Onderwijs.
Gemengde Berichten.
100ste algemeene vergadering van de
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen.
regeling van den kinderarbeid verklaard. De
voorzitter, Kater, die de behandeling van dit
onderwerp inleidde, verklaarde dat hp met zulk
een wet vrede zou kunnen hebben als zij niet
verder ging dan de industrie te beletten zich van
de kinderen meester te maken, maar zij moet niet
verhinderen jongens van 10 tot 12 jaar handen
arbeid te laten doen. Dat gaat den ouders aan;
in hunne rechten mag de staat zich niet mengen.
Hjj kantte zich met kracht tegen het beginsel
van het ontwerp, niet het minst omdat het
de heerschende armoede en ellende in tal van
gezinnen geheel noodeloos zou vergrooten en waar
ze niet bestaat doen geboren worden.
Die meening werd bestreden door den heer
Wolbers.
Deze gaf toe dat het stellen van den 14-jarigen
leeftjjd als termijn, waarop het kind eerst mag
beginnen te arbeiden, niet doelmatig is, en dat
andere beginselen van het wetsontwerp tot be
denkingen aanleiding geven, maar hij erkende
toch dat bescherming van kinderen tegen over-
matigen arbeid noodzakelijk is.
Hij haalde voorbeelden aan van het misbruiken
van kinderen bp den arbeid, die volgens hem
verschrikkelijk zijn te noemen. De verbeteringen,
die er trouwens in deze aangelegenheid den laatsten
tjjd vallen waar te nemen, zjjn te danken aan de
wet van 1874. Hoewel tegen staatsalmacht, kan
deze overweging thans bjj den heer Wolbers niet
geldenhet is de plicht der regeering de genoemde
misbruiken verder tegen te gaanen met deze
meening te uiten staat de heer Wolbers op den
bodem van het anti-reviolutionair program.
Voor eenige jaren was de heer Wolbers tegen
staatsinmenging in deze materie, maar doorgezette
studie overtuigde hem dat zij noodzakelijk is ten
einde een grens te stellen aan het opleggen van
overmatigen arbeid aan kinderen.
Beide sprekers vonden hunne aanhangers, maar
ten slotte werd toch eene motie aangenomen,
waarin werd geprotesteerd tegen het indienen der
wet, aangedrongen op afschaffing van de wet-
Yan Houten en gevraagd om voorziening in het
strafwetboek tegen het misdadig exploiteeren
van kinderen.
Volgens het Alg. Dbld van Ned.-Indië zijn de
berichten uit Atjeh weinig. Naar luid van het laatste
telegram hielp de defensielijn wel tegen het bin
nendringen van Atjehers, als men tusschen de
posten nog weer hinderlagen legde, wat geen
blpvende toestand kan zijn. Men zegt, dat de
kolonel-gouverneur erop in wil buiten de linie;
maar dat de regeering, die pas al den toestel
buiten de nieuwe linie heeft opgeruimd, om nu,
gelijk de heer Cremer het in de kamer noemde,
de Atjehers aldaar in hun sop gaar te laten koken,
niet dadelijk ertoe over wil gaan om in dat sop
weer te roeren. Als wij dat weer beginnen, zouden
wjj geheel denzelfden weg opgaan, als dien waar
langs wp in tien jaar de resultaten gekregen had
den die wjj pas opgegeven hebben, als tot niets
leidende. Nog verdere concentreering kan logisch
zjjn; er op in gaan buiten de defensielijn zoude
érgste inconsequentie en slechts een vernieuwd
streven zjjn naar hetgeen wjj pas met opoftering
van schatten als verkeerd aan de vlammen hebben
prjjs gegeven. Het plan, om met 1 Juli Atjeh
geheel als vredesgarnizoen te behandelen, is wel
moeten opgegeven worden.
Volgens berichten uit Deli is de heer W. J. H.
G. Danckaerts, geboren te Middelburg, Donder
dag 18 Juni jl. door twee Chineesche koelies
vermoord, zonder dat men vermoeden kan om
welke reden. Dit is binnen een jaar tjjds de
tweede moord op een Europeaan gepleegd
kennelijk alleen met het doel om te moorden en
schrik en ontsteltenis te weeg te brengen. De
heer Danckaerts toch was eerder te zacht en
meegaande dan omgekeerd; nooit behandelde hjj
zjjn ondergeschikten hard.
Van welke zijde de zaak beschouwd wordt, zjj
bljjft een raadsel en het geheim zal, naar men
vreest, wel nimmer opgelost worden.
Des morgens van den noodlottigen dag had hjj
bjj de inspectie der velden aan Lim A Tay order
gegeven eenige jonge plantjes, die in één zelfde
gat gestopt waren, er uit te nemen en over te
planten en toen moet hem door dezen toegeroepen
zijn, dat, als die plantjes uit den grond moesten,
D. er onder zoude komen.
er niet geweest ware met zjjn sterke armen. Het
was Nash Caromel1 Niet zjjn schim. Maar hjj
zelf in levenden lijve, doch uitgeteerd tot een
schim van hetgeen hjj geweest was. De baron
voegde zich bjj ons en wjj gingen samen in huis.
Nash was niet gestorven. De koorts, die zjjn
leven bedreigde, had een crisis bereikt en Nash
kwam weer bjjmaar verschrikt door de dag
vaarding van Harry Tinkle, overweldigd door
schaamte, had hjj gedaan alsof hjj gestorven was,
ten einde aan de schande der gerechteljjke straf
te ontkomen. Waarschjjnljjk was Schunk het eerst
op het denkbeeld gekomen dat leed geen
twjjfelof hjj had het met zjjn dochter samen
bedacht. Gjj begrjjpt, zij wilden het inkomen
behouden. Hoe het zjj, zjj voerden het uit, en
wisten doktoren, ljjkbezorgers en iedereen om den
tuin te leiden. Nash, die doodzwak was, stond
uit zjjn bed op, om zjjn eigen ljjkstoet langs het
venster te zien trekken.
En sedert had hjj al dien tjjd op een paar
bovenkamers geleefd, terwjjl de oudeGrizzel alleen
in het geheim was. Maar een ongeneeseljjke kwaal,
gedeeltelik voortgebracht door een verontrust
gemoed, gedeeltelijk overgeërfd van zijn vader die
er aan gestorven was, had hem aangetast en in
eap schim doen ontaarden.
Wordt vervolgd,)
Ongelukkig genoeg hoorde D. zulks niet of nam
geene notitie van die bedreiging en, 's middags
om 3 uur in 't veld komend om te zien of de
order was opgevolgd, ontving hjj, onverhoeds en
voor dat er een woord gewisseld was, van een
der twee koelies, die steeds in eikaars gezelschap
waren, een parangslag over het hoofd, die tot de
hersenen doordrong en hem deed ineenzakken. De
twee Chineezen brachten hem daarna nog ver
schillende doodeljjke wonden op het achterhoofd
toe, en niettegenstaande er genoeg Chineezen in
de nabjjheid waren werden de moordenaars niet
aangehouden maar wisten te ontvluchten.
Geneeskundige hulp mocht niet meer baten;
's nachts bezweek de heer Danckaerts.
De Indische Gids van Augustus bevatBosch
exploitatie van staatwege, I, door A. van Scherm
beek de afdeelingen Lintau en Boea (Padangsche
Bovenlanden) en Toelang Bawang (Lampongsche
districten IIe (slot), door M. C. E. Strakman de
onwaarde van een groot deel der Indische bevol
kingsstatistiek, door v. K.maandeljjksche revue
van brochures, tjjdschrift- en dagbladartikelen
variakoloniale literatuurproeven van studie
over het Minangkabausch, I, door J. L. van der
Toorn, met een voorwoord van prof. dr J. Pjjnappel;
wetenschap en industrie schetsen uit de geschie
denis der vestiging van het Nederlandsch gezag
in Oost-Indië, door B. van Eek, IV. v
Deze vergadering werd heden te Amsterdam
voortgezet.
In de eerste plaats kwam in behandeling het
ontwerp van wet, aangeboden door de commissie
van wetsherziening. Deze wet bevat 75 artikelen
tegen 103 der oude, thans nog vigeerende. Op
vele deze artikelen zjjn 92 amendementen voor
gesteld door onderscheidene departementen even
wel op dezelfde artikelen, zoodat ten slotte 14
artikelen in bespreking konden komen als vol
doende door departementen of door het hoofdbestuur
ondersteund.
Hoofdst. I, art. 1, beginselen en doel der maat
schappij, luidt, zooals het door de commissie is
voorgesteld, als volgt
»Het doel der maatschappjj is: naar de begin
selen van den Christeljjken godsdienst, algemeen
volksgeluk te bevorderen. Te dien einde tracht
zjj mede te werken tot verbetering van den ver-
standeljjken, zedelijken en maatsehappelijken toe
stand des volks, bepaaldeljjk door invloed te
oefenen op de opvoeding en het onderwjjs, de
veredeling van volksbegrippen en de verheffing
zoowel van het arbeidersvermogen als van den
levensstandaard der werklieden."
Daarop is door de dep. Amsterdam, Groningen en
Velp een amendement voorgesteld om dit art.
eenvoudig te doen luiden„Het doel der nri is
algemeen volksgeluk te verspreiden.
Namens het departement Amsterdam werd dit
amendement verdedigd. Men betoogde dat over
tolligheid van argumenten dikwijls schadeljjk kan
zjjn, terwjjl het weglaten der omschrjjving der
beginselen juist geen aanleiding geven kan tot
misverstand. De leden der maatschappjj bindt
geen geloofsovertuiging, alleen het doel dat wordt
beoogd. De redactie heeft geen raison, in verband
met artikel 7 dat zegt dat godsdienstige of staat
kundige richting geen reden van uitsluiting mag
zjjn.
Door de wetscommissie en de afdeelingen De Kjjp
en Joure werd het artikel, door de afdeelingen
Groningen en Harlingen het amendement verde
digd. Laatstgenoemde werd met 536 tegen 386
verworpen en het artikel goedgekeurd.
Art 4, betreffende de werkzaamheden der
maatschappjj, is, door aanneming, met 564 tegen
355 stemmen, van een amendement-Amsterdam,
geheel vervallen.
Bjj art. 20 werd, op voorstel van het departe
ment Duurswolde, bjj acclamatie besloten, de
algemeene vergadering te houden op Woensdag
na Pinksteren. De wetscommissie had voorgesteld
dit te doen den Woensdag na Paschen, en niet,
zooals nu in Augustus.
Op voorstel van de departementen Breda en
Zwolle, en met goedkeuring der wets-commissie,
werd in art. 38 bepaald dat eene buitengewone
algemeene vergadering zal worden gehouden,
wanneer dit verlangd wordt door een derde der
stemmen, welke de gezamenlijke departementen
kunnen uitbrengen.
Bjj art. 43, over het hoofdbestuur, werd met
504 tegen 402 stemmen, verworpen e6n amende
ment van het departement-Amsterdam, om te
bepalen dat van de 12 leden van dat bestuur er
minstens 9 in plaats van 6, zooals de wets
commissie aangaf in de hoofdstad zouden
moeten wonen. Er werd, op voorstel van hetzelfde
departement, bjj acclamatie bepaald dat de voor
zitter en de algemeene secretaris hun domicilie
in Amsterdam moeten hebben.
Verworpen werd nog, bjj zitten en opstaan, een
amendement-Amsterdam om de artikelen 67 tot 74,
betreffeude eene tienjarige wetsherziening, te doen
vervallen. Men wilde van de traditie niet afwjjken.
Daarentegen werd bjj acclamatie aangenomen
een voorstel van het hoofdbestuur om de volgende
vergadering te houden in 1887, den Woensdag
na Pinksteren.
De overige wjjzigingen, in het ontwerp-wet
gebracht, betreffen louter huishoudelijke zaken
van minder belang.
Het geheele ontwerp is bjj acclamatie en bloc
aangenomen, onder dankzegging aan da commissie
voor de wetsherziening.
Na de pauze werden de volgende punten van
den beschrijvingsbrief behandeld.
Punt 6 a. Een som van 1000 voor het hoofd
bestuur beschikbaar te stellen, om daarmede reis-
en verbljjfkosten van sprekers tot het houden yan
voordrachten buiten hun woonplaats te betalen.
b Door het hoofdbestuur uitgenoodigd en aange
wezen ontvangen zjj ƒ25. c Elk dep. dat ƒ10
bjjdraagt zal in aanmerking komen zoolang de
voorraad van 1000 strekt, d Die voordrachten
zullen ook voor niet-leden der M" toegankelijk
zjjn.
De aanneming van dit voorstel werd door de
financieele commissie ontraden het hoofdbestuur
verdedigde het voorstel echter, omdat, naar zjjn
inzien, de zaak wel 1000 waard is. Enkele
onbeduidende amendementen werden door het
hoofdbestuur overgenomen en daarna is het geheele
voorstel met 592 tegen 298 stemmen aangenomen.
Punt 7. Voorstel-Amersfoort om ƒ1000 be
schikbaar te stellen tot in 't leven roepen van ot
instandhouden van bestaande scholen door han
denarbeid door de dep.
Punt 8. Voorstel Oosterbeek was ongeveer van
dezelfde strekking, om 1000 beschikbaar te
stellen voor die dep. die voldoen aan de voor
waarde in 1880 daarvoor gesteld.
Beide voorstellen werden geljjk behandeld en
met zitten en opstaan verworpen. De financieele
commissie ontraadde nl. de aanneming. Zjj acht
de genomen proeven niet gelukthet geld, daar.
aan besteed, heeft geen groot succes gehad en
volgens baar moest men deze zaak aan belang
stellende departementen en andere vereenigingen
overlaten.
Punt 9. Voorstel-Arnhem om gedurende 2 jaar
telkens 300 beschikbaar te stellen voor het
hoofdbestuur om naar bevind van nut en nood-
zakeljjkheid, de vereeniging tot bevordering van
het onderwjjs in handenarbeid te subsidieeren.
Ook dit voorstel werd, met 452 tegen 425 stem
men, verworpen.
Na wederzjjdsche plichtpleging werd de vergade
ring te drie uren gesloten.
Ter gelegenheid van het vjjf en twintig jarig
bestaan der Zondagschool Gelijk aan het mosterdzaad
te Vlissingen,. was door het bestuur een kinder
feest georganiseerd, dat heden plaats had. Ook
de kinderen van de zondagscholen te Koudekerke
en Souburg namen daaraan deel.
Onder geleide van de onderwijzers en onder-
wjjzeressen dier scholen vertrok een stoet van
omstreeks 600 kinderen, de allerkleinsten in drie
rjjtuigen gezeten, van het terrein achter het arse
naal, alwaar ze saamgekomen waren, de Walstraat
door, om naar de buitenplaats Der Boede, aan
den weg tusschen Vlissingen en Koudekerke, te
marcheeren. Daar voegden de kinderen van Kou
dekerke zich bjj hen, zoodat er ruim 800 van dat
kleine goedje bjjeen was. Een groot geschikt
terrein aldaar is daarvoor welwillend door den
bewoner beschikbaar gesteld.
Als be wjj s hoe gaarne pogingen gesteund worden
om den kinderen vreugde en genoegen te ver
schaffen kan dienen, dat door vele ingezetenen
van allen rang en richting ruim 200 bjjgedra-
gen is om dit feest te doen slagen.
De heer M. Lindhout, hoofd der school te
Tholen, verwierf Dinsdag te Utrecht de akte voor
de Fransche taal.
Voor de vacante betrekking van onderwjjzer
te Benkum hebben zich niet minder dan 51
sollicitanten aangemeld, waaronder met akten voor
hoofdonderwjjzer, voor talen en zelfs voor middel
baar onderwijs. De jaarwedde bedraagt 600.
De drie stewards, van de Prinses Elizabeth, van
wie wjj de vorige week melding maakten, dat zjj,
wegens het smokkelen van tabak en sigaren, door
de Engelsche douanen te Queenboro in hechtenis
waren genomen, zjjn dezer dagen tegen betaling
eener boete van 50 pond weder op vrjje voeten
gesteld.
Met de stoomschepen der maatschappjj Zee
land werden van 1 tot en met 10 Augustus
vervoerd 2952 passagiers, en wel van Queenboro
naar Vlissingen 1633 en van Vlissingen naar
Queenboro 1319.
Het Dbld meldt dat het dubbel spoor op
de Ijjn KoosendaalVlissingen het volgend jaar
zal uitgestrekt worden van Bergen op Zoom tot
Krabbendjjke.
Te Scheveningen kocht iemand dezer dagen
in een boekwinkel een blauwen postzegel. Hjj
moest natuurljjk 5 cents betalen (winst werd niet
eens berekend). De man kwam daartegen in
verzet en vond het »een schande, dat men in een
zoo lam dorp net zooveel voor zoo'n ding moest
betalen als in de grootste stad Historisch
Wanneer een minister is heengegaan doet in
den laatsten tjjd steeds een verhaal de ronde in
de bladen over het eerste bezoek van zjjn opvolger
aan het departement en de daaruit voortvloeiende
vergissingen van een kamerbewaarder of ander
grootwaardigheidsbekleeder.
Thans is dit weer het geval met den nieuwen
minister van marine. Wjj zjjn zoo vast overtuigd
hierbjj weer te doen te hebben met eene oude
aardigheid in een nieuw kleed gestoken, dat wjj
onzen lezers die canard maar zullen sparen.
Door de heeren Spoor en Wjjnvoord te
's Gravenhage is eene St. Nicolaas stuif-, vorm
en snjj machine uitgevonden. Zjj werd op eene
Maandagavond door de Banketbakkersvereeniging
te Amsterdam gehouden vergadering in haar wer
king vertoond en droeg de algemeene goedkeuring
weg der vakmannen.
Te Winschoten waren twee der candidaten voor
het lidmaatschap van den raad bjj de eerste ver
kiezing met een geljjk aantal stemmen (ieder 70)
in herstemming gekomen en nu bleek het, dat
beiden weder een gelijk getal (164 stemmen) op
zich hadden vereenigd. Volgens de wet moest
de jongste de vlag strjjken.
In navolging van Rotterdam heeft ook Leiden
zjjn schutterjj-ofiicier-kwestie gehad. Gisterenavond
werd aldaar de schutterij aan de Hooigracht afge
dankt. Een kapitein, die tegen een schutter
op- of aanmerkingen gemaakt had, werd op minder
aangename wjjze door den schutter aangesproken,
hecgeen ten slotte oversloeg in een algemeen
verzet tegen dien officier, die het hazenpad koos
en bij een winkelier aan de Hooigracht vluchtte.
De politie, van een en ander onderricht, begaf
zich ter plaatse onder leiding van twee inspecteurs|
Het publiek, hetwelk tot honderden was aan
gegroeid, werd door de politie toegesproken,
terwjjl de gevluchte officier naar het politiebureel
werd geleid onder een toeloop van heel wat volk.
Bp die gelegenheid werden er nog steenen ge
worpen. Daarna werd het publiek door de politie
uit de nabjjheid van het politiebureel verwijderd
hetgeen zonder de minste stoornis geschiedde.
De officier ging daarop huiswaarts. Het bleef
verder in den avond rustig.
Een gevaarljjke krankzinnige is J. K. te
Asperen. Eerst loste hjj een schot op zekeren
heer van B., gelukkig zonder hem te treffen en
toen de politie hem onschadelijk wilde maken
belette hjj dit door aanhoudend uit een dakvenster
revolverschoten te lossen. De veldwachter, die
het waagde het huis binnen te dringen en den
zolder te beklimmen, alwaar de man zich schuil
hield, werd door een schampschot aan den schedel
getroffen en stortte naar beneden. Toen kwam
men op het denkbeeld, om met brandhaken eene
opening in het rieten dak te maken en met eene
handspuit al spuitende den man ongedeerd in
handen te krjjgen. Dit gelukte volkomen. Men
vond bjj den waanzinnige onderscheidene vuur
wapens en ammunitie.
The Shipping World verhaalt het navolgende
grappige misverstandhet stoomschip Ino pas
seerde onlangs een post der Engelsche kustwacht.
De gebruikeljjke vraag naar den naam van het
schip werd volkomen te goeder trouw beantwoord
met Ino, doch dit gaf aanleiding tot ernstige
verontwaardiging van de zjjde der wacht, die het
stoomschip woedend toebrulde: Yes I know You
know, but I wan to know too
Van Madeira meldt men, dat de Britsche
stoomboot Corisco, die den 8sten Juli Liverpool
verliet met bestemming naar de Westkust van
Afrika, schipbreuk leed in den mond der rivier
Cestos, waarheen zp door den hevigen storm was
gedreven.
Bjjna onmiddelljjk zonk het vaartuig, maar de
bemanning en de passagiers, waaronder zich de
Afrikaansche koning Oko Jumbo bevond, die van
zpn uitstapje naar Engeland terugkeerde, werden
gered.
De Zwitsersche bondsbank in Zurich is voor
de aanzienlpke som van 25000 fres. bestolen.
In 1892 zal men te Genua het vierde eeuw
feest van Christoffle Columbus gedenken. Frankrjjk,
Spanje, Portugal en de republieken van Zuid-
Amerika hebben hun medewerking beloofd. Men
wil dan een tentoonstelling van Amerikaansche
voortbrengselen opene n en een historisch museum,
gewjjd aan Columbus, oprichten.
De Peterburgsche politie moet de autoriteiten
op Helsingfors, waar zich op 't oogenblik de keizer
en de keizerin van Rusland bevinden, in kennis
gesteld hebben van het vertrek van zes verdachte
personen uit Petersburg, met bestemming naar
Helsingfors. Een dagblad van dit eiland vermeldt
zelfs, dat zes individuen bjj aankomst zpn gevangen
genomen. Dit gerucht werd niet bevestigd, maar
het is opmerkeljjk, dat Helsingfors overstroomd
is door Russische gendarmen en geheime politie
agenten.
Volgens den Times maakt de pers in China
in den laatsten tjjd verbazende vorderingen. Voor
dien was er slechts één blad in geheel China,
de Pekinger courant genaamdin ieder geval is zjj
een der oudste bladen der wereld en bestaat sedert
ruim 300 jaar.
Ook werden in woelige politieke tjjden procla
maties zonder onderteekening bekend gemaakt, die
op het publiek veel indruk maakten en onlangs
nog tot een oploop in Kanton aanleiding gaven.
Maar een hooge vlucht kon de pers nog niet
nemen, eerstens door de omslachtige manier van
drukken met een eigenaardig soort houten persen
en ten tweede door den tegenstand van eenige pro
vinciale stadhouders die onbeperkte macht bezitten
en alle critiek over hun ambtshandelingen onder
drukken. Daardoor kon de, stoot .slechts van
buitenaf, van Hongkong en Shangai komen, daar
de Chineezen niet beperkt zjjn en hun alle moderne
hulpmiddelen ten dienste staan.
Daar verschenen alzoo de nieuwe Chineesche
bladen, die door hun literarische verdiensten bp-
zonder in den smaak vielen. Hun medewerkers
waren de zoogenaamde »scholieren des geluks",
geleerden, die veel invloed hadden, arm waren en
zoo lang gedichten op waaiers maakten en invloed-
rjjke personen in oden verheerljjkten, tot zjj na
lang wachten in de provincie een betrekking
kregen. Dezen weidden zich dadeljjk met hart en
ziel aan de journalistiek, die hun een bestaan ver
zekerde. Zjj schaarden zich aan de zjjde der
oppositie, want alleen in de duideljjke neiging tot
critiek uit zich het karakter der Chineesche
literatuur sedert Confucius en Mencius; ook deze
laatsten waren eigenljjke politieke critici, tegen
wier opinie zelfs de keizer zich niet verzette.
Met de waarheid namen de nieuwe journalisten
het niet zoo nauw, maar des te meer waarde
hechten zp er aan, dat hun artikelen, wat de
zedeljjke strekking betreft, niets te wenschen
overlaten- Een leugen meer of minder komt er
bp hen minder op aan. Zoo verhaalden zp van
veldslagen, die nooit hadden plaats gehad en
waarbp de Chineezen altjjd de overwinning hadden
behaald, zooals men dit in Parps ook doet; zjj
