MIDDELRURGSCHE COURANT
Verkiezing.
8 FEUILLETON.
Onderwijs.
Provincials Staten van Zeeland.
Maandag 3 November 1884. N3. 260.
Middelburg 1 November.
Brieven uit de Hofstad.
Door storm naar de haven.
DORIS VON SPAETTGEN.
BXJ-VOBOSBILi
VAN ip
VAN
De burgemeester en wethouders van Middelburg
maken bekend dat bij de op den 80 dezer maand
plaats gehad hebbende opening van stembriefjes,
ter benoeming van twee leden van de tweede
kamer der staten generaal, in het hootdkiesdistrict
Middelburg is gebleken, dat daarvoor is gekozen,
de heer mr 1", C. '4 Slooft, terwijl er alsnog
eene herstemming zal moeten plaats hebben tusschen
de heeren mr Sj. 'ïV. C. AAeuclienius en mr
Af t on Kek, die na den heer mr C. 't Sflooft
de meeste stemmen op zich vereenigd hebben
dat de dag voor deze herstemming is bepaald
op Dinsdag den 11 November a. s van des voor
middags negen tot des namiddags vier uur.
Voorts dat de processen-verbaal van steminleve-
ring en stemopneming van den 28 en 80 October
jl. aangeplakt en ter secretarie voor een ieder ter
inzage zijn nedergelegd.
Middelourg, den 31 October 1884.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
PICKÉ.
De secretaris,
G. N. DE STOPPELAAR.
31 October 1884.
Zoo'n begin is altijd een lastig iets; eenmaal
op streek dan gaat het wel, maar juist dat begin
Hoe aan te vangen, dat is de vraag die zich bijna
in alles voordoet.
Ik was niut de eenige onder mijn schoolmakkers,
die, als de opgegeven taak in een briet bestond, naar
het zwarte bord zat te turen, alsof daarvan uit
komst te wachten ware. En als dan het bord
maar altijd onverbiddelijk zwart bleef en dus geen
begin aan de hand deed, terwijl de tijd verstreek
moest er maar een aanhef van een ander of van
vroeger in nieuwe uitgaat verschijnen. En waarlijk,
ik wil het gaarne bekennen, ook nu valt het nog
wel eens moeilijk een begin te vinden vooreen brief.
Begin met het begin"; dat is gemakkelijker
gezegd dan gedaan. Er zijn heel veel mooie en
kernachtige uitdrukkingen om als aanhef, ot liever
als aanloop dienst te doen, maar niet altijd toe
passelijk. »De zege is ons" bijv., wat klinkt dat
goed, wat kort en krachtig. Maar helaas, deze
kan nu niet dienen. »De strjjdis volbracht"; ook
al niet, neen lang niet, er moet nog hard gestreden
worden, met alle krachten, en dan, als dan wer
kelijk de strijd volbracht is, zal misschien ook de
zege ons zjjn; dat zal afoarigen van den moed.
het beleid en de trouw der strijders, zoowel ge
wone manschappen als aanvoerders. Intusschen,
ik beboet tnjj niet verder om een begin te be
kommeren, naar ik meen, want zoo ongemerkt
ben ik al een goed eindje op dreef gekomen en
zelfs reeds aangeland waar dezer dagen steeds
gezelschap te vinden ia, bij de verkiezingen.
Neen waarlijk, daar is de strijd nog lang niet geëin
digd. Daar is nog veel te winnen, maar kan ook
veel verloren worden.
Allereerst te Middelburg, in welk kiesdistrict
ik, als rechtgeaard schrijver van brieven uit de
Hofstad aan het hoofdorgaan der Zeeuwsche pers,
bjj voorkeur bij de stembus verwijl. Bij voorkeur
ja, maar niet met blijmoedigheid; integendeel uit
een trek naar het droevige, want droevig is het
daar gesteld, en daardoor ook droevig in mjjn
gemoed. Foei, gij Zeeuwen, waar is uw vrij
heidszin, uw rondheid, uw dankbaarheid In mijn
vorig schrjjven maakte ik de opmerking dat de Zeeu
wen niet licht aan iemand uit eene andere provincie
VAN
VIJFDE HOOFDSTUK.
Hatty nam naast haar moeder plaats en zei
eenigszin8 gejaagd
sWat ik u bidden mag, denk toch niets
slechts van Jane, moeder. Dat bedoelde ik niet.
Neen hij John O'Brien bemint haar en hij is
gekomen om haar te halen, omdat hij het denk
beeld niet kan verdragen, dat Jane hier wellicht
gebrek ljjdt. Misschien vermoedt zij niets van
die liefde of heeft zij Pierce boven hem verkoz-n.
Dat weten wij alteniaal niet. Het is ook al zoo lang
geleden. Maar iemand, zooals uw gunsteling, mijn
heer O'Brien, ziet er niet naar uit om de vrouw
die hij eenmaal bemind heeft, ooit te vergeten
Mevrouw White zweeg en werkte voort. Harriet
keek uit het raam. De goude stralen der onder
gaande herfstzon vielen op het kortgeschoren
grasperk voor de veranda, waar de tuinman bezig
was de fijnste bloemen weg te ruimen. Toen hij
zich met zijn gereedschap verwijderd had heerschte
er zoowel op straat als in den tuin de grootste
kalmte, alsof alles uitrustte na het volbrachte
dagwerk. De jonge vrouw drukte het hoofd tegen
de vensterruiten; haar anders zoo opgewekt gemoed,
was bedrukt. Waarom? Waar doolden sedert
acht dagen hare ontstuimige gedachten steeds heen
de voorkeur geven boven een gewestgenoot, en de re
dactieder Middelburgsche courant noemde die een ge"
waagde stelling, wijzende op de afgevaardigden
voor Zeeland ter stat en-generaal Lohinan en 't
Hooft. En nu, zou zij nu weldra nog Keuchenius
daarbij kunnen voegen Dan zou zeker waar
blijken, wat ik als antwoord op de noot der redactie
wilde zeggen, nam. dat de Zeeuwen tocb meestal
bet provincialisme boven alles stellen, zelfs boven
de zuivere politiek, maar dat alleen dan het pro
vincialisme wordt achtergesteld, wanneer de politiek
wordt vermengd met, bijna opgelost in blinden
godsdienststrijd. Waar de godsdienst in het spel
wordt gebracht moet alles wijken, niet alleen
provincialistische neigingen, maar zelfs schijnt de
eer der provincie niet daartegen op te wegen-
Want de eer van Zeeland is gemoeid bij den uit
slag der Middelburgsche verkiezing. De Zeeuwen,
zoo prat op hun vrijheidszin, die het erfdeel hun
ner roemrijke historie is geworden, gaarne zich
„goede Zeeuwen" betoonende om daardoor zich
den lof van .goed rond" te doen toekennen, die
zelfde Zeeuwen offeren dat alles op, waar het
wachtwoord van een leider heeft geklonken, die
van kerkelijk op politiek terrein is overgestapt
en de kerk tot hoofddoel der politiek heeft verlaagd.
Hem, ofschoon geen Zeeuw, volgen zij blindelings
omdat zij gelooven in zijn valseke leus „de kerk
in en de kerk boven de politiek."
Nogmaals foei, gij Zeeuwen, gjj ontrouwen aan
de beginselen van vrijheid en onafhankelijkheid,
die uwen vromen voorvaderen even dierbaar waren
als hun en uwe kerk. Gjj verlaagt u tot stemma-
chines in de hand van dien leider, die niet Zeeland's
belang maar dat van zijn partij bedoelt en daar
mede zijn eerzucht als hootd dier partij tracht te
bevredigen en dat alles ten koste van uwen
geboortegrond, van de plaats uwer inwoning, van
uwe zelfstandigheid en vrijheid, van uwen naam
van ronde en dankbare Zeeuwen01 zou uw
gewest niet met meer toewijding, niet beter vertegen
woordigd worden door den geboren Zeeuw mr. D-
Van Eek dan door den voor enkele jaren uit
Indië teruggekeerden mr. Keuchenius, die misschien
uwe schoone provincie nooit heeft aanschouwd,
zeker hare belangen en behoeften niet kent
Wat heeft die gemoedelijke, bezadigde, stipt
eerlijke Van Eek misdaan, die Zeeuw in merg en
been, waarom hij verdient door zijn gewestgenooten
van den zetel in 's lands vergaderzaal te worden
gestooten, dien hij gedurende zes en dertig jaren
met eere en tot zegen van Zeeland innam Noemt
één feit als gij kunt, maar het zal u niet mogelijk
zijn. Wat al heeft Zeeland niet aan hem te
danken Gezwegen nog van tal van gelegenheden,
waarbij Van Eek vooraan in het gelid stond om
de belangen van Zeeland en zijn bewoners, die
hem zoo lief zjjn, met alle kracht te verdedigen,
zij alleen herinnerd aan de Zeeuwsche spoorwegen
en de kanaal- en haven en sluiswerken op
Walcherenvoor welker totstandkoming hjj
heeft gevochten in den waren zin des woords. Is
het nu rondheid, die Zeeuwendeugd waartoe toch
dankbaarheid zeker ook wel zal behooren, om dien
man, grijs geworden als Zeeuwseb afgevaardigde,
maar naar verstand en hart en stem nog altijd
jong gebleven, zoo te miskennen, zoo te grieven,
door hem zjjn werkkring, die hem liet is en waar
voor hij leeft, eensklaps zonder gegronde reden te
ontnemen Zoudt gjj u door een vreemden rad
draaier, die in zich zelf den paus ziet der Herv.
kerk, laten dwingen tot zoo snoode ondankbaarheid,
tot een handelwijze in strijd met het belang van
uw gewest? Bedenkt wel dat, behalve de heeren
Van Kerkwjjk en Pompe van Meerdervoort, geen
enkele Zeeuw meer zitting zal hebben in de 2e
kamer, indien gjj Van Eek zult hebben uitgestooten.
Pompe en Van Kerkwjjk zullen dan de eenigen
zjjn, die in de vertegenwoordiging voor Zeeland's
rechten en belangen zullen kunnen pleiten op
grond van bekendheid met Zeeuwsche toestanden,
en vergeet niet, dat deze andere districten verte
genwoordigen, maar dat de hoofdstad uwer provincie,
dat geheel Walcheren en de overzjjde van de
Schelde dan zullen verstoken zjjn van een
natuurlijken verdediger tegenover hen en
zjj zijn velen in de kamer die Zeeland
beschouwen als een uithoek des lands, die
met weinig tevreden moet zijn, waarvoor niet
zooveel behoett gedaan te worden als voor andere
streken. Keuchenius immers zal de vaan, door de
kiezers aan Van Eek ontnomen en door het slijk
gesleurd, niet opnemenhjj stelt zich veel te hoog
om bijzondere belangen van zjjn district voor te
staan; hij wjjdt zich alleen aan de zoogen. liooge
politiek, vooral aan koloniale aangelegenheden.
En bovendien, al wilde hjj, hij zou Zeeland's
belangen niet kunnen behartigen, want zjj zijn
hem geheel onbekend. En zulk een man zou men
de voorkeur geven boven Van Eek, alleen omdat
de laatste liberaal heetMaar weet dan, dat Van
Eek zich steeds beroemt niet tot een partij in de
kamer te behooren, maar altijd het goede te
nemen waar hjj het vindt, onverschillig van wien
afkomstig. Hjj onderwerpt zich niet aan den wil
der liberale partij, maar vraagt alleen wat goed,
eerlijk en billijk is. Dien braven, ronden Zeeuw
zult gij niet verwerpen, gij Zeeuwen, om iemand
als Keuchenius in zjjn plaats te stellen,
aan wien gij niets hebben zult, die alleen
in de studeerkamer te huis is, maar bjjv.
van den landbouw, dat groote Zeeuwsche belang,
hoegenaamd niets afweet en dus den landbouwen
den stand onmogelijk kan vertegenwoordigen.
Daarenboven, wie er prijs op mocht stellen, dat
de heer Keuchenius in de kamer zitting hebbe,
behoeft hem daarvoor niet in het hoofdkiesdistrict
Middelburg te stemmen, daar hjj thans reeds voor
Gorinchem is gekozen en, mocht hjj ook in Mid
delburg de overwinning behalen, toch voor éen
van beide zou moeten bedanken, waardoor dus
weder een nieuwe verkiezing noodig zou zjjn. Er
zjjn waarlijk in den laatsten tjjd al verkiezingen
genoeg Doet dus geen monnikenwerk, gjj Zeeuwen,
door Keuchenius te stemmen/maar kiest weder
uwen trouwen gewestgenoot Van Eek, die het
zoo goed met Zeeland en zjjn inwoners meent
Weet dat hier in Den Haag, ook in regeerings-
kringen, met belangstelling de uitslag der her
stemming te Middelburg wordt, tegemoet gezien,
en dat men hier vrij algemeen den val yan mr
Van Eek, het kamerlid, dat het grootst aantal
zittingjaren telt, zeer zou betreuren. Zells be
sliste anti-liberalen, erkende anti-revolutionairen,
verzekerden mij dat zijne niet-herkiezing een daad
van snoode ondankbaarheid zou zijn, die niet voor
de' Zeeuwen zou getuigen; zij wezen er op, dat
de bjjbel, waarop de tegenstanders van Van Eek
steunden en op grond waarvan zij meenen Keu
chenius te moeten stemmen, toch ook als een der
eerste plichten van den geloovige de dankbaar
heid gebiedt.
Aller gedachten zijn in dezen tjjd zoo met de
verkiezingen vervuld, dat ook ik mjj hoofdzakeljjk
wel daarbij mag bepalen. Daarom zal ik thans
niet over andere Haagsche gebeurtenissen spreken.
Alleen zij, tot aanvulling van mjjn vorig schrijven,
omtrent de werkzaamheid der ministers tot voor
bereiding van nieuwe wetsontwerpen medegedeeld,
dat aan het departement van waterstaat wordt
gearbeid aan de samenstelling van een wet tot
regeling van de telephoongeleidingen, een nieuwig
heid die zoozeer verschilt van de telegraaf, dat de
bepalingen, voor de laatste bestaande, moeiljjk ook
voor de telephoon kunnen gelden. In ieder geval
is de toepasselijkheid der telegraalwet op tele
phoongeleidingen zeer twijfelachtig. Vandaar dat
men hiervoor een alzonderljjke wet noodig oordeelt.
De minister van justitie schjjnt plan te hebben
de kamers met een nieuwe Zondagswet te verrassen;
ik ving daarover het een en ander op maar kan
niet zeggen welke hare bepalingen zullen zjjndie
schjjnen nog geheim te moeten bljjven. Hoe
nieuwsgierig mjjne lezers met mjj ook naar die
nieuwe Zondagswet zjjn, ik kan hun verlangen om
er iets meer van te weten nog niet bevredigen.
Dat verlangen is anders wel gerechtvaardigd, want
een wet in denzelfden geest als die van 1815 is
toch waarlijk niet meer van dezen tijd en wat
kan de wetgever anders doen op dit gebied Mjj
dunkt, veel meer zou tot bevordering der Zondags
wet te wachten zjjn van administratieve maatre
gelen, den dienst van post en telegraaf betreffende,
mits men daarbij ook weer maar niet te ver ga,
I, 'i i
zooals in Engeland, waar nu juist weer pogingen
in tegenovergestelden richting worden aangewend.
Ten slotte nog ditals opvolger van den heer
Smits, overleden advocaat generaal bjj den boogen
raad, wordt algemeen genoemd mr. Gregory,
thans in dezelfde betrekking bjj het gerechtshof
alhier werkzaam.
De St. Ct. bevat eene lijst van toegelaten depots
van landbouwzout. In Zeeland zijn depots ge
vestigd te Middelburg en te Tbolen.
In eerstgenoemde plaats bjj L. J. P. Maas en in
de laatste bjj J. C. Van der Stel.
5Ï «»f faarlsiliji.1 Nov. In de afgeloopen
maand October werd van de telephoonverbinding,
tusschen deze gemeente en het rijkstelegraafkan
toor te Goes 211 keergebruik gemaaktverzonden
werden 121 en ontvangen 90 berichten.
Sedert de opening van het kantoor op 12 Juli jl.
werden behandeld 457 telegrammen.
Aan dr. N. Beets is een pensioen verleend van
2319.
De Globe van November bevat de Antillen,
het land der Caraïben de samenleving in Duitsch-
laadde zonen van den senatorde uitvindster
van het balletcostuumeen verduideljjkt compli
ment.
In het overzicht van het Alg. Dagbl. leest men:
Op Atjeh heeft de luitenant Bartz weder eens
iets gedaan, wat de Atjehers kan doen twjjfelen
aan de waarheid van hun spreuk, dat de Hollanders
wel dapper maar dom zjjn. Hij heeft, terwjjl de
vijand zjjn benting aantaste, den schjjn aangenomen
van feest te vieren, en, toen de vjjand overmoedig
dicht genoeg genaderd was, een uitval gedaan die
den aanvaller duur te staan kwam.
Hieruit blijkt, dat een plan tot beperking onzer
stellinggeen half werk zal zjju. Ook Toenkoep zal
buiten de linie vallen, die nog geen uur gaans
rondom Kotta Radja schjjnt te zullen loopen. Als
het niet noodig zal worden daar weer buiten te
gaan, ten einde daar binnen rustig te bljjven, zal
men daarmee eindelijk bereiken wat wjj, sinds
generaal Van S wieten heenging, vergeefs gezocht
hebben.
Vrijdag is te Arnemuiden de christeljjke be
waar-, naai- en breisckool, in tegenwoordigheid
van het gemeentebestuur eu onderscheidene belang
stellenden, ingewijd.
De heer Heinecken, predikant te Middelburg,
oprichter van deze school, opende de plechtigheid,
nadat vooraf gezongen was het 10 vers van psalm
68, met gebed, ontwikkelde vervolgens in eene
toespraak 'net nut van deze inrichting, en spoorde
de moeders, die met hare kinderen daarbjj tegen
woordig waren, aan om hunne kleinen trouw
ter school te zenden.
Verder werden afwisselend eenige psalmverzen
en liederen gezongen, terwjjl de kinderen werden
onthaald.
Deze school, zjjnde de oude gemeenteschool,
daartoe door de vereeniging aangekocht en ver
bouwd, met eene nette woning voor de onderwjj-
zeres, is geheel uit vrjj willige bjjdragen tot stand
gebracht.
In de jongste zomerzitting der staten van Zee
land werden ten aanzien van den stoombootdienst
op de We8ter-Schelde twee ingrjjpende verande
ringen ter sprake gebracht, welke ged. staten
beloofden in ernstige overweging te nemen. Aan
die belofte hebben zjj voldaan en zij deelen den
uitslag daarvan op de volgende wjjze aan de
provinciale staten mede.
In de eerste plaats vestigden wij bjj vernieuwing
onze aandacht op het denkbeeld, waarvan door
den heer Van Waesberghe Janssens de wensche-
ljjkheid werd uitgesproken, dat wij zouden trachten
Zij zag onder het spreken haar bezoeker strak
aan, doch deze vertrok geen spier van zijn gelaat.
»Het klinkt bijna ongeloofeljjk, maar ik moet
u zeggen dat ik Jane van daag voor het eerst
gezien heb.
«Waarljjk Heeft zjj u niet eerder ontvangen?
Wie weet of zjj niet reeds eenige achterdocht
heeft Ja, zooals ik u zei, zij zal zich met hand
en tand verzetten I Zjj meent dat, na den dood
van haar vader, alle banden, die haar aan het
vaderland konden hechten, verbroken zjjn. De
herinnering alleen aan haar vroeger leven staat
haar tegen En nu zou zij, met Glen-Castle voor
oogen, een nieuw leven moeten beginnen, terwjjl
alles haar aan haar misstap herinnert Dat moet
gij niet vergeten mjjnheer O'Brien Maar gjj hebt
Pierce toch gezien?"
»Wel neen! Als ik er maar eerst achter
kon komen waar bjj den heelen dag zit, op welk
kantoor! Ik heb van daag eer ik hier heen kwam
in het groote gebouw van het hoofdpostkantoor
naar hem gezocht, omdat hjj daar heet te werken
maar daar kent niemand zijn naam. En nu ben
ik vast overtuigd dat dit het duistere punt in
het leven der Gilmores is. Ik hoop dat wij geen
al te treurige ontdekkingen zullen doen."
Mevrouw White schudde als naar gewoonte
bedenkelijk het hoofd en zei:
Aangenomen dat er een duister punt is,
zou dat dan niet den weg openen om Jane, de
sterkste der beide vestingen, te bestormen
Dat dacht ik van daag ook, mevrouw White,
terwjjl ik onverrichter zake huiswaarts keerde
Naardien Ier? Maar zie, daar was hij. Daar bij
de tuintrap stond de lange gedaante van Jobn
O'Brien 1 Een donkere blos overtoog haar gelaat
en zich snel omkeerende zei zjj met een schjjnbaar
onverschillige, doch eenigszins trillende stem
»Daar komt mjjnheer O'Brien, moeder 1 Ont
vang hem in het salonIk schrjjf gauw mjjn
briet af."
»Ja waarlijk!" zei de oude dame naar buiten
ziende. »Daar komt hjj de veranda-trap op. Dat
doet mjj genoegenDus heeft hij toch woord
gehouden," voegde zjj er opstaande bjj. Op bet
zelfde oogenblik werd er gescheld en even daarna
kwam een der Iersche meiden den bezoeker aan
dienen. Mevrouw White hield niet van mannelijke
bedienden en had dus dienstmeisjes, die alle
hetzelfde bevallige costuum droegen, met witte
mutsjes en schoenen met gespen.
»Moet ik hem dus eerst ontvangen Hatty?
Nu, zooals gjj wiltMaar kom dan toch gauw;
die brief heett immers zoo'n haast niet
De Ier had reeds zoodra hjj in huis was zjjne
oogen vergast aan al de kostbaarheden, waar hjj
langs kwam. Ofschoon hij zelf geen verzamelaar
was, bezat hij toch genoeg kennis om het
schoone op prjjs te stellen en hij ontwaarde
terstond dat hier een geoefende hand aan het
schikken was geweest. Zjjn hart klopte on
stuimig toen bjj tegenover een sprekend geljjkend
doch eenigszins geflatteerd portret van Harriet
stond. Sedert hij voor het eerst in die oogen
gezien had, had hjj het kleine woordje liefde,
waarmede hjj zoo vaak gespot had, in al zjjn
beteekenis begrepen. Bij de gedachte aan haar
vielen al zijne schoone stelsels en voornemens als
kaartenhuizen in elkaar. En nu zou hij haar
wederzien I Zijn bloed stroomde met ongewone
snelheid. Zou zij weer zoo koel zijn, als bij het
afscheid Of zouden die lieve lippen hem toe
lachen, evenals die eenen keer op de boot, toen zij
schertsend zei dat zjj bondgenooten waren Hjj
keek in den spiegel Zijn donker haar zat van
daag bjjzonder netjes en er kwamen weinig van
die op eens zoo hatelijk geworden witte streepjes
te voorschjjn. Ook die geblaseerde, vaak zoo
levensmoede trek om den mond was verdwenen.
Dit alles, gepaard aan zijn vurigen blik, gaf hem
bepaald een jeugdig aanzien. John O'Brien was
buiten kjjf een knap man en van daag zag men
dat hjj dit ook wilde zijn.
Hjj bleet echter slechts een paar minuten alleen
weldra verscheen mevrouw White en begroette
hem met haar gewone voorkomendheid en vrien-
delijkheid. Nadat zjj beide plaats genomen hadden
vroeg zij, hoe het hem hier beviel, of hij zich al
thuis gevoelde en voegde erbij dat het heel
vriendeljjk van hem was dat hij haar niet vergeten
had; zij had hem dageljjks verwacht.
Hij beantwoordde hare vragen beleefd, doch zijne
oogen dwaalden gedurig naar de deur.
»En vertel mjj nu eens van Janen mjjnheer
O'Brien. Ik moet bekennen dat haar toekomst
mjj zeer ter harte gaat. Hoezeer het mij ook
zou spijten om haar te moeten missen, zal het mij
toch een heele geruststelling zjjn, als ik weet dat
zjj met hare kindertjes veilig in Ierland is aangeland,''
