N° 46.
128e Jaargang,
1885.
Dinsdag
24 Februari.
FEUILLETON.
Middelburg 23 Februari.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco 3,50;"
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent.
Advertentiën* 20 Cent per regel:
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels 1,10
iedere regel meer f 0,20.
Groots letters worden berekend naar plaatsruimte
GEMEENTERAAD.
GELTJKSDAL.
H. V1LL1NGER.
ELBURGSCiii COURANT.
Agenten zijn te Vlissingen: P. G. De Veij Mestdagh en Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. Van der Peijl, te Zierikzeer A. C. De Mooij, te Tholen: W. A. Van Nieuwenhdijzen, en te Ter Neuzen A. Van dir Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones opvolger.
De burgemeester van Middelburg maakt bekend
dat op Woensdag den 25 Februari 1SS5, des
namiddags te twee uren, eene openbare zitting
van den gemeenteraad zal plaats hebben.
Middelburg, den 28 Februari 1885.
De burgemeester voornoemd,
P I C K
Mr. L. W. C. Keuchenius zal nu ook in de afdeeling
Leiden van Patrimonium optreden. De bijeenkomst
zal openbaar zijn.
Waarom haast de afgevaardigde van Middelburg
zich zoo weinig om zijn kiezers in de gelegenheid
te stellen kennis met hem te maken?
Indertijd maakten wjj melding van een vervol
ging wegens overtreding der Zondagswet, ingesteld
tegen een winkelier te Assen. De man had nl.
op een Zondag 30 Nov. 1884 een gordijn
een paar palm opgetrokken ter verkrijging van
licht, omdat de ruiten sterk bevroren warenzij
waren op den dag iets ontdooid geraakt. Het
betrof toen eene bekeuring ten tweeden male.
Het kantongerecht te Assen veroordeelde den
winkelier tot 1 boete, subs. 1 dag gev. De
eisch van het O. M. was 5 boete, subs. 2 dagen
gevangenisstraf.
De officier van justitie, jhr. mr. M. A. de Sa-
vornin Lohman, die zich daar zoo bjjzonder toelegde
op strenge handhaving der zoogenaamde Zondags
wet, is sedert tot advocaat-generaal bjj het ge
rechtshof te 's Gravenhage benoemd.
Hoe het van dezen ambtenaar van het openbaar
ministerie kon afhangen om alleen in zijn arron
dissement die onzinnige wet te doen toepassen,
terwjjl zulks elders slechts in zeer kleine gemeenten
ten plattelande met zeer antirevolutionaire bur
gemeesters plaats heeft, is niet recht duideljjk.
Het is intusschen wenscheljjk, dat de thans als
advocaat-generaal opgetreden officier van justitie
ook nu hjj zich in de Haagsche atmospheer
beweegt getrouw zal bljjven aan zjjn zeer juist
beginsel, dat de Zondagswet behoort te worden
toegepast en nu voor de strenge handhaving in
het ressort van het gerechtshof, waartoe ook
Zeeland behoort, zal waken.
Zoolang eene wet bestaat moet zij worden toe
gepast en wordt aan de Zondagswet behoorlijk de
hand gehouden, niet alleen in Assen of in Sluis,
maar overal, dan zal men, zooals wjj meermalen
opmerkten, zich vanzelf moeten haasten haar af
te schaffen.
Met het oog op den ook in onze omgeving geuiten
wensch om bescherming, ontleenen wij aan een
werkje, dat ons dezer dagen in handen kwam, het
volgende
4:
VAN
Zoo was bjj de meeste bewoners van Geluksdal
het verleden met zijn leed vergetenzjj leefden
in hst tegenwoordige, ergerden zich alle dag
over de watersoep, verheugden zich Zondag's
middags op de koffie, werden kwade en goede
vrienden, klaagden en jammerden den heelen
langen winteravond en kropen naar buiten,
zoodra de voorjaarszon Geluksdal bescheen. Ja
zeker, zjj hadden het beter dan menige boer of
boerin, die hun laatste levensdagen in een achter
kamertje moeten slijten en door eigen familie slecht
behandeld worden. Ja zjj hadden het goed, want
zjj leefden onder hetzelfde dak met het meest mensch-
lievende hart, zooals er slechts van tjjd tot tjjd
een geschapen wordt tot vertroosting van honderden.
Op dit oogenblik is alles stil in het voormalige
klooster; eenigen slapen, anderen wentelen zich
slapeloos, met veel pjjn op hun legerstede om. De
wjjnboer loopt op en neder in zijn kamer; het
is hard en koud in zjjn binnenstebjj tracht zjjn
gedachten te ontvluchten en loopt en loopt
maar zjj vervolgen hem overal. Dan werpt hjj
zich weer dp zjjn bed, en ziet verwijtend op
naar don sterrenhemel, waarvan hjj een stukje
door zjjn venster zien kan. Ja, die daar boven
die had het gedaan; er walsteen gerechtigheid
WerGerechtigheid 1" riep hjj met gebalde
Bjj publicatie van 23 Februari 1704, dus heden
juist 181 jaar geleden, werd door de stedelijke
regeering i van Middelburg bepaald:
»Dat geen ingezetenen noodzakeljjke kleederen
of die voor opschik nieuw zullen mogen laten
maken, veel min dragen, dan waarvan de stof in
deze provincie gekocht is en tot kleedingstuk
gemaakt zal zjjn, op poene van 5 vis. en ver
beurte van het kleedingstuk, ten ware zulk een
artikel tjjdens het verblijf buiten de provincie
gekocht en gemaakt was en als zoodanig mede
gebracht werd. Daarbjj werd allen kleedermakers
en naaisters gelast toezicht te houden en verboden
kleedingstubken te snijden van stoffen buiten de
provincie gekocht; alles ten voordeele der geïn
teresseerde kooplieden, die ook de aanhouding
zullen mogen doen.
Tevens werd nog bepaald: >Op geljjke ver
beurte zal ook niemand eenige ameublementen,
hetzjj van goud, zilver, koper, tin, metaal, hout
of andere huiselijke benoodigdheden mogen koopen
of laten maken, als binnen deze provincie en van
grondstoffen aldaar gekocht.
>Op geljjke poene en verbeurte zal ook niemand
eenige waren, bjj de vettewariers verkocht wordende,
of andere huiselijke behoeften (except dranken)
die bjj de kooplieden, winkeliers, of ambachtslieden
binnen deze provincie te verkrijgen zjjn of gemaakt
worden, van buiten af hier ter consumptie mogen
inbrengen."
Meer bescherming te verleenen is wel niet
mogeljjk en toch leert de geschiedenis dat, hoe
voordeelig de bepalingen voor de verschillende
kooplieden en gilden ook mochten geweest zjjn,
zij monopolie in de hand werkten en alle eerlijke
concurrentie sterk tegen hielden.
De vooruitgang in de verschillende vakken
van nijverheid werd aan banden gelegd en de
burgerij geheel van de willekeur dei* winkeliers,
kooplieden en arbeiders afhankelijk gemaakt.
Dubbel schadelijk werkten deze bepalingen omdat
zjj den arbeider of koopman van minder allooi,
doch met meer talent en handelsgeest dan de
bevoorrechte kooplieden en gildebroeders begaafd,
van de gelegenheid beroofden om, door goedkoo-
pere, van buiten verkregen grondstoffen of han
delsartikelen, hun producten en waren aan den
man te brengen. Zjj dwongen bovendien de inge
zetenen hunne levensbehoeften en andere benoo
digdheden hier te koopen, terwjjl zjj zich deze
wellicht van elders veel beter en veel goedkooper
konden verschaffen.
De gemeenteraad van Middelburg zal Woensdag
25 Feb., des namiddags te 2 uren, vergaderenter
behandeling van: ingekomen stukken rekening
en verantwoording der kamer van koophandel en
fabriekenwjjziging in de verordeningen tot
heffing en invordering van het havenmeestersloon
en van de instructie van den havenmeesteruitgifte
in erfpacht van grond, gelegen aan de Teermaga-
zjjnstraat, aan P. J. Hubregtsevoorstel om het
vuisten. Was hij niet iederen Zondag naar de
kerk gegaan met de zjjnen Had hjj niet steeds
een milde hand voor de armen gehad, en wie kon
hem in zjjne zaken van de geringste oneerljjkheid
betichten Hjj kon het haarklein bewjjzen, dat
hjj de rechtschapenste man ter wereld was.
Ook Nanetje lag lang wakker j het verleden
verrees voor haar geestzjj zag zich zelf weer
bjj de bron staan en water putten, daar kwam
Frans aan, zoo knap, zoo fier, en haar hart klopte
weer als van ouds en zjj hoorde het vrooljjke:
Dag, Nanetje 1 waarop zij zacht s> Dag.
Frans!" antwoordde.
Haar armoedig huisje stond achter het mooie
groote huis van den wjjnboer en dikwjjls kwam
Frans de achterdeur uit, ofschoon hjj eengrooten
stap moeBt doen over den modderpoel, die op het
achtererf lag. Over den tuinmuur hingen de
takken van den grooten pereboom en die boom,
met alles wat er van groen over den muur kwam
kjjken, werd door Nanetje met een eerbied be
schouwd, alsof het iets uit het parad ijs ware.
Nu geschiedde het echter dat telkens, wanneer
het blonde meisje bjj de bron kwam, Frans uit
de achterdeur trad en met een grooten sprong
over den modderpoel naast haar stond om haar
te helpen. Dikwjjls, als hjj wat te laat kwam en
zjj met groote krachtsinspanning den zwaren em.
mer op haar hoofd wilde zetten, knorde hij en
zei dat hjj het niet kon aanzien, dat zjj zoo
wankelde, en dat hjj bang was dat haar hoofdje zou
breken. Zoo duurde het een poosjezjj zeiden
elkaar goeden dag! Bjj hielp haar; zjj dankte
bestuur der godshuizen toe te staan om grond
(overboeken) van het rijk te koopen.
Verder zal eene beschikking genomen worden
op het adres der ambachtschool om meerdere
subsidie, en op dat van J. C. Eggel c. s. betreffende
afvoer van faecaliën en omtrent tegemoetkomingen
in de kosten van inrichting van privaten volgens
het tonnenstelsel.
Eindelijk zal behandeld worden een voorstel
betreffende de commissie ten behoeve van de
oudheidkundige verzameling en het oud archief
der gemeente en een voorstel tot naamsverandering
van de Lombardstraat, terwijl ten slotte een
voorzitter van het bestuur der godshuizen zal
worden benoemd.
Te Vlissingen circuleert een adres aan Z. M-
den koning, dat reeds van eenige goede hand tee-
keningen is voorzien en zeker zeer vele onder-
teekeningen zal verkrijgen. Het heeft ten doel
Z. M. te verzoeken maatregelen te willen beramen
opdat de maatschappij de Schelde weder werk
verkrijge, het daardoor mogeljjk worde haar voor
Vlissingen te behouden en de directie in staat
worde gesteld haar contract met de regeering te
continueeren. Wellicht zou, aldus wordt in het
adres opgemerkt, als gevolg daarvan ook de heer
A. Smit als hoofd der gemeente kunnen en willen
blijven fungeeren.
Den 21en dezer is te Antwerpen overleden de
heer Ch. de Boninge, oud-inspecteur van het
Belgische loodswezen. Tal van jaren bekleedde
hij die betrekking te Vlissingen', waar hij om zjjn
aangenaam karakter en groote humaniteit zeer
bemind was; tot aan zjjn dood was hjj lid der
internationale permanente commissie van toezicht
op de Scheld evaart.
Onze Goesche correspondent, die onlangs wees
op de bestaande manie om in oesters te doem
als middel om te speculeeren, schrijft ons thans
Waarin bestaat nu eigenlijk de oester-schwindel
is mij van onderscheidene zijden gevraagd.
En daarop wil ik dit als antwoord geven.
Natuurljjk is niet de oester zelf, maar zijn de
oesterbanken of liever oesterperceelen de voor
werpen van speculatie. De zaak wordt gewoonljjk
als volgt behandeld. Men pacht met 3 a 4 per
sonen een of meer perceelen, neemt als vennootschap
een naam aan als Bona Fideof iets dergeljjks,
laat het terrein zoo wat in orde brengen, legt er
eenige pannen op en geeft nu na een of twee
jaren aandeelen uit. En die aandeelen vormen
de groote winsten der oprichterswant de gestorte
sommen worden niet aangewend tot bedrijfskapitaal,
maar vloeien in den zak der oorspronkeljjke
vennooten.
Stel b. v.een perceel heeft van pacht en in
orde brengen 5000 gekostals men nu 10 aan
deelen ieder van 1000 uitgeeft, dan hebben de
oprichters eene zuivere winst van 5000 (10 x
1000 5000). Nu hebben die aandeelhouders
hem en stapte gelukkig voorten als zjj dan wan
kelde was het niet door de zwaarte van den emmer,
maar omdat het baar voor de oogen schemerde.
Op zekeren Zondagmorgen was zij reeds vóór
al de anderen gereed om naar de kerk te gaan
en Btond met haar gebedenboek in de hand voor
de deur. Daar Vloog een peer over den muur,
bjjna tegen haar hoofd aan. Zij schrikte, lachte
en raapte den peer. Nu kwam Frans voor den
dag en riep
ïKom, het heele grasveld ligt vol raap
er op, zooveel gij wiltzoo van den grond smaken
zjj het beste".
Nanetje was terstond bereid, doch toen ze over
den modderpoel moest, bedacht zij zichwant zjj
had hare Zondagsche schoenen aan en zou naar
de kerk gaan. Eer ze tot een besluit gekomen
was, had Frans haar opgenomen en er over heen
gedragen. Vlak voor het huis bleef hjj staan en zei
»Gjj lieve meid zoo zou ik u willen
dragen tot in alle eeuwigheid
Daarop zette hjj haar neder en zij gingen naar
den tuin. De dauw lag op alle bloemen en de zon
spiegelde zich in duizenden droppels. Rondom den
grooten boom, op het natte gras, lagen tallooze
gele peren; tegen den muur hingen rjjpedruiven;
waar men heen zag, aan alle kanten heerljjke
vruchten. Frans had een mand gehaald, hjj schudde
aan alle boomen, niets was te goed, of hing te
hoog voor het gelukkige Nanetje. Eindeljjk bracht
hjj haar in het tuinhuisje zjj zagen in de dorps
straten, die zoo Zondagseh en stil waren, de klokken
luidden allemaal tegeljjk, Eensklaps Bloot Frans
natuurlijk niets tastbaarszij hebben alleen het
recht gepacht om gedurende een zeker aantal
jaren pannen te mogen leggen. Maar dan is het
zeker voor ieder duideljjk, dat zij in die jaren
niet alleen rente, maar ook hun geheel kapitaal
moeten terug verdienen. En als men nu per jaar
eens 10% dividend behaalt en dit gedurende 15
jaren plaats heeft dit is zeker eene hoogst
gunstige omstandigheidhoe groot is dan de
winst, als men na dezen termjjn zjjn kapitaal
kwijt is
De speculatie in perceelen, die op Zuid-Beveland
plaats heeft, zal spoedig overslaan naar de Zui
derzee. Men heeft daar 200 H. A. gepacht, laat
die zoo wat in orde brengen, kan er zelf niet
meer dan 20 exploiteeren en de Noord-Hollanders
zullen de overige 180 wel slikken".
Gelukkig evenwel zjjn er tal van oesterteelers,
die alle risico aan zichzelf houden en van eene
zaak in aandeelen niet weten willen.
Het meest soliede gedeelte van den handel is
die in oesters zelf of in pannen met „aanslag".
Die laatste wordt nog al gedreven door hen, die
geen fondsen genoeg hebben om te wachten tot
de oesters volwassen zijn.
Maar deze laatsten maken dan ook niet de
buitensporige winsten, waarover zoo menigeen
kan »opsnjjden".
Met ingang van 1 Maart a. s. is de heer J. A.
Van Puffelen Lwz., thans stationschef 3e klasse
te Kruiningen, benoemd tot stationechef 2' klasse.
De minister van oorlog heeft machtiging ver
leend, om den door het bond der rustende schutte
rijen in Zuid-Holland op 18 Juni a. uitgeschreven
korpswedstrjjd met salvovuur, op 200 meter, te
doen bijwonen door detachementen, ter sterkte
van 5 man, onder bevel van eon oGSoicv, van elk
met geweer of karabjjn bewapend korps.
Op het galadiner dat ter gelegenheid van 'sko-
nings jaardag wordt gegeven is het steeds ge
bruikelijk, dat de opperhofmaarschalk een heil-
wensch op Z. M, uitspreekt. Dit jaar is op
eigenaardige wjjze van die gewoonte afgeweken;
niet de opperhofmaarschalk maar onze koningin
sprak dien heilwensch uit.
Zaterdagavond had te Amsterdam door het Ned
(ooneel, afdeeling Amsterdam, de eerste opvoering
plaats van Denisè, het nieuwe stuk van Dumas.
Algemeen wordt het spel der artisten geprezen;
natuurlijk zal bet bjj volgende opvoeringen winnen.
Met de dezer dagen verschenen 10® aflevering
is thans compleet Amerikaansche spoorwegen
overzicht van de in Nederland verhandeld wor
dende Amerikaansche spoorwegfondsen, van J. D.
Santilhano.
Bij de 4aatste aflevering is eene groote, en naaf
't ons voorkomt) zeer bruikbare spoorwegkaart van
de Vereenigde StateD gevoegd, waarop de talrjjke
spoorljjnen duidelijk zjjn aangegeven.
Niet minder dan 87 verschillende maatschap*
pjjen worden in het werk behandeld en in hunne
ontvangsten, uitgayen en opbrengsten nagegaan
het meisje in zjjne armen en kuste het herhaal
delijk, terwjjl zjjne tranen op haar gezicht roldeEh
Zjj spraken beiden geen woordhij wist dat hjj
de zoon van den rjjksten boer was en geen arm
meisje mocht huwen, en zjj wist, dat zjj veel te
gering was om zijn vrouw te kunnen worden.
Zoo schreiden zjj en kusten elkaar in zalige min-
nepjjnonder klokgelui en zonneglans.
En hjj trouwde zjj niet. Voor de gewonti
boeren was zij niet sterk genoeg. Maar zjj waa
sterk genoeg om een leven vol zwaren arbeid efi
groote zelfverloochening te verduren. Zjj behoorde
tot een talrjjk gezin en haar jeugd ging voorbjj
met öf den ouden lieden de oogen toe te drukken;
5f tallooze neefjes en nichtjes te bakeren. Al dié
aandoenljjke bezigheden hadden aan haar gelaat
een eenigszins angstige uitdrukking gegeven, terwjjl
zjj in haar gang iets bjjzonder zachts en vlugs had;
als lag er voortdurend iemand op sterven of in
het kraambed. Eenige malen deed zjj een bedeesde
poging om zich vrjj te maken, door een dienst
onder vreemden te zoeken. Maar dan werden de
broers en zusteo booszjj moest bljj zjjn dat zjj
familie had, het was niet zoo prettig om vreemden
te dienen, 't is zonde om onder de menschen te
guan, als het niet noodig was en men thuis
helpen kon. Daarop wist zij niets te zeggen ett
zjj bleef.
Wordt vervolgd,)
