Onderwijs.
Kerknieuws.
De Schilderijen van den heer
H. J. v. d. Weele.
tinen in schilderachtige ligging gedragen, wag
offend. Dat was de zwerveling, die eindelijk
uaar aankomt, waar ze vernemen zal wat er van
Jason is geworden; dat was de innige en door die
innigheid van gevoel en hart indrukwekkende
uiting »van liefde, van de liefde der vrouw en
der moeder."
Hetzelfde blad had tevens een woord van lof
voor het gansche samenspel in Medea.
Jason wordt door den heer Van Kujjk gespeeld
en Kreusa door mevrouw CoelinghYorderman,
die indertijd in Frou-frou de rol der zuster van de
hoofdpersoon zoo eenvoudig en goed speelde
De lu9t kom een en ander omtrent den inhoud
van Medea mee te deelen hebben wjj moeten be
dwingen bij nader inzien toch kwamen wij tot
de overtuiging dat het voor menigeen, die een
tooneelstuk niet kent, minder aangenaam is vooraf
den inhoud daarvan te vernemen. Door zulk eene
mededeeling wordt alle illusie en verrassing
weggenomen. Wij geven echter hun die dit
niet weten de verzekering dat Medea behoort
tot die stukken welke voortdurend in eere worden
gehouden, omdat het actrices van buiten
gewone bekwaamheidzooals mevrouw Frenkel
er eene is, in staat stelt te schitteren.
Er is dus Zaterdag gelegenheid om groot kunst
genot te smaken, en waar dit het geval is, bleef
men in Middelburg slechts zelden achterwege.
Als aanvulling op ons bericht in ons nommer
van 12 Dec. omtrent het voorgevallene op de ver
gadering van het departement Middelburg der
Maatschappij tot Nut van ,t algemeen willen wij
nog wel' meedeelen dat daarop 11 leden, waaron-
dèr die van het bestuur, tegenwoordig waren.
Voor de a. vacatures in het bestuur der spaar
bank werd in de plaats van den heer K. S. Fre-
deriks, bjj eerste stemming, met 6 stemmen mr
E. Fokker gekozen. Vier stemmen waren op den
heer Frederiks uitgebracht, terwijl de heer L. E.
Hendrikse een stem verkreeg.
Voor de vacature van den heer Woutersen moest
na drie stemmingen genoemde heer kreeg bij
de twee eerste stemmingen telkens drie stemmen
eene herstemming plaats hebben tusschen de
heeren K. S. Frederiks en J. J. H. Doorenbos.
Eerstgenoemde werd daarop met 6 stemmen tegen
vier op laatstgenoemde gekozen.
Wjj onthouden ons verder van beschouwingen
in dezen omdat, naar wij meenen, alles voorviel in
een betrekkelijk besloten kring, waarvan alleen
steeds de besluiten worden meegedeeld en waarin
de pers niet wordt toegelaten. Voor zulke be
schouwingen bestaat nog geen aanleiding, zoolang
de gevolgen van het gebeurde en de invloed daar
van op het algemeen nog niet zijn na te gaan.
Wij hopen echter dat in een eerstvolgende ver
gadering van het departement de zaak met kalmte
en takt zal worden behandeld en besproken; er
kunnen dan, gelooven wij, van verschillende zjjden
ophelderingen gegeven worden die het onaange
name, hetwelk in het gebeurde voor een enkele
moge gelegen zijn, zullen wegnemen. Onder den
eersten indruk is juist oordeelen vaak zoo moeilijk
en helaaszoo dikwijls worden zaken met perso
nen verward. Moge daartegen in dezen, waarbjj
zulke groote belangen op het spel staan, gewaakt
worden I
Te Oostkapelle is tot wethouder benoemd de
heer A. Lantsheer.
Naar de Qoesclie courant meldt is het gebrek
aan den vloer van het stoomgemaal te Kattend jjke
geheel hersteld en is men Maandag reeds weder
begonnen met malen.
Men schrijft ons uit Goes
Een algemeen verscbjjnsel is het dat personen,
zaken, instellingen, enz., na zich een tijdlang in
de algemeene sympathie te hebben mogen ver
heugen, zich spoedig met eene mindere mate van
belangstelling moeten vergenoegen.
Dit verschijnsel doetzich hier voor ten aanzien
van eene bedeeling, de nieuwjaarsbedeeling nl.
Jaren geh den, in deze gemeente voor het laatst
in 1853, trokken karavanen „nieuwjaarswenschers"
nacht op den dijk zjjn. Ik zal zelf nog eens de
ronde doen; er kunnen licht verkeerde geruchten
in omloop komen."
Een ongeloofelijke onrust had zich niet alleen
van de wachten maar ook van de geheele doops
gezinde gemeente meester gemaakt.
De welgestelde grondeigenaars, die tot nog toe
plaatsvervangers naar den dijk gezonden hadden,
verschenen thans in eigen persoon, gevolgd door
jammerende vrouwen en kinderen, om naar de
oorzaak der noodseinen te vragen.
Een ieder wist wat hij van een werkeljjke jjs-
stouwing te wachtè.u had. Velen stonden de
verwoestingen van voor tien jaar nog levendig
voor den geest, toen huizen en stallen door de
groote ijsblokken omvergeduwd waren en een
groot gedeelte van hot vee was omgekomen, ter-
wjjl ookeen menigte menschen het leven ver
loren. Nog op den huldigen dag leden de armere
bewoners onder de gevolgen van die noodlottige
overstrooming.
En thans stonden have en goed en leven weer
op het spel, indien rt/en er niet in slaagde om
die stouwing weg te ruimen. Als het jjs maar
vierentwintig uur lang ongehinderd naar zee kon
drjjven, dan mocht men aannemen dat het zich
door de steeds toenemende vorst over de geheele
oppervlakte van den stroom gelijkmatig zou vast
zetten.
Het was bjj na middernacht toen de djjkgraaf-
plaatsvervanger eindelijk tjjd had om even naar
huis te gaan.
van huis tot huis om de giften in ontvangst te
nemen. Ouderen van dagen herinneren zich nog
zeer goed al den overlast, dien zij van het in
massa uitgesproken vveel zegen" ondervonden.
Toen dan ook eene commissie werd in het leven
geroepen om voor het gebedel eene geregelde
bedeeling in de plaats te stellen, vond die alge
meene sympathie. De giften vloeiden zoo ruim
schoots toe, dat de armen er wel bijvoeren.
Langzamerhand is echter op zeer merkbare wijze
in de giften de ebbe doorgekomen, zoodat een
paar jaar geleden de ijverige en belangelooze
voorzitter der nieuwjaarscommissie, de heer J. A. A.
Fransen v. d. Putte, gedreigd heeft met het nemen
van zijn ontslag. En nog steeds is geen kentering
te bespeuren, nog geen zweem van de vroegere
sympathie.
Waaraan dat toe te schrijven? Ons dunkt
alleen daaraan, dat het thans levende gèslacht
zich geen denkbeeld maken kan van de omstan
digheden, die deze bedeeling in het leven hebben
geroepenvan den last, waaraan de burgerij eer
tijds was blootgesteld.
Dit jaar vooral, nu de mindere man dóór gebrek
aan werk, een treurigen nieuwjaarsdag zal beleven,
is het dubbel gewenscht, dat de commissie door
ruime giften in staat worde gesteld om den bè-
hoéttigen door ruime giften een harteljjk veei
zegen" te kunnen ontlokken.
De heer L. Theunisse te St. Annaland, con
cessionaris van de bijzondere telegraaf van St.
Maartensdijk naar St. Annaland, ontving namens
den minister van W., H. en Njjv. de mededeeling,
dat met 1 Januari een wjjziging in den dienst
van het kantoor te St. Maartensdijk (telefoonver
binding met Stavenisse het wenscheljjk maakt,
ook een verandering in de verbinding van St.
Annaland met de rijksljjnen aan te brengen. De
minister veronderstelt, dat dit gunstig op de
telegrammenwisseling zal werken. Met ingang van
1 Januari zal namelijk het rijkstelegraafkantoor
te Tholen als overgangskantoor voor het verkeer
met het kantoor te St. Annaland worden aangewezen
en tevens, in plaats van het kantoor te St.
Maartensdijk met de afrekening worden belast.
Het telegraafkantoor te St. Annaland, behan
delde in de eerste helft van dit jaar 962 tele
grammen, alle hoofdzakelijk voor die gemeente
bestemd.
Zoo als uit een in een deel der oplaag van
gisteren voorkomend laatste bericht blijkt is de
heer A. Krujjt, thans het consulaat te Djeddah
waarnemende, benoemd geworden tot Neder-
landsch consul te Penang. Met grondzegt
het Vaderland, kan men vertrouwen, dat deze
benoeming bevorderlijk zal zijn aan 's lands
belang, daar de heer Kruijt in een vroegere be
trekking in staat is geweest land en volk van
Atjeh te leeren kennen.
De tegenwoordige consul te Penang, de, heer
Lavino, is benoemd tot consul-generaal te Singa
pore. Ook deze keus is uitmuntend. Tot de
betrekking van consul te Djeddah is de leerling
consul, de heer De Vicq, thans aan het departement
van buitenlandsche zaken werkzaam, benoemd.
Geljjk wjj gisteren in een deel onzer oplaag
meldden heeft de hoofdcommissie voor de behar
tiging der Nederlandsche belangen op de inter
nationale tentoonstelling te Antwerpen haar man
daat gesteld in handen des konings.
De directie der naamlooze vennootschap Neder-
landsch Handelsmuseum heeft zich tot de staten-
generaal gewend in het belang van hen, die zich
reeds hadden opgegeven als inzenders ter
Antwerpsche tentoonstelling en, in het vertrouwen
op de toezegging eener aanmerkelijke tariefsver
laging der plaatsruimte, zich reeds aanzienlijke
kosten getroost hebben door het in bewerking
nemen der ten toon te stellen voorwerpen, door
het doen gereed maken van het bijzonder decoratief
hunner uitstallingen, enz.
De directie verzoekt uit 's rijks middelen eene
billijke som te willen toestaan, ten einde daaruit
de in uitzicht gestelde tegemoetkoming in de
De oude man was moede en afgemat; zjjn
voorhoofd gerimpeld. Een nader bericht van
Schröder had alles bevestigd wat de dokter ge
zegd had.
De pioniers hadden groote kruitmanen aange
legd en voor het oogenblik eenige ruimte gemaakt;
maar het met geweld opkruiende ijs had alles
weer verijdeld. Van de artillerie verwachtte de
dijkgraaf niet veel afdoende hulp. Alles hing van
den volgenden morgen af, dan kon men op grooter
schaal laten springen.
In het kleine, goed verwarmde woonvertrek
vond Karpinsky den dokter met een glas dam
penden punch voor zich en, terwjjl deze peinzend
naar de rookwolken van zijn sigaar keek, keerde
hjj vol verwachting het hoofd naar de deur.
„Goddank Karpinsky dat gij eindeljjk komt.
Ondanks den heerlijken drank welken uw vrouw
mjj bereid heeft, was ik bjj na weemoedig gewor
den. Nu krijgen wij toch eens iets te hooren.
Ik verga van ongeduld en vader noch zoon laten
zich zien."
»Wat zal ik u zeggen, dokter 1 Ik heb
vuurpjjlen zien opgaan en ook ecu doffen knal
gehoord. Ik verheugde mjj reeds dat nu het
gevaar voorbjj was en daar krjjg ik bericht dat
alles te vergeefs is geweest. Alleen de morgen
kan uitkomst geven."
„Hmuitkomst, ja of neen. Maar wat
ik zeggen wil, oude vriend. Daar boven ziet het
er al heel treurig uit. Geen sprake van herstellen.
Alleen een quaestie van tjjd. De arme vrouw heeft
plaatshuur te kunnen verleenen en eene waardige
vertegenwoordiging der Nederlandsche belangen in
de internationale jury te kunnen behartigen.
Volgens het verslag der militaire verrichtingen
in Atjeh en onderhoorigheden van en met 20
September tot en met 20 October 1884 bleef de
vjjand ia dit tijdvak voortgaan nu en dan de
verschillende posten in de XXII en XXVI Moekims
en de dekkingstroepen van transporten en werkers
te beschieten.
Den leï October werd daarbjj een inlandsch
fuselier van Indrapoeri gewond, en den 6el" d. a.
v. kreeg een Europeescb fuselier, behoorende tot
de dekking der werkers bjj Roeinpit en Tjot Iri,
een schampschot. Ook beschadigde de vjjand
meermalen de bruggen in de transportwegen.
Den 4'" October maakte hjj van deheerschende
droogte en den feilen wind gebruik, om te 1
uur n. m. den rand van de kampong Lepong in
brand te steken.
Het vuur breidde zich snel over de sawahvlakte
uit en kreeg een zeer dreigend aanzien vóór onze
tegenover Lepong liggende versterking te Samagani.
Tengevolge van de flinke maatregelen door den
kommandant van dien post, den 1" luitenant
Gijsberti Hodenpjjl, genomen, mocht het gelukken
den brand op 20 a 30 pas afstand van de ver
sterking te stuiten.
Eene ontmoeting met den vijand op den 18e*
Oct. had niet veel te beteekenen.
Uit een particulieren brief van Atjeh ontleent
het Bat. Hdblad het volgende
Het gaat met de blokkade hier zeer slapjes
volgens veler opinie zou het dan ook beter zjjn
niet te blokkeeren dan eene blokkade te besten
digen, zoöals zjj nu wordt uitgevoerd. Men kan
gerust de daaraan bestede millioenen weder als
weggeworpen aanmerken. We zjjn eenige malen
de west-, noord- en oostkust langs gestoomd, maar
hebben nergens het geringste teeken van handel
zelfs geen bedrijvigheid bespeurd. Van Penang
vaart nog een zeer klein bootje langs de kust tot
aan Segli, doch overigens ziet men hier niets,
noch schoeners, noch prauwen, noch wangkangs.
Eenige jaren geleden zag het hier heel anders uit
de toen heerschende bedrijvigheid heeft plaats
gemaakt voor eene stille rust overal langs Atjehs
kusten, maar eene rust als die van het graf.
Eenige gezagvoerders der gouvernementsmarine
hebben een request gericht aan den kommandant
der zeemacht, met verzoek omdoor zending aan den
G. G. In hoofdzaak beklagen die heeren zich over
de voor hen zeer grievende instructie voor de mil.
kommandanten, op hunne bodems geplaatst.
Met het stoomschip Samarang zal 20 December
aanstaande, 's morgens te 11J uur, eene brieven
maal worden verzonden uit Rotterdam naar Padang
en Batavia.
Met klimmende belangstelling hebben wjj sinds
eenige jaren de werken van den heer Van der
Weele gadegeslagen, die steeds trouw door eenige
kunststukken op onze teekeningen- en schildergen-
tentoonstellingen was vertegenwoordigd; en met
bjjzonder genoegen namen wjj de verbazende vor
deringen waar, door onzen vroegeren stadgenoot
op het pad der kunst gemaakt.
Een paar werken van zjjne hand, in het akade-
miegebouw alhier tentoongesteld, zjjn nu weer
daar om welsprekend getuigenis af te leggen van
zjjn vruchtbaar palet, en staven schitterend zjjne
rechten op de benjjdenswaardige plaats, hem reeds
eenige jaren in de rjj der kunstenaars van den
echten stempel toegekend.
Wellicht kan eene korte beschrijving dezer
werken opwekken tot een druk bezoek, waarop ze
door hun belangrjjkheid alle aanspraak kunnen
maken.
De grootste dezer twee schilderijen, bekroond
door de jury der Londensche tentoonstelling, stelt
voor eeng zwaan op ongeveer natuurljjke grootte,
de kiem des doods in de borst. Het kan echter
nog eenige weken duren."
De waard had naast den dokter plaats genomen
en hem stilzwijgend, bedrukt aangehoord.
>Als de Weichsel dicht ligt" sprak hjj ein
delgk „zal de Roode Herberg een slecht verbljjf
voor een zieke zjjn. God beware mjj dat ik in
de verste verte op haar verwjjdering zou willen
aandringenmaar mag ik vragen of het reizen
een bepaalde onmogelijkheid voor de patient is
Gjj weet dokter, dat het dan zooveel als een koffiehuis
wordt. Luid schellen, muziek en»'geraas, dat
alles deugt toch niet voor een zware zieke."
>Aan vervoeren valt niet te denken, ten
minste niet aan een reis naar Hochzehren, bjj de
Poolsche grenzen. Dat zou zoo goed als een
moord zjjn oude vriend. Maar wist gjj reeds dat
die professorsvrouw daarheen wilde en dat de
majoorsweduwe van Brusting haar moeder is
»De zieke dame had mjj zelf gezegd dat
zjj naar Hochzehren op weg was", antwoordde
Karpinsky, >het overige hoor ik van uhet is in
de Rootfö Herberg niet gebruikelijk om de gas' in,
vooral als zjj dood ziek zjjn, uit te vragen. Dus
niet te vervoeren", zuchtte hjj. »Nu zoo als God
wil. De muziek moet wegbljjven en van het ge
raas kan men met eenigen goeden wil veel ver-
mjjden. Men moet het er r car zien in te richten."
De dokter was opgestaan.
»Gjj zjjt toch altjjd een brave kerel, Kar
pinsky", zei hjj harteljjk, den waard de hand
drnkkende. »Maar er is nog wel iets op te vin-
op een leeuwenhuid op den rug liggende met de
vleugelen uitgespreid.
Men moet erkennen dat dit onderwerp voor een
schilderjj al uiterst sober iszoo'n vogel, hjj moge
dan groot zijn, met zjjn schjjnbaar eenkleurige
veeren biedt den oppervlakkigen beschouwer weinig
gelegenheid tot rjjke kleurschakeering, waarop het
bjj een schilderjj in de allereerste plaats aankomt.
Doch laat ons zien hoe de kunstenaar deze
eenvoudige compositie tot een kunstwerk wist te
verheffen. Bjj den eersten aanblik reeds treft ons
de behageljjke wjjze, waarop de groote vogel is
neergelegd, eene wjjze die de vormen van hals
en vleugels in al hun sierljjkheid doet uitkomen.
Ook de verlichting schjjnt ons toe hoogst geluk
kig te zjjn gekozen. De stille, blauw-grjjze kleuren,
van den in toon gehouden uitgespreiden vleugel,
staan fijn tegen den diepen kleurigen grond en
zjjn in prachtige tegenstelling met hals, romp en
vleugel in 't verkort, waarop de bruine leeuwen
huid meer warme toonen weerkaatst.
Merkwaardig vinden we de wjjze, waarop de
glans van kop en hals, het dons van de borst en
de meer harde veeren van het achterdeel en de
vleugels zjjn weergegeven. Men zie vooral eens
hoe stout en gevoelig tevens de matte en hooge
glimlichten zjjn opgezet.
Bij deze uitvoerigheid in de details is door hét
juist aangeven der verschillende plannen een
grootsch geheel verkregen, dat ons door treffende
kleurenpracht bjjzonder bekoort.
De tweede schilderjj verplaatst ons op een
boerderjj.
Eene zwarte en eene roodbonte koe, verzadigd
na een kosteljjk maal, zjjn met loomen tred den
openstaanden stal genaderdboven de koeien
ontwaart men door het bladrjjk geboomte eenige
juist getroffen vlekken lucht.
Treffend is hier het sterke zonlicht weergegeven
en heerljjk de tegenstelling van den zwarten,
glimmenden kop en schoft met de meer schitte
rende kleuren van de roodbonte koe daar voor.
Ook hierbjj toont de heer Van der Weele zjjn
meesterschap in het uitdrukken der stoffen. Mën
lette eens op met welk een kennis van anatomie,
onder de kranig geborstelde vacht, het beengestel
van het malsche jonge dier, dat op den voorgrond
staat, is weergegeven. Hoe juist en ongedwongen
is de houding van dien rooden kop, even
omgedraaid alsof het beest zich verlustigt in de
heerljjke verlichting. Die kop vooral is een meester
stuk
Vraagt men ons nu of er, naar onze meening,
aan deze werken geen enkel vlekje kleeft, dan
antwoorden wjj dat ook hier kaf te vinden is onder
het kosteljjke koren. Doch waar een kunstenaar
ons in die werken zooveel schoons schonk, daar
vergeven we van ganscher harte de vlekjes die
door zooveel deugden zjjn overschaduwd.
Met groote ingenomenheid onderschrjjveD wjj
dan ook den lóf, in ons land en ook in het bui
tenland gesohonken aan dezen jeugdigen meester
wiens voortreffeljjkheid daarin bestaat dat hjj de
poëzie zoekt in de natuur zelve, gezien door zjjn
kunstenaarsoog, en alleen effekt tracht te ver
krijgen door weer te geven wat onmiddelljjk in
verband staat met het innige leven van dieren en
planten. Z.
Benoemd tot onderwjjzeres te Rilland mej. J.
Verhoeven uit Bergen op Zoom.
Het R. K. kerkbestuur van Zeeland heeft met
den raad der gemeente 's Hertogenbosch eene
overeenkomst aangegaan tot het oprichten van
een gast- of ziekenhuis, een bewaarschool voor
jeugdige kinderen en een behoorljjk afzonderljjk
lokaal tot opneming en verpleging van ljjders
den. Weet ge wat? Niet dan zal ik het u
zeggenDe djjkgraaf neemt de zieke in huis,
dat wil hjj zeker wel. Hjj is immers uw voor
ganger en onze tjjdeljjke ziekenverpleegster, me
vrouw Schröder, bracht mjj het eerst op het
denkbeeld.
Dat is een juweel van een vrouw. Uw echt
genoot wilde er eerst niet van hoorenmaar zjj
zal het doelmatige er spoedig van inzien."
„Bjj vriend Schröder dat was zoo iets";
zei de ander opgewekt. »Een goed denkbeeld,
dokter; daar heeft de arme dame de beste ver
zorging. En daar kan haar mama ook afstappen.
Ik denk althans dat mevrouw Von Brusting in
de gegeven omstandigheden niet zal aarzelen om
hierheen te komen."
Zeker niet; ik heb op verlangen der zieke
reeds een telegram gezonden. Udo heeft de be
zorging op zich genomen en brengt meteen de
medicjjnen en den heelmeester mede."
„Goed, heel goed dat gjj hem gezonden hebt.
Nu weten wjj ten minste dat alles goed bezorgd
wordt. Maar zeg eens dokter, gjj bljjft toch hier
van nacht. Er zal terstond een kamer voor u
gereed zjjn."
»Neen beste Karpinsky", riep de dokter, hem
tegenhoudende. »Dat gaat met den besten wil
niet. Ik heb te Neuenburg ook zware patiënten
en bovendien moet ik in de stad zijn, wanneer
er Somtjjds bjj het springen der mijnen een onge
luk gebeurde. Maar morgen kunt gjj mjj in den
loop van den dag weer laten halen. Tob zoolang
kan dokter Karpinsky het voor mjj waarnemen,
Hjj heeft nog wel geen patent maar dat hindert
niet. Hjj heeft zjjn tjjd goed besteed en begrjjpt mjj."
Een glans van voldoening verhelderde het ernstige
gelaat van den ouden waard.
(Wordt vtrtolgd],
