N° 214.
128® Jaargan
Yrijdag
11 September,
FEUILLETON.
Middelburg 10 September.
BB.IGITTA FOSWIE.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Rechtszaken.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen?
Prijs per 3/m. franco f 3,50;
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent.
Advertentiën* 20 Gent per
geboorte», Trouw-, Doodberichten enz.; van -7 regels 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groota letters worden berekend naar plaatsruimte
FLORALIA.
Een vreugdekreet ontsnapte haarhjj leefde j
DELBUKGSËHE COURANT.
Agenten zijn te VlissingenP. G. De Veij Mestdagh en Zoon, te GoesA. A. W. Bolland, te KrniningenF, Van dee Peijl, te Zierikzee: A. C. De Mooij, te TholenW. A. Van Nieuwenhuijzin, en te Ter Neuzen A. Van dee Pel» Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Puhlicité étrangère G. L. Daubi en Cie., John F. Jones opvolger.
Aan een Haagsche correspondentie in het Ubl
ontleenen wij het volgende
„Zal de lezing, welke minister Heemskerk van
art. 194 der grondwet zal voordragen, voor de
liberalen aannemelijk zijn? Dat is niet onwaar
schijnlijk, en niet minder te hopen. Bij
de liberalen wint al meer het gevoelen veld,
niet dat men den clericalen „concessiën" moet
doen, maar dat men den gewonen wetgever bp de
regeling van het onderwijs meer vrijheid behoort
te laten. Is de rechterzijde daarmee niet tevreden,
eischt zjj haar stelsel voor onderwijs in de grondwet
geformuleerd te zien, en mislukt daardoor de ge-
heele herziening, dan zullen de liberalen althans
bewezen hebben dat bij hen de schuld niet ligt,
en dat zal in den lande diepen indruk achterlaten.
Naar men ons meldt, hebben ged. staten hunne
goedkeuring onthouden, aan het bekende besluit
van den gemeenteraad van Stavenisse, om n. 1.
het traktement van de in functie zijnde onder
wijzers met 1 Jan. 1886 met 100 te verminderen.
Door de Hollandsche maatschappij van landbouw
is besloten om gedurende drie achtereenvolgende
jaren een som beschikbaar te stellen, om daarmede
twee beurzen te bekostigen voor zonen van
minvermogende landbouwers, éen uit Zuid-enéen
uit Noord-Holland tot het bezoeken van de klasse
A van de rijkslandbouwschool te Wageningen.
Verder werd omtrent het vraagstuk van bet al of
niet wenschelijke dat beschermende rechten bij
invoer van landbouwproducten worden geheven,
na etu zeer duidelijke toelichting van den heer
Mulder, door de vergadering besloten aan de
afgevaardigden ter algemeene vergadering te Pur-
merend de volgende opdracht te doen
Niet in te stemmen mei het voorstel van de
afdeeling Zoetermeer om by de regeering aan te
dringen op een wetsvoorstel tot heffing van een
invoerrecht op granen, maar zich te vereenigen
met een voorstel van de afdeeling Leiden, nl- tot
bespreking van de wenscheJjjkheid daarvan, en
het uitbrengen van rapport daaromtrent; en
bovendien het oordeel in te winnen van het
landbouw-comité.
Onlangs werd van Duitsche zijde, als een protest
tegen Spanjes beweerde rechten op de Oarolinen,
aangevoerd, dat zelfs op Spaansche kaarten deze
eilanden niet als Spaansche bezitting zijn aange
geven. Minst genomen mag het daarom zonderling
heeten, dat de Carolinen op een Duitsche kaart
yan Yon Sydow als Spaansche kolonie voorkomen.
Evon Sydow^s Schülatlas 1875.)
Indertijd is melding gemaakt van het feit, dat
de machinisten 1" kl. der marine zich tot den
Een verhaal
van A. LiiTTELSBURGi
Baarbjj viel Brigitta's oog op Gerda, die in een hoek
zat te knikkebollen. Zjj ontkleedde haar snel en
legde haar te bed en weldra werd de doodelijke
stilte alleen verbroken door de geregelde adem
haling van het slapende kind-
Nu kwam zjj eerst tot het volle besef van het
geen er geschied wasnu eerst rees er een duister
vermoeden omtrent de gevolgen van dit ongeluk
bjj haar op, al overzag zjj nog niet den omvang
van het gevaar, waarin zij verkeerde.
In de eerste plaats hielden hare gedachten zich
met Paul bezigzjj moest hulp halen en terstond
naar zjjne ouders gaan om hun kennis te geven
van het voorgevallene. Dat denkbeeld deed haar
blozen. Wat zou men haar vragen Welke ver
moedens zou men krjjgen?
Zjj vreesde niet dat de vreemdeling, die op Paul
geschoten had, terug zou komen, die zou wel het
hazenpad gekozen hebben; de gewonde zelf lag
onbewegelyk. Zy sloot het venster en verliet in
alleryl het huis, waaryan zy de deur op slot deed
Als een gejaagd hert vloog zy naar het huisje
der Dauneförds en klopte tegen het venster.
Nadat zy dit een paar maal herhaald had,
jferaaai zjj een bromraige stem.
minister hebben gewend om lotsverbetering te f
erlangen. De Amst. is in de gelegenheid, er bjj
te voegen de gronden waarop zy dit deden.
Zy vragen dan 1° een graad, gelijkstaande met
dien van fortificatie-opzichter bij de landmacht
zij achten dit meer overeenkomstig hun meerdere
verantwoordelijkheid
2° wjjzen zy er op, dat de leden van hun korps,
die in dienst reizen, vervoerd worden in dezelfde
klasse als matrozen of veroordeelden, en ook
daarin vragen ze verandering;
3° verzoeken ze afschaffing van het benoemen
tot officier-machinist by keuze ook zjj verlangen
bescheiden vooruitzichten te hebben, zoowel om
hun pensioen als om hun positie
4° wjjzen ze op de wanverhouding, die er be
staat in den pensioenopslag van een officier en
een machinist; de eerste toch krjjgt voor elk
jaar in de tropen doorgebracht 75 meer pensioen
de laatste slechts 15.
De verjaardag van mevrouw de prinses van
Saksen Altenburg, weleer, douairière van Z. K. H.
Prins Hendrik der der Nederlanden, zal voortaan
hier te lande niet meer op offieieele wjjze wor
den gevierd.
Eene opgewekte, prettige stemming heerschte
onder de inzenders ter bloemententoonstelling, die
gisterenavond in de groote zaal van het Schuttershof
vereenigd waren, 't zy om zelve daar een prjjs
of premie in ontvangst te nemen, 't zij om er
getuige van te zjjn dat anderen dat deden.
Als naar gewoonte werd door het uitvoeren van
eenige muzieknommers den avond een feesteljjk
tintje gegeven en werd door een der bestuursleden
van Uit het volkvoor het volk een enkel woord
gesproken.
Ditmaal had het jongste lid van dat bestuur,
de heer Joh. L, van der Pauwert, de uitnoodiging
om als spreker op te treden aangenomen. Waarom
hij daartoe vrijheid vond, gaf hij in zjjne toespraak
te bennen.
De vereeniging Uit het volkvoor het volk, die
den 13ea Juni 1865 opgericht werd, mocht zich
dit jaar erin verheugen dat zij den ouderdom van
twintig jaren heeft bereikt en by de eerste publieke
samenkomst, die van de een «kroonjaar" vierende
uitgaat, past het een gelukwensch uit te brengen
en een woord van herinnering te wjjden aan
hetgeen een terugblik op die 20 eerste levensjaren
te zien geeft. Wie kon zonder vrees voor
beschuldiging van voor zieh zelf de loftrompet te
steken dat woord beter spreken dan een lid dat
slechts korten tjjd deel van het bestuur uitmaakte,
weinig of geen deel nog nam aan zjjne werkzaam
heden en zelfs eerst kortelings in Middelburg
gevestigd is
De heer Van der Pauwert herinnerde dan eraan
hoe de vereeniging Uit het volkvoor het volk
tallooze malen, bij voor de gemeente gewichtige
„Doe open, in Gods naam, doe open vrouw
DaunefördEr is een ongeluk beurt met uw zoon 1"
Het venster ging open en het gezicht van vrouw
Dauneförd werd zichtbaar. Het was licht genoeg
om Brigitta te herkennen en zy deinsde achteruit,
alsof zjj een spook gezien had.
Maar het betrof haar zoon haar jongsten.
Dien was een ongeluk overkomen, en zjj had al
niet kunnen inslapen, omdat zjj zoo hard tegen
hem geweest was. Met moeite overwon zij haar
afkeer.
„Mjjn zoon Wat hebt gij daarmede uit
te staan vroeg zjj uit de hoogte. „Wat kan hem
overkomen zjjn Waar is hij
Brigitta rilde van angst én was niet in staat
om dadeljjk te antwoordenwant het eenige wat
zjj te zeggen had, kon zjj niet over hare lippen
brengen.
„In mjjn huis," sprak zei eindelyk gejaagd.
De oogen der oude vrouw schoten vuur en uit
hare op elkaar geklemde lippen klonk het, op
sissenden toon:
„In uw huisMjjn zoon in uw huis En
welk ongeluk is er dan gebeurd?"
Al de trots van Brigitta kwam weer boven by
dien beleedigenden toon, maar zjj bedwong zich
en zei bedaard
„Ja in mjjn huis. Er heeft een man op hem
geschoten en nu ligt hjj als een doode I"
Vrouw Daunetörd steunde, maar wierp een blik
vol haat op het meisje. Eensklaps begreep zjj
alle» wat er gekeurd was,
gebeurtenissen, feestelijkheden op 't getouw zette,
die steeds met uitnemend succes werden bekroond,
feesten die immer toonden, dat het devies der
vereeniging geen jjdele klank was.
Waar spreker herdacht wat de vereeniging deed,
kwam natuurlijk ook hjj ter sprake, die het
initiatief nam tot de oprichting ervan. Wie dat
was, is voor niemand een geheim, en al ware het
alleen voor die oprichting zouden Middelburg's
ingezetenen grooten dank verschuldigd zjjn aan
den heer m* G. N. de Stoppelaar. Deze, zoowel
als een ander ingezetene, wiens naam te noemen
bescheidenheid den spreker verbood, voor ons
bestaat dat bezwaar niet en wjj plaatsen daarom
den naam van den heer W. Appel naast den
ovengenoemde beiden waren steeds jjveriginde
weer om U. h. V. V. h. V. meer en meer te
doen beantwoorden aan hetgeen zjj er zich van
hadden voorgesteld. En het 20jarig bestaan der
vereeniging, haar voortdurende bloei is het bewijs
dat zjj daarin niet ongelukkig zjjn geslaagd.
Ook den anderen bestuursleden behoort dank
gebracht voor hetgeen zjj in het belang der ver
eeniging hebben gedaan, niet het minst aan den
heer Doorenbos, die sedert 1873 daarin met
jjver en toewjjding werkzaam is.
Onder al hetgeen Uit het volk —voor het volk op
het getouw zette, slaagde Floralia het best en
mocht zjj zich ook het meest in de algemeene
sympathie verheugen.
Den 1™ September 1875 werd het eerste Floralia-
feest gehoudentoen waren door 222 personen
1780 planten aangevraagd en werden door 203
personen 1447 planten tentoongesteld. 19 Sept.
1881 waren door 518 personen 2760 planten inge
leverd en dit jaar zjjn 382 inzenders met hunne
plantjes in 't krjjt getreden.
De Floralia vindt sympathie en niet bij een be
paalden stand maar by alle ingezetenen de eene
toch steunt haar door het kweeken der planten,
de ander door het beschikbaar stellen van prjjzen,
een derde door het toonen van belangstelling, doch
allen werken samen om haar in stand te houden
Die samenwerking is gelukkig, vooral in een
tijd als de tegenwoordige. Het valt toch niet te
ontkennen, dat zich aan den maatschappelyken
hemel donkere wolken yertoonen en er een wind
door Europa waait, die alleen door samenwerking
van alle weidenkenden kan bezworen worden. Er
heerscht malaise in alle standen, er wordt ellende
geleden, maar er wordt ook veel ellende verzacht.
Gelukkig zij die nog lust gevoelen tot bloe-
menkweek; die de storm nog niet raakt, die
in huiseljjken kring liefde en zorg voor het kleine
aankweeken. Want waar dit geschiedt, is, trots
den moeiljjken tjjd waarin allen leven, de levens
moed nog niet gedoofd. Bloemkweek eischt wils
kracht en volharding, maar geeft daarvoor ook
veel genot terug.
Dit zou hjj kunnen getuigen, die jaren lang hier
pryswinner was, die tot aan zjjn stervensuur voor
zjjne bloemen zorgde, ja zyne verwanten verzocht
na zjjn dood toch de planten ter tentoonstelling
aan te bieden. Het bestuur aarzelde niet den
De minnaar van dat gemeene schepsel had haar
zoon bij zjjn liefje gevonden en hem neergeschoten."
Zjj dacht niet aan haar zoon alleen aan de
schande. Morgen zou iedereen weten wat er ge
beurd was en Paul zou nooit meer een ordenteljjk
meisje kunnen vragen. Maar als de menachen
vernamen boe ver haar zoon zich kon vergeten,
zouden zjj ook weten dat zjjn moeder er zich niet
mee inliet.
„Ik heb geen zoon, die in een huis, als het
uwe zou kunnen zjj n," zei zjj op ruwen toon en
wierp het venster dicht-
Brigitta gaf een gil en waggelde achteruit;
het suisde haar in de ooren en daartusschen door
hoorde zjj voortdurend de schimpwoorden van
die vrouw-
Wat nu te doen? Nog eens aankloppen Neen!
Huiverend sloeg zjj den weg weer in, dien zjj
gekomen was. Zjj was wanhopig. Nu was het
uur gekomen, dat zij altjjd gevreesd had en
zij meende er onder te bezwijken. Sidderend ging
zjj naar binnen. Wat zou zjj vinden Gerda
sliep rustig en Paul lag nog even roerloos als zjj
hem verlaten had-
Zij vatte zjjne hand, die wel koud, doch niet
stjjf was en dat was al een troost, ofschoon de
hoop hoe langer hoe meer vlood, naarmate zjj
hem aanzag. Dat edele; Bchoone gelaat was
doodsbleek, die donkere oogen waren gesloten
voor altjjd Wat dan Zjj dacht niet aan haar
eigen gevaarlyken toestand als hij niet weer
bjjkwaiö en toch lag die zoo voor de baad, Wie
laatsten wensch van dien trouwen kweeker in te
willigen en namens het bestuur bracht de heer
Van der Pauwert en later de heer Doorenbos
hulde aanj de nagedachtenis van M. Casteleyn.
In zjjn toespraak dankte spreker de jury, die
steeds 2oo welwillend is het bestuur ter zjjde
te staan en wenschte den bekroonden geluk met
de behaalde overwinning. Hjj troostte de niet-
bekroonden met het vooruitzicht op eene bekroning
in een volgend jaar.
Ten slotte wekte hjj de kweekers, vooral hen
die prjjzen verwierven, op om niet steeds aan
dezelfde soorten hunne krachten te wyden, maar
ook den kweek van onderscheidene soorten ter
hand te nemen en zoo de huiskamer in een
bloemenhof te herscheppen. Want zei de spreker
een oud-bestuurslid der vereeniging na
Waut de bloem is de draagster van leven en licht
Ze is een zinnebeeld van jeugd en van liefde
Een zonstraal, waar schemer en schaduw voor zwicht,
Ze is een siersel, dat niemand ooit griefde.
Na deze met warme bljjken van instemming
begroete toespraak klonken de tonen der muziek
opnieuw en vervolgens nam de uitreiking der
bekroningen een aanvang. Die had op de gewone
wjjze plaats en gaf herhaaldeljjk tot scherts en
gelach aanleiding.
Nu heden nog de tentoonstelling, het avondfeest
en het vuurwerk en dan behoort de lle Floralia
tot de geschiedenis.
—Het Belgische schoolblad VAvenir heett alle
koninklijke besluiten tot opheffing van openbare
gemeentescholen bjjeenverzameld, waaruit bljjkt
dat sedert de optreding van het clericale ministerie
in 167 gemeenten een aantal van 226,160 kinderen
van de openbare naar de eongregatiescholen
moesten overgaan.
In tegenspraak met de Haagsche bladen melden
wij, dat de heer E. W. Heinecken, pred- alhier en
beroepen te 's Grayenhage, waarschjjnlyk 18 Oct.
hier afscheid nemen zal van zijne gemeente om
25 Oct. in gyn nieuwe standplaats te worden
bevestigd.
Voor het hof te 'sGravenhage zal binnen kort»
wegens manslag terechtstaan zekere Jacob Nele-
maat, oud 22 jaren, boerenknecht, die op den IS
Juli jl. nabjj 'sGravenhage een arbeider, Van
Spronsen, met een dolkmes verwondde, terwjjl
deze den volgenden ochtend stervende in het land
werd gevonden en aan verbloeding is overleden.
Aanleiding tot de daad is het volgende
Nelemaat en Van Spronsen beiden waren in
dienst bij den landbouwer Gerrit Boonstoppel, de
eerste als knecht, de tweede als vasten arbeider.
Nelemaat wonende vbjj zjjn meester in, Van
zou haar gelooven als men hem dood in haaf
huis vond. Geloofde men haar ooit?
Paul zou sterven en al was zjj niet schuldig
aan zijn dood; hij had toch zjjn leven voor haaf
gegeven en het om zoo te zeggen van kindsbeen
af aan haar gewjjd.
En hoe diep had zjj hem dienzelfden morgen
nog gekrenkt. Ja, trots en hoogmoed hadden haaf
belet om hem te zeggen, dat zjj hem liefhad en
zjjn vrouw wilde worden- Zjj wist dat zjj aan
zyne zjjde, door hem beschermd, onbeschrijfelijk
gelukkig zou zjjn, dat dan niemand meer het
recht had om haar met scheele oogen aan te ziem
Hoe gaarne had zjj hare woorden terug genomen
O als hjj nog maar leefde I
„Paul 1 Paul 1" Btamelde zjj en zat met
brandende oogen en een angstig kloppend hart
naast hem. Zy doorleefde weer al de oogenblikken;
waarin hjj haar zjjn welwillendheid betoond bad
en zjj had nooit iets yoor hem gedaan
terwjjl zjj het in haar macht had gehad om hem
door haar eigen persoon daarvoor te beloonen.
Was zjj niet hoogmoedig? Had zy niet verlangd
dat men aan haar zou gelooven, ondanks den
kwaden schjjn Zjj had hem niet eens geantwoord
op zjjn bedeesde vraag
Wederom fluisterde zjj: „Paull Paul!" Haar
hoofd was op de matras geaonken, waarop bjj lag
en hare lippen raakten zjjn hand aan. Hjj bewoog
zich en opziende trof haar blik zjjn oog, dat
vragend op haar gericht was.
