Onderwijs.
Gemengde Berichten.
FEUILLETON,
BRIGI'TTA F0SWIK.
Kerknieuws.
Rechtszaken.
In de Donderdag te Cortgene gehouden zitting
werd den raad aangebodende gemeenterekening
over 1884, bedragende in ontvang 9633,45, in
uitgaaf 8989.81 alzoo met een goed alot van
643.635de begrooting voor 1886 in ontvang
en uitgaaf met 8795.71, waarop voor 't onderwijs
is uitgetrokken ƒ3341.50; de rekening van 't
burgerlijk armbestuur over 1884, welke door den
raad werd vastgesteld in ontvang op 798.725
en uitgaaf op ƒ725.025, alzoo sluitende met een
goed slot van 73.70 en de begrooting voor ge
noemd armbestuur over 1886 in ontvang en
uitgaaf op 757,81.
Uit Stavenisse schrijft men ons
Door den gemeenteraad alhier is onlangs beslo
ten de tractementen der in 't vervolg te benoemen
onderwijzers te bepalen op 525, in plaats van,
zooals ze nu zijn geregeld, 625 en bovendien om
het salaris der in functie zijnde onderwijzers (drie
in getal), met ingang van 1 Jan. 1886, eveneens
met 100 te verminderen en ze dus van 625
op 525 te brengen.
Vooral dit laatste is opmerkelijk en waarschijn
lijk is nog geen ander gemeèntebestuur op het
ourieuse idee gekomen, om zóo in te grijpen in
verkregen rechten.
Mochten ged. staten van Zeeland dit besluit
goedkeuren, dan zullen er hoogstwaarschijnlijk
wel meer gemeentebesturen gevonden worden, die
den weg zullen inslaan, hun door ons achtbaar
bestuur aangewezen.
Beide besluiten zijn natuurlijk genomen in het
financieel belang van Stavenisse. Maar dan rijst
de vraag ol niet op andere zaken te bezuinigen
geweest zou zijn, zaken waarbij inkrimping van
uitgaven wenschelijk is, niet zulke groote belangen
als het onderwijs geschaad worden en niet zoo
unfair ingegrepen wordt in anderer financieele
belangen.
Te Amsterdam is overleden de heer dr J.
G. D. Martens, hoogleeraar aan het Evang. Lutb.
seminarium en aan de Amst. universiteit.
Vroeger Ev. Luthersch pred. aan den Helder,
werd de heer Martens, na den dood van prof.
F. J. Domela Nieuwenhuis, in 1870 benoemd tot
hoogleeraar aan het Seminarium. In 1877, bij de
vestiging van de Amsterdamsche universiteit,
werd prof. Martens, wien intusschen door de
Utrechtsche hoogeschool het doctoraat honoris
causa was verleend, ook benoemd tot hoogleeraar
in de uitlegkunde van het Nieuwe Testament.
De overledene werd algemeen gewaardeerd om
den ijver en de nauwgezetheid, waarmede hij zjjn
Veelomvattende taak vervulde. In den kring van
zijn kerkgenootschap genoot hjj de algemeene
achting, ook van hen die met hem in kerkelijke
richting verschilden. (iV. v. d. D.)
De hoogleeraar dr De Hollander, aan de
mil. academie te Breda, heeft ontslag gevraagd.
Volgens een ingezonden stuk in de N. R. Ct
heeft dr De Hollander een wenk gekregen om
dat ontslag te vragen. Dit is geschied, tien
dagen voor dat de nieuwe cursus aanvangt.
Die wenk is te zonderlinger, nadat in 1883,
dus betrekkelijk nog kort geleden, bij gelegenheid
van zjjn veertigjarigen werkkring aan de academie
met zooveel lof over hem is gesproken en verleden
jaar, toen hij den wensch te kennen had gegeven
om eervol ontslagen te worden ten einde zijne
verdere levensjaren meer rustig te kunnen
doorbrengen, hem verzocht is geworden dit
verzoek niet in te dienen. En nu, éen jaar later,
dwingt men dienzelfden persoon tot heengaan
Naar het Vad. uit goede bron verzekert, moet
ontevredenheid van het legerbestuur over den
slechten uitslag der overgangs-examens van de
cadetten van het 1° en 2C studiejaar de reden
zijn.
Het bestuur van de afdeelig Zeeland van de
Vereeniging van onderwijzers aan de kweeken
normaalscholen tot opleiding van onderwijzersbe
staande uit de heeren Moens, Wendel en Ittman,
heeft aan de directeuren dier inrichtingen eene
circulaire gezonden, waarin het mededeelt wat het
gedaan heeft om de besluiten van de vergadering,
19 April 1884 te Middelburg gebonden, uit te
voeren. Toen toch werd bepaald, dat op de eerst
komende vergadering het onderwijs in de Neder-
landsche taal en de vormleer zou besproken worden
en dat, om zoo mogelijk tot eenheid in dit
onderwijs te komen en de besprekingen niet té
rekken, aan twee onderwijzers in de 2e inspectie
zou verzocht worden een lee'plan daarvoor op te
maken, en in enkele stellingen den geest, de
strekking of het doel van dit onderricht uit te
drukken. Stellingen en leerplan zouden dan eerst
door de onderwijzers aan elke inrichting afzonderlek
besproken en van het resultaat dier besprekingen
aan de bedoelde heeren kennis gegeven worden.
De heeren Bouman te Amsterdam en Van Dijk te
Leiden hebben zich van die taak gekweten, de
eerste voor de vormleer in vier stellingen, de
laatste voor de Nederlandsche taal in 7 stellingen.
Vóór 1 October moet hun kennis gegeven worden
van de bespreking dier stellingen. Op een nader
te bepalen tijd en plaats zullen dan de vergade
ringen van de gezamenlijke onderwijzers plaats
hebben.
'tls te hopen, dat de bedoelingen van den
inspecteur van het lager onderwjjs in de 2e inspectie,
den heer Mcens, om eenheid in de opleiding der
kweekelingen en misschien daardoor in de examens
te verkrijgen, mogen gelukken
Uit Colijnsplaat schrjjft mon ons:
Nieuwe heeren, nieuwe wetten. Zondag is er
voor de eerste maal in de Ned. herv. kerk alhier
eene collecte gehouden voor de school met den
bijbel, welke ruim 26 heeft opgebracht. Voor
ganger was de heer Van Dis, president eener
jongelingsvereeniging te Rotterdam.
't Begint hier in de kerk wonderlijk toe te gaan
't is of ieder maar 't recht kan krijgen den kansel
te bestijgen. Wanneer dat zoo is, behoeft men
niet langer meer te klagen over gebrek aan
dominé's; want overal zullen er wel gevonden
worden, die bereid zijn een woordje tot de gemeente
te spreken.
Arrondisse.nients-rechtbank te Middelburg.
Heden, Vrijdajf, zijn veroordeeld
S. P. 27 j., werkman te Retranchement, wegens
diefstal, tot 8 d. cel; C. M. 30 j.landmansknecht
te Waterlandkerkje, wegens mishandeiing, tot ƒ15
boete; I. K. 22 j., slachtereknecht te Vlissingen,
wegens mishandeling, tot 8 b.A. R. 25 j. en
M. M. 23 j., beiden arbeiders te Goes, wegens
mishandeling, de le tot 15 en de 2e tot 8 b.;
J. G. 16 j. en R. van H. 17 j., te Goes, wegens
diefstal, ieder tot 8 d. cel; C. van G. 45 j., onder
baas te Ellewoutsdijk, wegens mishandeling, tot
ƒ12 b.; M. K. 19 j., dienstbode te Hansweert,
wegens mishandeling, tot 8 b.A. S. 29 j.,
metselaar te Yerseke, wegens mishandeling, tot
15 d. cel en 8 b.; F. B. 15 j. te Graauw, wegens
diefstal tot 15 b. en L. de F. 23 j landmans
knecht te Terneuzen, wegens oplichting, tot 2
maanden cel. Allen in de kosten.
Wanneer men hoort en leest van oproer daar,
poging tot moord ginds, inbraak hier; wanneer
men trouw lezer is van de nieuwsbladen en daarbij
eenigszins zenuwachtig en niet buitengewoon moe
dig, kan het suizen van den wind, het vallen van
een steen, het loopen van een kat 's avonds of
's nachts vrij wat schrik aanjagen. Iets dergelijks
heeft zich in den afgeloopen nacht alhier voorge
daan. Twee dienstboden die, aangezien de familie
op reis was, alleen thuis waren, verbeeldden zich
iets te hooren en brachten dat dadelijk met roof
en diefstal, misschien met moord, in verband 1 De
buren werden gewekt, de hulp der politie werd
ingeroepen en een onderzoek ingesteld, dat echter
negatief resultaat opleverde, wijl niets verdachts
aan het licht kwam.
De nachteljjke rust werd echter door sommigen
erbij ingeschoten.
Uit Wolfaartsdijk schrijft men onsDoor de
raadsleden, de heeren C. van Damme en O. Ver-
schuure, is van ged. staten bericht ontvangen, dat
er geen termen bestaan, om ingevolge hun verzoek
het raadsbesluit van 13 Aug. jl., waarbij de heer
Ab. de Kater tot wethouder is benoemd, aan den
koning ter vernietiging voor te dragen.
In de Donderdagmorgen gehouden raadsvergadi
ring werden belangrijke besluiten genomen. De
sedert November des vorigen jaars bestaande
vacature van geneesheer is vervuldmet 5 van
de 6 uitgebrachte stemmen werd tot plaatselijk
geneesheer benoemd de heer C. la genees
heer te Irnsum.
Tot lid van het burgerlijk armbestuur werd
herkozen het aftredend lid, de heer W. van Strien
Cz., met 5 stemmen; de heer Verschuure weigerde
aan deze verkiezing deel te nemen. Tengevolge
der wijziging van het reglement voor het burgerlijk
armbestuur, waartoe in de vorige vergadering
besloten werd, hebben de leden van gemeld bestuur
voortaan voor 6 jaren zitting, in plaats van 3,
zooals tot heden het geval isde aanstelling van
den heer J. v. d. Baan als secretaris-penningmeester
van bovengemelde administratie is verlengd en
loopt nri »ad vitam."
De begrooting van inkomsten en uitgaven dezer
gemeente voor het jaar 1886 werd zoowel in ont
vang, als uitgaat vastgesteld op 13,583.50.
De kosten van het lager onderwijs bedragen
6330, terwijl het rijk hierin vergoedt eene som
van 1672.50. Het suppletoir kohier voor den
hoofdelijken omslag en hondenbelasting voor den
dienst 1885. werdén vastgesteld respectievelijk, op
101 68| en 17.50!
Op enkele reclames van ingezetenen tegen hunnen
aanslag in dén hoofdelijken omslag werd gunstig
beschiktanderen daarentegen werden gewezen
van de hand.
Besloten werd het locaal in het gemeentehuis,
bestemd voor telefoonkantoor, voor rekening der
gemeente te doen restaureeren.
Ten slotte richtte de voorzitter een woord
van afscheid tot de aftredende raadsleden, die
heden de laatste zitting bijwoonden, de heeren
J. Nóteboom en J. J. van Weel.
De heer Fontejjn verklaarde daarbij gerust te
durven verzekeren, ook uit naam van vele leden
van den raad, dat hun heengaan werd betreurd.
„Een van u", zoo sprak hij, „had het
voorrecht, vierentwintig jaren lang het vertrouwen
der kiezers te genieten: vierentwintig achtereen
volgende jaren meende men in hem den man te
zien, die de belangen der gemeente steeds konen
wilde behartigen.
„Ook de raad zelf erkende, door hem in 1881
te benoemen als wethouder, dat hij dit vertrou
wen waardig was.
„Het andere lid, hoewel nog maar een drietal
jaren in deze vergadering zitting hebbende, heeft
mede de overtuigendste bewijzen geleverd, dat het
zijn doel, en niets anders dan dat was, om de
belangen der gemeente voor te staan.
»In den korten tijd dat ik de eer had, als
voorzitter uwe vergaderingen te leiden, heb ik
beiden leeren kennen en waardeeren.
„Openlijk durf ik er voor uitkomen, dat ik,
met het oog op de ervaring van hetgeen door u
is gepresteerd gedurende den langen en korteren
tjjd uwer zitting, voor mijne beoordeeling een
volkomen maatstaf waarop mijne waa.rdeering is
gegrond, u noode zie heengaan van deze plaats
Met volkomen eerbiediging van de uitspraak der
kiezers, wil ik mij echter uitspreken naar den
eisch der rechtvaardigheid en de inspraak van
mijn gemoed."
sik dank u beiden voor hetgeen gij hebt gedaan.
Het bewustzijn, dat gij steeds hebt getracht den
bloei en de welvaart der gemeente te helpen
bevorderen, moet u zelf tot voldoening strekken.
„Nog vraag ik van u, kunt gij voorstaan de
belangen der gemeente niet meer voortaan als
leden van den raad, doet dit dan als ingezetenen
der gemeente Wolfaartsdijk."
De St. Ct. bevat het, kon. besluit van den 26
Juli 1885, tot vaststelling van gewijzigde bepa
lingen ter voorkoming van aanvaringen op zee.
Een verhaal
van A. LüTTELiSBURG.
Er waren eenige weken verloopen en het huisje
had een behagelijk aanzien gekregen. Zoo lang Bri-
gitta's moeder leefde had zij zich niet veel om het
huishouden bekommerd, maar het bewustzijn dat
nu alles op haar alleen neer kwam, maakte baar
sterk en zorgzaam en het was verwonderljjk hoe
veel zij met hare geringe middelen kon uitrichten.
Zij werkte en sjouwde onvermoeid en vaak zag
men nog lang na middernacht licht in het kleine
huisje branden en Brigitta over haar naaiwerk
gebogen zitten.
Zjj zou zich in de gegeven omstandigheden
zeker zeer tevreden gevoeld hebben, als zjj er niet
over was gaan denken waarom men haar toch
altijd zoo met opzet vermeed. Vroeger had men haar
ook wel scheef aangezien, maar toch andersdan
liep men haar schouderophalendhalf medeljjdend
half spottend voorbjj, maar niet met zulk een
uitdrukking van minachting, met die gefluisterde
opmerkingen; nu en dan trof een woord haar oor,
dat zjj niet eens verstond, maar dat haar toch
het bloed naar de wangen dreef. Men ontweek
haar als een melaatsche en niemand had nog haar
hut betreden.
Zjj wilde zich zelf wjjsmaken dat het'altjjd -
zoo geweest was maar dat was toch anders-
Wat had zjj dan toch misdaan Zij herhaalde
alle dagen dat het haar niet kon schelen wat
men van haar dacht en verwonderde zich dat er
gedurig tranen in hare oogen kwamen, maar zjj
kon toch niet ontkennen dat de behandeling, die
zjj ondervond, haar krenkte.
Zjj wilde echter niet ongelukkig zjjn, en trok
zich meer en meer terugzij werd nog koeler,
nog ongenaakbaarder somtjjds bekroop baar
een gevoel van haat en zjj stortte den geheelen
schat harer liefde op het arme, verlaten kind,
dat onder haar zorg zeer voorspoedig opgroeide,
uit.
Het meestr griefde het haar dat Paul Dauneförd
zich volstrekt niet liet zien. De gedachte aan
het eenige wezen dat haar ooit eenige deelneming
betoond had, had haar naar den Kullen terug
gedrevenhjj was haar troost in het uur
der wanhoop geweest. Toen in den beginne de
eene dag na den anderen verliep, zonder dat hij
zich vertoonde, had zjj gemeend dat hjj niet meer
in het dorp was, totdat zjj hem op zekeren dag
in de verte voorbjj zag gaan. Zjj gevoelde bij
zjjn aanblik geen zweem van blijdschap, maar
drukte de hand tegen het harthaar gelaat ver
bleekte en er kwam een pjjnlijke lach om haar
mond, die echter weldra plaats maakte voor een
uitdrukking van toorn en verachting. Hg was
dus niet beter dan de anderen en het zou jammer
zjjn om een zweem van ergernis over zjjn veran
derde houding te verraden.
Van dien dag af verliet zjj haar huisje bjjna
nooit meer. Doch het was als het ware door
spionnen omringd en zoo kwamen er gedurig
geruchten over haar in omloop, over hetgeen deze
en gene meende opgemerkt te hebben.
Omstreeks Nieuwjaar kreeg Brigitta voor het
eerst tjjding van den vader van Gerda. Olaf Halm
zond haar een bode om te zeggen dat hjj ziek
was geweest. De dokter betwjjfelde zelfs of hjj ooit
geheel zou herstellen, maar hjj voelde zich nu toch
sterker en hoopte over een paar weken de eerste
beloofde ondersteuning voor het kind te zenden.
Die tjjding was door een visscher medegebracht
uit Landskrona en daardoor werd de laatste vonk
van twjjfel uitgedoofd"; want nu waren de woorden
van Brigitta, dat zjj niets van de afkomst van
het kind wist, gelogenstraft zij had zich jin
haar eigen leugens gevangen.
De kleine Gerda gedeide prachtig en een blik
op het blozende kind stelde haar schadeloos voor
veel geleden smaad zjj vermoedde nog niet.
dat juist het kind haar dien op den hals haalde,
Doch als zjj het geweten had, zou hare liefde
roor het dierbare wezentje, dat zich met zooveel
vertrouwen tegen haar aandrong, er niet door
verminderd zjjn.
Op zekeren avond toen Gerda sliep, ging Brigitta
nog eens naar de buurvrouw, die haar voor veel
geld een deel van haar melk afstond. Vrouw
Gutar zat in het hoekje van den haard en scheen
zeer slecht geluimd te zjjn. Zjj had Brigitta
gezegd dat zjj liever 's avönds als het donker
Door den burgemeester van Veere worden
afdrukken in lak of inkt van de verschillende
gemeentestempels verzameld ten behoeve van
de oudheidskamer in die gemeente.
Te Goes is een brievenbesteller uit zjjne
betrekking ontslagen, wjjl hjj zich veroorloofde
brieven, voor een bepaald persoon bestemd, achter
te houden en van den inhoud kennis te ntmeD,
ten einde zich geldeljjke voordeelen te verzekeren
door dreigement van openbaarmaking der corres
pondentie, door den beambte compromitteerend
geacht voor den geadresseerde. Vóór de toepassing
van den maatregel had de administratie zich van
het vooronderstelde wanbedrjjf verzekerd.
Voor eenige dagen werd te Yerseke een
troepje werkmeiden, bezig met pannen te krabben,
door hun opzichter, die eenige oogenblikken af
wezig geweest was, op eene eigenaardige bezigheid
betrapt. Zjj hadden nl. ieder een spiegeltje en
een fleschje bjj zich en waren bezig zich met den
inhoud van dit laatste te blanketten O
ijdelheid der jjdelheden!
Een pannen werkster in broek en laarzen en
geblankette wangenWie kent zeldzamer com
binatie
Ter verdediging van den oever van den
calamiteusen polder Suzanna, nabjj St. Annaland, is
op Donderdag een belangrjjk kraagstuk gezonken.
De aannemer, de heer Moerland van Stavenisse,
slaagde, door heerljjk weder begunstigd, goed in
die onderneming.
Te St. Annaland vieren heden (Vrijdag)
onder veler belangstelling de heer Johannis Ber
gers en zjjne vrouw Thona Goedegebuure hun
goudon bruiloft. Opmerkeljjk is, daarmee in
verband, zeker wel het volgende: Twee hunner
dochters hebben haar zilveren bruiloft gevierd;
drie broeders der vrouw zjjn 51, 51 en 57 jaar
getrouwd een neef van den man vierde vóór drie
jaar zjjn gouden bruiloft, een nicht van de vrouw
deed dit verleden jaar, terwjjl een verder bloed
verwant reeds 61 jaren bjjna met zjjne vrouwlief
en leed gedeeld heeft. De zuster van den man
is meer dan veertig jaar in den echt vereenigd
en verscheidene kinderen van de broeders of
zusters der yrouw hebben hun zilveren bruiloft
reeds achter den rug. Al die gouden echtparen
zjjn in St. Annaland gevestigd en genieten nog
een flinke gezondheid. Dat het fanfarenkorps
Accelerando bjj dergeljjke gelegenheden zich
meestal deed hooren, is haast niet noodig te
vermelden.
Te Zierikzee en te Goes zjjn, even als te
Ylissingen in het openbaar proeven genomen met
Hayward's Brandbluschgranaten. Even als te Ylis
singen slaagden die proeven goed. Na hetgeen
wjj over de in laatstgemelde plaats genomen proef
zeiden, meenen wjj met mededeeling van het feit
te kunnen volstaan.
Uit Noordgouwe meldt men ons
Woensdagavond omstreeks 8 uur is hier een
poging tot moord gedaan. Een bijna 16jarige
jongeling, zekere J. de B. alhier, zou voor zjjn
vader eene boodschap doen. Terwjjl hjj, in den
Kloosterweg gekomen, een vrooljjk deuntje liep
fluiten, sprong een volwassen persoon uit de sloot
en greep hem op eens van achteren aan, onder de
woorden „Nou hei je je verdiende loon De
jongeling is daarop door zijn aanvaller een 180
pas ver langs denjgrond gesleept naar eene put
in eene weide en daarin gegooid, waarop de dader
het hazepad koos. In de put was gelukkig, door
de langdurige droogte, weinig water, maar daar
entegen veel modder, zoodat J. de B. bjjna gestikt
was. Deze verklaart zoo verschrokken te zjjn, dat
hjj niet om hulp kon roepon. Hjj kent den dader
niet en kan ook niet vermoeden, door wien en
om welke reden die aanval op hem is gepleegd.
Hoogstwaarschijnlijk heeft de dader een verkeerde
voorgehad, maar dan bljjft het toch een raadsel,
dat hjj zjjne vergissing niet bespeurd heeft, want
180 pas, door beiden afgelegd, is geen geringe
afstand. De politie doet jjverig onderzoek.
MevrouwvThéo^Frenkel-Bouwmeester treedt
Woensdagavond^voor het eerst bjj het Ned. Tooneel
te Amsterdam op en wel als Marguerite Gauthier.
De Amst. meldt,dat de Amsterdamsche af-
deeling van het^<Soc. Dem. Bond eenj'strooibiljet
heeft verspreid, waarbjj/^zjj de baldadigheden
was, moest komen, omdat zjj dan zeker was van
haar thuis te vindenmaar eigenljjk wilde zjj
niet dat iemand zag dat zjj met Brigitta omging.
Van avond kwam deze een paar minuten te vroeg
en dat was al genoeg om haar boos te maken.
„Ik heb de geit nog niet gemolken en kan
u geen melk geven", duwde zjj haar toe. »Dat
geloop moet nu toch haast uit zjjnals de dagen
lengen en iedereen kan zien dat gij hier in en
uitloopt, zou mjjn medeljjden met u wel eens
verkeerd uitgelegd kunnen worden en ik heb geen
lust om een klad op mjjn goeden naam te krjjgen
om uwentwil".
Brigitta Btond sprakeloos. Zjj was bjj elk woord
bleeker geworden, hare lippen trilden, hare neus
vleugels zetten zich uit en hare oogen waren
vragend en dreigend tevens op vrouw Gutar
gericht.
»Wit bedoelt gij daarmede, vrouw Gutar?"
De buurvrouw voelde zich toch niet zoo erg op
haar gemak, daar zjj begreep dat zjj in haar drift
te ver gegaan was. Zjj zou gaarne wat bjjgedraaid
zjjn, maar de fiere houding vau Brigitta prikkelde
haar opnieuw en nu vond zjj dat het wel eens
nuttig kon wezen dat hoogmoedige schepsel te
doen merken dat men haar doorzien had.
»Och, ik meen maar zoo. Gjj zult toch wel
gemerkt hebben dat men u ontwjjkt en dat niemand
het zich tot een eer rekent om met u te gaan."
Een vluchtige blos overdekte de wangen van
Brigitta en zjj keerde zich met een bitteren lach
