N° 204.
128® Jaargang.
Maandag
31 Augustus.
FEUILLETON.
Middelburg 29 Augustus.
BRIGITTA FOSWIK.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen*
Prijs per 3/m. franco f 3,50:
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën: 20 Cent per regel*
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels 1,16
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
GEMEENTERAAD.
Brieven uit de Hofstad.
Zy kon bps niet yoert, en ratte alles
•teu&ea niet onderdrukken, dat km oatsaaptfi
middelburgschë courant.
Agenten zijn te VlissingenP. G. De Veij Mestdagh en Zoon, te GoesA. A. W. Bolland, te KruiningenF. Van der Peul, te Zierikzee: A. C. Ds Mooij, te TholenW. A. Van Nieuwbnhüijzek, en te Ter Neuzen A. Van dei Piot, Jz
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones opvolger.
De burgemeester van Middelburg maakt bekend,
dat op Dinsdag den lcn September 1885, des
namiddags te 2\ uur, eene openbare zitting
van den gemeenteraad zal plaats hebben.
Middelburg, den "28 Augustus 1885.
De burgemeester voornoemd,
F. ERMERINS, l. b.
28 Augustus 1885.
De Septembermaand speelt in de residentie een
voorname rol. Behalve hetgeen ook elders in die
maand pleegt te geschieden, als bet eindigen der
vacantie's van rechterlijke colleges en van instel
lingen van onderwjjs en de daarmede gepaard
gaande tehuiskomst van zooyelen, die in meer of
minder verwijderde oorden verpoozing van den
arbeid hebben gezocht en frissche krachten hebben
opgedaan voor de taak, die hen weder wacht,
vertoonen zich hier nog vele andere verschijnselen,
die te zamen op den aanvang van een nieuw
leven wjjzen. Een nieuw leven op het gebied van
vermaak, van kunst en op parlementair gebied.
De opera ontsluit dan weer hare deuren om de
■winter-campagne aan te vangen, ja zelfs nog vóór
"wjj 1 September zullen schrijven kunnen de
abonné's een kijkje komen nemen hoe de nieuwe
directeur zjjn taak heeft opgevat; reeds Maandag
a. wordt hun een voorstelling buiten abonnement
aangeboden. Misschien heeft deze beleefdheid wel
ten doel om de abonné's gunstig te stemmen en
hen te bewegen tcch een niet al te ruim gebruik
te maken van hun recht om débutanten af te
wjjzen. Immers bet ostracisme der oude Grieken
wordt ook in de moderne opera-wereld toegepast,
en onbarmhartig wordt het verblijf op de planken
ontzegd aan allen, die gevaarlijk worden geoordeeld
voor de ontwikkeling van het kunstgevoel der
Hagenaars, of die zich vermeten naar een plaats
te dingen, waarvoor hunne talenten geacht worden
onvoldoende te zijn. En na het treurig uiteinde
van het vorige opera-seizoen, waarvan het laatste
bedrijf op de rechtbank werd afgespeeld door een
rechter commissaris en een curator als hoofdpersonen
en een koor van schuldeischers, is het te voorzien,
dat de nieuwe directeur zeer spaarzaam zal geweest
zjjn bjj het sluiten van engagementen, zoodat het
niet verwonderen kan indien velen op de schaal
der abonné's te licht worden bevonden. Het is
intusschen te hopen, dat deze rekening zullen
weten te houden met de omstandigheden en niet
al te kieskeurig zullen zjjn, want ook hier vervalt
men wel eens van kwaad tot erger. Meermalen
is het voorgekomen, dat herhaalde afwijzingen
ons geen betere sujetten opleverden, maar dat
wjj ons, bp het vorderen van het seizoen, wan
neer het getal beschikbare werkeljjk goede
Een verhaal
van A. LüTTELSBURG.
Brigitta bleef buiten staan en zag om zich been.
Ejj moest tegen dén wand leunen om niet om te
vallen. Wat was er tocb geschied Wat had zjj
gehoord O schande 1 O 1 smaad Dat was dus
da oplossing van het raadselNu wist zjj waar
om men haar met zulk een minachting aanzag
- nu begreep zjj de beleedigende woorden, die
toevallig haar oor getroffen hadden.
De koude wind joeg haar den regen in het
aangezichtdat bracht haar weer tot bezinning.
Zij streek met de hand over het voorhoofd, haalde
zwaar adem, als ontwaakte zjj uit een benauwden
droom maar het was helaasgeen droom 1
Haaf gang was langzaam en sleepend toen zjj
zich naar baar huisje begaf; er lag een pak op
haar borst, dat zjj nooit meer van zich zou kunnen
afzetten.
Het bloed joeg ontstuimig door bare aderen,
bare wangen werden beurtelings bleek en rood.
Er ontwaakte trots in baar hart en baat jegens
de menscben die baar altjjd vervolgd hadden en
nu het laatste zochten te nemen, wat zjj baar
eigen mocht noemen haar goeden naam.
Neen, niet zochten te ontnemen reeds ont-
jjeraea faadden, dat leed geen twjjfel, Waarheen
zangers en zangeressen natuurljjk allengs kleiner
was geworden, moesten vergenoegen met artisten
van minder gehalte dan zjj, die eenige weken
te voren onwaardig waren gekeurd. Maar het is
waar, zulks mag niet altijd gebeel aan de moeiljjk
te bevredigen opera-kiesgerechtigden worden ge
weten. De schuld lag ook wel eens, in plaats van
aan misrekening van het publiek, aan berekening
van den directeur. Het honorarium, dat een artist
eiseht, daalt naar mate het seizoen verder is
gevorderdde vrees van geen engagement te
zullen kunnen aangaan, doet hem zjjn eischen
matigen, en die vrees wordt bjj het ten einde
spoeden van herfstmaand en het verloopen van
wijnmaand steeds grooter. Een natuurlijk gevolg
hiervan is, dat een opera-directeur, die uit den
aard der zaak in de eerste plaats zjjn beurs ter
wille is, liever laat dan in het begin van het
seizoen zjjn verbintenissen aangaat, en zoo is het
wel eens voorgekomen, dat deze overweging van
den directeur van invloed was op de gehouden
stemmingen; wanneer hij een artist in het oog
heeft, die hem minder geld zal kosten dan iemand,
die reeds aan het débuteeren iskan het hem
moeiljjk kwalijk worden genomen, dat hjj gaarne
de afwjjzing van den laatste ziet, en er zjjn altjjd
wel middelen om de stemming in dien zin te doen
uitvallende afwijzing van soms inderdaad goede
sujetten, die bjj vele abonné's een aangenamen
indruk hadden gemaakt, levert hiervan het bewjjs.
Maar wie weet, welk een prachtig geheel onze
nieuwe directeur heeft weten samen- te stellen
Laten wjj dus ons oordeel nog wat opschorten.
Wellicht zal ook hier de bekende huismoederljjke
zegswjjze, die anders weinig bjj de kunst en vooral
niet bjj het zangspel past, worden bewaarheid, en
zal ook de zuiverheid en schoonheid onzer opera
aantoonen, dat nieuwe bezems schoon vegen.
Ook in het gezelschap van bet Nederlandsch
tooneel, dat half September weer in Den Haag
zal optreden, zullen wjj van een nieuwen bez
pardon, van een nieuwe jeune amoureuae kunnen
genieten. »Wat God vereent zal ik niet scheiden",
dacht de directie, en naast den broeder deed zij
ook de zuster plaats nemen. Voortaan zullen wjj,
ten spjjt van het verbod van goddelijk en wereld-
ljjk recht, den broeder met de zuster zien trouwen,
en tot verwarring der misdaad den broeder de
zuster zien dooden de hoofdrollen op ons tooneel
zullen vervuld worden door Louis Boumeester en
zjjn zuster mevrouw Frenkel-Bouwmeester. Zoo
zullen wjj, door vereende krachten, het toppunt
van materialisme, van naturalisme en tevens van
onnatuurljjkheid te zien krijgen. Moge hun
natuurljjk spel ons de met de natuur strjjdige
verhouding doen vergetenDe vrees bekruipt
ons evenwel, dat de natuur, in anderen zin, bier
de kunst zal terzijde stellenbeiden, boe verdien-
steljjk ook, hebben een ietwat overdreven natuur,
die de kunst ondergeschikt acht. „Geen school, geen
traditie." Deze woorden, Bouwmeester in het
treurspel De tooneelspeler des keizers zoo dikwijls
door den school- en traditielievenden regisseur naar
zjj de oogen wendde, zag ajj er de bewjjzen van;
Iedereen bad bet geloofd, wat die vrouw haar
thans voor de voeten bad geworpen Paul
Dauneförd niet uitgezonderd o! nu was het
haar duideljjk waarom hjj niet bjj haar gekomen
was. Zjj bad haar huisje bereikt, aan Gerda
denkende, legde zjj de band op den deurknop. Een
oogenblik ging haar het denkbeeld door het hoofd
hoe het toch mogeljjk was, dat die ontmoeting
met Olaf Halm baar zoo noodlottig was geworden
Zij kon het niet van zich afzetten en bet maakte
dat zjj een schuwen blik op het kind wierp en
er voor terug deinsde.
Eerst langzamerhand begon zjj het geval kalmer
onder de oogen te zien. Het viel niet te loochenen,
dat kwaljjk gezinden reden gehad hadden om
baar verkeerd te beoordeelen en dat was ook niet
hetgeen haar krenkte. Maar dat niemand
hierbjj dacht zjj aan Paul het geloof aanhaar
onschuld bewaard had, dat griefde haar diep.
Toen de morgen aanbrak zat zjj nog op dezelfde
plaats naast den haard, waar zjj 's avonds neer
gevallen was. Het vertrek was van lieverlede
kouder geworden, want het vuur was reeds lang
uitgedoofd en zjj dacht er niet aan om te Btoken.
De wind blies door een reet van de deur en zjj
bracht onwillekeurig de vingers aan den mond
om ze te verwarmen.
Toen Gerda ontwaakte, werd zjj met nadruk
aan hare plichten herinnerddoch zij vervulde
die niet meer met bljjmoedigheid maar als een
het hoofd geslingerd, passen op hem volkomen,
evenals op zijn zuster. Maar ook zonder school
of traditie is kunst bestaanbaar, kunst in de natuur
gemorteld, eigenlijk de ware kunst, en als beiden
nu maar niet uitsluitend, niet te sterk aan de
inspraak van hun eigen natuur gehoor verleenen,
kunnen zjj waarljjk tooneelkunstenaars zjjn. Over
dreven natuur is onnatuur en niet meer de moeder
maar de vjjandin der kunst. Mogen zjj, door
elkander gesterkt, zich niet laten verleiden om dit
uit het oog te verliezen, dan kunnen wjj zeker
zjjn door hun samenspel echt kunstgenot te zullen
smaken. Dan zullen wij gaarne aannemen, dat
de zomer reeds in September voorbjj is, de zomer
die dit jaar toch eigenljjk alleen in naam bestaat,
en ons met genoegen neervleien in de fauteuils
van onzen schouwburg, om te bekomen van de
koude, die wij in vorige maanden 's avonds op
het terras van het Kurhaus, in tent en dierentuin
hebben geleden. Wjj zullen dan niet meer haken
naar de voortzetting van dat zomergenot in herist-
maand, zooals dat in andere jaren pleegt te ge
schieden. En valt dan ook de opera mede, dan
kunnen de Hagenaars hun uithuizigheid en zucht
naar vermaak vrjj den teugel vieren zes avonden
der week kunnen zjj dan in den schouwburg onder
dak komen en tevens genieten.
Een nieuw leven ook op parlementair gebied
neemt in September een aanvang. En evenals een
nieuw bestuur aan de hoogeschool wordt gevierd
met een maskerade en ook bjj andere gedachtenis
vieringen een optocht tegenwoordig traditioneel is
geworden, wordt ook de intrede van een nieuw
zittingjaar van ons parlement met een plechtigen
ommegang gevierd. Slechts enkele malen is de
bonte stoet van kleurige koetsen, uniformen en
statierokken achterwege gebleven en werd de
zitting der staten-generaal op eenvoudiger wijze
geopend. Het gerucht heeft de ronde gedaan, dat
ook dit jaar die wel wat naar vroegere eeuwen
riekende praal niet zou worden tentoongespreid,
en dat niet de koning zelf het parlement zou
openen. Redenen daarvoor zijn nog niet vernomen
en het valt ook te betwjjfelen of er wel ge
gronde zouden bestaan. Maar het was dan ook
niet meer dan een gerucht, en hoogstwaarschjjnljjk
zal dit bljj ken valsch te zjjn geweest. Z. M. heeft
wel degeljjk plan zich weder het genot te ver
schaffen van zich te midden der vertegenwoordi
ging van zijn volk te bevinden, zooals gewoonljjk
de aanhef der troonrede ongeveer luidt, al is het.
ook maar een verbljjf van enkele minuten. Alleen
de gezondheidstoestand van onzen vorst zou oorzaak
kunnen zjjn dat hjj de taak aan zjjne ministers
opdroeg, maar Z. M. bevindt zich tegenwoordig
gelukkig weer zeer wel, en er bestaat weinig
reden tot de vrees, dat dit over drie weken anders
zal zijn. We zullen dus vermoedeljjk niet ver
stoken bljjven van een troonrede en van de ge
wonen nasleep daarvan, een dagen lang débat
over den politiekeD toestand, waardoor de gebreken
van dien toestand al even weing worden wegge
nomen als de kwaal van een zieke door een
verkeerd aan. Het kind schreide onophoudeljjk
en zjj dacht er niet aan om het met een liedje
te sussen. Zoo werd het middag en wederom
avond en Brigitta stond voor het venster te kjj ken
naar de grjjze nevelen, die in den vorm van allerlei
spookgestalten langs den Kullen trokken. Allerlei
zwartgallige gedachten maakten zich van haar
meester en zjj voelde dat zi) het ongelukkigste
schepsel op de geheele wereld was.
Eensklaps gleed er een schaduw langs haar
venster heenhet was een manneljjke gedaante.
Brigitta ontstelde en had kunnen zweren dat het
Paul Dauneförd was. Het was haar alsof er een
hand op den deurknop gelegd moest worden en
hem zon zien binnenkomen. Met ingehouden
adem stond zjj te luisteren eneen kreet
ontsnapte aan hare lippen. De deur ging inderdaad
open en er stond een man op den drempel.
»Paul 1 Paul 1"
Het was een jubelkreet 1 Zjj had zjjn slanke
gestalte, zijn goed, edel gelaat herkend. Dus was
zjj toch niet zoo gebeel eenzaam en verlaten
juist op het oogenblik toen de wanhoop zich van
haar wilde meester maken zond de hemel haar
een reddenden engel! Hjj was gekomen hjj
geloofde aan haar en wilde haar dit zeggen. Zij
stak hem hare beide banden toe een gelukkig
lachje verhelderde haar fijn gelaatmaar zjj kon
geen stap doen de overgang van bittere smart
tot vreugde, was te groot.
Maar wat was dat? Hare armen zonken slap
nedes m roerloos volgde ajj de bewegingen van
langdurig consult van vele geneesheeren, wanneer
deze het niet eens kunnen worden over de toe
te dienen geneesmiddelen en al pratende vergeten,
dat de ljjder toch in ieder geval aan versterkende
middelen behoefte heeft.
Wat de kamers verder zullen verrichten Werk
genoeg, al waren het alleen de begrootingen, de
grondwetsherziening en de invoering van het
strafwetboek. Met deze laatste schijnt men het
ernstig te gaan ineenen. Waarschjjnljjk zullen in het
begin van October de verschillende wetsontwer
pen, noodig voor de invoering, in de tweede kamer
kamer behandeld, met uitzondering van dat tot
wijziging van enkele artikelen van het wetboek
en van de invoeringswet zelve, die eerst tegen
het tijdstip van in werking treden zullen worden
afgedaan. Het is te hopen, dat er geen spaak in
het wiel zal worden gestoken en de kamers zullen
medewevken om de invoering van ons wetboek
van strafrecht te bespoedigen; van haar hangt
alles af, de regeering deed wat zjj kon en is met
haar deel van den arbeid geheel gereed.
En dan de grondwetsherziening. Aan de beant
woording van de voorloopige verslagen ia de
regeering reeds ijverig werkzaam en wat art. 194
betreft kan ik, op gezag van een zeer geloofwaar-
digen zegsman, mededeelen dat een nieuw wets
ontwerp voor het hoofdstuk onderwijs reeds bjj
den raad van state aanhangig is, waarin men een
redactie voor het beruchte artikel heeft aangenomen,
die men hoopt dat de verschillende partpen zal
bevredigen. Mjj dunkt, dat nieuwe artikel moet
een waar kunststuk zjjn, en de uitvinding ervan
een eigenaardig werk voor onzen tnsschen door
zeilenden premier.
In de laatste jaren hebben, hetzjj de leden ran
den raad, hetzjj de wethouders, tegenover den
burgemeester een stelselmatig verzet georganiseerd.
Zij trachtten, door voortdurende weigering om op
te komen in de vergaderingen van den gemeente
raad en van het college van burg. en weth., het
behoorlijk bestuur der gemeente onmogeljjk to
maken, teneinde daarmede de verwjjdering van den
burgemeester te verkrjjgen, tegen wiens persoon
of gedragingen soms de onbeduidendste bezwaren
werden geopperd.
In 1880 geschiedde dit in de gemeente Biet*
vliet; later in zes gehuchten; voorts in de gemeente
Andel en eindelijk te Bergharen.
De leden van sommige gemeenteraden ontzien
zich derhalve niet door werkstaking den gang
van het bestuur te belemmeren en de belangen
hunner gemeente te verwaarloozen.
Deze laakbare weigering om de plichten te
vervullen die hun ambt medebrengt, is zegt
de minister van binnenlandsche zaken niet
alleen schadelijk door het niet-uitvoeren van wetten,
algemeene maatregelen van bestuur en provinciale
verordeningen, maar doet ook, ten nadeele deï
ingezetenen, de huishouding der gemeente stilstaan;
Daarom is het wenseheljjk voorgekomen bjj
een daartoe Btrekkend wetsontwerp in art. 49
der gemeentewet uitdrukkeljjk te vermelden, dat
Paul. Een oogenblik tóen zjj zjjn naam riep, had
het den schijn gehad alsof hjj wilde bljjven staan
of naar haar toesnellen, maar hjj keerde zich af
en begaf zich naar de tafel.
„Mjjn vader zendt mjj," sprak hjj gejaagd,
als om bp voorbaat elk misverstand te voor
komen, en legde een pakje op tafel. „Hjj is iit
Landskrona geweest en mjjnheer Olaf Halm
gaf hem dit pakje voor u mede er is geld iff
geloof ik. Hjj laat u weten dat het hem beter
gaat en dat hjj mettertjjd weer gebeel gezond
hoopt te worden, ofschoon hij er 'slecht aan toe
geweest is. Als het zomer is, komt hp u opzoeken
en zijn kind zien."
Paul had die woorden op afgemeten zakelpken
toon uitgesproken, zich zelf een paar maal in de
rede vallende; en dat was een bewjjs hoe moeiljjk
het hem viel om die boodschap over te brengen,
Hjj deed echter als een gehoorzaam zoon wat zjjn
vader hem gelast had en misschien verlangde hjj
ook om haar het bewjjs te geven, dat hjj de alge
meene meening deelde - maar wie kon nagaan
wat hem zoo bereidwillig gemaakt had om de
woning der geschandvlekte te betreden.
Brigitta stond nog als versteend toen Paul de
deur reeds weer bereikt had. Het was alsof zij
hem moest weerhouden en zeggen»Paul, kunt
gjj ook zoo laag van Brigitta Foswik denken
Maar neen, neenHoe kon zjj dat zeggen hp
zou haar toch niet gelooven 1 Opnieuw klemde
zjj de bleeke lippen op elkaar; kon het pjjnljjk