N° 306.
1884.
Zaterdag
27 December.
Middelburg 26 December.
EINDELIJK ONTMASKERD.
e
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feest da gem
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent.
Advertentiën* 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels 1,10
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
^FEUILLETON,
MIDDELBURGSE
COURANT.
Agenten zijn te Vlissingen: P. G. Da Veij Mestdagh en Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. Van des Peul, te Zierikzee: A. C. De MooiJ.te TholenW. A. Van Nieuwenhuijzen, en te Ter Neuzen A. Van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones opvolger.
Naar aanleiding van het ingediende wetsont
werp op de staatsloterij schrijft men in de Zwol-
sche courant het navolgende
't Ts dus wel mogelijk, dat de minister van
financiën met dit ontwerp succes bij de kamer zal
hebben. Nu, verwend is de heer Grobbée op dit
punt niet, en voor la piece derésistance der laatste
collectie belasting-ontwerpen, door hem ingediend
het ten behoeve van het rijk verbeurd verklaren
van 1/5 van 't personeel zal naar allen schijn
ook nu geen meerderheid gevonden worden.
Toch zou het o. i. te betreuren zijn als het
ontwerp op de loterjj werd aangenomen, 't Is
waar, de veranderingen door den minister voor
gesteld, mogen verbeteringen heeten het is nood
zakelijk dat een einde wordt gemaakt aan de
bevoordeeling van een bepaalde klasse van inge
zetenen het is goed dat aan misbruiken als b. v.
de pot, door den heer Stam gemaakt, een einde
komt; maar tegenover deze voordeelen staat een
nadeel, in ons oog een groot nadeel.
Mag in een goed geregeld beheer de staatsloterij
onder de middelen voorkomen Die vraag wordt
ontkennend beantwoord. De staat verbiedt het
spelen in vreemde loterijen, omdat het schadelijk
en gevaarlijk is voor de ingezetenen. Met vader
lijke zorg werd nog weinige jaren geleden zelts
het adverteeren van vreemde loterijen verboden.
Leidt hen niet in verzoeking, zeide onze regee
ring. Zjj kon dit ook gerust doen want wie een
kans wagen wilde, vond immers binnen de grenzen^
gelegenheid. Dan kwam het geld, dat verspeeld
werd, in onze schatkist, dan bleet het rusten in
de brandkast onzer collecteurs. Het verkeerde, in
deze leer opgesloten, behoeft niet nader te worden
betoogd. Het is honderden malen aangetoond,
dat de regeeri SFg geen voordeel mag trekken van
een door haar zelt afgekeurde hebbelijkheid, als
men het woord ondeugd niet wil gebruiken.
Herhaalde malen kwamen ministers aan het
hootd van het departement, die de loterij in
beginsel veroordeelden wij hebben slechts den
heer Vissering te noemen maar afschaffing
was onmogelijk ter wille van de baten welke
de schatkist trok. Wjj konden dit geld niet
missen, op hoe zonderlinge wijze ook te zamen
gebracht. Wordt nu het bedrag nog verhoogd,
de bezwaren zullen nog klemmender worden. Is
vijf ton reeds een wichtig argument, zeven ton
weegt nog vrjj wat zwaarder 1 Is Vissering voor
vjjf ton teruggedeinsd, wie zal zich aan de zeven
ton wagen En het gevolg zal zijn dat een
heffing, door ieder in beginsel veroordeeld, op
vaster voet geregeld, steviger dan ooit te voren,
onder onze middelen plaats neemt. Het woord in
de considerans: »in afwachting dat de staatsloterij
geheel zal kunnen worden afgeschaft", zal een
phrase bljjken te zjjn. Erger dan dat, 't is hui-
eoman van
HUGO KUUZE
VIJFDE HOOFDSTUK.
Karpinsky nam werktuigelijk het papier aan en
begon het langzaam te onderzoeken. Alles scheen
in orde te zjjn. Er was niets aan het schrift
veranderd en men zag ook niet dat er iets uit-
gekrabt was, zelfs toen hjj hem tegen het licht
hield.
Dertien duizend éen honderd", mompelde
hp, „maar dat is niet mogelijk. God, laat ik mjjno
gedachten goed bp elkaar houdenging hjj ge
jaagd voort. »Het zou inderdaad mogeljjk zjjn
hm met dit papier in de hand iets aangaande
f schurkenstreek te ontdekken. Ik wist, me-
dat uw zoon aan Warburg eenig geld schul-
Ongeveer drie duizend daalders. Die on-
verwaande kerel zorgde wel dat dit
af
gespeeld en wel in de kamer
;k geloof zelfs vrij hoog,
het gebeurde in een
aangenaam was het
val officieren uw
n deel aan, of zeer
luitenant hjj de
chelarij. Men neemt den schijn aan alsof men het
middel veroordeelt en men zorgt het op vaster
grondslag te vestigen, men verhoogt het, men
maakt het meer onmisbaar.
Alleen dan zou het voorstel des ministers
aannemelijk zijn, wanneer tegelijkertijd *de eerste
stap werd gedaan op den weg die tot afschaffing
leidde, hetzij door de bepaling dat jaarlijks het
aantal loten zou worden verminderd, hetzij dooi
de aanwijzing van een termijn, binnen welke
voorstellen tot afschaffing worden verwacht.
In Harlingen worden aan behoeftige kinderen
afgelegde kleedingstukken uitgereikt. Het idee
is uitgegaan van de redactie der Harlinger Courant
die de burgerjj had uitgenoodigd om, ten bate
van behoeftige kinderen zulke kleedingstukken
in te zenden aan haar bureel. Door personen
volkomen op de hoogte, werdén die kleederen
uitgedeeld. De zaak gaat uitmuntend bergen
kleederen, hoeden, schoenen, enz. zijn reeds inge
komen en verdeeld. Nu zal eene vaste dames
commissie de zaak ter hand nemen en wordt zjj
uitgebreid ook ten behoeve van bejaarden.
Zou dit idee geen navolging kunnen vinden?
Zooals onder Laatste Berichten in ons vorig
nommer nog werd medegedeeld zjjn, ter vervanging
van de op 31 December e. k. aftredende en niet
herkiesbare leden van den geneeskundigen raad,
in Zeeland tot leden van dien raad benoemd
Dr. J. C. Bolle, te Middelburg en dr. J. Hazenberg,
te Ylissingen, en tot plaatsvervangende leden dr.
Y. Keyzer, te Middelburg en dr. S. Dobbelaer de
Wind, te Middelburg.
Volgens bericht uit Goes is de heer S. J. J. De
Jonge Mulock Houwer, die op de Dinsdag gehouden
vergadering tot candidaat voor lid van den raad
gesteld was en die candidatuur had aangenomen,
op zjjn besluit terugkomen. Hjj heeft nu bedankt
voor de hem toebedachte eer.
Dinsdag a. zullen belangstellenden in eene
liberale keuze opnieuw bjj elkaar komen om een
candidaat te kiezen.
Evenmin als aan den Sophiapolder hebben de
najaarsstormen hun uitwerking aan den oever van
den polder Anna-Friso gemist. Woensdag
is aan dien oever een val ontstaan van 60 M.,
en daarbjj over een lengte van 40 M. de steen
glooiing weggezakt. Peilingen wezen 7 a 8 M.
water aan tegen den djjk.
In eene Woensdag gehouden vergadering besloot
ook het bestuur van den Oranjepolder (gemeente
IJzendjjke) te handelen overeenkomstig de opge
maakte plannen tot verbetering der suatie aan
zee, opgemaakt vanwege het bestuur van de uit
watering door de sluis bjj nummer I in den
Hoofdplaatpolder, zoodat deze zaak op goeden
voet staat.
artillerie verloor een aanzienljjke somop zjjn
eerewoord gelijk ik later hoorde want hjj kon
het onmogeljjk betalen. In zjjn verlegenheid
wendde hjj zich tot uw zoonmaar die had het
geld ook niet en ik helaas evenmin. Warburg
deed den ritmeester in mjjn tegenwoordigheid het
voorstel om het geld voor te schietendoch hjj
wilde den geheel onbekenden officier niets leenen.
Alleen deed hij dit den ritmeester, die in mijn
bjjzjjn een wissel van 3100 daalders teekende.
Die honderd zullen de rente geweest zjjn.
Het was belacheljjk om van achterstallige leve-
rantiegelden te spreken; want het hooi en de
haver welke Warburg en zjjn zwager Stiller, die
tevens zjjn boekhouder was, leverden, werden altjjd
terstond betaald, met aanwjjzingen op de staats
kas in M. Gjj weet wel Schroder hoe het
hier in 59 toeging. De ritmeester Von Brusting
was president eener commissie, die onder het
mobiliseeren paarden voor de zware cavallerie
opkocht. Onze plattelandspaarden waren daar
voor bjjzonder geschikt en als er een groot
aantal bjj elkaar was bracht een wachtmeester
die naar Berljjn. Doch daar kwam eensklaps
van hooger hand bevel om niets meer te koopen,
integendeel, de reeds aangekochten moesten weer
onder de hand verkocht worden. Die heele mo
biliseering was niet ernstig gemeend geweest.
Er stonden in dien tjjd hier bjj mjj en in den
omtrek een paar honderd stuks voor den staat
aangekochte paarden en ook bjj u stonden er eenige
op stal,
In het ingezonden stuk De handelsbeweging in
Hoofdplaat, voorkomende in ons nommer van
Woensdag, staat 3e kolom regel 22 v. b.«waar
van nagenoeg 1/3 gedeelte ledig terugkeert." Dit
laatste woord terugkeert, verzoekt de schrijver ons te
melden, moet vervallen. Nu is bet alsof zich 2 x 20
duizend voertuigen (geladen en ledig) over die
wegen passeeren. En dit is niet het geval.
Men schrjjft ons uit Rotterdam:
Nog eens de werkeloosheid. De commissie voor
werkverschaffing uit de Vereeniging tot verbetering
van armenzorg heeft omtrent den omvang van het
werkgebrek een zeer nauwgezet onderzoek ingesteld,
en daarvan rapport uitgebracht. Hieruit loljjkt
en dit is althans een verbljjdend verschjjnsel te
midden van al de jammerklachten die men hoort
dat, wat den handel en alle bedrjjven, die
daarmede in betrekking staan, betreft, de toestand
hier niet ongunstig is. De handel en de scheep
vaartbeweging verschaffen aan meer handenwerk
dan in vorige jaren. Vooral de graanhandel en
het expeditievak verkeeren in een zeer gunstigen
toestand.
Daarentegen verkeeren de groote industrie en
de scheepsbouw in ongunstige omstandigheden.
Alleen in de fabrieken der Ned. Stoomvaartmaat
schappij op Fjjenoord zijn 900 werklieden minder
aan het werk dan verleden jaar. (Intusschen is
er in de laatste dagen in deze fabrieken weder
meer werk gekomen.)
Wat de ambachten betreft, zjjn vooral de bouw
vakken kwjjnende. Ook deze commissie wjjst
daarvoor dezelfde oorzaken aan, die ik reeds
maanden geleden genoemd heb. Zjj voegt er nog
bjj, dat werklieden bij de bouwvakken de nadeelen
ondervinden van den toenemenden machinalen
arbeid ook in deze vakken, en van den invoer
van bewerkt hout. Hierbjj moet ik aanteekenen,
dat de aanmerkeljjke besparing, die van het een
zoowel als van het ander het gevolg is, in ander
opzicht natuurlijk als een groot voordeel moet
worden beschouwd.
Als een bewijs, dat het voor de handwerksklasse
geen voordeelige tjjd is, voert de commissie aan,
dat de inbrengst in de spaar- en hulpkas, waarvan
bjjna uitsluitend door ambachtslieden gebruik wordt
gemaakt, vermindert. (Daartegenover staat, dat
de inbrengst in de Spaarbank vermeerdert, zoodat
in het algemeen het vermogen om te sparen niet
afneemt.)
Het treurigste is wel, dat volgens de waarne
mingen der commissie, voor de fabrieken en de
ambachten (met name de bouwvakken) ook de
vooruitzichten voor de toekomst niet bevredigend
zijn. Hieruit volgt, dat er voor de werklieden»
die bjj deze takken van volksbestaan hun brood
moeten vinden, raad geschaft zal moeten worden.
Al eischen ook handel en scheepvaart en al wat
daarmede in verband staat in toenemende mate
werkkrachten, voor het meerendeel zjjn die werk
lieden daarvoor niet te gebruiken. Zij zullen dus
elders werk en brood moeten vinden.
Dat onder de hand verkoopen gaf niets
dat ging veel te langzaam en braeht te weinig
opalleen bjj de publieke verkooping die daarop
plaats had, werd een goede som besteed, ik meen
omstreeks achttienduizend daalders. Als president
der commissie nam de ritmeester Yon Brusting
het geld in bewaring. Hier in deze kamer stond
een secretaire, waarin hjj het wegsloot. Het was
grootendeels papier, maar ook goud en zilver in
een linnen zak. Ik weet dit alles zoo precies
omdat ik gedurende de verkooping achter den
ritmeester stond. Hjj had de verkeerde gewoonte
om bjjna altijd den sleutel op de deur en op de
secretaire te laten steken, terwjjl zjjn oppasser
gedurig in en uitliep. Hjj was zelf veel te edel
om kwaad van anderen te denken. Op diennood-
lottigen dag was de oppasser er evenwel niet. Hjj
had twee dagen verlof. Warburg was ook op de
verkooping geweest en had, naar hjj mjj zeide, nog
iets met den ritmeester af te rekenen. Later zag
ik Stiller, zjjn zwager ook weer. Mijnheer Von
Brusting verzocht hun beiden op zjjn kamer te
gaan. Hjj zou daar later ook komen; maar had
nog veel met het verzenden der stukken te doen.
Was den heeren de tjjd te lang gevallen of hadden
zjj andere bezigheden Genoeg, na een poos,
kwamen zjj weer beneden en Warburg haalde den
ritmeester over om met hem naar de stad te rjjden.
Hjj ging in het geheel niet meer naar boven.
Maar ik wel. Ik had een angstig voorgevoel en
wilde zien of de sleutel weer op de secretaire stak.
Dat was nu niet het geval en dus trok ik gerust-
In verband met het denkbeeld, in mjjn vorig
schrijven geopperd, o«u een deel der werklieden,
die hier te lande broodeloos zjjn, naar Panama
te zenden, wensch ik er nog op te wjjzen, dat
de groote werken, die in de laatste jaren hier te
lande aan duizenden handen werk verschaften,
aanleg van spoorwegen, het sloopen en bouwen
van vestingen (tot uitvoering der vestingwet) enz.,
ten einde loopen. Wat moet men met al die
werkkrachten aanvangen, nu het bljjkt dat zjj in
onze steden, hoeveel bedrijvigheid daar ook heerscht,
geen emplooi kunnen vinden Deze vraag is van
zóóveel maatschappeljjke beteekenis, dat zjj niet
ernstig genoeg kan overwogen worden.
De Vereeniging van gepensioneerde onderofficieren
en minderen van het Nederlandsche leger ontving
dezer dagen van eene zeer aanzienljjke dame de
belangrijke gift van duizend gulden. Bljjkens
begeleidend schrjjven strekte dit als blijk van
ingenomenheid met bet doel en de wjjze van
uitvoering door het bestuur dier vereeniging. Ook
van prinses Hendrik der Nederlanden ontving de
vereeniging, na aanbieding van het jaarverslag,
weder eene geldeljjke bijdrage.
Het doel dier veréeniging is, zooals men weet,
behoeftigen gepensioneerden militairen van bet
Ned. leger, hunne weduwen en zoo noodig hun
weezen onderstand te verleenen.
Daarin door bjjdragen te worden gesteund zal
het bestuur zeker zeer aangenaam wezen.
Na allerlei tegenspraak is bet thans zeker dat
dr. H. J. Vinkhuyzen met ingang van 1 Januari
a. s. uit zjjne betrekking van geneesheer des ko-
nings,zjjn eervol ontslag heeft gevraagd en gekregen-
In zjjne plaats zal optreden dr. Coert, arts.
Het wetsontwerp van den minister van financiën
tot invoering van een tabaksbelasting heeft ten
doel bet tabaksverbruik te belasten in den vorm
van accjjns en niet bjj bet debiet.
De accjjns, zooals de minister dien wenscht te
beffen, zal ook van de inlandsche tabak worden
geheven. De bepalingen, die hjj dienaangaande
wil invoeren, komen, volgens het Hbld, in hoofd
zaak neder op het volgende
In de eerste helft van Juni moet elk, die in een
gemeente meer dan 1 are beplant, aangifte daar
van doen bjj den ontvanger, die een bewjjs van
die aangifte afgeeft, nadat de planter zekerheid
heeft gesteld voor den accjjns van de te oogsten
tabak, berekend naar de gemiddelde opbrengst in
dezelfde of naburige gemeenten. Wie na 15 Juni
grond met tabak beplant en in gebruik heeft,
zonder het vermelde bewijs, wordt door den ont
vanger aangemaand binnen 8 dagen voor de ver
krijging van het bewijs te zorgen, op straffe dat
de planten vanwege den prov. inspecteur worden
„onbruikbaar" gemaakt.
Ten minste 14 dagen vóór met het oogsten be
gonnen wordt, moet de planter aangifte doen van
het gewicht der op de gewone wjjze gedroogde
gesteld den sleutel van de kamerdeur af. Er waren
voor die verkooping allerlei slag van menschen
in huis geweest."
De oude inan zweeg, geheel door zijne herin
neringen overstelpt. Bjjna ademloos hadden dé
anderen geluisterd, ofschoon de feiten hun nog
niet duideljjk voor den geest stonden.
»De ritmeester kwam laat thuis", vervolgde
Karpinsky op somberen toon, »ik liet hem zelf in.
Hjj groette vriendeljjk en ging naar boven, doch
kwam even daarna weer beneden. Hij miste den
sleutel der secretaire. Ik ging met hen mede.
De sleutel was niet te vindeneen groote angst
maakte zich van mjj meester en ik zag uit het
bekommerde gelaat van uw zoon dat hjj ook on
gerust was. Ik haalde alle sleutels, welke ik be
zat doch geen eukele paste. Eindeljjk na
men wjj een breekijzer. Na vele vergeefsche
pogingen viel de klep neer. Scbieljjk rukte de
ritmeester bet kleine middeldeurtje open. Het
hoopje goud lag er, evenalskde zak met zilvergeld.
Maar de portefeuille met het papierengeld was
verdwenen. Spoorloos verdwenen 1 Nog zie ik
het ontstelde gelaat van uw zoon voor mjj",
zuchtte de oude man, „ik vertelde het terstond
aan mijn vrouwjen ook gjj werdt geroepen Schro
der. Gjj waart destijds schout. Het heele huis
werd doorzocht. Iedereen ondervraagd. Eindeljjk
werd er procesverbaal opgemaakt, waarmede wjj,
de ritmeester en ik, naar de stad reden. Op mjjn
getuigenis werden Warburg en zjjn zwager ter-
stond in hechtenis genomen. Zjj ontkenden niejs