MIDDELBURGSCHE COURANT
BIJVOEGSB L
Miüdelburg 20 December.
Gemeenteraad van Middelburg.
FEUILLETON.
EINDELIJK ONTMASKERD.
Maandag 22 December 1884. N°. 802.
VAX DE
VAX
De heer mr. W. C. Mees president der Neder-
landsche bank, i3 ernstig ongesteld.
Er moet ernstig sprake zjjn om by de regimenten
infanterie de betrekking van bat.-adjudantte doen
waarnemen door een kapitein, in plaats van door
een luitenant.
Het centraal bestuur van het algemeen Neder-
landsch werklieden-verbond heeft bij adres «an de
tweede kamer verzocht, harerzijds mede te werken
tot voorziening in het gebrek aan werk, door
a bij de regeering aan te dringen op gepaste
bespoediging van de uitvoering der voorgenomen
werken, waarmede samenhangt bespoediging uwer-
zjjds der behandeling van de verschillende
begrootingen of kredietwetten, waarin de werken
voorkomen j
b bjj de hoofden der departementen er op aan
te dringen om
1° de mededinging naar die werken voor de
industrieelen gemakkelijk te maken, door het niet
Btellen van te korte termijnen van oplevering en
niet t* lange termijnen van betaling
2* zoo niet uitsluitend de Nederlandsche indus-
strieelen tot mededinging kunnen worden toegelaten,
dan toch aan hen de voorkeur van uitvoering te
schenken, wanneer het bedrag hunner inschrijving
niet beduidend hooger is en zjj voldoende waar
borgen voor goede aflevering van het werk bieden.
Vergadering van Vrijdagmiddag, te half twee.
Ter aanvulling van het verslag in het nommer
Van gisteren diene het volgende
Toen bij de behandeling van het voorstel van
burg. en weth. ter zake van het uitgeven van
grond in erfpacht aan jh' Van Swinderen het adres
van de bad- en zweminrichting was voorgelezen,
werd door den voorzitter opgemerkt dat op dat
adres, waarbij geen bepaalde vraag gedaan wordt,
uit den aard der zaak slechts een enkel antwoord
te geven is, nl. dat de raad alles zal in het werk
stellen om de belangen van adressanten zoo weinig
mogeljjk te schaden.
De voorzitter vindt echter in het adres aanlei
ding om in herinnering te brengen hoe de zwem
en badinrichting tot stand gekomen is.
Jaren geleden, toen er nog geen quaestie van
was dat de terreinen aan het aangeplempt ge
deelte der haven het eigendom der gemeente
Middelburg zouden worden, heeft het rjjk goed
gevonden aan eenige personen tot wederopzeggens
een door hen verlangd terrein af te staan tot
oprichting eener zwem- en badinrichting. Later
is eerst de hulp van particulieren en van het depar
tement Middelburg van het Nut ingeroepen en
eindelijk ook een beroep gedaan op den raad.
Met slechts éene stem meerderheid is dat beroep
verhoordeen bewjjs dat men niet algemeen
overtuigd was van het nut van zoodanige inrich
ting. Zelfs dr Van Berlekom, wiens adviezen op
hygiënisch terrein terecht hoog worden gewaar
deerd, sprak toen als zjjne meening uit dat eene
badinrichting aan een stilstaand zoutwater uit
een hygiënisch oogpunt geen waarde had.
In 1881 is de staat zich gaan herinneren dat
bedoelde terreinen aan de gemeente behoorden en
heeft hjj die aan haar overgedragen, daarbjj de
SOMAN VAX
HUGO KUUZE.
DERDE HOOFDSTUK.
VIERDE HOOFDSTUK.
Eenige mjjlen van de grens, die West-Pruissen
van de Russische provincie Polen scheidt, ligt op
een hoogte, dicht bjj een uitgestrekt meer, het
slot Hochzehrensedert vele jaren door de hee-
ren Von Brusting bewoond en regelmatig van
vader op zoon overgegaan.
De eigenaars waren landedellieden van beroep
geweest, of zij hadden de militaire loopbaan
gekozen. In het laatste geval waren zjj steeds
op ryperen leeftjjd naar het slot hunner vaderen
teruggekeerd om daar hunne laatste levensdagen
te sljjten.
Het huis mocht eigenljjk geen aanspraak ma
ken op den naam van het slot, waaronder men ge-
woonljjk een trotsch gebouw met kanteelen en
torens verstaatwant het was slechts een vierkant
huis uit baksteen en arduin opgetrokken, waarvan
het dak met allerlei uitbouwseltjes versierd was;
doch in den mond van het volk heette het nu
eenmaal een slot en daarbjj bleef het.
Al vertoonde het van buiten geen bjjzondere
bouwkundige schoonheid, van binnen was het
trerisfeljjk en gezellig ingericht.
verklaring voegende dat het terrein, aan de zwem
school afgestaan, slechts tot wederopzeggons uit
gegeven was en de gemeente daardoor tegenover
die inrichting tot niets was gebonden.
Natuurljjk heeft het dag. bestuur de zwemin
richting nooit beinoeiljjkt. Dat was nietnoodig;
maar nu er van een groot belang voor de gemeente
sprake is, dient de toestand volkomen bekend
te zjjn.
Mocht de zweminrichting door de te stichten
fabriek van slechtere conditie worden dan kan zjj,
met betrekkelijk geringe kosten, naar de andere
zijde van het kanaal of naar eenige andere plaats
in de gemeente worden overgebracht. In geen
geval raag zjj echter groote belangen van de
gemeente tegenhouden.
De heer mr W. A. Yan Hoek zegt dat hetz.i.
het bestuur der zweminrichting niet ten kwade
geduid worden kan dat het zjjn best doet om zoo
mogeljjk bezwaren te keeren. Zonder van ver
kregen rechten te kunnen spreken, mag het bestuur,
uit de toelage van de gemeente ontvangen, toch
afleiden dat de inrichting geapprecieerd wordt.
Nu vermoedt het bestuur bezwaren, die mogeljjk
denkbeeldig zjjn, maar misschien werkeljjkheid
zullen worden. Het mag zich daartegen aangorden,
maar dient, naar sprekers meening, eerst af te
wachten, om dan zoonoodigde tusschenkomst van
den raad in te roepen.
De heer F. Gr. Sprenger verklaart met genoegen
kennis genomen te hebben van de aanvraag van
den heer Van Swinderen, en brengt hulde aan
burg. en weth. voor de moeite die zij zich ge
troost hebben om, inachtnemende de belangen der
gemeente, den heerVan Swinderen voorwaarden te
stellen die deze kon aannemen.
Hjj heeft echter éen bezwaar. Wanneer men
nagaat hoe groot het terrein is, voor industrieele
ondernemingen bestemd, bljjkt dat dit ongeveer
9 ïn^al de ruimte aanbiedt die thans gevraagd
wordt, en, wanneer men rekent dat een deel minder
geschikt is, toch zeker 5 of 6 maal. Het zou
daarom z. i. in het belang der zweminrichting zijn.
wanneer de eventueele fabriek op grooter afstand
van die inrichting werd geplaatst dan thans is
voorgesteld, zonder dat dit aan de fabriek schaden
zou. Alleen zou het aan te leggen spoor iets
langer moeten zjjD. De zwemschool is, verleden
jaar werden 14.000 baden genomen, voor velen
een bron van gezondheid en genot en waar die
kon behouden worden door de fabriek een 50tal
meters verder te plaatsen verdient dat, naar
sprekers meening, overweging. Deed dit nadeel
aan het plan, de heer Sprenger zou de laatste zjjn
om ervan te reppen, maar waar hier het belang
der eventueele fabriek niet geschaad wordt, kan
toch ook billjjkheidshalve het belang der zwem
inrichting worden in het oog gehouden.
De voorzitter bestrjjdt de meening van den heer
Sprenger. Wat deze spreker gezegd heeft van de
grootte van het beschikbare terrein is juist, maar
men vergete niet dat door de fabriek een 50tal
meters verder te plaatsen aangenomen dat de
adressant daar genoegen mede neemt eene open
plaats wordt gemaakt die niet gemakkelijk te
vullen is. De voorzitter staaft dit met te wij
zen op de aanvragen, indertjjd gedaan door de
firma Den Bouwmeester, Borsius en VanderLejjé
en de heeren Faro en Dhont.
Nergens anders is eene zoo geschikte gelegen
heid voor industrieele ondernemingen als hier,
terwijl zonder bezwaar de zweminrichting naar
verschillende plaatsen in de gemeente kan worden
verlegd. Maar bovendien niet naar de zjjde waar
de fabriek zal gesticht worden behoeven de zwem
mers zich te begeven, ook aan de andere zijde is
er gelegenheid.
De heer Tak verklaart de zweminrichting, die,
op kleine schaal tot stand gekomen, dank zij het
flink optreden van het bestuur, geworden is eene
inrichting die men ongaarne missen zou, op prijs
te stellen, maar stemt aan den anderen kant toe
dat waar burg. en weth. het gevoelen der kamer
van koophandel en fabrieken inwonnen, zjj moeiljjk
een ander voorstel doen konden dan gedaan werd.
Het bestuur der bad- en zweminrichting heeft
twee bezwaren, in de eerste plaats dat de te
Met een groote, breede, hooge stoep bereikte
men een ruime voorzaal, die met zandsteen ge
plaveid en rondom met hertengeweien behangen
was. Daar hield de familie gewoonljjk des zomers
haar verbljjf; groote, zware, eikenhouten deuren
gaven toegang tot de verschillende vertrekken.
Rechts lagen de kamers der tegenwoordige be
woonster, mevrouw de weduwe Yon Brusting, die
het vruchtgebruik van het goed had, en na den
dood van haar eenigen zoon het beheer voor
haren minderjarigen kleinzoon gevoerd had en
nog voerde, ofschoon Erik Yon Brusting reeds
lang meerderjarig was.
De jonge erfgenaam bad nooit van landbouw
gehouden en daar hij op uitdrukkeljjken last van
zjjn vader, die voor dertien jaar gestorven was,
geen officier mocht worden, had hjj in de rechten
gestudeerd.
Ondanks zjjn jeugd was hjj reeds sedert een
jaar te Berljjn advocaat met veel praktijk. De
linkerrjj der kamers werd voor hem opengehouden
als hjj de groote vacantie te Hochzehren kwam
doorbrengen.
Rechtuit, door de groote voorzaal, kwam men
in een ruime tuinkamer, waarvan deuren regel
recht in het park voerden, dat zeer de moeite
waard was om te bezien.
Het omringde het woonhuis aan drie zijden met
zijne groote grasvlakten en prachtige, honderd
jarige ruezen stammen, als met een woud, terwjjl
vlak voor de tuinkamer een terras tot aan het
meer at liep, dat den toeschouwer op de verschil
lende hoogten een verrassenden aanblik over den
stichten inrichting door vermeerdering van scheep
vaart en door den afvoer van vuil water het baden
zou bemoeiljjken en in de tweede plaats dat de
zweminrichting, wanneer dit noodig mocht zjjn,
niet zou kunnen worden vergroot.
Er is gezegd dat die bezwaren denkbeeldig zjjn,
dat de raad later, wanneer ze voorkomen, daarmede
kan worden in kennis gesteld, en dat dan met
kleine kosten eene andere plaats ware te vinden.
Spreker is het volkomen eens dat kleine belangen
moeten worden opgeofferd aan zeer groote, maar
meent toch erop te moeten wjjzen dat het niet
juist is bjj zoodanige verplaatsing van kleine
kosten te spreken; deskundigen ramen dat op
duizenden en hij wil er tegen opkomen, dat hoop
wordt gewekt zonder dat het voornemen bestaat
die te verwezenlijken. Wanneer alles te vinden ware
met eene kleinigheid, dan zou spreker er zich bjj kun
nen neerleggen, thans echter zou hij het wenscheljjk
achten zoo mogeljjk eenigszins aan het verlangen
van bestuurders der zweminrichting tegemoet te
komen.
De heer Sprenger antwoordt den voorzitter dat
de bezoekers der zweminrichting niet naar de zjjde
van Vlissingen zwemmen omdat indertijd, toen
vergunning verleend is, bepaald werd dat in die
richting niet verder mocht worden gezwommen
dan tot de verlengde lijn der inrichting.
Dit geeft den voorzitter aanleiding tot de ver
klaring dat er geen bezwaar bestaat om die bepaling
te wijzigen.
De heer Van Berlekom, die niet in het debat
zou getreden zijn zoo men hem er niet in had
gebracht, verklaart dat hij, hulde brengende aan
de commissie voor de zweminrichting voor de
wijze waarop zij is geexploiteerd, gaarne terugkomt
op zjjn vroeger geuitte meening; veel van de
vroeger bij hem bestaan hebbende bezwaren zijn
opgeheven en z. i. voorziet de inrichting in eene
werkeljjke behoefte.
De heer Sprenger stelt alsnu voor in het erf
pachtscontract in plaats van
een stuk grond gelegen bjj het kanaal door
Walcheren en de zg. zwemschool, deeluitmakende
van het kadastrale perceel sectie F n° 1710 op de
aan het contract gehechte kaart met rood aan
geduid enz.
te lezen
een stuk grond, gelegen bjj het kanaal door
Walcheren en de zg. zwemschool, deeluitmakende
van het kadastrale perceel sectie F n° 1710,
naast de op de aan het contract gehechte kaart
met rood aangeduid enz.
De heer Tak ondersteunt dit amendement.
De heer Jeras merkt den voorsteller op dat het
terrein dat openblijven zal tusschen de te maken
fabriek en de zweminrichting waardeloos wordt.
Het zou toch meer dan toevallig zjjn dat daarop
juist eene inrichting zou worden gesticht die
daarop precies paste.
De heer Tak zegt het amendement van den
heer Sprenger ondersteund te hebben opdat het
een punt van behandeling zou kunnen uitmaken,
niet omdat hij er zich mede vereenigen kan. Z. i.
vraagt de voorsteller te veel. Wanneer de heer
Sprenger bv. een stuk terrein wenschte vrjj te
laten, noodig voor eventueele uitbreiding der in
richting, zou de heer Tak geen bezwaar hebben
dat toe te staan, nu echter wel.
De heer Snijders zou gaarne het praeadvies van
burg. en weth. hooren, om te weten hoe zij er
over denken. Spreker weet niet hoe zjjne stem
uit te brengen. Hij zou gaarne zien dat de fabriek
van den heer Van kSwinderenL"tot 'stand kwam,
maar ook gaarne aan het bezwaar der zweminrich
ting willen tegemoetkomen.
De voorzitter zegt dat voldoende van de opinie
van™ burg. en weth. gebleken is en dat hjj de
verantwoording nu laat voor de leden van den
raad.
De heer W. A. Yan Hoek meent dat, waar het
hier geen technische quaestie geldt en door den
heer Jeras zoo kristalhelder is aangetoond, dat,
wanneer men een middelmoot" van het terrein
neemt, een groot stuk zoo niet waardeloos, toch
in de toekomst onbruikbaar wordt voor eene
industrieele onderneming, er geen middenweg is.
glinsterenden waterspiegel bood. Aan den overkant
van het meer lag de tot het goed behoorende
boerderjj Niederzehren en op eenigen afstand
daarvan, slechts door een klein boschje gescheiden,
verhieven zich talrijke stevige gebouwen, gedeel-
teljjk van hooge Bchoorsteenen voorzien.
Dat was de steenzoutmjjn »Melanie Tiefbau"
die, na zeer lang stilgestaan te hebben, een jaar
geleden in handen eener vennootschap was over
gegaan en door deze volgens de eischen van den
nieuwen tijd ontgonnen werd. Of het een winst
gevende zaak was, daarover liet men zich niet uit,
allerminst op het slot Hockzehren want tengevolge
van inbreuken, welke het ontginningsbestuur zich
veroorloofd had, was er tusschen deze en het slot
eerst een soort van oorlog op kleine schaal ge
voerd, die echter in den laatsten tijd in een
langdradig proces ontaard was. De majoorsweduwe
hoorde voortaan liever niet over de inrichting aan
de overzjjde spreken. Dat was voor haar omgeving
genoeg, om er haar van te verschoonenwant
ondanks haar gestrengheid in huishoudeljjke aan
gelegenheden werd mevrouw Von Brusting door
al hare onderhoorigen zeer geacht en bemind. Dat
bleek ten duidelijkste heden, op den dag van den
heiligen Kerstavond.
De depeche die des nachts bezorgd was had de
oude dame zeer doen ontstellen; en weldra liep
het gerucht door het geheele slot, dat de eenige
dochter van mevrouw, op reis naar Hochzehren;
onderweg erg ziek geworden was.
Zonder eenige afspraak waren één voor één al
de bedienden naar mevrouw toegegaan om haar
't Zjj de bezwaren van het bestuur der zwemin
richting werkeljjk zullen komen of niet, het amen
dement van den heer Sprenger kan niet aangenomen
worden. Kleine belangen, 't is zoo straks reeds
gezegd, moeten voor groote wjjken.
De wethouders verklaren beiden bjj het gevoelen
van burg. en weth. te bljjven, waarna het amen
dement Sprenger met algemeene stemmen, uitge
nomen die van den voorsteller, wordt verworpen.
Thans wordt overgegaan tot de artikelsgewjjze
behandeling van het concept erfpachtscontract.
De heer Snijders vraagt bjj het eerste artikel,
waarbjj de jaarlijksche pachtsom op 0.03 per
centiare wordt gesteld, wat de aanleiding is
geweest dat burg. en weth., die anders als huursom
steeds 10 of 15 cent per centiare voorstellen, nu
een canon van 0.03 hebben genomen.
De voorzitter zegt dat, waar burg. en weth.
gaarne zouden zien dat de fabriek tot stand kwam
zjj geen bezwaar zagen in een erfpachtssom van
0.03, te minder ook omdat de grond die hier
gevraagd wordt is aangeplempte grond, waarop de
kosten van bouwen in vergeljjking met gewonen
bouwgrond veel hooger zjjn.
Geen der andere artikelen geeft aanleiding tot
bedenkingen en met algemeene stemmen wordt
het ontwerp contract in zjjn geheel goedgekeurd.
Zooals gisteren reeds medegedeeld werd gaf het
voorstel van burg. en weth. omtrent tegemoet
koming in de kosten van aanschaffing van het
noodige voor de invoering van het tonnenstelsel
ook aanleiding tot beraadslaging.
In de eerste plaats gold het de quaestiemoet
tegemoetkoming verleend of moet ze geweigerd
worden
De heer Van Berlekom, vooropstellende dat de
gemeente-reiniging overal eene moeiljjke quaestie
is en steeds tegen elk systeem door hygiënisten
of economen bezwaren worden geoperd, is er
zeker van dat het stelsel dat te Middelburg gevolgd
wordt door niemand zal worden verdedigd.
Het tonnenstelsel, in bjjna alle steden van den
tweeden rang ingevoerd, geeft geen reden tot
klagen, mits de exploitatie goed is en dat is hier
niet het geval. Zoolang het tegenwoordige con
tract met den pachter van den beer vigeert zal er
reden van klagen bestaan. Wie toch waarborgt
den ingezetene dat hjj een zuivere ton terug krjjgt
hoe zal gehandeld worden bjj besraetteljjke ziek
ten hoe moet gehandeld worden met het
menagewater, zjjn zoovele vragen die moeiljjk
te beantwoorden zjjn. Daarom zou spreker
willen dat burg. en weth. de bevoegdheid werd
gegeven om tot tijd en wjjle een nieuw contract
is gesloten, aan ingezetenen, die daarvoor in aan
merking komen, schrifteljjk dispensatie te kunnen
geven van de verplichte invoering van het tonnen
stelsel.
De voorzitter zegt dat mende redenee
ring van den heer Van Berlekom hoorende,
allicht zou denken dat hjj een tegenstander is
van het tonnenstelsel en juist in al die jaren dat
spreker de eer heeft het voorzitterschap van den
Middelburgschen raad te bekleeden was het du
heer Van Berlekom die aandrong op invoering
van het tonnenstelsel. De raad heeft eindeljjk
in dien zin besloten, niettegenstaande de heer
Snjjders toen reeds opmerkte dat het bjj onver-
mogenden bezwaar zou opleveren en dien personen
tegemoetkoming zou moeten gegeven worden. En
nu zou de heer Van Berlekom een stap terug
willen doen
Maar al wat door dien spreker over de ex
ploitatie gezegd wordt is nu niet aan de orde
eenvoudig is het thans de vraag zal er tegemoet
koming gegeven worden ja of neen
Bovendien niemand klaagt over de exploitatie,
integendeel, in den laatsten tjjd schijnt er ver
betering in gekomen te zjjn.
g^Er^is echter meer. Wanneer men het tonnen
stelsel wil invoeren moet men dat nietjten halve
doen. De beerpachter kan toch kwaljjk verplicht
worden dubbel gereedschap te hebben.
De heer Van Berlekom zegt niets terug te nemen
van hetgeen hjj gezegd heeft. Hjj is voorstander
van het tonnenstelsel, en wil dat ook op den
hunne innige deelneming te betuigen. Zjj waren
allen even harteljjk ontvangen. Bljjkbaar was die
onopgesmukte belangstelling de oude dame zeer
welkom geweest.
De berichten waren helaasmaar al te waar.
Met tranen in de oogen had zjj van de ziekte
harer dochter verteld en tevens haar besluit te
kennen gegeven om haar terstond tegemoet te
reizen. Thans was mevrouw Von Brusting, na
dat de rentmeester de noodige bevelen ontvangen
had, met den bejaarden predikant in haar kamer,
in een vertrouweljjk gesprek gewikkeld. Het
was een vrjj groot vertrek, waarin zjj zich be
vonden en waar de oude dame rusteloos op en
neder liep.
Zjj was nog niet door den last harer zeventig
jaren gebogen en alleen de nog volle, doch zilver
witte haardos verried dat zjj den grens des ïnen-
scheljjken levens weldra zou bereikt hebben. Dat
dat leven niet vrjj van zorgen en leed was ge
weest, dat bewees de pjjnljjke trek op het anders
zoo innemend gelaat.
»Is het niet om wanhopig te worden, dominé"
snikte zjj, »dat dit ongeluk mjj ook nog treffen
moet Weken lang heb ik mjj op de komst
mjjner lang ontbeerde kinderen verheugd en
nu 1 O ik voel dat het een laatst vaarwel zal
zjjnMjjn arme, beminde dochter, zjj heeft te
veel geleden in haar leven
Hem die God lief heeft moeten alle dingen
ten goede komenwas het vriendeljjke ant
woord. »Gjj weet mevrouw dat dit mjjn innige
overtuiging is. Wees dus getroost; want gjj zult
