N° 44.
128e Jaargan
1885.
Zaterdag
21 Februari.
FEUILLETON.
Middelburg 20 Februari,
Rechtszaken.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen*
Prijs per 3/m. franco f 3,50;
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent.
Advertentiën- 20 Cent per
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels 1,10
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
GELTJKSDAL.
DELBDRGSC
Agenten zijn te Vlissmgen: P. G. De Veil Mestdagh en Zoo», te GoesA. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. Vak der Peul, te Zierikzee: A. C. Ds Moou, te TholenW. A. Van NranwENHui^^^rN^en A Van deTpÊijT
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones opvolger.
De heer Koch maakt in het Handelsblad tegen
de tabaksbelasting, o. a. de volgende bedenking.
„Door verschillende fabrikanten hier te lande
wordt jaarlijks een quantum van vijf-en-twintig
a dertig millioen sigaren naar het buitenland
verzonden in hoeveelheden van vijf tot minder
dan vijftig kilo. Wijl nu de ontvangers daarvan
meest allen particulieren zijn, zoo is het niet te
verwachten dat dezen hunne orders na de eventu-
eele invoering der wet tot het vereischte minimum
zullen verhoogen, en komt dus een deel der
industrie te vervallen, waardoor de jaarlijksche
afzet met pl. m. 1 millioen gulden wordt
benadeeld en tegelijk 250 a 300 werklieden hun
middel van bestaan verliezen.
Neemt men nu aan, dat, door invoering der
voorgestelde belasting, het verbruik met 10 pet.
vermindert, dan zal er jaarlijks voor een bedrag
van 2 a millioen tabak minder te bewerken
noodig zijn, en het getal werkeloozen totaal met
zes- a zevenhonderd worden vermeerderd."
De heer R. Brudenell Carter heeft in eene be
schouwing over den invloed der beschaving op
het gezichtsvermogen, door hem onlangs in de
Society of Arts gehouden, gewezen op de toene
mende zwakte van het gezichtsvermogen zoowel
in Duitschland als Engeland. Om daarin veran
dering te brengen dringt hjj er bij de ouders op
aan zich, zoodra de kinderen het alphabet kennen,
te vergewissen of zij wel de letters op behoorl jjken
afstand kunnen onderscheiden. Bij elk kind, welk
-;'"+ voldoende is. moet men
nagaan welke de OOrzaaV on rl©™ aard ranhet
gebrek is en daarmede in overeenstemming niet
slechts zijne studiën, maar zelfs zijne toekomstige
loopbaan regelen. Hij dringt er verder op aan
bij allen, die de controle over de scholen hebben
dat het gezichtsvermogen van iederen nieuwen
leerling bj zjjne opname zal worden onderzocht
en dat de taak, die men van hem vordert, daar
mede overeenkomstig zal worden geregeld. Yerder
dat alle leerboeken voor jonge kinderen gedrukt
worden met groote letters en dat men de kinderen
dwinge zulke boeken op behoorlijken afstand te
houden. Yele boeken, die nu in gebruik zijn,
moeten worden afgeschaft en vervangen door nieuwe
uitgaven in een druk, die minstens tweemaal zoo
groot en tweemaal zoo duidelijk is als die, welke
nu in gebruik is (het laatste hangt grootendeels
af van den vorm en de teekening der letters en
van de kleur van het papier; dit laatste vooral
niet te vergeten). Eindelijk moesten allen, die
lichaamsoefeningen en wedstrjjden organiseeren,
als hoofdvereischte een goed gezicht stellen. De
heer Carter houdt zich overtuigd, dat, indien de
publieke aandacht eens flink op deze vraag was
gericht, indien men evenveel aandacht aan de
oogen schonk als aan de spieren en indien een ver
standige kennis van hetgeen die oogen behoorden te
3;
VAN
H. VILL1NGER.
Thans klonk er een dof gelui door het huis en
iemand stak het üoofd door de deur met de
woorden
„Boer, er wordt geluid voor de avondsoep 1"
Werktuigelijk volgde hij die oproeping en begaf
zich in gezelschap der oude lieden, die hem schuw
van ter zjjde aanzagen, naar de eetzaal, de vroe
gere kloosterkerk;
De benedenverdieping van het huis was door
veelvuldige overstroomingen zoodanig verwoest
dat zij al sedert lang niet meer tot verbljjf kon
dienen. Daarentegen was de kerk, door haar
hoogere ligging en omdat zij steviger gebouwd
was, nog in goeden staat. Een breede gang voerde
Van de tweede verdieping regelrecht in het schip
der kerk en dus had dit arme, behoeftige volkje
een eetzaal, zooals men er moeieljk een dichter-
lijker wenschen kan.
Gothische bogen welfden zicb boven bunne
hoofden; een gróote steenen kachel nam de plaats
van bet altaar in en vlak daarbij stond de lange
tafel, waaraan men at. Thans viel de avondzon
door de booge, smalle vensters; de verbleekte
Bchilderjjen aan de wanden schitterden, evenals
(te witte hoofden der mannen en vrouwen, die
kunnen doen, naar buiten verspreid werd, Enge
land in den loop van twee a drie geslachten
bevolkt zou zjjn met een ras, dat, zoo niet zonder
vrees, dan toch zonder schande zich, wat het
gezicht betreft, meten kon met al de andere
vertegenwoordigers van het menscheljjk geslacht-
Deze stem mag zeker ook wel in ons land
gehoord worden.
In verband met hetgeen bij herhaling zelfs
nog korten tijd geleden, in het Berliner Tageblatt
en daaruit in onze pers overgenomen gemeld
werd, betreffende het lichtvaardig aannemen in
Nederland van Duitsche onderdanen voor den
militairen dienst in onze koloniën, deelt de
Zwolsche Crt de volgende wetenswaardige bijzon
derheden mede.
Blijkens een schrijven van het Landrathsamt
Recklinghausen in Westfalen, is in den loop van
het jaar 1884 de Gemeinde-Vorsteher Rennebaum
van zjn ambt ontzet en rechtsingang tegen hem
verleend, wegens het verschaffen van een valseh
attest aan den persoon van Wilhelm Pröllenarndt,
die daarmede trachtte te Harderwijk dienst té
nemen bij het koloniaal werfdepot.
Bovendien is in de laatste dagen van de maand
Juli van datzelfde jaar door het Bezirksamt
Lichtenfels aan de autoriteiten hier te lande
kenbaar gemaakt, dat de burgemeester Heuman
van Michelau disciplinair zou worden gestraft,
ter zake van het uitreiken van een bewijs van
goed gedrag aan zekeren Andreas Fischer, die
meermalen voor diefstal veroordeeld werd, en die
dit bewijs aanwendde om bij het Neêrl. Indische
leger in dienst te kunnen komen.
Uit een en ander blijkt dus, dat de oorsprong
-.J?01?. „aciod.-diicJ.
zou zoeken, nl. op de bureaux van Duitsche
ambtenaren zelve. De beide bier aangehaalde
gevallen werden aan het licht gebracht door een
onderzoek, ingesteld vanwege het kommando van
het koloniaal werfdepot zelf, dat zoo herhaaldelijk
en zoo hevig wordt aangevallen wegens die
valsche papieren.
In 1871 begonnen, werd het tegenwoordig
gebouw in 1872 voltooid en in gebruik genomen.
10 April 1855 werd het rijks-telegraafkantoor
te Middelburg geopend in het lokaal naast de
korenbeurs, waar thans de iVufsspaarbank is ge
vestigd.
In dat jaar werden nog behandeld 2102 tele
grammen, met eene opbrengst van 1041 gld.,
terwjjl dit in 1884 bedroeg 35428 telegrammen
en 5795 gld.
Door meerdere geoefendheid der in het laatst
van 1855 toegelaten leerlingen-telegrafist, werd de
invoering van den doorloopenden dagdienst op een
paar aanvankelijk met beperkten diensttijd inge
richte kantoren mogelijk, doch te Middelburg
moest, wegens gebrek aan personeel door onge
steldheid, van 21 Maart —21 April 1856 de dienst
worden beperkt tot zeven uren daags. Op Zondag
29 Januari 1871 werd het kantoor ook op die
dagen doorloopend voor den dienst opengesteld.
door de deur slopen en ieder op zichzelf een
treurig beeld van verval opleverde. Midden in
deze zonderlinge eetzaal stond de lange Petrus en
luidde voor bet avondgebed. Thans hield hjj
op en ging de groote soepterrine halen.
Hjj alleen kon die dragen hij alleen kon aan
het touw trekken om de klok te luiden; hjj alleen
bezat de kracht om hout voor den winter te balen
en te klooven. Maar bjj was niet trotscb op zjjn
kracht; deed alles deemoedig, ter wille van een
paar zachte oogen, die als de oogen der moeder
Gods op deze kleine schare neerzagen- Want
als de opzichtster de soep opschepte moest zij op
een bankje staan, andera kon zjj niet over de
hooge terrine heenkjjken.
De wjjnboer zat aan het boveneinde der tafel
hjj had daar plaats genomen zonder dat iemand
het hem gezegd had en er was daar ook voor
hem gedekt. Zjjn nieuwe lepel blonk en hjj had
geen tinnen bord, zooals de anderen, maar een
steenen. Nanetje deed het gebed en Petrus
haalde de borden, die zjj met soep vulde. De
boer werd natuurljjk het eerst bediend. Iedereen
had honger en men sprak niet veel, ook ter
wille van den nieuw aangekomene, wiens uiterljjk
en lotgevallen als een onweerswolk op de oude
luidjes drukten. Petrus at zijn soep staande
achter den stoel van Nanetje. Meer en meer
drong het goud der avondzon door de vensters
en de deur, die wijd open stond, zoodat een paar
S zwaluwen over de galerj der kerk vlogen, wa^r
Eivol was gisterenavond de groote Schutlershof-
zaal bjj de soirée, door de vereenigde sociëteiten
der schutterij en der infanterie haren genoodigden,
als naar gewoonte bjj 's konings jaardag, aange
boden.
Of dat talrjjke publiek nu uitsluitend kwam om
Stotteraars in soorten te zien opvoeren, het zang
koor te hooren of de kennis met de Gebroeders
Semmel te hernieuwen weten wij natuurljjk niet,
maar dat zich niemand tjjdens de uitvoering van
het klein programma verveelde, daarvan zjjn we
zeker. De stotteraars en stamelaars deden hun
best en de doktor en herbergier niet minder om
aan het kluchtspel het goede cachet te geven-
Het zangkoor voldeed even als 's morgens uitste
kend en de Semmels we behoeven niet anders
te zeggen dan; na elk nommer, dat ze gaven, be
tuigde het publiek luide zjjn bijval en waren ze
verplicht een bis-nommer te geven. Yooral het
laatste: de Verloving was alleraardigst.
Ook hjj, die eene voordracht hield, had niet
over koelheid van het publiek te klagen. Met
geschater werd zjjn optreden, met applaus zjjn
aftreden begroet. Zoodanige waardeering verdiende
hjj ten volle, maar nog grooter zou zeker zjjn
succes geweest zjjn, als hjj enkele herinneringen
aan door ons vorstenhuis geleden verliezen uit
zjjn voordracht had weggelaten. Het publiek
begrijpt op zulk een avond, bjj zulk een voordracht
niet zoo gemakkeljjk wat ernst of wat scherts is.
Een recht geanimeerd bal besloot den prettigen,
gezelligen avond.
Uit Goes meldt men ,ons
bjj Justus van Maurik doorgebracht, is een avond
van genot"; en dat genot leerden wjj ook Donder-
avond kennen. Wat voor Goes eene zeldzaamheid
mag genoemd worden, gebeurde gisterende
concertzaal der sociëteit V. O. V. was overvol.
Tot zelfs uit Noord-Beveland, Hoedekenskerke,
Yerseke en meer afgelegen gemeenten was men
gekomen om den alom gevierden schrijver en
spreker te hooren. En zou er éen geweest zijn
die zich de genomen moeite heeft beklaagd? Wij
gelooven het niet.
Teun de Nachtwachtwelke schets uit den laatst
verschenen bundel Burgerluidjes een 2e druk
hiervan zal weldra verschijnen reeds genoeg
bekend is, hield vóór de pauze de aandacht van
de aanwezigen ten zeerste geboeid. Ernst en luim
wisselen elkander in deze schets, evenals in al de
werken van den heer Van Maurik, treffend af.
Over de voordracht van den spreker uit te weiden is
onnoodig. Meesterljjk wist hjj den zielstoestand
weertegeven van Teun,den nachtwacht, waar deze op
een kouden, zeer regenachtigen nacht in zijn huisje,
zit te staren in de flikkerende vlammen van het
turfvuur en zijn geheel verleden, met zoo veel
smartelijke gebeurtenissen, aan zjjn geestesoog ziet
voorbijtrekken. Doodsche stilte heerschte in de
zaalveler oogen waren vochtig. Daarentegen werd
's winters de wasch gedroogd werd.
Daar reed weer een voertuig voor. Die nog ooren
hadden om te hooren, zagen verbaasd op en zjj, die
hunne beenen tot bun dienst hadden, liepen naar
buiten. Na een paar minuten trad er een beeld-
scboone, roodharige boerin de kerk binnen en
keek verwonderd om zicb heen. Zoodra zij den
boer ontwaarde, stapte zjj op hem toe en begon
„Haver zendt mjj. maar de boer viel
baar met een schamperen lach in de rede
Zendt hij u, dochter gij laat u niet
zenden gij Zjj beheersehte zich en zei
«Vader, hier kunt gjj niet bljjven die
schande kunt gjj ons niet aandoen- Kom mee
naar huis
Toen stond hjj op, en het was een indrukwek
kende gestalte, toen hjj daar zoo stond hjjgende
van toom hjj balde zijn vuist en riep uit
„Ja, die schande doe ik u aan en ik zeg
het hardop, dat de heele wereld het hooren kan,
gjj zijt een heks gjj hebt mjj het
leven verbitterd en vergald en eiken brok eten
misgund; gij hebt mjjn zoon afkeerig van mij
gemaakt mjj hebt gjj vernederd en ten
gronde gericht injj, den meest trotschen boer uit
den omtrek en nu ben ik hier tot uw schande,
en ik bljjt hier
»Ik duld het niet" gilde zjj en pakte hem
bjj den arm; doch hjj Btiet baar terug en zei:
»Pas op, dat ik u niet by uw vossenhaar
herhaaldelijk allersmakeljjkst gelachen, vooral bjj
het tooneel, waar een paar nachtbrakers het wacht
huisje voorbjjkomen en door Teun worden opgepakt.
Na de pauze vergastte de heer Van Maurik zjjn
auditorium op een onuitgegeven schets Muziek
kennerseene schets doorkruid van den diepsten en
fijnsten humor en verleden jaar in Middelburg
voorgedragen.
Met de voordracht daarvan bracht de schrjjver
de lachspieren zoodanig in beweging, dat voor het
achtergedeelte der zaal soms wel eens eenige
woorden verloren gingen. Mag dit voor de daar-
zittenden te betreuren geweest zjn, het bewjst
toch in elk geval, dat de heer Van Maurik er
volkomen in slaagde om de karakters der in dat
stuk behandelde personen weer te geven. Wjj
zeiden hem dan ook uit zjjn Janus Tulp onwille
keurig na V Is alsof ze leven
Den heer Van Maurik werd door den heer Z. D.
Van der Bilt la Motthe, namens de aanwezigen,
dank gebracht voor het verschafte genot. Hj
uitte daarbij nog den wenach, dat, mocht de heer
Van Maurik Goes nogmaals met een bezoek komen
vereeren, hjj dan niet geplaagd zou worden door
Kiespijn, zooals dit ongelukkig dien avond het
geval was. Dubbel te waardeeren was het daarom
voorzeker, dat de heer Van Maurik het publiek
niet teleurstelde en zich zoo uitstekend van zjjne
taak kweet.
De St. Ct bevat de statuten van de naamlooze
vennootschap oesterput de Goede Hoop te Yerseke.
Deze werkt met een kapitaal van 12,800, dat
geheel geplaatst is door den inbreng van perceel
54 op de Yerseke oesterbank en door storting van
gereed geld. Benoemd zijn tot directeur de heer
T' Van Aalaf Int, Q.omniiHflari.q.qAn Aa V»--A
Benoemd tot Jraniunteeuaci p.uu,av-«.ïiger in
het kanton Bergen op Zoom L. C. Van der Ven,
notaris te Bergen op Zoom.
De London and China Telegraph deelt mede,
dat de British North Borneo Company opnieuw
een groote landstreek van den sultan van Brunei
verkregen heeft. Hierdoor worden de grenzen van
hun gebied verlegd tot den Spitong, een rivier die
zich in de golf van Brunei stort.
Zestig mjlen kustljn en 4000 vierkante mjlen
gronds, met inbegrip van de rivieren Kalias en
Padas zjn dus aan het Engelsche gebied op Brunei
toegevoegd.
De Padas is een rivier die meer dan honderd
mjlen het land in bevaarbaar is.
Kantongerecht te Goes.
Heden, Vrjdag, zjn veroordeeld
Wegens openbare dronkenschap, J. A. De W„
A. M., T. D.., C. R., P. B., allen te Goes, A. Vs,
te 's Heer Arendskerke, L. A. S. en G. M. De H„
beiden te Hansweert, W. v. W., te Wemeldinge,
j-Menschen" sprak de boerin, bevende van
toorn, tot de omstanders, »helpt mj toch, ik wil
het niet voor niet hebben vader is krankzinnig
hj moet goed verpleegd worden en dat wordt
hj thuis, al kan men het hem niet altjd naaf
zjn zin makenhelpt mj om hem naar buiten
te brengen gj behoeft het niet voor niet
te doen iedereen kan toch wel begrjpen, dat
de wjnboer niet in Geluksdal thuis behoort."
Niemand van de omstanders verroerde zich
alleen Nanetje trad naar voren. Zj ging vlak
naast den boer staan en ofschoon zij er bleek;
zwak en hulpeloos uitzag, klonk haar Btem toch
vast, toen zj tot de jonge vrouw zeide
»De wjnboer is bj ons gekomen en zal zelf
wel weten waarombj zal een onderkomen en
verpleging bj ons vinden, totdat het hem goeddunkt
om weer heen te gaan".
De boerin riep stampvoetend uit:
Vader, vader, ik ga niet weg zonder ui"
»Gj gaat!" zei hj en legde, als zocht hj
een steun, de hand op den zwakken schouder van
Nanetje, die den bevenden man langzaam de deur
uit bracht, De boerin wilde hem volgen, doch
eensklaps versperde Petrus haar den weg en zei
slechts dit éene woord „Neen waarbj hj zjne
groote, grove handen krachtig schudde.
Hier was geen misverstand mogeljkde boerin
zag hoe al de gebrekkigen zich om hun langeh
held Bchaarden en dus bleef haar niets andere
over dan heen te gaan, wat zj dan ook deed.
Wsrdt vtrvolgd,)