Onderwijs.
Kerknieuws.
Kunstnieuws.
Gemengde Berichten.
Zeeland in 1 88 3.
Paradies und Peri.
aanvang der uitbreiding harer vestiging, een vele
jaren later en eene zooals die in deze dagen
voorkomt. Uit de voorstelling der eerste verga
dering kreeg men den indruk, dat destijds
de werkkring der Maatschappij veelal zich bepaalde
tot het scheppen van aangename bijeenkomsten,
vooral met dames, die grooter bijval vonden en
druk bezocht werden. Hare werking was toen
meer passief. Uit het verslag der tweede verga
dering bemerkten wij een meer actief inwerken
in de belangen des volks, hoewel de belangstelling
der leden in gelijke verhouding scheen afgenomen,
blijkbaar uit den weinigen bijval, die de leesavonden
ondervonden, het optreden van vreemde sprekers,
het overlaten van het werk aan de bestuurders
enz., een toestand die vrij wel mot den tegenwoor-
digen overeenstemt. Dit was ook blijkbaar uit de
schildering der derde, dehedendaagsche vergadering.
Met een aanbeveling om ten krachtigste mee te wer
ken tot bevordering van het doel der Maatschappij
verlichting en ontwikkeling van het Nederlandsche
volk als het beste middel tot verhooging van zijn
peil van beschaving, kennis en welvaart, sloot de
heer Piccardt zijne lezing, die, geestig gekruid en
gekleed in kuischen vorm, slechts door weinig opge-
komenen werd aangehoord.
Na de pauze gaf de spreker nog een bijdrage
over oude portretten, die hij in eene verzameling
der oude matrone had aangetroffen en waaruit hjj
een drietal koos :^een menschenvriend twee volks
vrienden en een allemansvriend, waarvan hij eene
beschrijving gaf, die de hoorders kort doch aan
genaam bezig hield en hem de gelegenheid gaf
zich als een scherp waarnemer op maatschappelijk
gebied te doen kennen.
Maandag en Dinsdag werd te Tholen het 50jarig
bestaan van het departement Tholen der Maat
schappij tot Nut van t Algemeen en het eeuwfeest
dier Maatschappij feestelijk herdacht.
Door den voorzitter, den heer C. E. Crull, werd
een feestrede gehouden, afgewisseld door muziek
stukken, gegeven door eenige leden van het
stafmuziekkorps van het 3" reg. infanterie. Yer.
volgens had de tentoonstelling plaats van de
teekeningen der leerlingen van de teekenschool,
en werden door de leerlingen der volkszangschool
eenige stukken uitgevoerd. Tot slot werden de
kinderen feesteljjk onthaald en had eene uitdeeling
van prjjzen plaats.
Door den heer A. J. Croin, bijgestaan door eenige
dames, was de zaal waarin de feestviering plaats
had, smaakvol versierd.
Men schrijft ons uit Zonnemaire
De gewone jaarlijksche onderhoudswerken aan
de waterkeering van het calamiteuze waterschap
Nieuw-Bommenede onder deze gemeente zijn weder
afgeloopen en opgenomen.
Tot de voornaamste werkzaamheden die uitge
voerd zjjn, behoort o. a. het verhoogen van de
steenglooiing aan den schorrand over 265 M. lengte
tusschen de dijkpalen 26 en 30 tot 0.38 M. -)-
H. W. in verhand met de nevenliggende werken,
het onderuit verbreeden der steenglooiing aan den
schorrand tusschen de dijkpalen 25 en 27 over 30
M. lengte met 1.80 M. breedte, het verlengen der
steenglooiing aan den schorrand tusschen de dijk
palen 37 en 38 over 20 M. lengte en het noord
waarts verleggen van den havendam. Dat het
laatste werk, hoewel meer gemeente- dan polder-
belang zijnde, toch door het waterschap werd uit
gevoerd, vindt zijn oorzaak hierin, dat de gemeente
de noodige fondsen daarvoor niet bezit en het
waterschap anders genoodzaakt was geweest een
vak versleten rpsbeslag te vervangen door glooiing,
waarvan de kosten meer zouden bedragen dan de
verlegging van den havendam.
Bovendien heeft het waterschap nu een gedeelte
zeewering minder te onderhouden, daar dit aan
de gemeente is overgegaan.
Het waterschap had er dus financieel voordeel
by en de gemeente kwam gemakkelpk aan een
grooter havenplateau.
Nu, ieder die in de laatste jaren, in den tpd van
het suikerbietenvervoer, aan de haven kwam, zal
dat voorzeker geen overtollige weelde noemen.
Kon vroeger niet meer dan éen schip tegelijk
bevracht worden, thans kunnen er zeer geinak-
keiyk twee achter elkander liggen en geladen
worden.
Jammer dat de toekomst voor de suikerbieten
er zoo slecht uitziet.
Onder hen, die bp het laatst gehouden vergelpkend
onderzoek voor opzichter van den waterstaat een
diploma hebben behaald, behoort o. a. ook de heer
J. C. De Masier, teekenaar-schrijver bjj den
provincialen waterstaat te Zierikzee.
Bp de heden te Breskens plaats gehad heb
bende opening van de stembriefjes, ingeleverd
ter verkiezing van een raadslid ter voorziening
in de vacature-J. Yan Male (overleden) bleek dat
waren uitgebracht 45 geldige stemmen- Gekozen
werd de heer P. Monjé met 25 stemmen. Op den
heer A. Duburck waren 17 stemmen uitgebracht,
terwijl de overige 3 stemmen over verschillende
personen verdeeld waren.
De overeenkomst tusschen Nederland en Duitsch-
land betreffende de wederkeerige bescherming van
het auteursrecht op werken van letterkunde en
kunst, die bp tal van belanghebbenden zooveel
bezwaren ontmoet, wordt ook in een zeer uitvoe
rig adres aan de tweede kamer door Het Neder-
landsch Uitgeversbond bestreden. Adressanten
dringen er op aan, dat de tweede kamer haar
votum van goedkeuring aan hetubedoelde tractaat
moge onthouden.
Pensioen verleend, ten laste van den staat, aan
m* J. G. De Witt Hamer, gewezen vice-president
der arrondissements-rechtbank te Leeuwarden, ten
bedrage van 2013 's jaars.
Onder de vele lichamen, hier te lande envoor-
namelpk in de hoofdstad gevestigd, wier strekking
het is op verschillende wpzen en in verschillende
richtingen noodlpdenden en hulpbehoevenden te
steunen, verdient zeker, de Vereeniging vangejen-
sionneerde onderofficieren en minderen van hel
Nederlandsche leger de belangstelling vaD hen wien
het lot van een braaf oud soldaat ter harte gaat.
Yóor eenige jaren opgericht, zpn nu reeds 23
afdeelingen en 5 correspondentschappen gevestigd,
zoodat door het geheele land de belangen van
hulpbehoevende oud-gedienden kunnen worden
behartigd, meer in het bijzonder door het verstrek
ken van bpslag op het voor velen zoo fchamel
pensioen. Dat dit reeds met succes geschiedt,
blpkt uit het feit dat, behalve de wekelpkache
toelage ad 1, 1.50 en 2 die aan 33 leden
uitgereikt wordt en uitgezonderd de bpzondere
gratificatiën tpdens eene ernstige ziekte, bp aan
houdende lichaamszwakte enz. dezer dagen door
het hoofdbestuur op voordracht der afdeelingen
aan ruim 300 oudjes en 47 weduwen van mili
tairen, met het oog op den naderenden winter, elk
eene ondersteuning van 12.50 is uitgereikt.
Onder de begiftigden zpn oud gedienden van. 60
tot zelfs 80 jaar die, van een jaarlpksch pensióen
ad 50 tot 150 moetende leven, op hun ouden
dag, met eene bejaarde, soms ziekelijke vrouw, .in
den waren zin des woords gebrek lijden.
Yan vele hooggeplaatste personen, een zeker
aantal gegoeden en vele actief dienende officieren
en onderofficieren ontvangt de vereeniging blpken
van sympathie, terwpl nog dezer dagen de Gep.
luit. generaal W. J. Knoop te 's Gravenhage de
opbrengst eener spreekbeurt in de Vereeniging tot
beoefening der krijgswetenschappen ad 50 in de
kas dezer vereeniging stortte.
De vereeniging vraagt nu in eene circulaire den
steun van liefdadige landgenooten voor zoover zp
niet reeds als beschermer of donateur zpn toege
treden.
Het is te hopen dat het hoofdbestuur inj zijn
onvermoeid en prijzenswaardig streven bij velen
blpken van instemming zal vinden
Dezer dagen schreef dr P. J. Hollman te Alkmaar
in het Hbld
Wordt de Zondagswet niet wat te ver getrok
ken Zondag 16 Nov. ontving ik een kennisgeving
dat er voor mp ten postkantore een aangeteekende
brief aanwezig wasik zond na kerktijd mijne
dienstbode om dien af te halen, maar zp kwam
terug met het bericht dat aangeteekende brieven
op Zondag niet worden afgegeven. Hoe nu? De
gewone brief wordt bezorgd, de aangeteekende mag
niet worden afgegevenEn toch was er een be
ambte op het postkantoor om die Jobstpding mede
te deelen. Had de dienstmaagd het kantoor ge
sloten gevonden en waren de commiezen in hunne
binnenkameren teruggetrokken, de zaak liet zich
begrijpen. Daarom nog eens, wordt door al dat
drpven der heeren geestelijken die wet niet te
ver getrokken Om die vraag op te helderen,
kan ik u een voorbeeld aanhalen. Vroeger was ik
geneesheer te Edam en werd vaak naar De Rijp ge
roepen om zieken te behandelen. Nu is de afstand
tusschen die plaatsen vrij groot, zoodat men na-
tuurlpk herhaalde malen correspondeerde om dingen
te beslechten, waarbp inpne tegenwoordigheid niet
onmiddellpk geëischt werd. Laat ons nu aanne
men dat zulks op een Zaterdag geschiedt, wat
niets onwaarscbpnlijks heeft, en den belangheb
bende den brief doet aanteekenen om zich tegen
het teloorgaan te vrpwaren. Zondags komt die
brief te Edam, maar moet om der wille van al
dat drpven tot 's anderendaags blpven liggen,
waardoor de ongestelde en de familie 24 uren
langer dan noodig is in onzekerheid, ja, in onrust
verkeeren. Mag dit opwegen tegen de geringe
moeite aan het terstond afgeven van zulk een
brief verbonden Is dat overeenkomstig met de
Christelpke leer, dan liever.onchristelpk gehandeld.
En dit voorbeeld is niet meer dan een uit de vele
die zich kunnen voordoen en werkelpk plaats vinden.
Voor het Zoölogisch station te Vlissingen der
Ned. dierkundige vereeniging is voor het volgend
jaar een nieuwe commissie benoemd, maar opnieuw
uit dezelfde leden samengesteld, zijnde de heeren
dr. Hubrecht uit Utrecht, dr. Hoek en dr. Horst
uit Leiden, dr. Kerbert en dr. Weber uit Amsterdam.
In het bestuur der vereeniging hebben wpzi-
gingen plaats gehaddr. Hubrecht is gekozen tot
vice-president, dr. Horst tot conservator, dr. Hoek
tot lea secretaris-bibliothecaris, dr. Veth uit Rot
terdam tot 2e* secretaris-bibliothecaris en dr. Van
Haren Noman uit Utrecht tot assessor.
De heer Merkes van Gendt, lid der eerste kamer,
moet zeer ernstig ongesteld zpn.
Vervolg.)
Groede en Baanst. De strandineting deed zien
dat slechts in 4 raaien geringe terugtrekking
plaats had van den duinvoet, die in hoogte niet
van beteekenis veranderde.
De hoogwaterlpn naderde in 9 raaien, trok zee
waarts in 2, en*vernnderde in de overige niet van
plaats. De laagwaterlpn ging slechts in enkele
raaien in geringe mate landwaarts. De peilingen
toonden geen ingrppende verandering aan. De
grootste verdiepingen werden waargenomen in de
raaien 5* en 10in genoemde raaien bedroeg deze
verdieping respectievelijk 1,90 en 2 M. Veron-
diepicgen van belang kwamen niet voor.
De uitslag der doorpeilingen was gunstig. Sedert
1877 nam de grootste diepte der voorgelegen geul
niet onbeteekenend af; te weten in:
raai 25 van 23.5 M. tot 19,5 M.
n 26 22,0 17,4
27 17,1 14,1
Deze vermindering der grootste diepte ging
gepaard met de gunstige omstandigheid dat het
onderzeesche beloop vooral aan de landzpde van
het profiel verdroogde, terwpl zeewaarts verdieping
werd bespeurd, vooral duidelpk in de raaien 25
en 26.
Oud en Jong Breskens. Aanwinst en verlies
van den duinvoet wogen tegen elkander op. De
hoogwaterlpn verplaatste zich zeewaarts in de
raaien 1, 9, 10, 18 en 20, en landwaarts in de
overige.
De verplaatsing zeewaarts van de laagwaterlpn
overtrof de landwaartsche beweging van die ljjn.
Met uitzondering van de landwaartsche beweging
van de hoogwaterlpn, westwaarts van het aange
legde strandhoofd bp raai 2, waren de veranderingen
in den toestand weinig beteekenend.
Hermeting in de raaien 1, 2 en 3 werd, in
verband met den achteruitgang in raai 2, het
bestuur aanbevolenhet is niet gebleken dat
daaraan gevolg werd gegeven.
Volgens de peilingen bleef de laagwaterrand
onveranderd, doch naderden in het algemeen de
lpnen der grootere diepten.
De waargenomen diepteveranderingen is in som
mige raaien vrij groot, waaruit blijkt dat de
onderzeesche bodem hier nog volstrekt niet in
rust is. De belangrpkste verandering is de ver
dieping in raai 9 van 28.2 tot 37.9 M. Vroeger
niet voorgekomen, werd die diepte bp eene
herpeiling in het najaar ook niet meer terug
gevonden.
Westwaarts van deze raai tot raai 6 is het
onderzeesche beloop zeer stijl, en staat hier voor de
hoofden der uitwateringsgeul van de nieuwe sluis
groote diepte. De toestand gaat hier eenigezins
achteruit.
De hier bestaande werken tot verdediging van
den onderzeeschen oever, uitgevoerd in de jaren
1848 tot 1861, reiken niet tot de grootste voor
gelegen diepte.
Bij het groote gewicht .voor de oeververdediging
te hechten aan het behoud van dit punt der kust,
is het bestuur aanbevolen den aard der grond
soorten, door de stroomgeul doorsneden, door
grondboring te doen onderzoeken, teneinde, daarvan
afhankelpk, de te nemen maatregelen voor te
bereiden tot volledige verzekering van dit belangrijk
oeverpunt door uitbreiding der bestaande werken.
De verrichtte doorpeilingen deden zien dat binnen
den gepeilden afstand van ongeveer 1.5 kilometer
uit de kust de diepte toenemende was. Slechts
in een der raaien van doorpeiling n° 24 werd de
grootste diepte der voorliggende stroomgeul be
reikt vermeerdering der grootste diepte van 27.9 M.
in 1877 tot 29.7 M. in 1883, en nadering daarvan
tot den wal met 21 M. valt daarbp in het oog.
Op vermindering van stroomaanval op dit punt
schpnt dus voorshands weinig hoop te bestaan.
Groot en Klein Baarzande. De laagwaterlpn
veranderde niet van ligging, en de peilingen gaven
geen beteekenende verandering van den onder
zeeschen oever aan.
De doorpeilingen van 1883, vergeleken met die
van 1877, doen zien dat de grootste diepte der
voorliggende stroomgeul, bedragende 13.50 M.
niet toenam, doch den oever gemiddeld 138 M.
genaderd is.
De toestand blijft evenwel nog gunstig te noemen.
Nieuwerhaven. De strandmeting gaf geen ver
andering van beteekenis aan. De toestand bleef
gunstig. Wordt vervolgd.)
Men schrpft ons uit Aardenburg:
Maandag had alhier in de openbare school de
jaarlpksohe openbare les plaats, even als verleden
jaar, des avonds gevolgd door eene gezellige bpeen-
komst in de groote zaal van het raadhuis. Een
paar, door het hoofd der school, den heer G. A.
Vorsterman Yan Oyen, met zorg gekozen tooneel-
stnkjes werden op verdienstelpke wpze opgevoerd,
terwpl de leerlingen der volkszangschool, dank zij
den onvermoeiden pver van hunnen leermeester,
den heer H. Dieho, eene alleraardigste operette
benevens een achttal zangstukjes ten beste gaven.
In de pauze had de prpsuitdeeling voor getrouw
schoolbezoek plaats. Welk een gunstigen invloed
die prpsuitdeeling op het doen verminderen van
schoolverzuim uitoefent, bleek ten volle daaruit,
dat aan 108 leerlingen een prps werd toebedeeld
en dat zich onder hen geen enkele bevond, die
gedurende een geheel jaar, meer dan vjjf school-
tpden, uitgezonderd voor ziekte, verzuimd hadden.
Tot nu genoot bp de Herv. gemeente te Vlis-
singen de oudste predikant ƒ65 meer traktement
dan de drie jongere. Het traktement der laatste
is nu ook met gelpk bedrag verhoogd, zoodat het
nu voor alle predikanten gelpkelpk ƒ1900 bedraagt.
Den 18en December zal de zangvereeniging
Tot Oefening en Uitspanning alhier hare eerste
uitvoering geven.
Het schoone werk Paradies und Peri op. 50,
van den dichtereomponist R. Schumann zal dit
maal ten gehoore gebracht worden. Wp kunnen
de keuze alleszins gelukkig noemen weinig groo
tere toonwerken toch zpn er, die in zoo hooge
mate geschikt zpn in kleinen kring gehoord en
verstaan te worden en daarbp in staat zpn den
toehoorder onafgebroken door hun inhoud te
boeien.
Met oratoriums van Mendelssohn kunnen die
van Schumann niet vergeleken wordenhet breede
en populaire van diens grootere zangwerken missen
zp in zooverre staat hierbp Mendelssohn hooger
daarentegen ademen Schumann's werken een veel
dieperen gloed en zpn veel meer poëtisch gedacht.
Schumann is door en door dichter, toondichter
zijn onderwerpen zpn alle min of meer romantisch,
in tegenstelling van die der oratoriën van Men
delssohn, Handel, Haydn, welke meest gewpde
onderwerpen behandelen. Toch gaf reeds Handel
en ook Haydn in de Jahreszeitenvoorbeelden
van wereldlpke oratoriën.
Die romantische onderwerpen trokken Schumann
het meest aan en gansch zpn dichterlpk gevoel en
zijn innigheid werden in zpne toonwerken tot in de
minste gedeelten nedergelegd. Daarom staan bp
zpn zangwerken de koren ook niet in die mate
op den voorgrond, als bp die van andere toon
dichter».
Er is geen tweede, die zóózeer als bp zich in
de dichttek8ten heeft verdiept, zich er zóo mede
heeft vereenzelvigd en ze door tonen zóo wist te
intrepeteeren. De muziek vult hier'aan wat het
woord niet in staat*is te «eggen, enzoo heeft
Schumann zpn naam meer dan eenmaal aan dien
van een groot dichter onafseheidelpk verbonden.
Denken 'we b. v. aan de muziek der Faustscinen,
bepaaldelijk het derde deel. En ook Paradies
und Peri is zulk een werk, het eerste' voor koor
en orkest, door Schumann geschreven. Tot tekst
diende het bekoorlpke gedicht Lalla Rookhvan
Th. Moore, door Plechsig vertaald, door Schumann
hier en daar verkort en op vele plaatsen uitgebreid.
Niet altpd evenwel is een dichtstuk m zijn geheel
geschikt, muzikaal geïntrepeteerd te worden. Het
biedt den componist niet slacht1" gelegenheid genoeg,
schaduw en licht op juiste wpze aan te brengen
en te verdeelende voor de muzikale uitwerking
zoo noodige contrasten ontbreken^ daardoor wel
eens. Ook hier is dit het geval. VooraDin het
derde deel heerscht een zekere monotonie, die
zelfs door het aanmerkelpk uitbreiden van den
tekst niet kon vermeden worden.
Het zwaartepunt in het werk ligt niet zoozeer in de
koren, zooals in oratoriums van andere componis
ten, doch meer in de sologezangen en, wat niet
over het hoofd mag gezien worden, in de orkest
begeleiding, die hier evenmin een „begeleiding"
in den gewonen zin van het woord is, als die der
piano in Schumann's kleinere zangwerken. Het
orkest vervult een zelfstandige partyeen goede
orkestuitvoering in dit werk kan daarom een bron
van groot muzikaal genot zpn. Wp betwpfelen
niet, of de goede bezetting_van het strpkkwartet
alhier, zal ons dat genot ten volle verschaffen.
De koren, hoewel niet de overhand hebbende, zpn
schoonhet zangkoor kan hier weder eens toonen,
wat ernstige studie en de leiding van een goeden
directeur vermogenook van de uitvoering der
sologezangen verwachten wp veel, zeer veel.
Er zpn in dit werk zooveel schoonheden in een
klein bestek samengedrongen, dat ze elkaar wel
eens in 't licht staan en daardoor soms niet genoeg
uitkomen. Afgezien daarvan, behoort Paradies
und Peri tot de schoonste toongedichten, die de
muzieklitteratuur ons aanbiedt.
De tekst verplaatst ons in de schemerende
sprookjeswereld van het Morgenland het eigen
aardige coloriet van het Oosten is in de muziek
op treffende wpze weergegeven.
Paradies und Peri staat naast de zoogenaamde
Romantische opera en is met Webers Oberon te
vergeljjken.
Met deze korte inleiding hopen wp velen een
dienst te hebben bewezen; het genot is toch
menigwert grooter, als men van te voren eenigszins
voorbereid is op hetgeen den avond der uitvoering
gehoord en genoten zal worden.
Nog een enkele mededeeling, meer de zangver
eeniging zelve betreffende, ten slotte. Aan haar
is door de familie Ceulen, als herinnering aan de
feestviering bij gelegenheid van haar vijftigjarig
bestaan, een keurig portret ten geschenke gegeven
van haren mede-oprichter en directeur, wplen
den heer W. R. Ceulen, Deze attentie werd op
hoogen prps gesteld; het portret prpkt sedert
geruime» tpd in de benedenzaal van het con
certgebouw.
Maandag werd te St. Annaland een kleine
partp land verkocht en wel 1.6285 HA., gelegen
in den calamiteuzen Suzannapolder, voor 300
per Blooisch gemet of 765 per HA. Behalve
grondlasten moet in dien polder ƒ33.10 dpk-
geschot en 5.62J erfpacht per HA. betaald worden,
Het tweede in veiling gebrachte perceel ligt in
den Heulblok in den Oudelandpolder en is 2.1770
HA. groot. Het werd gekocht voor 430 per
Blooisch gemet of f 1096 per HA. Lasten, behalve
grondlasten, 7.75 dpkgeschot en 1.52 subsidie
per HA.
Bovenstaande koopsommen moeten verhoogd
worden met 12 percent onkosten, benevens gelag
en bodeloon.
Dinsdag is ten behoeve van den polder Hoe-
dekenskerke het eerste der 3 zinkstukken, groot
1200 M2, door den aannemer C. De Wilde, te
Kattendpke, met het beste gevolg gezonken.
Vroeger had men te Zierikzee vanwege de
vorst geen gistmaar Dinsdagavond heeft men
door den mist zpn Nutslezer gemist.
Te Brouwershaven was Dinsdagmorgen een
metselaar behulpzaam bp het leidekken op het
kerkgebouw der Ned. Herv. kerk. Door de sneeuw
gleed zpn voet uit, waardoor hp, langs het dak,
door de goot en over de stelling heen tuimelde
en naar beneden viel; gelukkig dat zpn val nog
gedeeltelpk gestuit werd door een rib van de
stelling, die daardoor echter brak. De man werd
met een groot gat in het hoofd en bezeerde
ledematen naar huis vervoerd. Zpn toestand is tot
nog toe bevredigend.
Bp het opdraaien van een der lampen van
het lichttoestel op het vuurschip bp Schouwenbank,
sprong het lampglas en vloog een der stukken
heet glas in het oog van den lichtwachter v. d. B.
De man werd met een loodskotter zoo spoedig
mogelpk naar Ylissingen gebracht en onder ge
neeskundige behandeling gesteld. Er bestaat vrees
dat hp een oog zal moeten missen.
Onder een slagregen komt een heer in een
omnibus, die nagenoeg vol is. De man is druipnat
en niemand heeft lust om hem tot buurman te
hebben.
Mag ik u verzoeken een weinig plaats te
maken, zegt de binnentredende.
'tls hier geen aquarium, antwoordt een
ruwe stem.
Twee broeders te Groningen, verslaafd aan
