264
I.27e Jaargan
V rijdag
7 November.
Middelburg 6 November.
Tak redivivus.
Kerknieuws.
Rechtszaken»
Gemengde Berichten.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentiën* 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.; van 1 -7 regels f 1,M
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL
O
ELBllRG
COURANT.
Agenten zijn te Viissingen: P. G. De Veij Mestdagh en Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. Van der Peijl, te Zierikzee: A. C. De Moou,te TholenW. A. Van Nieuwenhuijzen, en te Ter Neuzen A. Van der Peul Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones opvolger.
De verkiezing van den heer Tak van Poort
vliet tot lid der eerste kamer is eene gewichtige
gebeurtenis in ons staatkundig leven.
Het baat weinig, zich te zeggen, gelijk
goedgeloofsche en weinig doordenkende lieden
niet zullen nalaten te doen, dat onze senaat
is een lichaam, van den politieken partijstrijd
verwijderd dat de eigenschappen, door welke
de heer Tak voor vele zijner partijgenooten
een steen des aanstoots geworden is, in de
eerste kamer geen gelegenheid hebben zich
in haar volle kracht en aanstootelijkheid te
vertoonen dat hij daar, aan den personenstrijd
onttrokken en niettemin in de gelegenheid om
het gewicht zijner persoonlijke talenten ten
beste van het vaderland in de weegschaal te
werpen, juist op zijne plaats is. Men moge zich
dit alles wijsmaken de waarheid is dat Tak's
herkiezing, den dag nadat de kiezers hem
zijne plaats in de tweede kamer ontnomen
hebben, de daad van deze laafsten, zooveel
als mogelijk is, ongedaan bedoelt te maken.
Want de niet-herkiezing van den heer Tak
te Amsterdam is geen daad van het oogenblik,
geen uitvloeisel van den volkswaan van éen
dag geweestzij was de vrucht, de bekroning
van een stapel, sedert jaren opeengehoopte
redenen tot ontstemming en misnoegen. Voor
jaren al, heeft men den storm zien aankomen.
De heer Tak is achtereenvolgens verzocht,
vermaand, gewaarschuwd bedreigd. Toen
ten laatste de bedreiging tot eene daad is
overgegaan, was dit zoo weinig onverwacht,
dat op de jongste vergadering van Burgerplicht
een der sprekers naar waarheid kon getuigen:
indien na alles wat gebeurd is, deze kiesver-
eeniging Tak nog weder candidaat stelt, dan
bestaat er reden om aan het gezond verstand
barer leden te wanhopen.
Geringschatting van Tak's persoonlijkheid
valt allerminst bij ons te veronderstellen. Wij
hebben zijne staatkundige loopbaan zien aan
vangen met bijzondere sympathiehaar ge
volgd met waardeering, dikwijls met bewonde
ring, soms inet ongerustheid, maar altijd met
belangstelling. Verre van te gelooven dat
indien hij, naar den maatstaf der politiek,
niet altijd precies past op de plaats waar hij
geroepen wordt, zulks te wijten zou zijn aan
eenige oorzaak van persoonlijke inférioriteit,
Willen wij veeleer aannemen, dat hij te
groot en te vierkant van figuur is om
ln het Procrustes-bed der Nederlandsche
politiek te passen. Maar dat hij er niet in
slaagt, zich daarin naar behooren eene ligplaats
te bereiden, is eene waarheid die sedert lang
gebleken is. In den tijd toen het kiesdistrict
Middelburg de eer had Tak af te vaardigen,
sprong hij reeds telkens uit het partij-verband
en slaagde er in, met Kappeijne en enkele
anderen, den ouden Thorbecke het leven moei
lijk te maken. Het heette toen, men ver-
ontsehuldige de gemeenzaamheid der spreek
wijze het geldt hier een publiek man en
hetgeen wij verhalen is meer dan eens in 't
publiek gezegd, het heette toen Tak is
jong, Tak is over 't paard getild; met de
jaren zal hij wel inzicht krijgen in hetgeen de
eischen der praktijk van ieder politiek man
vorderen. Maar de heer Tak is ouder geworden
bij is, van een ongehoorzaam recruut, een
divisie-generaal geworden, die op eigen gele
genheid met zijn troep manoeuvreert en het
fpger tot machteloosheid doemt. Wat voor tien
jaren reeds aan vele Middelburgsche liberalen
den gang voor Tak naar de stembus moeilijk
maaktewat anderen geheel daarvan deed
wegblijven, heeft thans de Amsterdamsche
liberalen genoodzaakt hem te laten vallen,
ondanks alle redenen van erkentelijkheid en
waardeering, die hen, niet minder dan de
Zeeuwen in 1874, aan hun vertegenwoordiger
honden.
En nu, in dezen stand der zaken, bieden de
provinciale vertegenwoordigers van Noord-
Holland, onmiddellijk nadat den heer Tak zijn
zetel in de staten-generaal door de Amster
damsche kiezers ontnomen is, hem dien weder
aan. Kan men nog zeggen, dat deze handeling
politieke beteekenis mist, dat zij slechts de
bedoeling verraadt om de retraiteden heer
Tak tegen zijn zin opgedrongen, in alle opzich
ten tot eene retraite honorable te maken Wie
aldus oordeelt, is willens blind voor de logica
der feiten.
Men kan ons tegenwerpen dat de heer Tak,
onverschillig of hij in de eerste kamer gekozen
was, de politieke mackinatiën, waarvan men hem
beschuldigt en waartoe men hem het tooneel
der tweede kamer heeft ontzegd, achter de
schermen had kunnen voortzetten. Volkomen
waarmaar daaraan had, in dat geval, de
sanctie ontbroken, door de kiesgerechtigden tot
de samenstelling van een der beide takken
van de wetgevende macht thans er aan gegeven.
In de eerste kamer verschijnt Tak mei het
prestige van een onschuldig veroordeelde, die,
door den hoogeren rechter vrijgesproken, aan
den krans zijner verdiensten de kroon van het
martelaarschap heeft toegevoegd.
Deze overweging brengt ons tot een anderen
karaktertrek van deze verkiezing.
Men weet dat de heer Tak, te Amsterdam
door Burgerplicht losgelaten, door De Grondwet
candidaat is gesteld. De Grondwet nu bevat
het oude, deftige, meest gefortuneerde deel der
Amsterdamsche liberalen, Burgerplicht de libe
rale burgerij. Mannen als Quack, N. G.
Pierson, Tegelberg, B. Heldring. J. Boissevain,
hebben in De Grondwet openlijk voor Tak
partij gekozen en zijne candidatuur staande
gehouden, niettegenstaande hij door Burgerplicht
reeds uitgestooten en zijne herkiezing, na alles
wat voorgevallen was, als eene onmogelijkheid
te beschouwen was.
Deze opinie nu, deze hardnekkigheid in het
vasthouden eener eenmaal opgevatte persoon-
1 ij k e voorkeur, want van beginsel-strijd,
dit vergete men niet, is hier geen sprake,
heeft weerklank gevonden in de vergadering
der staten van Noord-Holland, en zij teekent
den toestand. Het is alsof de staten de tra-
ditiën der oude regentenfamiliën, der oligarchen
onzer republiek hebben willen voortzetten
alsof zij tot de burgerij willen zeggenGij
wilt Tak niet hebben Welnu, dan leggen
wij hem u op.
Men zegge niet dat wij, aldus redeneerende^
de vrijheid der kiesgerechtigden voor de eerste
kamer verkorten of aan banden leggen. Tak's
verkiezing is eene opzienbarende, eene éclatante
daadzij is dat niet door onze schuld maar
het is ons recht en onze plicht hare beteekenis
in het licht te stellen. Had men, na twee,
drie jaren, of bij eene voorkomende vacature,
Tak in de eerBte kamer gekozen, men had de
zaak onopgemerkt, of als een gewone openbaring
der liberale beginselen, in een kring waar
deze het sterkst zijn vertegenwoordigd, kunnen
voorbijgaan. Nu de verkiezing onder zulke
buitengewone omstandigheden heeft plaats ge
had;. nu een ander kamerlid er zijne plaats
voor heeft moeten ruimennu blijkens de
stemmingcijfers (31 tegen 35) de scherpe
strijd, sedert lang onder het publiek gevoerd^
in de staten-vergadering is overgebracht, nu
kunnen wij niet anders dan haar als eene
nolitieke gebeurtenis van beteekenis, en wel
van ongunstige beteekenis, beschouwen.
Wij zijn op het punt deze korte beschou
wingen met eene naïviteit te besluiten. Toch
willen wij haar niet achterwege houden. Het
middel om aan deze verkiezing haar schadelijk
karakter te ontnemen, ligt in de hand van den
heer Tak. Wanneer hij besluiten kon zich
van verdere deelneming aan de praetische
politiek een tijdlang standvastiglijk te ont
trekken, eene poos den hem aangeboden zetel
in de eerste kamer onbezet te laten, en daarna
zich te bepalen tot het uitbrengen van die hoog
gewaardeerde wetenschappelijke adviezen, waar
toe zijne speciale kennis op menig gebied hem
in staat stelt, zijne politieke persoonlijkheid
zou er door winnen en 's lands belang er door
gebaat worden. Het is, wij erkennen het, naïef
zoo iets te hopen of te gelooven dat zoo iets
mogelijk ismaar het is, naar onze overtuiging,
de eenige manier waarop de heer Tak het
lidmaatschap der eerste kamer aanvaarden kan,
zonder zich voor de toekomst een onmogelijk
man te maken. Dit laatste zouden wij, om
der wille van ons vaderland, wenschen dat niet
geschiedde. Het land heeft geen mannen als
Tak van Poortvliet voor het missen.
Ook het Middelburgsche publiek zal spoedig
kunnen oordeelen over het veel besproken stuk
van Etn. Augier: Les lionnes pauvres. Donder-
dpg e-., BS Nov., zal bjj de tweede voorstelling, in
dit seizoen te geven door de afdeeling Rotterdam
van het Ned. tooneelSeraphine worden opgevoerd.
Wij meenen dat bet bestuur der vereeniging
t. b. v. g. v. o. k. daarmee eene gelukkige keuze
deed. Afgescheiden van het verschillend oordeel
over het stuk zelf is men het algemeen eens dat
het op uitstekende wijze wordt gespeeld.
En dit kan ook niet andersde hoofdrollen
toch zijn in handen van de dames Beersmans,
Jeanne De Groot, FaassenVan Yelsen en de
heeren D. en J. Haspels en Jan C. De Vos.
Zooals wij gisteren in onze tweede editie nog
meedeelden is tot advocaat-generaal bij den boogen
raad der Nederlanden benoemd mr A. F. L. Gre
gory, thans advocaat-generaal bij het gerechtshof
te 's Gravenhage.
Herbenoemd tot burgemeester van Driewegen,
Nisse en Ovezande D. Mulder, secr. van Driewegen
en Nisse van Noordwelle, Renesse en Serooskerke
(Schouwen) J. Hoogenboom Bz. en van Wemel-
dinge P. Dekker Jz.
De internationale conferentie over de drijvende
drankwinkels, die te 's Gravenhage zou gehouden
worden, is uitgesteld, omdat de Duitscbe regeering
uitstel verzocht heeft totdat het verschil omtrent
de Diedrich eerst geschikt was, hetgeen wel niet
vóór het voorjaar het geval zal zijn.
Het geldt nl. eene quaestie tusschen Duitsche
en Engelsohe visschers. De laatsten zouden netten
van de Diedricli gestolen hebben, en de Duitscbe
regeering wil de Engelscke eerst in de gelegenheid
stellen hare onderdanen daarvoor te vervolgen.
Het gisterenavond opgemaakte viertal voor
predikant bjj de Ned. Herv. gemeente te Middel
burg, ter voorziening in de vacature-Abresch,
bestaat uit de heeren: G. W. A. De Veer, te
St. LaurensH. Van Griethuizen, te Burgwerd
B. Ten Kate te Eibergen en P. J. Moeton te
Jutrjjp en Hommerts.
Respectievelijk verkregen die heeren 55, 46, 45
en 44 stemmen.
Door het kiescollege te Zierikzee is, ter
vervulling der vacature ontstaan door het vertrek
van den heer Bax naar Zaandam, een zestal op
gemaakt, bestaande uit de heeren: G. J. Paré te
Haastrecht, M. Rutgers van der Loeft' te Amelo,
L Helder te Wjjnaldum, L. Slotemaker te Kedi-
chem, L. W. Van Hoogstraaten te Edam en L.
G. Roijaards te Oosterwjjk.
De drie eerstgenoemde zijn vervolgens op het
drietal geplaatst en daaruit is terstond beroepen
de heer G. J. Paré te Haastrecht met 41 van
de 56 stemmen.
Voor
het gerechtshof te 's Gravenhage werd
Woensdag bepleit een appèl van een vonnis, door
de rechtbank te Zierikzee gewezen. Een tusschen
partijen bestaande pacht werd ontbonden, en bij
die gelegenheid kwam eene schikking tot stand,
waarbij o. a werd bepaald dat de nu app. den
geïnt., den pachter, vergoeding zoude geven voor
hetgeen hij aan den grond had ten koste gelegd,
waarvan hij, ten gevolge van de ontbinding der
overeenkomst, niet zoude genieten. Maar hoe
moest die bepaling worden uitgelegd Was ge
ïntimeerde verschuldigd eene som van ruim 6000,
die eene goede uitkomst van den oogst, naar
't oordeel van deskundigen, kon opleveren, of was
hij slechts verschuldigd ruim 2000, zjjnde hetgeen
de pachter in den grond had zitten De appellant
meende slechts het laatste cijfer schuldig te zijn,
want viel de oogst slecht uit, dan zoude de geint.
een voordeel genieten ten koste van app., waarop
hjj geen aanspraak had.
Over dit geschil liep echter het bedoelde appèl
niethet stond er echter mede in verband. Want
toen de nu appellant van zijn rechten als verhuurder,
die hjj zich bij de schikking had gereserveerd,
gebruik maakte door, ter verzekering der aan hem
verschuldigde pachtpenningen, arrest onder derden
te leggen en bjj betaling daarvan niet van waarde
verklaring van het arrest voor de rechtbank te
Zierikzee vorderde - voerde de pachter, nu ge
ïntimeerde, hem tegemoet dat hij niets verschuldigd
was, vermits hjj krachtens de schikking ruim ƒ6000
van den verpachter (nu appellant) te vorderen
had, en concludeerde hij tot ontzegging van den
eisch.
App. verminderde toen zijn eisch met 2000
nl. hetgeen hjj naar zjjne uitlegging krachtens de
schikking verschuldigd was, en de aldus verminderde
vordering werd door de rechtbank toegewezen.
Hiervan kwam de pachter in appèl voor het hof
te 's Gravenhage. En terwijl nu dit appèl hangende
was, stelde hjj op zijn beurt mede voor de recht
bank te Zierikzee een vordering in tegen zjjne
tegenpartij, waarbjj hjj op grond der schikking
de betaling eischte der ruim ƒ6000. Het onder
werp van dien eisch kwam dus overeen met zjjne
verdediging gevoerd in de zaak, waarover reeds
het hooger beroep aanhangig was. En dit gaf den
nu appellant, verpachter, aanleiding om voor te
stellen de exeptie van verknochtheid, op grond
waarvan hjj de verwijzing der zaak vroeg naar
het gerechtshof te 's Gravenhage.
De rechtbank was wel met den appellant van
oordeel, dat tusschen de beide zaken verknochtheid
bestond die eene verwjjzing zoude wettigen
doch zij sprak die niet uit, overwegende dat de
rechtbank niet de bevoegdheid had de zaak te
verwjjzen naar een hooger rechtscollege; op die
wjjze toch zoude aan een der litigeerende partijen
eene instantie worden ontnomen.
Van dit vonnis appèl en daarover liepen de giste
ren gehouden pleidooien.
Advocaat mr. A. M. Van Stipriaan Luïscius, voor
den app. optredende, bestreed de motieven van het
vonnis, o. a. op grond van de algemeene bewoor
dingen van art. 158 wetb. van burg, rechtsvorda
Wel is waar zou door de verwijzing de geïnt. de
eerste instantie verliezen, maar hjj had dit zichzelf
te wijten. Waarom heeft geïnt. niet reeds zjjn
eisch ingesteld ter gelegenheid van de behandeling
van het eerste geding? Hjj wachtte daarmede
zonder reden, maar den app. kan daardoor zjjne
overigens gegronde exceptie niet ontnomen worden.
Deze grieven werden bestreden door mr. W. Ai
Van Hoek, advocaat te Middelburg. N.R. Crt.)
De voorgenomen zangvereeniging is te Borsselë
tot stand gekomen. Woensdagavond werd zij door
21 belangstellenden geconstitueerd. In de toen
gehouden vergadering kozen de leden een bestuur
maakten zij een reglement en werden bereids
eenige oefeningen gehouden.
De telephonische verbinding van Stavenisse
met de rijkstelegraaf (kantoor van aansluiting
Sint Maartensdjjk) zal waarscbijnljjk deze week in
gereedheid komen, zoodat men kan verwachten,
dat binnen korten tjjd deze draad voor het publiek
zal opengesteld worden, wat in dezen tjjd, met
het oog op den handel, voor Stavenisse van groot
belang is, daar deze plaats ongeveer anderhalf
uur van bet naaste rjjkstelegraafkantoor verwjj-
derd is.
In de aanstaande week zal er onder den
naam De Noord-Bevelander, een wekeljjksch
nieuws- en advertentieblad verschjjnen, uit te
geven door de heeren W. Hage en c° te Wissekerke.
Door een paar jachtliefhebbers te Hulst zijn
in dit voorjaar in de bosschen aan en bjj jW
