M° 227
128® Jaargang,
1885.
Zaterdag
26 September.
FEUILLETON.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent;
Advertentiën 20 Gent per regel:
geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van i -7 regels 4,S§
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Middelburg 25 September,
BKIGITTA FOSWIK.
MIDDELBURGSCHE COURANT.
w
J1R
Agenten zijn te VlissingenP. G. De Veij Mestdagh en Zoon, te GoesA. A. W. Bolland, te KruiningenF. Van der Peul, te Zierikzee: A. C. Ds Mooij, te ThoïenW. A. Van Nieuwenhüijzbn, en te Ter Neuzen A. Van dm Peul Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones opvolger.
Door het bestuur der Liberale Unie is aan de
kiesverenigingen ter behandeling gezonden een
advies in zake kiesbevoegdheid, afkomstig van
een comité, samengesteld uit vier leden van het
bestuur, de heeren Djjckmeester, Fokker, Van
Hamel, Wioherlink, en vier afgevaardigden, de
heeren Van Cappelle van d« kiesvereeniging Am*
hemDe Louter van de Utrechtsche kiesvereeniging
A. Pjjnacker Hordijk van de Centrale kiesvereeni
ging te Tiel en Spruyt van de kiesvereeniging
Burgerpligt te Amsterdam.
De slotsom der overwegingen van het comité
heeft het uitgedrukt in den vorm van een grond
wetsartikel dat luidt
„De leden van de tweede kamer worden recht
streeks gekozen door de meerderjarige mannelijke
ingezetenen, Nederlanders, die krachtens eenig
hun toekomend (persoonljjk of zakelijk) recht eene
woning of een gedeelte daarvan in gebruik hebben,
waarvan de jaarlijksehe huurwaarde een voor elke
gemeente vast te stellen minimum bereikt, dat
nergens lager dan 50 of hooger dan 200 door
de wet, gedeputeerde staten gehoord, wordt
bepaald''.
Omtrent de vraag of nevens de huurwaarden
nog een tweede maatstaf voor kiesbevoegdheid
moet worden erkend is het comité niet tot een
stemmigheid kunnen geraken.
Terwjjl sommigen in de huurwaarde een voor
allen voldoenden maatstaf zien, meenen anderen,
datdaarnevens ook aan de zoogenaamde capaciteiten
.dit woord in ruimen zin genomen kies
bevoegdheid moet worden verleend, ook waar
dezen de door de wet gestelde huurwaarde niet
betalen.
De voorstanders van dit denkbeeld beweren
1° Dat de in den kiezer vereischte geschiktheid
veeleer door het bezit van zekere mate van kennis
dan door de enkele huurwaarde der woning wordt
aangetoond, omdat de eerste een minstens even
sterk vermoeden ook voor het bezit der vereischte
moreele eigenschappen inzonderheid belang
stelling in de politieke zaak wettigt.
2° Dat de eenzijdigheid van den maatstaf huur
waarde eenigermate wordt opgewogen door het
aannemen van een tweeden maatstaf, die in de
leemten voorziet, welke de eerste openlaat.
3° Dat daardoor velen, welke door het kenmerk
van huurwaarde uitgesloten worden, o. a. een
aantal gegradueerden, ambtenaren, onderwijzers,
industrieelen en ontwikkelde werklieden, terecht
kiesbevoegd zullen worden.
4° Dat wel is waar ook hier bezwaren aan de
toepassing verbonden zijn, doch dat de wetgeving
van andere staten leert, dat het geenszins onmo
gelijk is, eene zoo volledig mogelijke lijst van
bevoegde personen samen te stellen, aan wie,
onafhankelijk van de huurwaarde hunner woning,
kiesbevoegdheid behoort te worden verleend.
aak
Een verhaal
van A. LüTTELSBURG.
De vreugde, waarmede Halm zijne Gerda aan
het hart drukte, is niet te beschrijven; hij zag
haar vol aandoening in de lieve oogen, waarin hjj
die der dierbare overledene herkende.
Toen de eerste ontroering voorbij was wendde
hij zich tot Paul, die sprakeloos getuige van dit
tooneel was geweest. Dat was dus de vader van
het kind. Er kwam geen twijfel aan Brigitta in
zijn ziel op, maar wel de angst dat hjj nu het
laatste, waaraan zijn hart hing, zou moeten afstaan.
Halm reikte hem de hand.
„Dank uGij hebt mijn kind trouw ver
pleegd".
„Ik heb het ook zeer lief, mjjnheer,"
antwoordde hjj met een bevende stem.
„Maar waar is uw vrouw
„Weg, mjjnheer, misschien dood 1"
Met moeite bracht hjj het woord over zjjne lippen.
„Dat verhoede God riep Halm verschrikt
uit; »Wat is er gebeurd?"
Het duurde eenigen tjjd eer Paul er toe besloot
ajjn hart uit te storten. Olaf had plaats ge
nomen en nu werd het hem ook bang om bet
hart. Had hjj ook niet in een oogenblik van
IgdeJjjke zwakheid een einde aan zg» leven willen
5° Dat juist het eigenaardig kenmerk der liberale
partjj moet gezocht worden in haar eerbied voor
ontwikkeling en derhalve in haar programma de
toekenning van kiesbevoegdheid aan bedoelde
personen in geen geval mag worden gemist.
Tegen deze argumenten voerden anderen aan
1° Dat het overbodig schjjnt, hjj de vaststelling
der huurwaarde op een peil, dat zoowel den be
kwamen werkman, als den op kamers wonenden
jongen man. die van arbeid des geestes leeft, den
toegang tot het kiesrecht opent, nog een tweeden
maatstaf te voegen, waardoor slechts enkele uit
gestotenen zouden worden opgenomen.
2° Dat de grootst mogelijke klaarheid en eenvoud
een kiesstelsel behoort te kenmerken en daarom
eenheid van grondslag bjj twjjfel stellig de voor
keur verdient.
3° Dat de beoordeeling der persoonlijke be
kwaamheid met schier onoverkomeljjke bezwaren
gepaard gaat, waardoor men veelal vervalt in het
nadeel van een zeer hoog peil en daardoor den
schjjn aanneemt van een voorrecht toe te kennen
aan de hoogere standen der maatschappij, of wel
aan het tegenovergestelde euvel bloot staat, om
een zóo laag peil aan te nemen, dat nagenoeg
ieder kiesbevoegd wordt.
4° Dat het, wil men beide uitersten vermijden,
hoogst moeiljjk is, zonder groote ingewikkeldheid
een rechtvaardigen maatstaf van bekwaamheid te
vinden.
5° Dat bekwaamheid, hoe ook geconstateerd
slechts een zekeren graad van intellectueele ont
wikkeling, somtijds zelfs van zeer eenzijdige
intellectueele ontwikkeling aantoontgeenszins
echter tevens het bezit van dien burgerzin en die
zelfstandigheid, welke voor de geschiktheid van
den kiezer ten minste even onmisbaar mogen
heeten.
Daar voor- en tegenstanders eikander niet van
de juistheid hunner argumenten hebben kunnen
overtuigen, bepaalt het comité zich tot de mede-
deeling van de redactie, welke door de voorstan
ders wenscheljjk wordt geacht
„Kiesbevoegdheid wordt bovendien verleend aan
allen, die aan de algemeene vereischten voldoen
en die bezitten eene zekere mate van bekwaamheid
bljjkende uit het bezit van eenigen graad, titel of
diploma, het bekleeden van eenig ambt of eenige
betrekking, of de uitoefening van eenig beroep,
een en ander te regelen bjj de wet".
Het comité wenscht den wetgever geen andere
grondwettige verplichtingen op te leggen en
evenmin naar zijne latere taak thans een onderzoek
in te stellen. Wel schjjnt het aanbevelenswaardig,
van eiken kiezer te vorderen, dat hjj, als waar
borg van genoegzame ontwikkeling en zelfstandig
heid, zjjn stembiljet persoonlijk invulle ter plaatse
waar het stembureau zitting houdt, maar dergeljjk
voorschift schjjnt desniettemin in de grondwet
misplaatst. Daartegen acht het comité het met de
regeering wenscheljjk, in de grondwet de uitoefe
ning yan het kiesrecht te ontzeggen aan allen, die
in hechtenis zjjn of de hun opgelegde gevangenis
of zwaardere straffen nog niet ten volle hebben
maken? En dit jonge vrouwtje, dat van kindsbeen
af vervolgd was door een onbarmhartig noodlot,
zou dat te veroordeelen zjjn, als zij onder den
last bezweken ware
Hjj gaf zich alle moeite om den bedroefden man
te troosten, maar voelde zelf zeer goed, dat zjjne
troostwoorden alle overredingskracht misten, omdat
hjj er zelf niet aan geloofde. Hjj besloot een
openljjke oproeping te doen, teneinde langs dien
weg iets van Brigitta te vernemen.
Het viel hem zwaar om weer van Gerda te
scheiden, maar hjj voelde hoe het hart van den
verlaten man aan hel kind hing en kon het niet
van zich verkrjjgen haar mede te nemen.
„Houd moed, beste Paul 1" zei hjj, hem de
hand reikende, „misschien vinden wjj uw vrouw
toch nog".
Dauneförd knikte slechts en kon geen woord
uitbrengen, terwijl een droevig lachje op zijn
gelaat kwam.
Toen Halm zjjn kamertje betrad, vond hjj een
briefje yan Olafson, luidende
„Waarde heer Halm Zjj is gevonden 1 Kom
van avond om 6 uur bij mjj. De haast, waarmede
ik schrijf, zij de verontschuldiging dezer vluchtige
kennisgeving. Uw Olafson".
Halm kon het uur niet afwachten en zou gaarne
weer naar Dauneförd gesneld zjjn, doch daar de
brief hem in het onzekere liet aangaande den aard
der ophelderingen, die hem wachtten en deze ook
zeer treurig konden zjjn, deed hjj het niet.
He uitkomst was echter verblijdend, Hen lichte
ondergaan, of die krachtens rechterlijke uitspraak
de beschikking of het beheer hunner goederen
missen of wel het kiesrecht of andere in de wet
nader aan te wjj zen rechten verloren. In al die
gevallen toch waarborgt een rechterlik vonnis
tegen ongeoorloofden politieken invloed, terwijl
de feiten, waarop het verliesavan kiesrecht als straf
volgt, het gemis aantoonen van die moreele
eigenschappen, die in den kiezer worden verlangd.
Buiten deze gevallen meent het comité daarentegen
de uitoefening der kiesbevoegdheid alleen te
mogen ontzeggen aan hen, wier aanslag in eenige
directe rijksbelasting over het laatst verloopen
dienstjaar niet feitelijk en volledig betaald is vóo,
de jaarijjksche vaststelling der kiezersljjsten.
De jaarlijksehe algemeene vergadering van
vennooten der n. 1. vennootschap Nijverheids-ver-
eeniging te Middelburg, werd Donderdagavond
gehouden onder leiding van den heer B. A. Verheg.
Tegenwoordig waren 28 vennooten.
Uit het jaarverslag bleek dat de gedrukte toe
stand, die iedereen gevoelt, ook zjjn invloed uit
oefende op de Nijverheidsvereeniging vooral op de
onderneming steenbakkerij.
De rekening wees aan, dat na de gewone
afschrjjving op verschillende onderwerpen, de
zuivere winst niet meer bedraagt dan 3 van
het gestorte kapitaal. De balans werd even als
de voorgestelde dividend-uitkeering goedgekeurd
en vastgesteld.
Tot lid van het bestuur werd benoemd, in
plaats van den beer B. A. Verhejj, die aan de
beurt van aftreding en niet herbenoembaar was,
de heer J. J. A. Sprenger.
Voor de aftredende commissarissen: de heeren J.
A. Tak, J. A. Zip en J. Luteijn, mede niet
herkiesbaar, werden benoemd de heeren B. A-
Verhejj, J- P. Boudewijnse en J. F. Koeleman.
Naar wjj vernemen wordt, in den geest zooals
wjj dit in ons nommer van Maandag schreven,
eene poging aangewend om gelden bjjeen te krijgen
voor het uitloven van een premie aan hen, op
wier aanwjjzing de daders van het glazen ingooien
worden gevonden en gestraft.
Wjj hopen dat die poging zal gelukken, en
achten dit vooral ook in het belang van sommigen,
wier namen door het publiek in deze treurige
zaak, geheel zonder een enkel bewijs, worden
genoemd.
Het publiek moet wel voorzichtig wezen met
het noemen van zulke namen, maar het is het
niet altijden geen wonder dat heden morgen
zich iemand bjj ons ten zeerste beklaagde over
de ongemotiveerde en onrechtvaardige verdenking,
die men op hem werpt. Het is gemakkeljjker
iemand zjjn goeden naam te ontnemen dan hem
weer in eere te herstellen. Daarom te meer zjj
de ondersteuning van het bedoelde plan een ieder
aanbevolenvoor de algemeene gerustheid en
ook teneinde onschuldigen voor verdere verdacht
making te vrijwaren, dienen allen te helpen om
de daders te vinden.
ongesteldheid had den ambtenaar genoopt om
dokter Eriksen te bezoeken en deze was zoo vol
van zjjn bezorgdheid voor de geredde patient, dat
hij Olafson alles meedeelde en van hem
vernam dat Halm zoowel als Paul de verlorene
zochten.
„Dus gered!" juichte de musicus »0 laat ons
naar den ouden heer toe gaan en dan
»Wees bedaard, mijn vriend, de dokter komt
hier en dan gaan wjj samen naar den armen man
die zijn vrouw reeds dood waant."
Even daarna verscheen de dokter en de drie
heeren reden in zjjn rjjtuig naar de woning van
Paul, die in somber gepeins verzonken zat. Het
denkbeeld dat hjj nu Gerda, die nalatenschap van
haar, die hij als gestorven beschouwde, aan haar
vader, moest afstaan kwelde hem voortdurend zoodat
hij vroeger dan anders van zjjn werk terug
gekeerd was.
Het meisje sliep reeds en hjj ging naast het
bedje zitten, luisterde naar haar ademhaling en
bekeek het lieve kindergezichtje. Hjj was niet
weekeljjk van aard zjjn volksstam voelt diep
maar is uiterljjk koel doch nu balde hij de
vuisten om zjjne ontroering te bedwingen, maar
het hielp niet.
»Gjj moet weg, Gerda, lief kindje," mompel-
hjj, >gjj zult niet meer met mjj spelen, mij niet
meer kennen, niet meer en ik heb u toch zoo
lief zoo lief
Zjjn hoofd zonk op de borst en hjj zat lang
onbewegeljjk. Hoen stond bjj met een anebt op t
Zelf daartoe mee te werken was het eenige
middel, dat wjj den persoon die ons raad vroeg
konden aangeven om de lasterlijke praatjes welke
men uitstrooit te bestrjjden. En die wenk zou
hjj opvolgen.
In tegenwoordigheid van ouders en belangstel
lenden werd gisteren door de leerlingen der
Middelburgsche volkszangschool, een kind van de
vereeniging Uit het volkvoor het volk, in de
Concertzaal eene openbare les gegeven.
Er werd, vooral in aanmerking genomen dat
het de eerste maal was, dat de kleinen in 't
openbaar bljjken gayen van hunne vorderingen,
allerliefst gezongen. Er zjjn zeer goede stemmetjes
onder de kleinen en, eene enkele teleurstelling
daargelaten, deden zjj door hun zang hun leer
meester veel eer aan.
Voor dat het slotnommerWilhelmus werd
gezongen, richtte een der leden van de commissie
dier school, bjj afwezigheid van den voorzitter,
een kort woord tot de kinderen, de ouders en
belangstellenden. De eersten sprak bij vóór allen
toe, omdat zij de helden van den avond waren.
Hjj verklaarde dat zjj zeker met verlangen dien
avond hadden tegemoet gezien en zjj nog met
genoegen later daaraan zouden terugdenken. Hjj
beloofde hun dat, zoo zjj voortgingen met hun best
te doen en trouw de lessen bjj te wonen, hun nog
wel eens zulk een avondje zou bereid worden
en wekte hen op ook op straat, als zjj daartoe
lust gevoelden, een versje te zingen dat zjj op de
school leerden. Dit zou beter klinken dan de
gebruikeljjke straatdeunen.
Aan de ouders verzocht spreker om hunne kin
deren zooveel mogeljjk aan te sporen de lessen
niet te verzuimendaardoor konden zij de taak
van den onderwjjzer verlichten, die zoo menigmaal
hen persoonljjk moest aanmoedigen om toch de
leerlingen trouw ter schooi te zenden.
Belangstellenden wees hjj erop, dat deze les
slechts de eerste, bescheiden schrede was die de
leerlingen der school in het openbaar hadden
gezet. Zij zouden zeker daarover tevreden zjjn.
De school is nog een jeugdige plant, die behoefte
heeft aan mest en zonneschjjn. Mest werd aange
bracht door de bjjdragen der donateurszonneschjjn
kon de belangstelling beeten, die bjj zulke gele
genheden als een openbare les wordt betoond.
Had deze ditmaal grooter kunnen wezen, spreker
dankte hen, die door hunne tegenwoordigheid aan
die les luister bjjzetten en beval hun aan te
helpen het aantal donateurs uit te breiden.
Ten slotte richtte hjj het woord tot den heer
Thiel, den tuinman, zooals hjj hem noemde, die
met zooveel zorg en toewijding de jeugdige plant
kweekt. Al is het waar, dat op deze wereld
niemand onmisbaar is, van den heer Thiel kan
men gerust zeggen, dat hjj op dit oogenblik wel
degeljjk voor de zangschool onmisbaar mocht
heeten. Hjj beval de school verder in de goede
zorgen van den leermeester aan.
Met een flink gezongen Wilhelmus eindigde
daarop de les, die, naar wjj hopen, voor deze
en ging naar het venster, dat op de haven uitzag,
waar honderden lichtjes zich in het water spiegel-5
den. Hjj was zoo verdiept in zijn smartelijke
overpeinzingen, dat hjj niet hoorde, hoe er een
rijtuig stil hield en zware voetstappen de trappen
deden kraken. Halm opende de deur en liet den
doktér het eerst binnen; Haul keerde zich om en
zag de heeren verbaasd aan.
„Zjjt gjj Paul Dauneförd?" vroeg dokter
Eriksen.
„Ja mjjnheer."
»Dan heb ik u wat te vertellen, iets zeef
goeds. Maar schrik niet en houd u bedaard,
Brigitta, uw vrouw, leeft en is in goede handen
bjj mij."
Paul werd eerst bleek en toen donker rood.
„Zij zjj leeft zjj," meer kon hjj
niet zeggen, maar over zijne gebruinde wangen
rolden twee welsprekende tranen.
„Ja, Dauneförd, ik kom om u bjj haar té
brengen. Maar mjjnheer Halm, eerst moet ik u
ook nog iets zeggen. Ik heb u in de halve wereld
als een speld laten zoeken en kon u maar niet
vinden. De oude Bestwigs zjjn gestorven en wel
zonder testamentdus vervallen hun bezittingen
aan het kind hunner dochter, uwe Gerda en zjj
wachten op hun nieuwe meesteres", voegde hjj er
bjj en zag lachend naar het slapende kind.
Olaf Halm stond als versteend en sloot de oogen
als werd bij verblind door een licht, dat hjj niet
verdragen kon. Hjj dacht niet aan zich zelf maaj?
aan het kind;
