MoflMa en Herpinnen li Zeeland.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Marine en Leger,
Kechtszaken.
Gemengde Berichten.
Burgerlijke stand.
plaats. Die lamp sprong plotseling uit elkaar
met het noodlottig gevolg dat de petroleum vlam
vatte en het schip in brand vloog. Alle pogingen
om do vlammen te stuiten waren vruchteloosde
booten werden daarop uitgezet.
Benoemd tot onderwijzer te Noordwelle de
heer J. P. Hollestelle, thans te Nieuwe Tonge.
Vrjjdag hield de onderwijzersvereniging in
het eiland Tholen te Scherpenisse hare laatste
vergadering in dit jaar. De voorzitter, de heer
L. Van Langeraad van St. Maartensdjjk, leidde
haar en heette den heer L. Van Rooijen, hoofd der
school te Poortvliet, die voor de eerste maal aan
wezig was, welkom. Na het afdoen der huishoudelijke
werkzaamheden leidde de heer Slager van St.
Annaland het eerste punt op de agenda in Ligt
het op den weg der vereeniging Tholen mei een of
anderen uitgever in overleg te treden omtrent de
uitgave van een sclioollcaart van het eiland Tholen
De heer Crucq van Stavenisse leidde bet tweede
punt inMoet de studie van de geschiedenis voor
den onderwijzer niet een wijziging ondergaan Beide
punten gaven tot vrij uitvoerige bespreking aan
leiding. De heer L. K. Van Dijk van Tholen verklaarde
zich bereid eene kaart van het eiland te ontwerpen
die aan de gestelde eischen zou voldoen. Van
deze zou daarna voor elk der zeven scholen in 't
eiland een exemplaar nageteekend worden. Nadat
de secretaris, de heer H»jj boer van Scherpenisse, die
aan de beurt van aftreding was, bij acclamatie was
herkozen, sloot de voorzitter deze door 16 leden
bijgewoonde vergadering.
Benoemd tot onderwijzeres te Melissant mej.
M. Klein van Oostburg.
Er bestaan thans in ons land 415 scholen
met den bijbel met 67,744 leerlingen.
Bij de chr. ger. gemeente te Nieuwdorp werd
de heer W. Schoek uit Kampen Zondag voormid
dag als predikant bevestigd door den heer C.
Steketee, predikant te Veere, naar aanleiding van
Josua 1 vcraen 5 laatste ged. 6 en 7. Des namid
dags hield de nieuwe leeraar zijne intreerede met
Col. 1 vs. 25.
Telkenmale was een talrijk gehoor tegenwoordig.
De soldaat B. L. De Br. van het 2® bataljon
3' regiment infanterie te Middelburg is, tengevolge
van dronkenschap en voortdurend slecht gedrag,
gisteren uit de gelederen weggezonden.
Den kapitein P. Vinkhuizen, die uit
Oost Indië is teruggekeerd, zijn 2 maanden
verlof verleend. Na expiratie hiervan wordt be
doelde kapitein ingedeeld bij het 3® regiment
infanterie, en zal, bij aankomst hjj dat korps, het
bevel op zich nemen over de 3e compagnie 4*
bataljon te Vlissingen.
M. A. P., een zestienjarige deugniet uit Zie-
rikzee, is op last der rechtbank aldaar gevangen
genomen en overgebracht naar het huis van arrest
te Zierikzee, verdacht van eenige kleine diefstallen
en van bedelarij.
Te Borssele werd Zaterdag tot 's avonds laat
gewerkt aan de ontscheping der kisten patronen
enz. uit het, aan den zeedjjk te Borssele, gestrande
Fransche scheepje Liberté, op zijn reis van Cherbourg
naar Antwerpen.
Wegens sterken stroom ter plaatse der stranding
en de positie van den kotter geschiedde het transport
per as naar de haven, waar een lichter de ammu
nitie innam.
Daar het werk niet afliep werd het uitgesteld
tot Maandag morgen.
Sedert 24 October zijn te Tholen weder 3
gevallen van besmettelijke keelziekte Diphtheritis
een met doodelijken afloop, geconstateerd. Ook
bevonden er zich 2 gevallen van typhus.
Aan de beide kanaalhoofden te Terneuzen
zijn jjzeren palen geplaatst, die weldra van lan
tarens zullen worden voorzien. Daardoor zal de
noordeljjke ingang van het kanaal voldoende
worden verlicht, en in een werkelijk bestaande
behoefte worden voorzien. Tot heden was slechts
de westelijke havendijk verlicht door een lantaren,
die op vrjj grooten afstand staat van de punt van
den dijk. Daardoor was de ingang bp den toch
al niet breeden kanaalmond bezwaarlijk, vooral
als de westelijke stormen voor de schepen groot
gevaar opleveren van op den oostelijke dijk te
loopen.
Toen Justus van Maurik Woensdag in t Nut
te Utrecht las, werd hij, juist bp de meest aan
doenlijke passage van Truitje de Naaister, gestoord
door het met geweld afratelen van een wekker,
welke daar met andere voorwerpen stond, om te
dienen als belooning voor eenige personen, die
wegens langdurigen dienst of het redden van
drenkelingen zich verdienstelijk hadden gemaakt.
Voor zulke stoornissen schjjnt men vooral in
Utrecht te moeten wezen. Men herinnert zich
wellicht nog wat N. onlangs in ons blad van daar
schreef over het slaan van een klok, telkens
onder een stichteljjk woord.
Minder aangenaam gezelschap had een karre-
roerder te Tilburg kunnen krijgen. Op weg naar
Breda vroeg iemand om een plaatsje op zjjn kar, wat
de man toestond, maar juist toen de landlooper
op de kar wilde klimmen, sprong er een knoop
van zijn jas, waardoor een revolver en een dolk
zichtbaar werden. De karrevoerder pakte den
vreemdeling bp den kraag en gaf hem eene dracht
slagen, zoodat de verdachte van den wagen rolde
en in het zand terecht kwam.
De manschappen der Nisero betuigen aan
de Nederlandsche natie hun dank voor de mild
dadige bpdragen voor het ondersteuningsfonds voor
hunne familiën, gedurende hunne gevangenschap
op Sumatra.
Onder Tilburg is een boerenhofstede met
schuur, stal en huis afgebrand.
Te 's Gravenhage heeft zich een effecten
handelaar en kassier, S. genaamd, uit de voeten
gemaakt. Als naar gewoonte doen allerlei overdre
ven geruchten de ronde. Toch is de zaak reeds erg
genoeg en zpn er genoeg, voornamelijk kleine
burgers, die aan den defaillant te kort komen.
Het totale bedrag van het deficit kan gerust op
tachtig duizend gulden geschat worden. Ons is
o. a. bekend, dat een burgerman, die een spaar
duitje wilde beleggen, dit bij S. deponeerde om
er een „pampiertje" voor te koopen. Een paar
dagen later zou dit papiertje disponibel zpn, maar
ziet, toen de rechthebbende zich op het kantoor
vervoegde, onving hij de mededeeling dat „meneer"
zich des ochtends verwijderd" had, zelfs den
lessenaar van den klerk had opengebroken en het
daarin aanwezige geld had medegenomen. Een ander
ingezetene moest op den dag dat S. zoek was een
bedrag van 12,000 van hem ontvangen, doch
moest zich tevreden stellen met het bericht, dat
de patroon was afgereisd zonder zjjn adres achter
te laten. D
Twee onderwijzers spraken over hunne pri
vaatlessen. 't Is in 't begin van de maand, welk»
omstandigheid den eenen de vraag in den mond
geeft„hebt gij het geld uwer lessen reeds ont
vangen Helaas nog niet", was het ant
woord, maar wat moet ik doen, ik kan de vaders
toch niet manen". »Maar waarom doet ge niet
als ik Als het de eerste is van de maand en
mijne leerlingen het geld vergeten hebben mede
te brengen, dan laat ik hen eenvoudig de volgende
volzinnen in bet Fransch vertalen. 1. De maand
is teneinde. 2. Ik heb geen geld. 3. Hebt gij geld,
ik heb het noodig. 4. Waarom hebt gij het geld
niet meegebracht 5. Heeft uw vader u het geld
niet ter hand gesteld 6. De onderwijzer heeft
mij gevraagd of ik het geld meegebracht heb,
enz. Dit, amice, is een probaat middel. Bij de
volgende les ontvang ik mijn salaris.
Het schijnt overal de opmerkzaamheid te heb
ben getrokken, dat de prijzen van het brood geen
gelijken tred houden met de prijzen van het graan.
Zoo hebben de bakkers te Parijs hoegenaamd geen
neiging getoond om de broodprijzen wat lager te
stellen. Het gemeentebestuur heeft zich de zaak
aangetrokken en de bakkers eraan herinnerd, dat
het recht heeft om den prijs van het brood wet
telijk vast te stellen, een recht waarvan het in de
laatste jaren wel geen gebruik maakte, maar
dat toch bestoudeen tijd van beraad werd tot
den 6e* November gegeven, alvorens het gemeente
bestuur maatregelen zou nemen. In een druk
bezochte vergadering van broodbakkers Parijs
telt er 1740 en 1279 kwamen op werd de
toestand besproken. Er waren oogenblikken van
ontzettend rumoer en geschreeuw, maar na breed
voerige discussies werd besloten gedeelteljjk aan
de geopperde bezwaren tegemoet te komen door
üen prjjs iets lager te stellen en een maximumprps
van het brood eerste qualiteit te bepalen. Deze
voorstellen werden met 1149 tegen 130 stemmen
aangenomen. De vergadering ging daarna kalm
uiteen.
Zaterdagavond ontstond in een schouwburg
te Glasgow tijdens de voorstelling een paniek door
het geroep van brand. Het publiek stormde naar
de uitgangen, niettegenstaande eenige toehoorders
den panischen schrik trachtten te bezweren door te
roepen, dat er hoegenaamd geen gevaar was, maar
het mocht niet baten. Niet minder dan veertien
personen werden doodgedrukt of vertrapt. De
politie arresteerde een individu, dat te voren uit
de zaal verwpderd is moeten worden en die
waarschijnlijk de oorzaak van het ongeval was.
De schouwburg, waar de ramp plaats had, werd
voor het meerendeel door werklieden uit Glasgow
bezocht.
Te Meran, in den gevel van het hötel, de
graaf van Meran, is door de Oostenrpksche tou-
ristenclub een gedenkteeken geplaatst ter eere van
den grooten Tyroler held Andreas Hofer. Het ge
denkteeken bestaat uit een marmeren buste van
den vrijheidsheld beschermd door een.Tyroolschen
adelaarhet onderschrift luidt„Ter herinnering
aan den vaderlandschen held Andreas Hofer, die
in dit huis den 28 Januari 1810 als gevangene
van generaal Hüard verhoord werd. De afdeeling
Meran van de Oostenrijksche touristenelub."
Het glanspunt van de feesten, die bij deze
gelegenheid plaats hadden, was een optocht, zoo
als men die alleen in Duitschland schijnt te
kunnen inrichten. In bonte rij volgden forsche
jagers in hun bont nationaal costuum, mannen
te paard met banieren en vaandels in de hand,
vrouwen en meisjes in hun schilderachtige klee
derdrachten, bont met vlaggen en groen versierde
teestwagens en dat alles afgewisseld door tal
van muziekkorpsen. Heel vooraan in den stoet
bevond zich een praalwagen, waarin een wit-
gebaard veteraan van den landstorm den Tyroler
standaard liet wapperen. Aan den voet van
het geliefde vaandel zat een 97-jarig strijdmak
ker van den held, aan wiens zijde twee jeugdige
deernen in de veelkleurige kleederdracht van het
land de wapenschilden droegen van Meran en
Innsbruck.
Mede was in den stoet een oud kanon, dat de
Tyrolers in 1809 op generaal Rüska buitmaakten
en niet het minste trok de aandacht het geheel
doorschoten vaandel van Hofer en de niet minder
beroemde vlag van Spinges, waar van het ganiohe
opschrift niets meer leesbaar is gebleven, dan het
beteekenisvolle cjjfer »97" (1797). Een bijna
eindelooze rij van schutters uit den ganschen om
trek in de meest schilderachtige verscheidenheid
van nationaal jcostuum besloten den stoet. Aan
grijpend schoon en indrukwekkend moet vooral
het «ogenblik geweest zijn, toen door de aanwe
zige liedertafels het beroemde Andreas-Hofer-lied
werd aangeheven.
Bjjna gelijktijdig werd nog een tweede gedenk
teeken ter eere van denzelfden held aangebracht.
In een gevel van een huis in het dorp werd een
marmeren plaat bevestigd met het opschrift
„In den nacht van den 29® Januari 1810 werd
Andreas Hofer, de held van Tyrol, voor zijn vertrek
naar Mantua in dit huis gevangen gehouden.
Deze gedenksteen is eene hulde van Anna Ran-
nacher."
lionilen. Volgens de Times seinde dekhe-
dive, dat Khartoum gevallen en Gordon gevangen
genomen is. Deze officieele tijding bevestigt
dus hetgeen wij in ons Buitenlandsch overzicht
meldden. Daarentegen wordt uit Dongola gemeld
dat Khartoum wel ingesloten, doch nog niet is
overgegeven.
Brussel. De gezondheid des konings is
sterk geschokt tengevolge van de jongste gebeur
tenissen.
Twee tooneelvoorstellingen.
Welk een verschillenden indruk maakten de
beide voorstellingen, Vrjjdag en Zondag door het
tooneelgezelschap van den heer A. Van Lier te
Amsterdam in den Middelburgschen schouwburg
gegeven 1
Terwijl wij Vrijdagavond hoogst voldaan huis
waarts keerden, gevoelden wij ons gisterenavond
maar zeer matig bevredigd. En dat nog wel,
terwijl wjj de kennismaking hadden hernieuwd
met Van Mauriks geestige pennevrucht Janus Tulp,
zoo eenvoudig en zoo natuurlijk. Had die dan
de vlag moeten strijken voor Benedix Door tantes
opgevoedl Wij gelooven het niet en meenen dat
er andere redenen zpn geweest.
De Duitsche schrjjver verstopt steeds een goed
idee in een berg van overdreven toestandenhij
schildert meest met al te sterke kleuren. Zoo
ook in het blijspel dat Vrijdagavond werd opge
voerd en wjj behoeven slechts te wijzen op het
feit dat in dit stuk vier personen voorkwamen
die ons verschillende manieren van dronken zijn
te zien gaven om te bewijzen dat die zucht tot
overdrijving ook daarin duidelijk kenbaar was en
tevens om aan te toonen hoe Benedix in dat stuk
niet veel variatie bracht in zjjn manier om grappig
te zpn.
Maar toch kwam er nog zooveel aardigs in het
stuk voor dat men zich niet anders dan amuseeren
kon, terwjjl het bovendien en dit is de hoofd
zaak geweest zoo uitstekend werd gespeeld dat
wjj voor allen die optraden niets dan lof hadden.
Er was eene zeldzame, bewonderenswaardige rol
vastheid en eenheid op te merken en er werd
met lust en toewjjding gespeeld. Daardoor vergat
men het ongerjjmde dat Benedix ook in dit stuk
het publiek te zien geeft.
Voegt men daarbjj dat: De oude doos, als
nastukje gegeven, een juweeltje mag genoemd
worden, ons trof door de zeer schoone moraal die
eraan ten grondslag ligt en eveneens op buitenge
woon vlugge en keurige manier werd vertolkt, dan
valt ligt te begrijpen dat de eerste kennis making
met de afdeeling Blijspel van het tooneelgezel
schap uit de Amstelstraat ons ook zeer goed
beviel.
En de tweede
Het programma leverde reeds eene teleurstelling
voor ons op.
Vrijdagavond hadden wij den heer Ruijs, die op
zoo'n guitige wjjze de rol van Hendrik had ver
vuld, al bestemd voor Barend, een persoonlijkheid
waardoor hjj als geknipt scheen. Dit was niet zoo.
De heer Lageman was daarvoor aangewezen en
hoe hoogst verdienstelijk deze Vrjjdag de opgedragen
rollen vervulde, Zondagavond hadden wjj hem
liever met den heer Rups van rollen zien gewisseld.
Natuurljjk heeft elke vertolker van den Barend
in Janus Tulp succes omdat de heer Van Maurik
in hem ons de gepersonifieerde goedhartigheid
voorstelt on zjjne woorden door hun eenvoud en
natuurljjkheid steeds treffen. Maar de heer Rujjs
ware een pittiger, aardiger barbiersbediende geweest;
terwjjl hij nu een veel te jeugdig, eigenlijk gezegd
kwajongensachtig jonkheertje ons toescheen, met
wien het ons verwonderde dat Janus Tulp op zoo'n
goeden voet was. De fatterigheid van den jonker
wist de heer Rujjs z»er goed weer te geven, en
hjj muntte ten minste uit door rolvastheid.
Dit laatste kon volstrekt niet van allen gezegd
worden.
De hoofdpersoon zelf, de heer Bigot, heeft ons
zeker eens willen laten zien hoe een geroutineerd
acteur spelen kan zonder zjjn rol te kennen.
Gelukkiger, dat zij die hem terzjj stonden eveneens
het klappen van de zweep kenden, want moeiljjk
spelen was het Zondagavond voor hen bjjzonder*
Maar afgescheiden ook daarvan gaf de heer Bigot
ons geen Tulp te aanschouwen zooals wij dien ons
steeds hebben voorgesteld. Hjj was ons al te
ploertig. Heeft de heer Van Maurik zich den held
van zpn stuk zoo gedacht en dit kan de
heer Bigot weten dan hebben wjj niets te doen
dan ons daarbjj neêr te leggen, al vinden wjj dan
dat de waarde van het stuk daardoor niet wordt
verhoogd. Er mag toch wel degeljjk, dunkt ons,
een cachet van fatsoenljjkheid in den goeden
zin van het woord op Janus Tulp gedrukt
worden en nu zagen wjj nieti dan een onb-
schaafden, ruwen man zonder eenige vormen.
De heer Bigot houdt veel van chargeeren; dit
bewees hjj ook Vrpdagavond in het eerste bedrjjf
vanDoor tantes opgevoed, al verdient hjj een
woord van hulde voor de goede en sobere wjjze
waarop hjj het laatste bedrjjt speelde.
Aan die zucht tot overdrijven nu schrijven wjj
ook toe dat zjjn Janus Tulp ons niet bekoorde.
Alleen in de twee laatste bedrijven, wanneer zjjn
gevoel moest spreken, had hjj echter uitstekende
oogenblikken.
De heer Hesselink gaf de rol van Brandt zeer
goed weer; trouwens Vrpdagavond reeds had hjj
in een zeer ondergeschikt rolletje getoond een
consciëntieus acteur te wezen.
Mevrouw AlbregtEngelman zagen wjj weer
met genoegen. Haar stem moge nu en dan wat
scherp klinken, in het weergeven van rollen
als de freule Van Bergen, maar vooral van Lotje
en Tanje Betje is zjj eenig. Haar spel alleen
is een gang naar den schouwburg waard.
Trouwens, alle dames die meewerkten waren
op eene zeer enkele uitzondering na, zeer goed..
Van tooneelbezetting werd Zondagavond weinig
werk gemaakt.
Als wjj in het tweede bedrjjf hooren spreken
dat het zoo vol is alsof er boeldag was, terwjjl
eer het tegendeel was te zien, en van Bchilderjjen
die er moesten wezen en er niet waren, dan
vermoeden wjj dat ook hierbjj zich het gebrek
aan animo deed gevoelen en meehielp om den
avond niet tot de gelukkigste te maken.
Wat de reden er van is geweest weten wjj niet
maar het is zeker dat het samenspel en de ge-
heele uitvoering Zondagavond niet halen kon bp
die van een paar dagen te voren.
Dit betreuren wjj omdat deze afdeeling van
het Amsterdamsche gezelschap zooveel goede
elementen bevat.
Een volgend maal zullen wjj zeker nu kennis
maken met de derde afdeeling, die voor het drama,
waarbjj de heer Veltman en mevrouw Ellenberger
de hoofdrollen vervullen.
Men spreekt van eene opvoering van Jane Gray
of van De man met het ijzeren masker.
Wij voor ons zouden het laatste niet verkiezen,
maar de smaken verschillen.
Van 26 October tot 2 November.
Middelburg. OndertrouwdD. Waage, wed'
38 j.met A.. J.O. Vroegop, jd. 31 j. S. De Jongh,
wed® 51 j. met M. Sanderse, jd. 45 j. H. Jansen,
jm. 23 j. met J. Klujjfhout, jd. 21 j.
BevallenH. Van Straten, geb. Kosman, z.
M. C. Davidse, geb. Gideonse, d.J. M. Van Riet,
geb. Ossewaarde, z. E. Bastiaanse, geb. Krijger, z.
M. E. Sejjmour, geb. Janse. d. J. C. De
Graaf geb. Kujjt, z. S. C. Holthujjzen, geb.
Schilt, z. A. C. Verhejjen, geb. Djjkmans, z
M. Walraven, geb. Jobse, d. E. Schroevers, geb
Ponse, d. R. P. Ouwjjn, geb. Foree, d. H. C. Brand
geb. Adriaansen, z. (levenl.) C. H. J. Folkerts'
geb. Smits, d. (levenl.)
OverledenM. C. Broeder, d. 5 j. P. Willemse,
wed® van J. Keersemaker, 47 j. A. Gepp, z. 2 j.
C. Bosschaart, man van S. Cijvat, 69 j. E. Van de
Poel, vrouw van J. M. B. Francella, 68 j. H. Stef-
fens, wed' van M. Zachariasse, 77 j.
Van 25 October tot 1 November.
Vlissingen. Bevallen M. C. J. Wibaut, geb.
Van de Griendt, d. A. G. Van Sparrentak, geb.
Parent, d. J. G. Dattin, geb. Vos, z. F. Christiaans,
geb. Jonkman, z. S. F. Maertens, geb. Ureel, z.
W. De Wolf, geb. Gabriëlse, z. N. Ladenberg,
geb. Verhage, z. J. C. Annokkee, geb. Dekker, d.
V. M. Verkujjlen, geb. Vrooine, i. E. Barbé, geb.
Dezitter, z. A. H. Verschage, geb. Jobse, z. (levenl.)
J. P. Florschutz, geb. Schejjbeler, d. J. M. West-
djjk, geb. Elve, z. E. Ghijs, geb. Leenaerts, z. (levenl.)
Overleden: C. Van Wjjk, man van k. J. E.
Burger, 73 j. J. De Pagter, d. 6 w. M. C. Huij-
bregtse, wed® van P. Van Huizen, 71 j. M. E, A.
De Koster, vrouw van J. Wattez, 27 j. H. Van
Loo, ongeh. d. 20 j.
Goes. Gehuwd: A. Rjjk.jm. 24 j. met A. M. H. C,
Stieger, jd. 19 j.
Bevallen: P. Van Dullemen, geb. Verpoorte,z.
J. Vaes, geb. Nieuwersteeg, d M. De Jonge, geb.
Verheule, z.
OverledenM. De Raad, d. 12 d. P.. Kramer,
wed® van L. Wisse, 63 j.
Zierikzee. GehuwdD. Slegt, jm. 21 j. met
J. Van Djjke, jd. 23 j.
Bevallen C. Viergever, geb. Hanse, d. A. Kar-
reman. geb. Verschuur, z. M. C. Verbeke, geb.
Corzilius, z. T. Groeneveld de Kater, geb. Boo-
gerd, d. J. W. Berwald, geb. De Winter, z.
OverledenE. A. Van de Ven. d. 5 j. F. Cor
nel, wed® van A. Smit, 88 j. A. Labrujère, z. 14
m. C. Hanse, ongeh. d. (te Delft) 51 j.
Datum.
Plaats. Voorwerpen.
Information.
4
Nov.
Middelburg, Meubels,
Balans, D 4t
5
Middelburg, Huis en erf,
Lucasse.
5
Ovezand, Boomen,
Liebert.
6
tf
Kloetinge, Boomen,
Liebert.
7
a
'sGravenpold., Boomen,
Liebert.
7
m
Hoedekensk., Boomen,
Liebert.
8
Middelburg, Planten enz.,
Slegt.
11
Middelburg, Dekens, Meubelen
enz.,
De Groot.
11
Ritthem, Hofstede,
Loeff.
12
Rilland, Boomen,
Liebert.
13
n
Middelburg, Hofstede,
Tak.
13
Middelburg, Weiland,
Verhulst.
14
Arnemuiden, Bouw-en Weiland, Verhulst.
IS
Buitenplaats
W elgelegen", Houtgewas,
Verhulst.
18
Heinkenszand, Boomen,
Liebert.
18
'sH.Arendsk., Hout,
Fransen van d
Putte Zoon.
19
O.enW.Sonb., Inspan,
Slegt.
26
Middelburg. Tjalkschip,
DeWittHamer,
26
Middelburg, Boomen,
Tak.
28
Biggekerke, Hofstede,
Tak.