N° 305.
127* Jaargang.
1884.
Donderdag
25 December.
Duisternis en licht.
Gemeente-Gasfabriek.
Middelburg 24 December.
Kerknieuws.
Marine en Leger,
Rechtszaken.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco 3,50;
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent.
Advertentiën* 20 Cent per regel;
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL.
MIDDELBURGSC
Agenten zijn te VlissingenP. G. De Veii Mestdagh en Zoon, te GoesA. A. W. Bolland, te KruiningenF. Van der Peijl, te ZierikzeeA. C. De Mooij, te TholenW. A. Van Nieuwenhuijzen, en te Ter Neuzen A. Van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones opvolger.
coo O
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
maken bekend
dat de prjjs, waarvoor van gemeentewege gas
zal worden geleverd aan particulieren en daarmede
gelijkgestelden, voor liet jaar 1§85, is be
paald op neg-en cent per stère (kub. meter).
Middelbrug, 23 December 1885.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
PICKÉ
De Secretaris.
A. DE VULDER VAN NOORDEN.
Het zijn donkere dagen in verschillenden ziD.
Donker waar de natuur in haar somberst kleed
zich tooide, en daardoor ons reeds vroeger dan
anders jaagt naar binnen om het genot te
smaken van het huiselijk leven, dat, ondanks
de eeuw van stoom, gejaagdheid en zucht tot
uitgaan, door zeer velen nog in eere wordt
gehouden, vooral aan het einde van een jaar
kring.
Gelukkig hij die in deze dagen in dien
familiekring niet opgeschrikt of somber gestemd
wordt door een diepe of misschien nog dieper
duisternis dan er buiten heerscht.
En toch zijn er zoovelen voor wie dat treurig
lot is weggelegd.
Men lette slechts op de teekenen des tijds.
Er waait door de gansehe wereld een ongun
stige wind voor zoovelen, die door maar ook
huiten hun schuld getroffen worden in hunne
dierste belangen.
En als gevolg daarvan is schrijft Henri
George zoo juist „een toenemend gevoel
van rusteloosheid en bitterheid onder het volk,
en een blind grijpen naar verlossing uit on
dragelijk geworden toestanden.
Dit alles toe te schrijven aan de leeringen
van demagogen is hetzelfde, als de koorts te
wijten aan den versnelden polsslag.
De nieuwe wijn begint te gisten in de oude
zakken. Een zeilschip, waarin de machtige
machines van een eerste klasse Oceaan
stoomboot geplaatst werden, zou door de wer
king van die machines tot splinters geslagen
worden. Zoo moeten de nieuwe krachten, die
alle verhoudingen onzer samenleving snel
veranderen, de maatschappelijke en politieke
instellingen vernielen dieniet sterk genoeg zijn
hun drukking te weerstaan.
Onze instellingen aan te passen aan de
groeiende behoeften en veranderde omstandig
heden is de taak, die ons is opgelegd.
Voorzichtigheid, liefde voor vaderland en
menschheid en godsdienstig gevoel dringen ons
dit te ondernemen. Daar is gevaar in een
zucht tot roekelooze verandering maar
grooter gevaar ligt in een blinde zucht tot
behoud.
De vraagstukken tegenover welke wij ge
steld worden zijn ernstig zoo ernstig dat
de vrees gerechtvaardigd is, dat zij niet tijdig
genoeg worden opgelost om vernielende rampen
te voorkomen.
Deze gevaren, die niet een land maar onze
geheele moderne beschaving bedreigen, zijn
teekenen dat een nieuwe beschaving worste
lend staat geboren te worden, dat de nooden
en begeerten der menschen niet meer overeen
komstig zijn met toestanden en instellingen,
A voorheen voldoende waren".
- is de algemeene toestandDe malaise
*al heerscht moge, naar het gevoelen
slechts een tijdelijk karakter dragen;
^och verschijnselen te over voor
woelen, wijzen op voortdurende
'jnlijk met steeds korter tus-
heden het geval was. En
'ren dat, terwijl de diepste
denkers zich uitsloven om eene oplossing te
vinden voor dit moeilijk vraagstuk; terwijl
anderen, blind voor de werkelijkheid, den ernst
der tijden niet beseffen, of onverschilligen zich
vermeien i-n een onzalige rust dat het hun
tijd nog wel zal uitduren, de storm los brak
die zoolang werd bedwongen.
De kerk noch de staat zooals zij beiden
nu zich van hun taak kwijten kunnen dit
tegenhouden. Zij staan nog veel te ver van
de kennis der volksbehoeften zoolang nog op
beiderlei gebied gestreden wordt over tal van
vraagstukken die het volk en het algemeen
belang niet raken en hoofdzakelijk opgaan in
geloofstwisten en in politiek geharrewar, zoolang
is er van hen beiden geene oplossing in dezen
te wachten.
En daartegenover laten de socialisten te
krachtiger hun eisch hooren en vorderen ver
deeling van den rijkdom. Zij wakkeren de
hartstochten aan en verhaasten daardoor een
maatschappelijken omkeer die eenmaal komen
moet.
Daarom te meer past op dit oogenblik een
ernstig streven om de oogen te richten op die
beweging; en al moge het jagen naar eene
oplossing gelijkstaan met het zoeken naai
den steen der wijzen, bij dat streven vinden
wij zeker reeds veel dat ten goede kan komen
aan hen in wier behoeften moet worden voor
zien.
Een klein deel der christelijke kerk gaf
dezer dagen een teeken van belangstelling;
het schonk zijn aandacht aan het sociale
vraagstuk. Dit moest meer geschieden er zal
dan blijken hoe verrs wij nog verwijderd zijn
van het ideaal, voor achttien eeuwen nagejaagd.
Maar hij al de duisternis die op dit gebied
heerscht valt er ook te wijzen op lichtpunten.
De algemeene malaise, die thans, als gevolg
van den ganschen socialen toestand, valt waar
te nemen, laat zich gevoelen in alle rangen
en standen de rijkste suikerlord, de eerste
handelaar, de grootste en de kleinste winke
lier tot aan den geringsten werkman onder
vinden daarvan den druk en toch, waar een
beroep wordt gedaan op hulp van hen die nog
te missen hebben, is zulk een beroep niet te
vergeefs. Het zijn slechts tijdelijke maatrege
len, die genomen kunnen worden het is waar,
en zij zijn vaak nog onvoldoende, zoodat een
maal naar ernstiger, meer afdoende middelen
moet worden omgezien, maar zij spreken toch
van hulpvaardigheid en menschenmin.
Ons land en in het bijzonder onze hoofdstad
getuigt ervan.
Dat de behoefte in groote handelsplaatsen
zich het meest doet gevoelen laat zich begrij
pen. Daar togen eenmaal, toen buitengewone
hulp van werklieden noodig was, hetzij door
groote bouwplannen die moesten uitgevoerd
worden, hetzij door belangrijke gebeurtenissen,
zooals de tentoonstelling in 1883, tal van
mannen henen, en de reactie moest volgen,
het kon niet anders.
En thans tracht men op verschillende manieren
te voorzien in de behoeften van zoovelen die
werden teleurgesteld, doch eensdeels ook zelf
schuld zijn aan hun ellende omdat zij in goede
dagen niet dachten aan de slechte die komen
zouden, omdat zij lichtzinnig vaak zich in het
huwelijk begaven. Eensdeels, zeggen wij slechts,
want wij zullen hen daarover niet al te hard
vallen, omdat zij en dat is een zwak punt
- niet altijd genoeg gewezen worden op
hunne verplichtingenen onze verkeerde phi-
lantropie vaak maar al te zeer meewerkt om
hen over de toekomst lichtvaardig te doen
denken. De talrijke gezinnen zijn menigmaal
een nekslag voor een ijverig werkman wan
neer het kerkhof zich niet over hem ontfermt
want het verlies der kleinen wordt vaak
als een uitkomst beschouwd wordt eerst het
huiselijk leven met zooveel goeds en schoons
vernietigd, om daarna den vader en 'de moed ei-
te doen ondergaan in tal van zorgen. Dsarop
moest meer worden gewezen, dit zou, in de toe
komst, kunnen meewerken om ons verder te
brengen op den goeden weg ter oplossing van
het vraagstuk.
Maar voor het tegenwoordige wijst men
op andere middelenMen raadt aan naar
Indie te gaan, doch dit kan slechts een deel
helpen en geldt hoofdzakelijk hen die geen
gezinnen hebben. V oor de ongehuwden is dit
echter goed.
Men vraagt van de regeering hulp door bij
aanbestedingen het voor de Nederlandsehe
industrie gemakkelijker te maken naar werken
van grooten omvang te kunnen mededingen en,
wanneer het verschil in prijs met buitenland-
sche mededingers betrekkelijk weinig is, de voor
keur te schenken aan deNederlandsche industrie.
Aan dien billijken eisch van het centraal bestuur
van het algemeen Ned. werkliedenverbond mag
en moet onze regeering gehoor geven.
Men spreekt van landverhuizing. Een
uitstekend idee, maar naar ons gevoelen alleen
uitvoerbaar wanneer den werklieden elders
werk worde verzekerd of anders eenig tegemoet
koming hun geschonken worde die hen in staat
stelt hun tijd te kunnen afwachten.
En te gelijk met het aangeven van deze
practische middelen practischer tenminste
dan om nu alles, wat anders in het voorjaar
geschiedt, te laten maken; een middel waardoor
slechts de kwaal wordt verschoven tracht
men te voorzien in den dringenden nood van
het oogenblik. Zeer goed, maar men wachte
zich op dit punt voor overdrijving.
En wij hebben hierbij vooral het oog op
onze allernaaste omgeving.
De roep van ellende en armoede van gebrek
aan werk heeft zich, van Amsterdam uit, een
weg gebaand door het gansehe land maar, men
zij voorzichtig met daarnaar den ganschen
toestand af te meten.
Wij waardeeren elke welgemeende en goed
overlegde poging om te voorzien in dringenden
nood waar die mocht bestaan, maar laat ons;
bij al ons liefdebetoon, ook vooral practisch
wezen. Dat wil niet zeggen dat wij ons
moeten laten besturen door een ijskoud ego
isme dat eerst zoolang berekent totdat hulp
overbodig' is, maar wel dat wij vooral onze
hulp aan het juiste adres richten.
Waar licht te ontsteken valt doe men het
op de juiste plaatsen.
Niet dat wij omdat er enkele ondankbaren
zijn aan allen hulp zouden willen ontzeggen;
maar men ga bij het verleenen daarvan te rade
met mannen die jaarlijks den toestand van nabij
zagendie weten wat er steeds gedaan wordt
en die kunnen ziften opdat niet, onder den druk
der tegenwoordige omstandigheden elders, ge
speculeerd worde door hen op wie de tijden
volstrekt geen druk uitoefenen
Men vrage vooral raad aan bekende werk
gevers eerst dan kan men den toestand lee-
ren kennen, en men wake ervoor dat eene
gemeente een middelpunt worde van personen
die, verlokt door de voorspiegeling van hulp,
zich haasten om van elders daarheen te trekken.
Zijn wij voorstanders van te helpen waar hulp
dringend noodig is, wij zijn tevens vijan
den van loos alarm omdat dit voor volgende
jaren een ontzenuwenden invloed uitoefenen
kan op de betrokken personen. Het kan zorge
loosheid wekken en waarlijker zijn reeds
philantropische instellingen genoeg die daar
aan meehelpen.
De Société Exploitation de VExposition Üniver-
selle dl Amsterdam de 1883 heeft den 18en dezer
maand surséance van betaling aangevraagd.
Woensdag 7 Januari zal te Brussel aan het Tri
bunal de Commerce eene deliberatie van crediteuren
plaats vinden.
i iC"n'i—
Met 1 Januari a. zal. in plaats van wjjlen den
heer A. De Broekert, als directeur van de Alge
meene expeditie onderneming Van Gend en Loos te
Middelburg optreden de heer G. Cooke.
Men sehrjjft ons uit Goes. De bijeenkomst van
belangstellenden in eene gemeenteraadsverkiezing
in liberale richting werd Dinsdagavond door 30
personen bjjgewoond,
Tot lid van de commissie van uitvoering, in
plaats van den heer J. J. Ramondt die bedankt
had, werd gekozen de heer S. J. J. De Jonge
Mulock Houwer bjj herstemming met den heer
Ph. V. d. Mandere.
Als candidaten voor het lidmaatschap van den
raad werden genoemd de heeren W. A. De Laat
de Kanter, D. Hildernisse, L. M. Van Campen,
W. J. Van Gorkom, Ph. V. d. Mandere en S. J. J.
De Jonge Mulock Houwer. De heeren De Kanter
en V. d. Mandere bedankten evenwel voor een
candidatuur.
Na uitvoerige bespreking der candidaten ging
men tot stemming over, met den uitslag, dat de
heeren Houwer 13, Hildernisse 7,' Van Gorkóm 6
en Van Campen 5 stemmen verkregen. Bjj her
stemming tusschen beide eerstgenoemden, kreeg
de heer Houwer 17 en de heer Hildernisse 13"
stemmen.
De heer S. J. J. De Jonge Mulock Houwer, ter
vergadering aanwezig, verklaarde de candidatuur
te aanvaarden.
Gisterenavond is te Amsterdam overleden de heer
mr W. C. Mees, president der Nederlandsehe bank.
Veel wordt aan dezen hooggeplaatsten man
verloren en vooral de eerste kredietinstelling van
ons land zal zijn verlies zeer gevoelen. Niet het
minst zal dit het geval zijn in den tegenwoordi-
gen tjjd van spanning op handelsgebied, waarin
hij een vraagbaak en steun is geweest bjj de
pogingen om groote rampen af te wenden. Ook
omdat nu juist de onderhandelingen tusschen den
min. van financiè'n en de bankdirectie geopend
waren over de vervroegde verlenging van het octrooi
der instelling, aan welker geschiedenis de naam
van Mees onafscheidelijk verbonden zal blijven.
De heer Mees werd 6 Sept. 1813 te Rotterdam
geboren en trok als student der tJtrechtsche
boogeschool in 1830 mede uit naar België.
In April jl., 35 jaren geledenwerd hjj
secretaris bij de Ned. bank en bjjna 14 jaar later,
in 1863, volgde hjj den heer Croockewit als voor
zitter dier inrichting op.
Hij schreef tal van bjjdragen, die allen getuigen
van een ernstigen en diepzinnenden geest, dia
zijne denkbeelden met bewonderenswaardige hels
derheid, in eigenaardigen stijl wist uit te drukken.
Ook aan de AG tot Nut ran 'f Algemeen was hjj
gedurende ongeveer 25 jaren lid van 't hoofdbe
stuur verbonden en hjj wijdde ook als voorzitter
en penningmeester aan die instelling zjjnö
krachten.
Bjj het gehouden examen voor goederenklerk
3° kl. bjj de AG tot Expl. v. St. geslaagd, de heef
J. P. Van Ham, than 3e kl. aan de halte Vlake,
De collecte ten behoeve der maatschappjj vaii
weldadigheid heeft dit jaar in het geheel znivef
opgebracht 57200.06J. In onze provincie werd
1373.83 J gecollecteerd te Middelburg 427.43,
te Goes 126.36, te Zierikzee 60 en te Ter«
neuzen 45.30.
De heer J. Veele, organist bjj de Ned. Éeïv;
gemeente te St. Maartensdjjk, hoopt den 2'* Jan;
a. den dag te herdenken, waarop hij vóór 25 jareii
als organist dier gemeente werd aangesteld. Ojj
nog zeer jeugdigen leeftijd werd hjj van het ge
zicht beroofd.
In 1837 werd hij opgenomen in het instituut
voor blinden te Amsterdam; waar hjj tot 1852
zjjne opleiding genoot, en toen eervol ontslagen
werd. In 1860 werd hjj tot organist aangesteld;
Sedert is hjj onafgebroken werkzaam geweest, en
het zal hem 2 Jan. van de zjjde der ingezetenen,
zeker niet aan bljjken van deelneming ontbreken;
Benoemdbij het wapen der inf,, bjj het 2*
reg., tot eersten luit. de tweede luit. A. S. Russer,
van het korps; bjj het 3e reg., tot kapitein de
eersten luit.-adj. N. E. Smeets, van het 2e reg.
Blijkens een bjj het departement van marine
ontvangen telegram, is Z' M" schroefstoomschip
Bonaireonder bevel van den kapitein-luitenant
ter zee W. baron Van Hogend orp, in den namiddag
van 22 dezer Dungenesa gepasseerd. Aan boord
was alles wel.
Voor de Haagsche rechtbank werd Maandag
behandeld de indertijd veel geruchtmakendé zaak
van den Leidschen student, die op den 30" Septem
ber jl. aan een zg. groen een klap heeft gegeven,
