250,
1885:
Vrijdag
23 October.
Ï28e Jaargang.
FEUILLETON.
De Hnisslitel of: Je Delft te Teel.
Middelburg 22 October.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen*
Prijs per 3/m. franco f 3,50*
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën' SO Cent pe*
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: -7 regels 1,10
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
F. S. MILL1NGTON.
langer zou ontwijken. Zjj kon echter niet schrijven
verder iets gezegd weid, daar op dat oogenblik*
van zjjn broers mee mag brengen, als bjj wil.
M1DDELBIJRGSCHE COURANT.
Agenten zijn te VlissingenP. G. De Veij Mestdagh en Zoon, te GoesA. A. W. Bolland, te KruiningenF. Van der Peijl, te Zierikzee: A, C. De Mooij, te TholenW. A. Van Nieuwbnhuijzen, en te Ter Neuzen A. Van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie, John F. Jones opvolger.
De N. 11. Crt. behandelde gisteren in een slot
artikel over het kiesrecht de vraag:
Aangenomen, dat het kiesrecht niet, als een
het staatsburgerschap aanklevend recht, algemeen
behoort te zijn, tot hoe ver zal dan het kiesrecht
uitgebreid en naar welken maatstaf toegekend
moeten worden
De groote vraag is maar, wat .geschikte", wat
„ongeschikte" kiezers zijn. Te oordeelen naar de
cjjfers. die hier en daar voor de huurwaarde ge
noemd zijn, schijnen, beweert het blad, velen aan
de geschiktheid al zeer geringe eischen te stellen,
öf zich van den politieken zin van ons volk een
zeer hoog denkbeeld te vormen. In datzelfde
Amsterdam, waar het tegenwoordig een wedstrijd
is, wie het verst zal gaan, is de belangstelling in
de openbare zaak nog zóó zwak, dat meestal
slechts een onnoozel aantal kiezers het de moeite
waard achten, voor de verkiezing van gemeente
raadsleden naar de stembus te gaan. Is er grond
om te vermoeden, dat het verderop in de bevol
king met de ontwikkeling, den burgerzin, de
onafhankelijkheid beter gesteld is? Welk uitge
ver beproeft zijn geluk met een staatkundig
volksblad Zelfs de Werkmansbode, die dan toch
uitsluitend met de belangen der werkmansklasse
zich bezighoudt, hoeveel abonné's heeft hij Zie,
daarin teekent zich af, op welken graad de be
langstelling in de openbare zaak bij het volk
staat. Het kiesrecht te brengen in kringen, waar
alle politiek besef, waar alle public spirit ontbreekt»
zou noch voorzichtig, noch vrijzinnig zijn.
De N. R. Ct. meent, dat eene uitbreiding van
- ikiesrechl als de staats-commissie of de heer
Rarncombe Sanders heeft voorgesteld, van 130,000
tot 300,000 (in het ruwe), eene vrij aanmerkelijke
uitbreiding zou mogen heeten. Vooral ook, wanneer
men in aanmerking neemt dat de vermeerdering
van kiezers hoofdzakelijk die aan districten (vooral
de groote steden) ten bate zal komen, waar
tengevolge van den hoogen census tot heden het
aantal kiezers klein is geweest. Met deze uitbreiding
blijven wij nog wel een heel eind bij Engeland
ten aclher; maar ook daar is men niet in eens
tot de householders afgedaald.
Naar welken maatstaf moet het kiesrecht wor
den toegekend Het verschil loopt over twee
vragende eene, of alleen naar den maatstaf van
welgesteldheid het kiesrecht zal worden toegekend,
dan wel of daarnevens ook een maatstaf van
kundigheden zal gelden- de anderenaar
welke uiterlijke teekenen de welgesteldheid, die
kiesrecht geeft, zal worden gemeten- Wat de
laatste vraag betreft, komen er twee stelsels in
aanmerking. De staatscommissie wil het kiesrecht
zien vastgeknoopt aan den vollen (en betaalden)
aanslag in de belasting ter zake van het bewoonde
huis. Het regeeringontwerp neemt tot grondslag
de huurwaarde van de woning.
tiOOK
XIV
Een gewichtige mededeeling.
Terwijl zjj dit alles vol verbazing bewonderden
en elkaar aanzagen in afwachting van hetgeen er
nog verder zou gebeuren, riep Septimus, die op
het balcon stond, in eens uit:
„Daar is hijDaar is mjnheer Winter-
blofsom zelf
Hij liep aan den overkant van de straat voörbjj
en keek half beschroomd haar boven. Drie of
vier jongens en meisjes vlogen hem achterna en
haalden hem in, al roepende:
„Nu hebben wjj u. Nu moet ge binneij
komen. Moeder verlangt zoo om u te spreken
sn wij laten u niet los. Kom nuGjj moet
Mjnheer Winterblofsom schikte zich in het
onvermijdelijke en liet zich in huis sleepen en
kwam halt getrokken, halt geduwd de trap op
en in de zitkamer. Op een wenk der moeder
lieten de kinderen hem daar los en hjj bevond
zich alleen met mevrouw Arrowsmith.
„Hoe zal ik u danken", begon zij, „voor uw
buitengewone goedheid
„Door er niet over te spreken", antwoordde
en Jseerde zich om, Telkens als zjj een woord
Het eerste heeft tegen zich, dat het tusschen
kiesrecht en belastingwet een verband legt, dat
voor beiden zeer hinderlijk kan wordenen
bovendien, dat op hen, die een gedeelte van een
huis bewonen, de maatstaf van belastingaanslag
(althans volgens de bestaande wet) niet toepasseljk
is. Aan het andere stelsel is het bezwaar verbonden
dat de cijfers moeten worden geregeld naar »de
plaatselijke gesteldheid". Een ander bezwaar is
de veranderlijkheid der huurwaarden, die in som
mige tijden eene groote onvastheid aan de kie
zerslijsten zouden kunnen geven. En eindeljjk nog
de moeielijkheid om het schatten der huurwaarde
buiten allen politieken invloed te houden.
Bezwaren genoeg, zegt de N. R. Cl., om bij de
beslissing, zooals die dan vallen moge, zich zonder
veel moeite neder te leggen.
Van meer gewicht acht de N. R. Ct. de eerste
vraag. Wanneer de huurwaarde-eijfers zóó laag
gesteld worden, dat men het algemeen stemrecht
nabij komt, dan zullen wel niet veel .capaciteiten"
er buiten vallen. Bij hoogere cijfers evenwel, of
bij het stelsel van de staats-commissie, zou het
kiesrecht krachtens ambt, beroep of kundigheden
niet mogen ontbreken.
De N. R. Crt beweert in haar betoog dat er
geen land is in Europa hetwelk in politieke onver
schilligheid bij het onze haalt. Zeer waar. Maar
dit is jaist een der meest afdoende motieven om
eene flinke uitbreiding aan het stemrecht te geven.
Dat tegenwoordig in Amsterdam bij gemeente
raadsverkiezingen zoo weinigen hun plicht doen
pleit tegen de tegenwoordige kiezers en is een
reden te meer om ook dat recht, hetwelk zij niet
schijnen te willen gebruiken, in handen te geven
van hen, die er meer prijs op stellen.
Maar tegenover het groote Amsterdam staat
zoo menige kleine gemeente wij noemen o. a.
Goes waar bjj verkiezingen voor den raad slechts
weinigen achterblijven. Zoodra er quaestie van
eenigen strijd is wij willen niet ontkennen dat
daarbij vaak personenquaesties in 't spel zijn
dan is er wel belangstellingmaar juist in zulke
groote gemeenten was in de laatste jaren, waarin
meestal de heeren, die moesten opstaan, hun zetel
weer konden innemen, geen strijd.
In ieder geval gaat het niet aan die belang
stelling als maatstaf te nemen voor ons algemeen
politiek leven. Tal van omstandigheden werken
vaak op sommige oogenblikken in gunstigen of
ongunstigen zinverkiezingen voor raadsleden en
die voor yolksvertegenwoordigers zijn niet te ver
gelijken.
Om de lectuur als maatstaf te nemen voor
belangstelling, ontwikkeling, burgerzin en onaf
hankelijkheid is, dunkt ons, gevaarlijk, want past
men dit ook toe op de tegenwoordige census
kiezers, dan zal men ontdekken dat ook onder
hen .onbeduidende blaadjes met akelige moord
geschiedenissen en schandalen" bij duizenden
worden gelezen en door vele ontwikkelden liefst
in het geheim.
Dat zoo weinigen zich op de Werkmansbode
abonneerendat een staatkundig volksblad geen
van erkentelijkheid wilde Uiten viel hij haar in
de rede, totdat zjj het eindeljjk opgaf uit vrees
dat hij heen zou gaan, en een oogenblik spraken
zij geen van beiden.
„Wat het huis betreft", zei zij eindeljjk, „wij
kunnen nu elk oogenblik verhuizen".
„Dat heeft geen haast. Blijft en gebruikt
het zoolang gij wilt. Ik ben bljj dat het bewoond
wordt; het is al veel te lang gesloten geweest",
Hij legde de hand op zijn hartdat was ook te
lang gesloten geweest; doch scheen nu weer open
te gaan.
»De piano is gestemd. Margaretha uw
dochter speelt immers?"
„O ja! Zjj speelt heel lief".
.Laat zij er gebruik van maken. Als ik nu
en dan eens mag komen
Mevrouw Arrowsmith wilde Margaretha terstond
roepen en verzoeken iets te spelen, maar dat was
niet wat hjj bedoelde.
„Een volgenden keer zal ik u een langer
bezoek brengen", zei hjj en ging heen zonder
iemand goeden dag te zeggen.
Dienzelfden avond kwam hjj terug en bleef heel
lang en den volgenden morgen schreef mevrouw
Arrowsmith met de eerste post aan haar man,
dat hjj terstond naar Hastings moest komen, al
was het maar voor een paar uren, want dat ze
hem iets heel gewichtigs had mede te deelen. Zjj
verzekerde hem, dat mjjnheer Winterblofsom hem
ook dringend wenschte te spreken en hem niet
levensvatbaarheid zou hebben, willen wij voor een
groot deel toeschrijven aan gebrek aan politiek
leven maar uien vergete ook de financieels zjjde
van deze quaestie niet, en evenmin dat het met
groote staatkundige bladen, die dan toch in een
anderen kring hunne geabonneerden vinden, even
min couleur de rose is.
Op grond van zulke argumenten een zeer groote
uitbreiding van het kiesrecht tegen te houden
komt ons wel wat gezocht voor.
Wij hebben behoefte aan nieuw leven, aan
nieuw bloed, waardoor algemeen de belangstelling
in de publieke zaak wordt opgewekt.
Onze politieke toestand is ziekdaaraan heb
ben zjj die van het kiesrecht zjjn uitgesloten toch
geen sehuld, welke hunne gebreken ook mogen zjjn.
Wil men beproeven dien toestand te verbeteren,
men zoeke den kring van medearbeiders uit te
breiden,zoo wjjd men dit wensoht, maar men beginne
niet met tegen hen, die van hun goeden wil nog geen
getuigenis konden afleggen en die men persé wil
uitsluiten, wapens te gebruiken, die tegen onszelven
gekeerd zouden kunnen worden.
En dat de liberale unie tracht op dit punt de
gevoelens der liberalen tot éen te brengen, een
bepaald programma vast te stellen, waaraan zich
de vrjjzinnige partjj dient te houden om der een
heids wille en om een verandering te krijgen, is
een pogen, dat zelfs van hen, die zich met haar
advies niet kunnen vereenigen,waardeering verdient.
Als het waar is, heeft het hoofd der o. 1. school
te Beesd zich aan afkeuringswaardige overdrijving
schuldig gemaakt. Op zjjn school gebruikt de hulp-
onderwjjzer, die belast is met het onderwjjs in den
zang, daartoe de algemeen bekende zangboekjes
van Worp. In een dier zangboekjes komt het
woord „God" voor. De hoofdonderwijzer verbood
dat wo tori op bat zangbord te schrijven, als in
strijd met het neutraal onderwjjs en met art. 33
der wet op het L. O.in het volgend zangstukje
veranderde hjj de woorden »de vogels zingen
den lof des Scheppers" in„de vogels zingen den
lof van het zonlicht".
De hulponderwjjzer heeft zich bjj den burge
meester beklaagd, en deze stelde hem eerst in
'tgeljjk, maar zeide hem later, dat hjj, als onder
geschikte, den wil van het hoofd der school op
te volgen had.
De hulponderwjjzer is daarna naar een lagere
klasse verplaatst.
Welke motieven kan een hoofd eener school
voor zuike buitensporigheden hebben
Zjj doen de O. school meer kwaad dan tal van
aanvallen harer tegenstanders.
Wij herhalen echter nog eens: als het waar is,
omdat wjj hierbjj denken aan een persiflage van,
deze of gene op de neutraliteit der O. school.
In een der afdeelingen van de tweede kamer
werd vrij algemeen betwjjfeld, of de voorgedragen
verhoogingen van zegel- en successierecht het
roerend vermogen wel voldoende belastendeels
wilde men een directe belasting op dat vermogen,
wat er gaande was; hjj moest zelf komen en
hooren, wat zjj hem te vertellen had.
Hjj kwam nog dienzelfden avond.
Wij kunnen dadeljjk naar Peckham terug-
keeren," waren zjjn eerste woorden. „Gjj weet,
het was Loos alarm met die koorts en het huis is
geheel op orde.
>Daar ben ik big om, man, maar wjj be
hoeven nu nog niet naar huis".
>Het wordt evenwel toch tjjd en er staat
een advertentie in de Times ik heb hem mee
gebracht waar Margaretha wel eens op kon
schrjjven; het zou een goede betrekking voor haar
zjjn, als zjj die kon krjjgen",
- „Margaretha zal geen betrekking als gouver
nante meer noodig hebben, denk ik" zei mevrouw
Arrowsmith uit de hoogte. .Ik moest mjj erg
vergissen of mjjnheer Winterblofsom en Mar-»
garetha hebben heel andere plannen."
„Gjj meent het niet! Heeft hjj iets gezegd?"
Mevrouw Arrowsmith keek ernstig. Zelfs haar
man kon over zulk een gewichtig onderwerp niet
zonder eenige plechtigheid in het vertrouwen ge
nomen worden.
«Er mag nu nog niet over gesproken worden
zei zjj.
„Maar is het dan al beslist Heeft hjj haar
gevraagd Zjjn ze verloofd
.Dat kan ik u hier in de gang niet ver
tellen, terw jjl al de kinderen heen en weer loopen.1
Hoe het zjj, hjj vernam het toch zonder dat er
deels een indirectie, door hooger zegelrecht van
effecten, registratierecht van beleeningen en een
beursbelasting.
In de andere afdeelingen trad men niet in
principieele beschouwingen.
Ten slotte drong men er op aan, dat bjj de
uitvoering van de wet de grootst mogelijke facili
teiten zullen worden gegeven. Sommige leden
zouden, met het oog op de kostbaarheid der uit
voering, de bjj art. 6 toegestane vermindering in
elk geval binnen enger grenzen willen beperken.
Nu wjj van eenige der voornaamste afdeelingen
der Liberale unie de beslissingen omtrent het advies
inzake kiesrecht meedeelden, meenen wjj die uit
de overige onzen lezers met gerustheid te kunnen
onthouden. Zjj leveren niets nieuws meer op en
komen meerendeels op hetzelfde neer. Wjj zullen
alleen nog meedeelen, wat er op dat gebied in
onze provincie voorvalt.
In het begin van Nov. is het bekende trio
Schrattenholz voornemens alhier een concert te
geven. Eenstemmig luidt het gunstige oordeel
der verschillende Duitsehe bladen over deze kun
stenaars. Het Bonner Tageblatt, de Köln. Ztg, de
Kölner Nachrichtsn, de Neue Musikzeiiung en
vele andere spreken met- den hoogsten lof over
het spel van den heer Max Schrattenholz en diens
beide zonen, waarvan de jonge Ernst, vjjltienjaar
oud, meesterljjk zijn viool behandelt, terwjjl Bern-
hard, éen jaar jonger, als een echt kun stenaar zjjn
cello-partjj uityoert.
Toen dit trio twee jaar geleden ons land en ook
Utrecht bezocht, schreef het Utrechtsch Dagblad:
»Den 25l October jl. (1883) had in het gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen de aangekondigde
Soiree musicale van den heer Max Schrattenholz
met zjjn beide zoontjes plaats. Schreven wjj een
woord van opwekking in dit blad ter bjj woning
dezer soirée, wjj betreuren die poging in geen
geval, het is wel niet het groote aantal, maar het
gehalte der bezoekers, dat ons aangenaam aandeed.
Onder het aanwezig kunstminnend publiek zagen
wjj de voornaamste musici dezer stad en de beste
dilettanten. Allen luisterden met welgevallen en
aandacht naar het verdiensteljjk spel onzer beide
jeugdige virtuozen, die met hun vader op zeer
verrassende wjjze het Trio van Beethoven in B-Dur,
en het Trio van Mendelssohn op. 49 in D molt
uitvoerden- Er waren oogenblikken, dat men niet
wist, dat men met nog zoo jeugdige executanten
te doen had. De soli voor viool werden door den
kleinen violist zeer verdienstelijk uitgevoerdde
soli voor violoncel voldeed echter nog beter. De
jeugdige zeer musikale cellist werd terug geroepen
en speelde toen de Gavotte van Popper, vrjj oor-
spronkeljjk en met veel bjj val.
Wjj wenschen den heer Schrattenholz veel geluk
met zijne talentvolle kinderen. Nog een enkel
woord van lof aan hem persoonljjk, daar wjj hem
mochten leeren kennen als een degeljjk pianist en
door zjjn beide compositiënAlbumblatt, en Vals A
brillante als een verdiensteljjk componist tevens.''
.Hjj zal haar heel gelukkig maken; Hjj is
een goed mensch," zei Johan Hendrik, »en iemand
die zoo trouw en standvastig in zjjn liefde is, aid
hjj bljjkt te zijn, zou geen vrouw vragen als hjj
haar niet werkeljjk genegen was."
»Ik heb altijd wel gedacht dat Margaretha
hem aantrok", zei mevrouw Arrowsmith.
.Dat kon niet anders, als hjj haar leerde
kennen- Wanneer keert Jan naar Liverpool
terug
„Dat is ook nog iets, waarover iku spreken
moet* Hjj wil dadeljjk weg."
.Men heeft hem zeker noodig."
»Ja, hjj verlangt om er terug te zjjn. Later
moeten wij hem daar eens gaan bezoeken. Hjj
spreekt heel veel over Eirilie zjjn nichtje weet
ge en hjj wilde zoo gaarne dat wjj haar eens
zagen. Ik verbeeld mjj dat zjj ook, wel van hem
houdt, maar zij zjjn nog zoo jong."
„Dat heeft nog al den tjjd", antwoordde haat
man .het zou een aardig huweljjk voor hem zijn,
heel aardigmaar hjj moet voor het oogenblik
nog niet aan die dingen denken."
„Natuurljjk niet. Maar ik geloof toch ifi
allen ernst, dat wjj het tegemoet kunnen zien, heel
kalm natuurljjk zonder er iemand iets van te
zeggen,"
.Dan zou hjj voor goed een voet in de zaak
hebben een dubbele vennootschap natuurljjk."
»Ja, en in tusschen heeft Tom Walrus ge
schreven, op verzoek yan zjjn vader, dat Jan een
