Kerknieuws.
Gemengde Berichten.
der agenda: »Kan de hoogere burgerschool eene
voldoende voorbereiding verzekeren aan de aan
staande beoefenaars der technische wetenschappen
aan de polytechnische school.".Spreker splitste
zpn onderwerp in de navolgende vier stellingen
1° technische voorbereiding is onmisbaar vooreen
vruchtbare beoefening van technische wetenschap
pen; 2° deze voorbereiding kan alleen worden,
verkregen door een verbljjf in de werkplaats of
op het bouwterrein en het deelnemen aan de
werkzaamheden3° de opleiding van aanstaande
'ingenieurs behóórt zoó geregeld te worden dat er
genoegzaam tijd overblijft voor technische voor
bereiding alvorens de studiën aan de politechnische
school te beginnen; en 4° hét'is wenschelijk dat
met deze behoefte rekening wórdt gehouden bij
de voorgenomen herziening der wet op het middel
baar onderwjjs.
Spreker ondervond na de behandeling van zjjn
onderwerp eenige bestrijding doch wenschte over
de vraag niet de beslissing der vergadering.
Daarop kwam aan de orde het bekende vraag
punt, dat werd ingeleid door den heer P. C. F.
Frowein en aldus luidde: »Heeft volgens de be
staande wetten de leeraar het recht, buiten de
school, yrjj zjjne meeningen in woord en geschrift
te verkondigen? Zoo ja, is het wenschelijk, dat
hjj van dit recht een haat, zijn oordeel gepast
gebruik make? Is het wenschelijk dat, wanneer
in toestemmenden zin beslist wordt, daarvan aan
den minister van binnenlandsche zaken en de
beide inspecteurs van het middelbaar onderwijs
kennis worde gegeven."
Aan de discussie over dit belangrjjk vraagpunt
werd door verscheidene heeren deelgenomen, bp
welke gelegenheid o. a. de heer Horh de navol
gende motie stelde: »De vergadering, gezien
art. 8 der grondwet, bepalende dat niemand voor
afgaand verlof noodig heeft om door de drukpers
gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens
ieders verantwoordelijkheid volgens de wet, besluit
het voorstel Frowein niet in behandeling te nemen."
Deze motie werd echter verworpen met 19
tegen 18 stemmen, waarop nog verschillende
andere moties en amendementen werden voorge
steld.
Eindelijk werd het voorstel Frowein in stemming
gebracht in de navolgende punten, en wel 1° »de
vergadering geeft als hare meening te kennen,
dat volgens de bestaande wetten de leeraar het
recht buiten de school heeft om vrjj zijne meenin
gen in woord en geschrift te verkondigen", welk
punt met 23 tegen 10 stemmen, benevens 5 blanco
stemmen, werd aangenomen.
2° een amendement van den heer IJzerman om
de woorden naar zijn oor deal uit de 2<; alinea van
het voorstel weg te schrappen en te lezen: «de
vergadering geeft als hare zienswijze te kennen
dat het wenschelijk is, dat hij van dit recht gepast
gebruik make"; welk amendement met 29 tegen
8 en 1 blanco stem insgelijks werd aangenomen.
Daar door het wegvallen van die woorden het
groote punt uit het voorstel weggenomen was,
zoo werd het door den heer Frowein niet noodig
geoordeeld de 3® alinea (het kennisgeven aan den
minister en de beide inspecteurs) aan de beslissing
der vergadering te onderwerpen.
Vervolgens werd door den heer L. M. Baale
(namens het hoofdbestuur) punt 3 ingeleid, lui
dende De laatste wijzigingen in de program
ma's der examens ter verkrijging eener akte voor
het geven van middelbaar onderwjjs in de nieuwe
talen". Na eenige discussie werd door de verga
dering instemming met het prae-advies betuigd,
Door den heer J. van Dam van Isselt werd
daarna, insgelijks namens het hoofdbestuur, inge
leid punt 4: „Grondbeginselen en hoofdvoorwaarden
voor eene regeling van het middelbaar onderwijs."
In eene flinke redevoering deed spreker uitkomen,
hoe tegenwoordig de 2® luitenant wordt gevormd,
wat z. i. niet in overeenstemming was met het
geen van hem te wachten is, en gat als zjjne
zienswijze te kennen, dat de opleiding in verband
moest worden gebracht met dën algemeenen
dienstplicht, met voorbereiding daartoe op de
middelbare school. Er werd door de vereeniging
besloten deze wenschelijkheid ingang te doen
vinden.
een mensehelijke stem zijn oor trofHij verbleekte
en wilde snel het bosch verder ingaan of omkeeren.
Maar neen 1 Hjj rekte zijn gestalte nog meer uit
en zjjn gelaat nam een vastberaden uitdrukking
aan. Waarom zou hij vluchten.
"Slaap kindje, slaap."
zong een welluidende stem.
Daarop volgde een heldere, vrooljjke kinderlach.
»Wilt ge niet slapen, kleine ondeugd sprak
Brigitta, «maar gij moet toch en dan draag ik u
naar huis."
Paul had een paar stappen vooruit gedaan. Hij
wist dat hjj slechts voorzichtig een paar takken
op zjjde behoefde te buigen om Brigitta met haar
kind te zien. Hjj aarzelde nog even, doch kon de
verzoeking niet weerstaanhjj trilde van harts-
tochteljjk verlangen.
Met de rechterhand trok hjj een paar takken
weg; zjj kraakten en ademloos staakte hjj zjjne
beweging. Opnieuw trof het gelach zjjn oor.
Brigitta had bijjkbaar niets vernomen.
Daar zat zjj onder een berk, waarvan het licht
groene zwiepende gebladerte bjjna haar hoofd aan
raakte. Gerda lag op haar schoot met handen en
voeten te spartelen en greep naar de takken of
de zonnestralen, die er opdansten. Haar linkerarm
was om het kind heen geslagen, met de rechter
speelde zjj met het kinderhandje en terwjjl zij
zachtjes zong straalden hare oogen van geluk en
liefde en had haar gelaat de zelfde uitdrukking
als de Brigitta uit de droomen van Paul Dauneförd.
(Wordt vervolgd.)
Verder werd door den heer A. van de Wjjnpefae
de wenscheljjkheid besproken dat in de eerste
drie klassen der hoogere burgerscholen, zooveel
mogelijk, overeenstemming wordt gebracht in het
aantal uren aan de verschillende leervakken
toegekend en dat die uren op gelijke wjjze over
de verschillende klassen worden verleend. Er werd
te dien opzichte, na lange beraadslaging, besloten
aan te nemen dat het hoofdbestuur de wensche
ljjkheid uitspreke door algemeene bespreking tot
overeenstemming dienaangaande te komen en
samen te werken tot meerdere eenheid op de hoogere
burgerscholen in de verschillende leerplannen.
Ten opzichte van het batailjon scolaire, door
den heer P. 0. Adrian besproken, werd door de
vergadering als conclusie aangenomen* dat het
niet is goed te keuren kinderen beneden de 15
jaren op school in den wapenhandel te bekwamen,
maar zooveel mogeljjk de gymnastiek ingang te
doen vinden.
Het laatste punt: „Waartoe kan op de hoogere
burgerscholen aanleiding gegeven worden tot de
tegenwoordig zoo toenemende klacht van over
lading'?, in te leiden door den heer d* J. J. Couveé
van Middelburg, werd, uithoofde het vergevorderde
uur, tot een volgende algemeene vergadering
aangehouden.
Door den minister van koloniën zijn de heeren
K. H. Corporaal, hoofdonderwijzer, W. G. Reïü-
king, H. H. L. Van Bakel, M. Yan Broeckhüysen,
J. H. Behrns, W. Yan der Heyden en J. Ploeger,
onderwjjzers, gesteld ter beschikking van den
gouverneur-generaal van Nederlandsch-Indië, óm
te worden benoemd tot onderwjjzer der derde
klasse voor den dienst daar te lande.
De synode der Christ, geref. kerk heeft verworpen
een voorstel om een vasten leeftjjd van 23 jaren
voor de predikanten te bepalen; besloten het
leeraarspersoneel aan de theologische school te
Kampen te vermeerderen met éen docent voorde
literarische vakken, bjj voorkeur een doctor in de
letteren, te benoemen door curatoren en docenten,
met een commissie uit de synode, waartoe de
heeren DD. Beuker, Gispen en Nederhoed werden
gekozen zich verklaard tegen het richten van
een adres aan de regeering tot wederinvoering
van de doodstraf als ont jjdigwel besloot zjj zich
tot de reg. te 'wenden met verzoek om Schrapping
van art. 168 der grondwet en handhaving dór
Zondagswet. Zjj verklaarde zich tegen het stichten I
van een hospitium voor de studenten aan de
theologische school, doch beveelt deze zaak aan
particuliere krachten aan. Van het plan om een
eigen gymnasium op te richten, heeft de synode
afgezien. Eindeljjk verwierp zij een voorstel om
den wensch uit te spreken, dat zjj aan de leer
lingen der theologische 'school den doctorstitel
moge verleenen.
De vorige week herdacht de heer E. J. van
de Roemer Nz., pred. te Purmerland, onder vele
bljjken van belangstelling, den dag, waarop hjj
vór 25 jaar het predikambt in de Hervormde kerk
aanvaardde. De heer Van de Roemer was achter
eenvolgens predikant te Krabbendjjke, St. Kruis,
Zwartewaal, Terheiden en Purmerland.
Een baldadige hand heeft in den afgeloopen
nacht, vermoedeljjk tusschen een en drie uren, een
grooten steen gesmeten in de fraaie, groote spiegel
ruit van het kleederenmagazjjn der firma wed.
J. Thewes alhier. In de ruit, die p. m. driehonderd
gulden waarde vertegenwoordigt, is daardoor aan
den bovenkant een vrjj groot gat en een ongeveer
een halve meter groote barst. De ruit is verzekerd
bjj de Onderlinge glasverzekering maatschappij te
Amsterdam.
De dader is onbekend.
Een honderdtal personen, leden der Werkmans
Vereeniging alhier, benevens hunne vrouwen en
kinderen, vertrokken gisterenmiddag per spoor
van hier naar Goes om een tegenbezoek te brengen
aan de werklieden-vereeniging Eigen Hulp aldaar,
die den 9cn Aug. Middelburg bezocht.
De pleizierreizigers werden door het bestuur van
Eigen Hulp aan het station te Goes opgewacht
en van daar naar het Slot Ostende geleid. In de
zaal aldaar sprak de voorzitter van Eigen Hulp
hun toe, waarop de voorzitter der Werkmans-
vereeniging antwoordde. Daarna werden de ver
schillende merkwaardigheden van Goes en de
omstreken van de Bevelandsche gemeente bezichtigd.
Om half zeven kwamen zoowel de Middelburgsche
als de Goesche werklieden in het Slot Ostende
bjjeen en brachten daar eenige genoegljjke uren
door. Daartoe brachten vooral de zangvereeniging
en de leden der rederijkerskamer van de Werkmans-
vereeniging veel bjj door het uitvoeren van eenige
zangstukken en het leveren van eenige bijdragen
in poëzie.
Het bestuur van Eigen Hulp deed de bezoekers,
tegen het uur van scheiden, uitgeleide naar het
station, van waar dankbaar en voldaan voor de
ondervonden sympathie en het gesmaakte genot
de tehuisreis werd aangevangen.
Uit Vlissingen schrijft men ons:
In den afgeloopen nacht is, de gisteren avond
te ruim zes uren hier gepasseerde Engelsche stoom
boot Wakefield, van Grimsby met stukgoederen
naar Antwerpen bestemd, in het pas van Terneu-
zen, alwaar zjj voor de eb ten anker gekomen was,
in brand geraakt. Door de binnenkomende Eng.
stoomboot Lobelia, bestemd naar Gent, die onze
gemeente te ongeveer halt negen uur passeerde
werd de Wakefield in lichte laaie aangetroffen,
en haar onmiddelljjk de noodige hulp verleend. De
48 pasagiers op de brandende boot werden door
de Lobelia overgenomen en te Terneuzen aan wal
gebracht.
Qnnoodig te melden dat deze passagiers den
grootsten angst Rebben uitgestaan. Mét vereende
krachten van de equipage der beide booten kon
de brand bedwongen worden en werd het bran
dende schip omhoog gezet. Het zal echter te
betwjjfelen zjjn of yan de goederen nog iets zal
terecht komen, terwjjl schip én de machine veel
zullen hebben geleden. MeD verneemt dat het plan
bestaat om de Wakefield naar Antwerpen op te
slepen. Aangaande de oorzaak van dit ongeval
is hier niets bekend.
Uithoofde van de groote toename van het
post- en telegraphisch verkeer te Yerseke wordt
het personeel der brieven- en telegrambestellers
met één vermeerderd.
Nog geen volle 9 jaar geleden werd alle
door één brievengaarder gedaan, die zelf de brieven
van het station Kruiningen afhaalde. Nu zjjn er
een directeur, een telegrafist en drie bestellers."
Yrjjdag is aldaar een vaartuig, dat te zwaar
met pannen geladen was, niet ver van den wal
gezonken. De beide opvarenden zjjn door den
schipper van eene hengst gered.
De vorige week werd in die gemeente bewezen
hoe sterk de liefde der dieren voor hun kroost
soms is. Eene koe en een kalf, die steeds in
dezelfde weide hadden geloopen, werden door den
eigenaar van elkander gescheiden en ieder in eene
vreemde weide gebracht, welke een uur van
elkander lagen. De koe legde groote onruBt
en verdriet aan den dag over het verlies van
haar kind, en niet lang na de scheiding werden
beide in hun eigen weide teruggevonden. De
móéder was haar kind gaan zoeken en gaf hare
vreugde over het wedervinden te kennen door het
gedurig te likken.
Men schrjjft ons uit Noordgouwe:
Onder de gunstigste omstandigheden zjjn de
velden van de meeste hunner voortbrengselen be
roofd. De landbouwers mogen zich verheugen in
een goeden oogst, die voor het meerendeel boven
het middelmatige kan genoemd worden. De zware
regen, die den 17 Juni is gevallen, heeft veel
schade aangebracht. De gewassen, welke zich op
dat tjjdstip als zeer goed lieten aanzien, werden
tegen den grond geslagen waardoor hun de
groeikracht werd ontnomen en halm zoowel als
het zaad niet meer kon ontwikkelen o. a. waren
r partpen vlas die door den regen tot op de halve
waarde verminderden. De peulvruchten zjjn wederom
beneden het middelmatige gebleven.
1 Ook de meeste suikerbieten geven een slecht
uitzicht; de uien zjjn voor het meerendeel voor
den inmaak geschikt, zjj zjjn klein door de lang
durige droogte. De aardappelen op drooge zand
gronden zjjn zeer inproductief op de vochtige en
kleigronden zjjn ze zoowel van smaak als opbrengst
goed te noemen.
Met de weiden ziet het er zeer treurig uithet
is overal dor en kaal, het vee leeft dezen zomer
veelal als de knotwilg op de schil en groeit
daardoor niet veel. De lage marktpr jjzen van alle
voortbrengselen geeft geen rjjk uitzicht; men
behoeft dan ook geen rekenkundige te zjjn om
uit te maken dat de landbouwers, zonder goed
overleg en zonder spaarzaamheid, bjj het opmaken
hunner balans op het einde des jaars zeker met
een deficit sluiten.
Omtrent het gebeurde te Noordgouwe valt
nog niets naders te melden. De justitie doet
jjverig onderzoek, maar is nog niet op het spoor
van de juiste toedracht der zaak.
Om aan te toonen dat de eene of andere
zaak spoedig tot eene beslissing is gebracht,
bezigt men wel eens Je uitdrukking„op militaire
wjjze afgedaan".
Dat evenwel in het militaire leven niet alles
even vlug wordt afgehandeld, kan uit het volgende
bljjken.
Het is genoeg bekend dat ons leger is verdeeld
in drie divisiën, en dat tot iedere divisie 3 regi
menten infanterie behooren.
De soldaat A nu van een der regimenten, be-
hoorende tot de 1® divisie, geeft den wensch te
kennen om te worden overgeplaatst bjj een der
korpsen van de 2® divisie. Het verzoek neemt
den volgenden wegle naar den compagnies-
kommandant, 2® den bataljons-kommandant, 3® den
regiments.kommandant, 4" den divisie-kommandant
1» divisie, 5® den divisie-kommandant 2® divisie
en 6® den regiments-kommandant van het korps
waarbjj de man wenscht over te gaan.
Vervolgens gaat het verzoek terug naar: 7® den
kommandant dér 2® divisie, 8° den kommandant
1* divisie, en daarna naar 9® den inspecteur
der infanterie, ter beslissing.
Yan daar gaat het terug naar 10® den kom
mandant der 2® divisie, 11® dien van het regiment,
12® dien van het bataljon en 13® dien van de
compagnie, waarna het eindeljjk den verzoeker
bereikt.
Men noemt dit den hierarchieken weg.
Het geljjkt sprekend op een mjjl op zeven.
Op den stoomtram onder Delfshaven viel een
vrouw van het balkon van een der wagens, de
wielen gingen haar over het lichaam en zjj was
dadel jjk dood. Te Weerdt is een meisje van elf
jaar uit een kerseboom gevallen en kort daarop
overleden.
Te Beek (Limburg) haastte zich de vorige
week iemand uit Sittard, vader van een gezin,
om nog den trein te bereiken, die naar zjjne
woonplaats reed en waarin zjjn broeder was gezeten.
Toen hjj den trein had bereikt en in den waggon
wilde plaats nemen, viel hjj dood in de armen
van zjjn broeder. De ongelukkige had zich
door bovenmatig snel te loopen den dood be
rokkend.
De aandacht wordt op nieuw gevestigd op
eene praktjjk, waarvan menig eenvoudig huishouden
dupe kan worden. Agenten van een handelaar
in huurloten komen bjj eenvoudige lieden, liefst
op uren, waarop de man van huis is. Zjj praten
wat met de vrouw over de groote winsten, die
uit deze of gene buitenlandsche loterjj te behaten
zjjn, en verkoopen eindeljjk een «winstaandeel,"
waarop 4 moet betaald worden. De vrouw
begrjjpt de zaak niet bést: de hooge cjjfers dtr
prjjzen spoken haar door het hoofd enoch
vier gulden voor zulk eene kans om duizenden
en tienduizenden te winnen het is zoo weinig»
Het geld brandt haar reeds in den zak. Niet
gewend aan dergeljjke geldzaken, informeert zjj
maar vluchtig naar de verplichtingen, die zjj op
zich neemt, geeft de vier gulden en neemt een
papier aan. Bovenaan staat gedrukt
Twee prijzen gewaarborgd t
Winst-aandeel,
uitgegeven door
De vrouw houdt haar bewjjs verborgen, in de
hoop manlief op den bepaalden trekkingsdag met
een grooten prjjs te verrassen. Allerlei ongezonde
illusiën spelen door haar brein.
Later wordt per kwitantie, telkens van 4,
over een bedrag van 36 beschikt, een aanzien-
1 jjke som voor een arbeidersgezin. De bedoelde
firma had zich slechts verbonden een winstaandeel
te leveren, indien de negen termjjnen betaald zjjn.
Voldoet de koopster van het winstaandeel daaraan
niet, en staakt zjj b. v. de betaling bjj de volgende
termjjnen dan kan zjj ook op het reeds betaalde
geen recht laten gelden.
En welke waarde heeft die kans De prjjs der
Badensche loten, zooals die door de kansrekening,
welke de vraag regelt, is bepaald, bedraagt, vol
gens de laatste aan den Ams*. bekende opgave,
pl. m. 160 voor twee loten behoort dus 320.
En een twintigste van twee loten dus te
kosten 16. Reken daar nog iets bjj voor de
faciliteit door de betaling in termjjnen gegeven
en voor eene mogeljjke koersverhooging na de
trekking van 31 Augustus, dan is de prjjs, zoo
ruim mogeljjk berekend, hoogstens 20. En deze
waarde wordt nu aangeboden, of liever met praatjes
aan den man gebracht, voor 36.
Aan alle zjjden dus teleurstelling.
Wjj maakten in ons vorig nommer den
prins van Battenberg, gemaal van prinses Beatrice,
nog kleiner dan de Engelschen hem voorstellen.
Wjj noemden hem den jongste der klein zonen van
Victoria. Wjj dienen hem als schoonzoon in zjjn eer
te herstellen; de man is trouwens al klein genoeg
in de oogen van het publiek.
De International Arbitration and Peace As
sociation te Londen zal een onderzoek instellen
naar de omstandigheden waaronder Pain het leven
verloor, en 'wel op verzoek van het Parjjsche
comité, waarvan eenige leden aan het onderzoek
zullen deelnemen.
Volgens de Soir zal de Fransche regeering een
pensioen verleenen aan de weduwe en kinderen
van Pain.
De Pruisische wet op het spelen in buiten
landsche loterjjen is thans afgekondigd. Zjj bevat
de volgende bepalingenHet spelen in buiten
landsche loterjjen, die niet met koninklijke goed
keuring in Pruisen zjjn toegelaten, wordt gestraft
met eene boete van hoogstens 600 mark. Al wie
loten van zulke loterjjen verkoopt, of zich als
tusschenpersoon daarmede belast, wordt gestraft
met eene boete van hoogstens 1500 mark. De
openbaarmaking der trekkingen van zulke loterjjen
in Pruisische dagbladen wordt gestraft met eene
boete van hoogstens 50 mark. Met de loterijen
worden geljjkgesteld alle buiten Pruisen openljjk
plaats hebbende verlotingen van roerende en
onroerende goederen.
In tegenspraak met de ongunstige berichten
over den Congo meldt de heer Allard in de
Indépendance dat de verhouding tusschen blanken
en zwarten aan den Congo niets te wenschen over
laat en de volmaaktste rust en orde daar heerschen
Het leven moei er bovendien zeer gezellig zjjn
door de verschillende Europeesche kooplieden, die
zich te Cabinda en Banana gevestigd hebben en
aan de beide zjjden van de Congo-rivier hun
succursalen hebben opgeslagen, waaraan weder
vele Europeesche ambtenaren geplaatst zijn. Allen
genieten een uitmuntende gezondheid, hetgeen wel
voor het klimaat pleit. De bodem bljjkt buiten
gewoon vruchtbaar te zjjn, want groenten en
vruchten worden er in overvloed gevonden.
Scbr. beweert verder, dat de acclimatatie vol
strekt geen bezwaren ondervindt en men er bjj
eventueel, als elders, voorkomende ongesteldheden
uitmuntende geneesmiddelen kan bekomen.
Het is hier ook alweer de quaestie van welken
kant men de zaken beschouwt.
Menigeen weet zeker niet dat Prins van
Bismarck een papierfabrikant is en jaarljjkB
120,000 verdient met verscheidene papiermolens^
waarover hjj zelf de administratie voert. Zjjn
geheele inkomen bedraagt ongeveer 216,080 per
jaar, waarvan zjjn officieëel salaris slechts een
klein deel uitmaakt. Het'bedraagt slechts 32,400
per jaar met de emolumenten, zjjn bezoldiging alf
kanselier en een pensioen van f 5,400 van een
vroeger ambt.
Te Brussel is een proefnummer verschenen
van een nieuw Ylaamsch tijdschrift Flandria.
Het doel daarvan is iets nieuws te stichten, en,
in navolging van hetgeen in Noord-Nederland,
Duitschland en Engeland op dit gebied wordt
gedaan, een blad te doen verschijnen, dat iedere
week een beknopt en getrouw verslag geeft van
het geestesleven van het vlaamsche volk op ieder
gebied; ook aan de stoffel jjke belangen van het
Vlaamsche volk op ieder gebied zullen elke week
artikelen gewjjd worden. Een dergeljjk weekblad
bestaat in Zuid-Nederland niet.
Uit Antwerpen wordt gemeld dat Peter Benoit
erg ziek en bedlegerig is, naar men zegt tenge
volge van overmatig werk en inspanning. De
internationale concerten, die hjj gaf, zullen waar-
schjjnljjk moeten gestaakt worden.
De ballon captif op de wereldtentoonstelling
