Vos als Valburg
op. En hjj deed dit zeer verdiensteljjk. Jeug
diger en minder deftig dan de heer Haspels,
meenen wjj, hoeveel waarde wij ook hechten aan
die juist een paar dagen te voren zjjn hand aftti
een dorschmachine gewond had nauweljjks had
onze onbezoldigde den zwaren haak ter hand ge
nomen om den muur omver te halen of de betrapte'
deugniet richtte de pjjp op Govert en spoot hem
in minder dan geen tjjd door en door nat. Gövert
was zóó in vuur met zjjn zwaren arbeid, dat hjj
eerst niets van het bad, dat hem toegediend Werd,
bemerkte. Ik had bij het licht der vlammen en
flambouwen de lage daad opgemerkt en trok Govert
terug. Hjj droop alsof hij vjjf minuten in het
water gelegen had. Ik zond hem jnaar huis en
naar bed. Den volgenden dag was hjj ziek; hjj
had koorts, welke met den dag in hevigheid toenam}
toen men de reden van zjjne ziekte vernam, was
de verontwaardiging tegen den pjjpleider-stroopor
algemeendeze werd gedegradeerd en opnieuw
en thans tot gevangenschap veroordeeld, wegena
beleediging van een beambte in functie. De stroopera
uit de gemeente en uit de buurt profiteerden van
Goverts ziekte; zjj jaagden, neen zjj moordden do
jachtvelden nit en waagden zich op klaarlichten
dag met hunne honden tot hg Goverts woning,
welke aan de uiterste grens van het dorp gelegen
was. De hevige koortsen kluisterden den onbe
zoldigde aan zjjn legerstêe hjj hoorde het knallen
der geweren en het blaffen der honden en hjj lag
déAr, machteloos om de overtreders te straffen.
«Als hjj zich kalm houdt," had de docter gezegd,
«zal ik hem er door helpen, maar er moet niets
bjjkomen of ik sta voor de gevolgen niet in."
Weder richtten de stroopera in het jachtvil^