MIDDELBURGSCHE COURANT
18 FEUILLETON.
Mr. D. Van Eek.
BIJVOEGSEL
Vrydag 7 November 1884. N°. 264.
Middelburg 6 November.
Door storm naar de haven.
DORIS VON SPAETTGEN.
VAN DE
VAN
Een oud man, geen kiezer schrijft ons het vol
gende, dat wel de aandacht verdient
Een toeval doet mij tot u komen met het
verzoek, voor het onderstaande eene plaats in te
ruimen in uw geacht dagblad. Daags na het
bekend worden van den uitslag der verkiezing
in ons district viel mij bij het ordenen mijner
kleine bibliotheek een boekje in handen, waarin
by het openslaan mijn oog stuitte op het portret
van Mr. Haniel Van Kek, hetwelk
ik om de actualiteit, met het oog op de aanstaande
herstemming, niet wilde achterhouden,dewijl het,
als reeds meer dan vijftien jaar oud, aan vele,
vooral jeugdige kiezers onbekend zal zijn of uit
hun geheugen gewischt. Het maakt deel uit van
de ten jare 1869 verschenen Parlementaire por
tretten van de aftredende helft van de tweede
kamer der Staten-Generaal, door Sagittarius, onder
het Horatiaansche als mottoRidendo dicere ve-
rum quid vetat 1
Die portretten werden destijds om hunne juist
heid van teekening met belangstelling ontvangen.
Yooral was dit het geval ten aanzien van Van
Eek door ieder die hem slechts eenigszins op
zjjne politieke loopbaan had gevolgd. Trouwens
feiten zijn hoofdzakelijk de grondslag dier teekening.
Nu zijn er dezer dagen wel velen in het strjjd -
perk getreden voor den man, die zesendertig jaren
lang onze belangen, waar die met de algemeene
belangen bestaanbaar was, in 's lands raadzaal
behartigde, en nog in het nummer van Maandag
van dit blad werd dit gedaan in de brieven uit
de Hofstad op eene wijze, welke iederen Zeeuw,
wien het hart nog op de rechte plaats zit, schaam
rood moet hebben doen worden, maar eene
beknopte opsomming der hoofdfeiten, welke die
hooge waardering wettigen, bleef tot dusver ach
terwege.
Zou niet zoo vroeg ik mij af, zou niet menig
gemoedelijk man, die Van Eek zijne stem onthield,
met diens welgelijkend portret voor oogen, dien
Hinken Zeeuw gekozen hebben boven den man,
die, wie hij overigens zijn moge, geheel en al
vreemd is aan ons gewest En dat die feiten
talrjjk en alles afdoende zijn, moge thans de
onpartijdige Sagittarius ons doen zien.
Na in het algemeen op de zelfstandigheid van
Van Eek te hebben gewezen vraagt hij
»Maar wie is nu die kleine persoonlijkheid met
dien vermaarden leeuwenkop, met dien goedhar-
tigen blik, met die radde tong, met dien oprechten
handdruk, met dat eigenaardig spreektalent, dat
slechts teruggeeft wat er in 't gemoed omgaat en
nooit de echo is eener troebele overtuiging
En daarop laat hij volgen
„Mr. Daniel Van Eek, den 28ateu Mei 1817 te
Hontenisse, Staats-Vlaanderen, geboren (zijn vader
was aldaar predikant) en den 16iea Januari 1841
aan de Leidsche hoogeschool gepromoveerd, was
van zijne jeugd af aan met de vrijzinnige begin
selen doortrokken. De eerste jaren zjjner praktijk
bracht hij in Zeeland door, alwaar hp zich spoedig
in menig rechtsgeding als moedig, stoutmoedig
strijder onderscheidde. Hjj deed zich eveneens
door menig dagblad-opstel als vaardig publicist,
een man vooral van gezonde denkbeelden en edel
gemoed, een mens sana in corpore sano kennen.
Hjj was vol vuur voor de nieuwe orde van zaken
welke hjj in Zeeland, vooral door de oprichting
der Zeeuiusche Courant, hielp voorbereiden en van
VAK
ZESDE HOOFDSTUK.
Diep geschokt keerde John naar zijn hotel terug.
Slapen kon hij niet. Allerlei plannen en ont
werpen werden gevormd en even snel weer
verworpen. Doch ondanks de smart, welke hij
over deze ontdekking gevoelde, moest hjj bekennen
dat hjj daardoor een nog niet te berekenen macht
tegenover Jane in handen had gekregen dat de
dwaze hoogmoed dier vrouw voor deze feiten zou
moeten zwichten. De volgende dag was een
Zondag; een echt Amerikaansche Zondag, met die
akelige stilte op straat waardoor de city zulk een
heel ander aanzien heeft dan in de week. Alle
winkels, vooral die waar drank verkocht wordt,
zjjn gesloten; muziek, vrooljjk gezang, alle gedruisch
is verbodenvan comedie geen sprake. Op vele
ljjnen rijdt de spoortrein zelfs niet, evenmin als
de tram langs Broadway. En als de restauraties
na afloop der godsdienstoefening hunne lokalen
niet mochten openzetten, dan moest de vreemdeling
maar van honger omkomen.
Pierce Gilmore had heden een vrjjen dag, dat
wil zeggen hjj had verzocht vervangen te mogen
worden, daar hjj den wensch zjjner vrouw, dat hjj
John Ó'Brien zou ontmoeten, niet langer kon
zjjne woning wapperde mede de vlag, toen de
nieuwe grondwet was afgekondigd, welke eindeljjk
ook eens aan de burgerij hare wezenljjke rechten
en vrjjheden zoude schenken. Hij werd spoedig
daarna te Sluis als lid der volksvertegenwoordiging
gekozen, en vestigde zich met der woon te 's
Gravenhage om des te jjveriger de belangen van
Zeeland, welke hjj grondig kende, te kunnen be
hartigen. Hjj werd voor den hoogen raad op 21
September 1849 beëedigd. Kort bleef hjj plaats
nemen voor Sluis, daar hjj spoedig de eer genoot
door Middelburg naar de tweede kamer te worden
afgevaardigd. Gedurende de twintig jaren dat de
heer Van Eek thans in het parlement zitting heeft
en bjjkans telkens met een grooter aantal stem
men werd gekozen (den 30 October 1866 met 1328
van de 1999 en den 22 Januari 1868 met 1138
van de 1972 stemmen; alleen na de ontbinding
der kamer in 1853 moest hjj tegen Mr. Vaillant
overstemmen) deed hjj zich onafgebroken kennen
als een bekwaam, jjverig en „tgeen gedisci
plineerd,"" zooals de heer Olivier eens te recht
hem qualificeerde,maar „„eerljjk liberaal"" volks
vertegenwoordiger, die de algemeene belangen
zoowel als die van de provincie Zeeland met
onverdroten werkzaamheid trachtte te bevorderen.
Steeds is hjj getrouw gebleven (aan de vrijzinnige
beginselen en heeft, zonder aanzien van personen,
bjj iedere gelegenheid den ruiterljjken weg be
wandeld om die beginselen voor te staan. Recht
door zee,"" ziedaar zjjn leus, ziedaar zjjn wapen
bord, en menig edelman mag hem dit benjjden.
Eigene belangen en bjjzondere belangen van
vrienden en geestverwanten stonden bjj hem op
den achtergrondalleen het publiek belang, in
ruimen zin opgevat, was zjjn richtsnoer. Bjj
alle gewichtige wetsontwerpen ontmoeten wjj den
heer Van Eek sedert 1849 onder de woordvoerders
en stemmers voor de liberale beginselen, evenzeer
als bjj menig adres van antwoord op de troonrede,
bjj menige motie van orde, vooral in de drie
laatste fel bewogen jaren, toen hjj den overmoed
der regeering binnen de grenzen"" terugbracht
en nu weer onlangs met leeuwenmoed voor de
afschaffing van het dagbladzegel streed.
»Er mogen meer encyclopedische juristen, sier-
ljjker redenaars in de kamer gevonden worden
dan deze logische spreker, die noch takt, noch
ervaring, noch oorspronkeljjkheid van inzicht mist
men zal er geen vinden, die, zooals hjj, in de
praktijk aan de spits van de strijders voor de
individueele vrijheden en rechten heeft gestaan.
Ook staatkundige gevoelens staan met de ziels
gesteldheid in verband. De heer Van Eek heelt
van nature innig meegevoel met den zwakke, met
den verdrukte, met den misdadiger zeiven, vooral
zoo zjjne misdaad niet ad juris evidentium is be
wezen. Zjjn gemoed gruwt van willekeur, onrecht
of onwettigheid en zelfs van den schjjn daarvan.
Liever honderd schuldigen vrijgesproken dan éen
onschuldige veroordeeld, zegt hjj als pleiterliever
tien regeeringen bestreden dan éen schreeuwend
onrecht geduld, zegt hjj als volksvertegenwoordiger.
Zoodanige houding wekt eerbied. Dat toont, dat
er nog karakters in Nederland zjjn. Zoodra deze
afgevaardigde de innerljjke overtuiging heeft van
inbreuk op persoonljjke vrjjheid, van schending
van het brievengeheim, van verkorting van de
drukpersvrijheid, van krenking van het recht van
domicilie, van aanmatiging der politie, van
onrechtmatige vervolging van vreemdelingen, dan
snelt deze redenaar met het onverdoofde vuur
zjjner jeugd naar de tribune (gesteld, dat er in
onze kamer eene tribune ware, nog steeds een
pium votumen slingert hjj zijne catilinaria tegen
ministers, van welke richting ook, onder de leuze
fais ce que tu dois, advienne que pourra.
Vrijzinnig dus door merg en been, is hjj
als uitvloeisel daarvan natuurljjk uiterst
verdraagzaam en oprecht verdraagzaam. Er
kunnen wellicht liberalen gevonden worden, die,
wanneer men hun vraagt, waarom zjj ver
draagzaam zjjn, antwoorden met het woord
van Langendjjk: ««het komt zoo in 't rjjm te
pas."" Niet alzoo Van Eek. Hjj toonde zjjne ver
draagzaamheid door handelingen. De Katholie
ken verdedigde hjj in 1853, toen hunne rechten
werden bedreigd. Hjj bestreed het met. Portugal
weerstaan. Hjj zelf was volstrekt niet op die
ontmoeting gesteld, integendeelhjj zag er tegen op.
Mjjnheer en mevrouw Gilmore bevonden zich
in hun salon. De jonge vrouw stond in een elegant
toilet voor den spiegel en paste een keurig hoedje
op, terwjjl haar man met de handen op den rug
door de kamer liep en volstrekt niet op haar lette.
«Zie mjj nu toch eens aan, Pierce. Hoe
vindt gjj mjj zei zjj en keerde zich naar hem toe.
Hjj bleef staan, doch zag haar verstrooid, bjjna
onverschillig aan.
«Maar kjjk dan toch eens! Die hoed is van
Zop het Madisonplein en kost vjjf en twintig
dollars. Razend duur 1 niet waar Pierce Maar
hjj is het waard. Alles is beste qualiteit en weet
ge, darling, als ik een hoed opzet, die niet van
Z... is, dan zie ik er zoo weinig gedistingeerd,
zoo oud, zoo leeljjk uit. En dat wilt ge toch niet."
«Neen, dat wil ik niet Jane!" was het kalme
antwoord, terwjjl hjj zjjn wandeling voortzette;
zjj hoorde echter niet hoe hjj zuchtte, evenmin
als zjj de matte uitdrukking zjjner blauwe oogen
opmerkte.
Mevrouw Gilmore zette het hoedje af, legde het
in een doos en ging naar het venster, zeggende.
«Ik heb om drie uur een cab besteld om
naar Brooklyn te rjjden. Harriet schrjjft dat tante
mjj verlangt te zien."
«Waarom een cab? Vindt gjj het beneden
uw waardigheid om met de boot te gaan, Jane
vroeg haar echtgenoot, naar haar toe gaande.
«Hoe komt ge daar aan Pierce? Ik ga wel
gesloten tractaat over Timor, omdat het de rechten
der Protestanten niet genoeg beschermde, even als
dat met Zwitserland, omdat het den Nederland-
schen Israëlieten de rechten onthield, welke zjj in
eiken beschaafden staat genieten. Voor de afge
scheidenen was hij reeds jaren te voren met warmte
te velde getrokken, toen de regeering hun het
bouwen van kerken slechts vergunde onder zekere
vernederende voorwaardenindien daarin veran
dering is gekomen, was het door toedoen van den
heer Van Eek, gelijk hjj het was, die de collatiën
bestreed, zich de eer van de afschaffing van die
van den staat, de voortdurende vermindering der
assurantiën op de gouvernements producten en vele
andere hervormingen kan toeëigenengeljjk hjj
het ook was, die voortdurend, zelfs tegen den
liberalen minister Olivier, op indiening eener
politiewet aandrongdie als rapporteur van het
Wetboek van Strafvordering de vaststelling daar
van krachtig hielp voorbereidengeljjk hjj het
eindeljjk was, die bjj de behandeling van de wet
op den raad van state met overtuiging streed voor
de onafhankeljjke rechtsmacht in administratieve
zaken en tegen het stelsel van periodieke aftreding
der leden. Ook hier zag hjj helderder en scherp
zinniger dan zjjn regeering, dan de heer Thorbecke
zelf, die wellicht gegronde redenen kan gehad
hebben, om te beletten, dat aan het verlangen
van den heer Van Eek, om de algemeene maat
regelen van inwendig bestuur te definieëren
waarborg van administratieve orde niet werd
toegegeven.
„Men moet, als men op de handelingen van den
heer Van Eek terugziet, ook vooral niet vergeten
dat hjj het was, die het eerst van allen Nederland
verdedigd heeft tegen den Belgischen minister
Rogier betreffende de afdamming der Ooster Schelde
(zie vooral Bijblad 186566, bl. 459 en 464). De
voornaamste conservatieven betoonden zich daar
voor zelfs erkentelijk en enkelen van hen wilden,
dat de heer Van Eek zou voorstellen, dat het toen
behandelde tractaat met België zou worden ge
schorst, totdat België ons recht erkend had om
trent de Ooster-Sclielde. De heer Van Eek begreep
het groot gevaar, dat daarin was gelegen, en
poogde hen te waarschuwen, want België had ons
recht niet erkend het tractaat zou vervallen zjjn
door verstrjjking van den termjjn, en de feiteljjk-
heden zouden dan eensklaps hebben kunnen
aanvangen. Toen de heer Van Heiden Reinestein,
op den aandrang der conservatieven, toch het
voorstel deed, werd het door den heer Van Eek
metfelheid bestredenhet voorstel viel,en Nederland
behaalde daardoor onmiskenbare voordeelen. De
houding van dezen afgevaardigde in de quaostie
van de afdamming der Ooster-Schelde zou wellicht
met meer recht hem aanspraak geven op de
bekende medaille, dan den graaf Van Zuylen, die
de Scheldequaestie zoo onbarmhartig bedierf.
«In den laatsten tjjd hebben ook de koloniale
denkbeelden van den heer Van Eek zich gevormd,
of liever, beginnen zij zich te vormen. Zonder nu
juist Indische specialiteit te kunnen worden ge
noemd, of zich daarop te laten voorstaangewoon
hier naar meer ervarenen zjjner partjj te luisteren
is hjj toch door eigen onderzoek tot deze over
tuiging gekomen, dat er een breidel moet worden
gesteld aan de toenemende uitgaven in het belang
van Indië, opdat niet een tjjd geboren worde, dat
Nederland niet alleen geene bate van Indië trekt»
maar zelfs in de verplichting wordt gebracht,
Indië bjj te springen. De toekomst zou wel eens
kunnen bewjjzen, dat hjj niet geheel mistast, noch
wanneer hjj de mogeljjkheid eener vaste bjjdrage
betwist wegens de wisselvalligheid van den oogst
in Indië, noch wanneer hjj tracht aan te toonen,
dat de koffieplantaadjes iu Indië NederlandBche
domeinen zjjn, waarover Nederland naar goed
vinden mag beschikken, al worden die plantaadjes
nu juist niet door Hollandsche boeren en boerin
netjes van het Westland onderhouden. Indien de
heer Van Eek innerljjk overtuigd is, dat ook de
eischen van Indië binnen toom moeten worden
gehouden en dat op Indië de verplichting rust om
door belasting de diensten te vergelden, die Neder
land het bewjjst, waarvan de voornaamste dienst
moet zjjnopleiding tot beschaving, dan is dit
wederom zjjne roeping en zjjne taak. En al mochten
eens met de boot; maar waarom zou ik geen cab
nemen, als ik er lust in heb Op een paar
dollars komt het toch waarlijk niet aan. Vroeger
zjjt ge nooit zoo zuinig geweestEn wat heb ik
toch weinig genoegens in vergeljjking met andere
vrouwen. Bedenk dat eensIn plaats dat gjj
met mjj uitgaat, er u in verheugt, als uw
vrouw er goed uitziet en bewonderd wordt, moet
ik mjj al tjjd maar alleen amuseeren. En dan
verlangt gij nog dat ik zuinig zal zjjn. Men moet
den menschen juist zand in de oogen strooien. Ik
weet wel dat wjj niet rjjk zjjn; maar men houdt
ons hier voor welgesteld. Men denkt dat gjj een
traktement van eenige honderden dollars in de
maand hebt. "Waarom zoudt gjj de menschen dien
waan benemen en dat deedt ge als wjj ons in
eens gingen bekrimpen. Gjj zjjt hypochonder,
angstvallig gewordenGjj hebt nergens meer
pleizier in en ik geloof dat gjj, als ik stierf
«Jane, houd op, gjj breekt mjj het hart met
dergeljjke taal 1"
Hjj had zjjn armen om haar heen geslagen en
bedekte haar gelaat met kussen.
«Ja, ja gjj hebt geljjk, doe wat gjj wilt, ge
bruik zooveel geld als gjj kuntHet moet er
zjjn, daar heb ik voor te zorgen. Hoe kon ik een
oogenblik verlangen dat gij, een pairs dochter,
zuinig zoudt zjjn! Ik ben waanzinnig! Vergeef
mjj, engelachtige vrouw, en herinner mjj altjjd
aan mjjne plichten als ik die weer mocht vergeten
Zjj lachte fier. Ozjj was zich haar macht zoo
bewust. Nu scheen zjj tevreden. Zjj beantwoordde
alle liberale uurwerken wijzen op berooving van
Nederland, dan zal het bescheiden uurwerk
van den heer Van Eek, wanneer het een ander
uur aanwjjst, toch als een uitnemend nuttig
meubelstuk worden gewaardeerd, en wellicht zal
het dan ook geene reparatie behoeven."
Aan dat zoo treffend geteekend beeld, trots de
vjjftien verloopen jaren in geljjkenis niet vermin
derd, wil ik niets toevoegen. Met éene vraag
slechts wensch ik te eind gen:
Zoudt gjj, kiezers, die nog wankelt in uwe
keuze, een man als Van Eek thans willen uit-
stooten, een man van wiens onvermoeid streven
en werken vooral gjj thans de rijpe vruchten ge
nieten moogt, een man, voor wien ik uwe va
deren zoo dikwjjls vol geestdrift zag ter stembus
snellen met de overtuiging in het gemoed dat
zjjne eerlijkheid, onpartjjdigheid, verdraagzaamheid
en niet het minst zjjne harteljjke belangstelling
in het gewest zijner geboorte zelden geëvenaard,
nooit oertroffen werden?
Zou dat eerljjk, zou dat dankbaar, voor u
zeker mag ik er bijvoegen, zou dat christelijk zjjn
Overweegt dit kalm en ernstig en beantwoordt
die vraag in gemoede alvorens gjj andermaal ter
stembus opgaat.
Slechts in onze tweede editie konden wjj giste
ren den uitslag der verkiezingen voor leden der
Eerste Kamer in onderstaande provinciën opnemen.
"Wjj herhalen dien daarom nog
Koorit-Brabant. Herkozen werden de afge
treden leden, de heeren mr J. B. Hengst, mr
P. J. A. Sraitz, jhr mr J. B. A. M. Verhejjen,
mr J. G. De Brujjn en J. T. Smits van Ojjen.
Crelderland. Herkozen werden de afgetreden
leden, de heeren mr J. Thooft, jhr H. A. D. Coenen, L
G. A. graaf Van Limburg Stirurn en mr W. A. A. J.
baron Schimmelpenninck van der Ojje. In plaats
van den heer C. J R. Nobel werd gekozen baron
Van Pallandt van Keppel.
fiSi-eiite. In plaats van den heer mr H. J,
Carsten is gekozen de heer mr Van Lier, met 18
stemmen.
De eerste kamer is gebleven zooals zjj was
alleen is het liberale element door het heengaan
van den heer Teding van Berkhout, die viel omdat
hjj indertijd weigerde tegen het kanaal van den
minister Klerck te stemmen, en de keuze van den
heer Tak van Poortvliet versterkt. In dat college
toch zal genoemde heer geen verzwakkenden
invloed kunnen uitoefenen.
De val van den heer Carsten in Drente is een
gevolg van zjjn tegenstand tegen de sluis op de
Drentsche vaart.
Gelderland verkoos baron Van Pallandt van
Keppel, omdat de heer Nobel niet meer in aan
merking wenschte te komen.
Vlissingen, 6 Nov. Het stoomschip Stad
Nieuport, dat voor 27 dagen van de werf der
koninkijjke maatschappij De Schelde alhier te
water is geloopen, deed gisteren zjjn officieele proef
vaart. Deze had met uitstekend gevolg plaats.
Het vaartuig liep met eene gemiddelde snelheid
van 10.54 knots, terwjjl door de machine 450
indicateurpaardekrachten werden ontwikkeld,
en 86 slagen der schroef per minuut werden
geconstateerd. De proeftocht werd op de reede
gehouden van hier tot Terneuzen, terwjjl in
laatstgenoemde plaats de heeren S. Meinesz,
directeur der handelsvereening Nieuport, waarvoor
de boot is vervaardigd, en de heer P. J. De Swarte,
aannemer te Nieuport, werden ontscheept. Het
schip keerde daarop naar Vlissingen terug en aan
vaardde heden morgen de eerste reis naar Nieuport.
Bjj aankomst aldaar zullen eenige feesteljjkheden
plaats vinden. Deze boot toch zal de eerste van
deze grootte zjjn welke in de haven dier stad binnen
komt en die aan de reederjj toebehoort welke
aldaar in dit jaar is opgericht. De bestemming
is om van daar een geregelden handel in steen
kolen met New-Castle te openen.
Het schip heeft eene lengte van 156, eene wjjdte
van 25'6, een holte van 11'6 Eng. voet, een
draagvermogen van 500 ton. Het is (gebouwd
volgens Lloyd A1 100.
den kus van haar man, streek zjjn haar naar
achteren en zei met een betooverenden lach.
«Gij zjjt een goede vent, Pierce. Als gij mjj
zoo uw liefde toont ben ik volmaakt gelukkig en
tevreden; dan vergeet ik dat ik in een anderen
stand geboren en groot gebracht ben, dat ik recht
heb op een heel andere maatschappelijke positie."
«Dat moet gjj ook Jane. Het zal steeds mjjn
levensdoel zjjn u dat te doen vergetenant
woordde Gilmore en zag haar lang in de mooie,
fluweelige, zwarte oogen.
«Maar vertel mjj nu nog eens wat van John
O'BrienGjj vindt dus dat zjjn bezoek u wan
trouwen inboezemt, dat hjj er iets mee op het
oog heeft."
«Ja, daarvan ben ik overtuigd. Ohij ia
zoo slim, die O'Brienmaar mjj heeft hjj niet
beet. Ik heb er schik in om zijne handige
wendingen en slimme streken te bestudeeren, om
hem daarna uit te lachen. Ik waarschuw u
Wees gevat en laat u vooral niet in de kaart kjjken."
Wederom ontglipte er een zucht aan zjjn borst.
«Want ik zweer u," vervolgde zjj «dat hjj er als een
roofvogel op loert om ons van onze zwakke zjjde
aan te tasten."
«Denkt gjj dat? Ik geloof toch dat gjj hem
wat al te hard beoordeelt Janezei hjj aarzelend
met een eenigszins bevende stem, terwjjl hjj
weemoedig uit het raam keek. «Ik ken John
al zoo lang, als ik denken kan, als de edelste,
onbaatzuchtigste mensch ter wereld. Laat ons
toch openhartig zjjnWat kan hjj in het ergste
