128c Jaargang,
1885.
Woensdag
25 Februari.
N° 47.
Middelburg 24 Februari.
FEUILLETON.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Gemengde Berichten.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagem
Prijs per 3/m. franco f 3,50:
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
AdYertentiën* 20 Cent per regel;
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.; van 1 -7 regels f 1,10
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
GELTJKSDAL.
IlIDDELBUROSCHE COURANT.
Agenten zijn te Viissingen: P. G. De Veij Mestdagh en Zoon, te Goes: A. A. W. Boeland, te Kruiningen:P. Van der Peije, te Zierikzee: A. C. De Mooij, te TholenW. A. Van Niedwenhuijzen, en te Ter Neuzen A. Van der Peue Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones opvolger.
In de tweede kamer verdedigde de heer Keu-
chenius gisteren het samen gaan der anti-revolutio
nairen en katholieken, door den heer De Jongde
vorige week het monsterverbond genoemd.
Volgens den beer Keuchenius was dit samengaan
de natuurlijkste zaak ter wereld; het was een
verbond der geloovigen tegen het ongeloof.
En zulk een man neemt het den Mahdi kwalijk
als deze voor zijn geloof de Christenen bestrijdt.
De Mahdi en onze afgevaardigde staan geheel
op één Ijjn.
Zeer juist is het volgende dat de verslaggever
der N. R. Ct. schrijft.
„Waar ligt dan wèl het monsterachtige van dit
aamengaan. tusschen kerkelijke protestanten en
kerkelijke katholieken Het monsterachtige ligt
hierin, dat de zoogenaamde christelijke historische
richting, zoo al niet het christendom, dan toch
zeker de historie in het aangezicht slaatdat zij
eene samenkoppeling, samensmelting van bestand-
deelen poogt te verwezenlijken, die van nature
elkander afstooten dat zij »ter wille van de
dobbelsteenen" (om de woorden van den heer
Keuchenius aan te halen) het wezen van haar
eigen levensbeginsel dreigt prijs te geven dat zij,
ter wille van aardsche bedoelingen, de handen
kust van hen, wier geestverwanten het edict van
Nantes herriepen, welke herroeping uit Frankrijk
verbande, niet alleen moderne Christenen en
Levieten, maar zeer rechtzinnige gereformeerden,
en de aarde poogden schoon te vegen, van die
anders dachten dan zij.
„Tegen het drijven van die geestverwanten stond
een man op. een heros in de geschiedenis der
'beschaving, een heros in de geschiedenis van
ons vaderland. In prins Willem den Zwijger
verwezenlijkt zich de gedachte der gewetensvrijheid.
De heer Keuchenius, die, ondanks zijn voorkeur
voor Bjjbelsche geschriften, ook andere werken
niet versmaadt en zich zelfs op Schopenhauer
thans gaat toeleggen, late zich nog eens alle
instruction voorleggen, die Willem de Zwjjger in
het belang van de vrijheid van consciëntie heeft
gegeven, die ieder ingezetene in 't gebruik en
de uitoefening zjjner -religie volkomen vrij wilden
laten, en die men kan aantreffen zoowel in het
tweede als in het derde deel van Motley's Rise
of ike Dutch Republic. Ook bij Brandt kan men
vinden een brief van Oranje aan de wethouders
van Middelburg, van 25 Juli 1578, waarin hjj hun
schrijft„Wij verklaeren ulieden dat ulieden niet
toestaet in 't particulier u te bekommeren met
iemandts consciëntie". Hoe de tjjden
zjjn veranderd 1 In de stad, waar het overschot
rust van den grooten Zwjjger, brengen de anti
revolutionairen hunne stemmen uit op den ultra-
montaan, en datzelfde Middelburg, dat hij den
prins van Oranje bescherming zocht tegen zijne
overheden, zond naar 's lands vergaderzaal een
S;
TAN
H. VlLLlNGER.
Nanetje begreep niet wat dat verlangen beteekende
dat haar op het denkbeeld bracht om onder
vreemden te gaan. De familie wilde slechts dat
er iemand in huis was, die voor het eten zorgde,
als zij op het veld waren, of op de kinderen
paste en daar was Nanetje juist geschikt voor.
Niemand dacht er aan, dat zij ook wel eens iets
zou kunnen verlangen of wenschen. Mettertijd
groeiden de kinderen op, er was minder te doen,
en Nanetje trok uit het huis van een broeder
naar dat eener zuster. Deze was ziekelijk en
nadat Nanetje haar trouw had opgepast, stierf zij.
De zwager trouwde spoedig weer en Nanetje
was overcompleet. Bejaard, zonder geld, want
voor familie werkt men voor niet, kon zij nergens
anders heen, dan naar Geluksdal. Maar 't was
zonderling; ofschoon zij nu slechts op een kwar
tier afstands van haar geboorteplaats woonde,
was het verlangen naar de buitenwereld gestild.
Hier was hetgeen zjj te geven had een goede,
welkomen gave. Haar liefhebbende ziel werkte
op dit troepje oude luidjes als het zonnelicht.
De vrouwjes kleedden zich netter om haar genoegen
te doen, de mannen wenden zich het vloeken af.
Eu was deze en gene ook een weinig te ruw
afgevaardigdedie »hestrijding van moderne
Christenen en Levieten" als eerste nummer op
het programma der toekomst schrjjft, Om die
verloochening onzer nationale geschiedenis, om
die samenwerking met eene partij tegen wier
beginselen eerst Willem van Oranje, later Neder
land is opgestaan (en welke in de laatste jaren
getoond heeft die beginselen nog te belijden),
daarom heeft de heer De Jong gebezigd eene
juiste qualificatie van monsterverbond;
daarom is de qualificatie volkomen gerecht
vaardigd."
Wij kunnen natuurlijk geen mededeeling doen
van de vele vereenigingen die zich bjj de Liberale
Unie aansluiten en doen dit evenmin van de
enkele, welke zich van aansluiting onthouden,
omdat bij de a. eerste vergadering, die in Maart
zal plaats hebben, zeker wel een overzicht zal
gegeven worden, hoe groot het aantal vereenigingen
is, waaruit de Unie bestaat.
De leden der kiesvereeniging Eendracht maakt
Macht herinneren wjj aan de vergadering die
morgen, Woensdagavond, ten half acht uur wordt
gehouden op de bovenzaal der sociëteit De Ver
genoeging. Belangrijke punten staan op de agenda.
In de eerste plaats is de quaestie der al- of niet-
aansluiting bij de Liberale Unie van te groot
belang om niet met ernst en met zooveel mogeljjk
personen te worden besproken.
Bovendien moet er een bestuur gekozen worden,
wat voor de toekomst der vereeniging zeker ook
gewichtig mag heeten.
Ter uitvoering van art. 14 der wet van 19Juli
1870 (Stbl. n° 119) is bij kon. besluit van 2 Febr.
1885, n° 5, bepaald, dat de ontwerpen en bestekken
van buitengewone werken en vernieuwingen aan
de zeewering en oeververdediging van de calami-
x1_1_ <-.fciVXAAWAAABl V All gKU. S LMiICjU,
aan de goedkeuring van den minister van water
staat enz. behooren te worden onderworpen.
Onder die werken en vernieuwingen worden
verstaan alle werkzaamheden en leveringen, welke
niet uitsluitend strekken om de zeewering en
oeververdediging, met Hetgeen daartoe behoort,
in den bestaanden toestand te onderhouden of tot
de oorspronkelijke afmetingen terug te brengen
zonder den aard of de algemeene inrichting der
werken te veranderen.
Bjj circulaire van 13 Febr. is bedoeld kon.
besluit door ged. staten van Zeeland aan de
besturen der waterkeeringen van de calamiteuze
polders of waterschappen in de provincie mede
gedeeld, zij het ook ten overvloede, vermits in
art. 78 van het reglement, vastgesteld in 1871 en
goedgekeurd door Z. M., wordt bepaald dat ged.
staten bedoelde stukken zenden aan het betrokken
departement van algemeen bestuur.
Het klokkenspel van den Abdjjtoren alhier zal
na zjjne herstelling de volgende muziek doen
hooren
Heel uur: Rondo uit de 15e sonate van Mozart.
Hall uur KoraalEine feste Burg ist unser Gott.
m de liefderijke zorgen van Nanetje naar waard
te schatten, dan hielp het voorbeeld van Petrus.
Deze ijverige, stilzwijgende man had als kolen
brander in het naburige bosch gewoond totdat
zijn hut door brand vernield werd. Toen was
hjj naar den burgemeester van het stadje gegaan
en had op zijn gewone manier kortaf gezegd
„Alles verbrand boven moet werk hebben.'1
De burgemeester wist sr niet terstond raad op
maar zei
»Ga vooreest naar Geluksdal, Nanetje heeft
mjj al lang geklaagd, dat alles daar te oud en te
gebrekkig is om den tuin te bearbeiden. Werk
is daar genoeg, maar geen loonbeschouw het
als een onderkomentotdat gjj iets beters
vindt."
Petrus begaf zich naar Geluksdal; zooals hjj
was, want al zjjn goed was verbrand Er ver
liepen weken, maanden jaren en hjj verlangde
geen anderen dienst; hjj had zjjn loon gevonden
in de zachte oogen van Nanetje. Hjj deed alles
voor haar, liet haar geen zwaar werk verrichten
en om harent wil bekommerde hjj zich om de
anderen.- Geen wonder dus dat de oude luidjes
in Geluksdal nog zoo gaarne in het leven blev en 1
En nu waren zjj w er eens wakker geschud
uit hun stille afzondering, zjj die het leven daar
buiten bijna vergeten hadden, zagen eensklaps
een stuk treurige werkeljjkheid voor zich. De
wijnboer oogstte wat hjj gezaaid had. De een
gunde het hem, anderen beklaagden hem. Nanetje
Kwartier voor heel uur Ehrlicher Qtger Morgen
lied van Mozart.
Kwart'na heel uur: Hinaus in die Fernet
Jager's Marschlied, van A. Methfessel.
De kunstbeschouwing die, zooals wjj vroege1
meldden, vanwege Uit het volkvoor het volk
alhier zal plaats hebben, daartoe in staat gesteld
als de vereeniging is door welwillenden afstand
eener portefeuille door jhr. mr, P. A. van den
Velden, secretaris yan den hoogen raad van adel,
zal gehouden worden op Woensdag 4 Maart,
's avonds te 7 uren, in de groote zaal van het
Schuttershof die daarvoor zoo uitnemend geschikt is.
In de keurige verzameling, dien avond ter be
zichtiging gesteld, zjjn bjjna al de beroemdste
schilders der Hollandsche school vertegenwoordigd,
terwjjl zjj bovendien nog uitmunt door een aantal
teekeningen van de beste vreemde meesters.
Van hetgeen dien avond ons wacht kunnen wjj
het best een denkbeeld geven door hier aan te
halen wat omtrent deze portefeuille in de N. Rott.
cour. van 14 Januari 11. wordt geschreven. Daar
lezen wjj: „De leden der academie van beeldende
kunsten smaakten gisterenavond een bijzonder
genot door de uitstekende verzameling van aqua
rellen, welke jhr. mr. P. A. van den Velden uit
Den Haag welwillend ter bezichtiging had afge
staan. De beste Nederlandsche kunstenaars waren
ej uitstekend vertegenwoordigdwjj noemen ten
bewjjze de landschappen van J. Maris, Roelofs
en Du Chattel, de zee van Mesdag, de smidse van
Rochussen, kerk, Drentsche boerendeel en een
Scheveningsche achterbuurt van Bosboomeen
jonge dame van mevr. K. Bisschop, de figuren,
aan onze kustbewoners ontleend, door Mauve,
Artz, Elch. Verveer, den hond van Henr. Ronner
enz. Bjjzonder werd ook de aandacht geboeid
naars, uittnütend door meesterijjke techniek: het
meisjeskopje van Achini, de twee turken van
Cipriani en den muzelman van Terenghi."
Wanneer in eene stad als Rotterdam, waar
zooveel gelegenheid bestaat met het schoonste,
dat de kunst aanbiedt, kennis te maken, deze
verzameling zoo bjjzonder de aandacht heeft ge
trokken, dan meenen wjj recht te hebben de
liefhebbers aan te sporen gebruik te maken van
deze gelegenheid om eene portefeuille te aan
schouwen, die zoo veel schoons bevat. En dan
hopen wjj tevens dat vooral het volk ditmaal
eens beter vertegenwoordigd zal wezen dan bjj
vroegere gelegenheden.
In het adres, dat, zooals wij gisteren meedeelden,
thans te Viissingen in omloop is, wordt gezinspeeld
op het bljjven van den burgemeester A. Smit,
wanneer het mocht gelukken de maatschappjj de
Schelde te behouden.
Ter voorkoming van onjuiste oordeelvellingen
zjjn wjj verzocht te melden, dat het al of niet
nederleggen van het burgemeesterschap geenszins
in verband staat met de zaken dier maatschappjj
bad voor hem. Altjjd, sedert dien heerljjken
Zondagmorgen had zjj voor hem gebeden en
nooit hoorde zjj het klokgelui voor de vroegkerk,
zonder aan dat uur, als het schoonste haars levens
te denken. De zomer ging voorbij, en ook de
heifst; voor de oudjes in Geluksdal was de win
ter een booze tjjd. Ten laatste zag men Nanetje
nog maar alleen met den langen Petrus 's Zondags
morgens naar de kerk gaan.
De boer, die had kunnen gaan, zat maar altijd
in zjjn kamer; wrok was zjjn eenig gezelschap
Hjj sprak met niemand en scheen niets te mer
ken van aide vriendeljjkheden, die hem bewezen
werden. En toch keek hjj vaak onwillekeurig
Nanetje na, als zjj zoo bedrjjvig trap op, trap af
liep, altjjd welgemoed en steeds bereid om te
helpen. Ja, het deed hem goed om haar in stilte
gade te slaan en toen iemand hem gezegd had
dat Nanetje 's Zondags middags de preek, die
zjj 's morgens gehoord had,vertelde, sloop hij
stilletjes in de donkere eetzaal en nam in een
koorstoel plaats. Tegenover hem zat Nanetje
met een vetkaars voor zich, die haar zilver gi'jjs
haar bescheen. Petrus stond met den rug tegen
den Btoel geleund en keek peinzend voor zich.
Af en toe snoot hjj de kaars. De oudjes zaten
om de lange tafel en hielden de oogen op Nanetje
gevestigd. Zij sprak al wat zjj haar levenlang
aan liefde en vroomheid in net harte gedragen
had, kwam thans over hare lippen, bjj het ge
zicht van die gebrekkige, beklagenswaardige toe
Met Mei a. s. zal het nieuwe gebouw te
Wemeldinge zoover zijn gevorderd, dat een der
lokalen voor der. dierst !?an posterijen en tele-
graphie in gebruik kan worden genomen, welke
dienst, dan vereenigd, door éen ambtenaar zal
worden uitgevoerd.
Door de regeering is bepaald, dat elke aanvoer
van Duitsche schapen en uitvoer van vreemde
schapen uit Nederlandsche havens naar Engeland
moet ophouden.
In een gisterenavond te Rotterdam door tal van
belanghebbenden bjj den tabakshandel gehouden
bjjeenkomst is, na langdurige bespreking, eene
motie aangenomen, waarin zjj zich eenparig ver
klaren tegen de invoering van een acejjns en
verhooging van het invoerrecht op tabak onder
welken vorm ook, als zjjnde verderfelijk voor
handel, ny verheid en landbouw en onrechtmatig
drukkende op den werkenden stand.
Benoemd tot onderwijzeres aan eene R. K. school
te Middelburg, mej. F. de Slegte te Rotterdam
Te Zaamslag zijn 42 kinderen van den leeftijd
van 6 tot 12 jaar, die niet school gaan, zjjnde
10 meer dan in het vorige jaar, zoodat het school
verzuim aldaar nog toeneemt.
Het aantal kinderen van bovengemelden leeftjjd
in die gemeente bedraagt thans 406.
Is er onder die 42 niet schoolgaanden een enkele,
die, tengevolge van gemoedsbezwaren der ouders
tegen de inenting, de school niet kan bezoeken
en daarom onderwjjs aan huis ontvangt, de
meesten echter worden door de ouders reeds als
volleerd beschouwd.
De heer Yan der Beke Callenfels, candidaat te
Utrecht, heeft bedankt voor het beroep naar de
gemeente Sint-Kruis.
Over eenige dagen zal het 25 jaren geleden
zijn, dat het Algemeen Israëlitisch Verbond werd
opgericht. De hoofdbesturen te Parjjs en te
Amsterdam hebben daarom aan alle besturen der
afdeelingen in Nederland het verzoek gericht,
dien gedenkdag feesteljjk met hen te vieren, en
als den daarvoor meest geschikten dag bepaald het
aanstaande Purimfeest, op Zondag 1 Maart e. k.
In de Maandagavond door de landbouw-
vereeniging Vooruitgang zij ons streven te Kapelle
gehouden vergadering kwam ook ter tafel het
bekende adres van den heer A. den Boer en 122
anderen aan de tweede kamer, inhoudende het
verzoek om een klein invoerrecht te willen heffen
op buitenlandsehe tarwe en meel van tarwe. In
een begeleidend schrjjven werd het gevoelen van
de vereeniging omtrent dit adres gevraagd. De
vereeniging besloot geen adhaesie te schenken aan
dit verzoek, daar zulk een invoerrecht haar inziens
voor de schatkist slechts een tjjdeljjke hulp kan
hoorders. Zjj hield zich niet aan hetgeen dö
pastoor gezegd had; zjj sprak voor haar gemeente,
schetste het geduldig ljjden der martelaren en wat
dezen te verduren hadden, en dat was haar toe
hoorders niet vreemdhunne vermoeide oogen
verhelderden als kregen zjj een voorgevoel van
zich eenmaal tot die schare van heilige martela
ren te mogen rekenen wanneer zjj slechts moedig
en gelaten hun leed droegen.
De boer kwam terug telkens zat hjj in zjjn
donker hoekje en luisterde naar die lieve Btem;
Van nu af sprak Nanetje alleen vbor hem. En
hoe welsprekend werd zjj 1 Geen prediker ter
wereld heeft ooit zoo zacht en liefderijk een ge
wond hart op den weg van deemoedigheid en
vertrouwen in God teruggebracht. Dit geschiedde
echter niet in eens neen vele Zondagen, eett
heelen winter lang klopte die lieve stem aan de
harde horst, welke het hart van den ongelukki-
gen man omsloot. En op een avond toen de
anderen de eetzaal verlaten hadden begaf dë
boer zich uit de kerk naar buitende maan
scheen helder en verlichtte de vroegere grafheu
vels van het klooster. Hem was hei zonderling
te moede weg was zjjn wrok en een inwendige
stem riep: »God vergeef mjj, ik ben geen goed
vader geweest den eeüen heb ik verstooten ett
den anderen niet lief gehad.'*
Wordt vervolgd
