iUiTEIUliP.
Gemengde Berichten.
Ingezonden stukken.
Belgische brieven.
De gemeente-uitgaven te Amsterdam
Vermoedelijk zal, zoo meldt het Ilbld., de ver«
kiezing van de leden der tweede kamer plaats
hebben op Dinsdag 4 November. Voor de ver
nieuwing der eerste kamer moeten de provinciale
staten in buitengewone zitting worden bijeenge
roepen.
Wij ontvingen van den heer J. Hobbel thans
nog ter opnameBeknopte spraakkunst van de
nieuwe wereldtaal. Ons blad laat niet toe met
het opnemen van stukken over die taal voort te
gaan. Wjj hebben, om de belangstelling op te
wekken, het eerste artikel van den heer Hobbel
een plaats gegeven en meenen daardoor voldoende
aan de nieuwsgierigheid onzer lezers voldaan te
hebben. Nu er van andere zijde ook gewaarschuwd
wordt tegen de beoefening van Volapük, als een
onvruchtbaren arbeid, en de ruimte van ons blad
niet veroorlooft over dat punt polemiek toe te
laten, meenen wjj het voorzichtigst te doen met
ok den voorstanders ervan den weg tot verdere
beschouwingen af te snijden.
Voor belangstellenden ligt echter bovenstaande
apraakkunst aan ons bureau ter inzage, terwijl wij
tevens meedeelen dat afdrukken ervan tegen bil
lijken prijs bjj den heer Jos Raemaekers te Roer
mond te verkrijgen zijn.
Prof. Buijs Ballot te Utrecht schrijft ons betref
fende het Nederlandsch gedeelte der internationale
Poolexpeditie 82/83
„De rekening over de ontvangst en uitgaaf
betrekkelijk de Nederlandsche Poolexpeditie sluit,
na het uitreiken van billijke tegemoetkomingen
aan de verschillende personen, die hetzij de expeditie
zelve in de poolstreken geholpen hebben of in het
algemeen werkzaam zjjn geweest tot voorbereiding,
uitvoering enz., met een nadeelig slot van
16.841.59, overeenkomstig de hieronder volgende
en door de regeering goedgekeurde balans. Dit
tekort wordt evenwel gedekt door het voorschot
van den staat ad f 30.000, zoodat een som van
f 13.158.41 teruggestort zal worden in de schatkist-
„Terwijl ik mijn dankbetuiging aan allen her
haal, stel ik gaarne ieder, die inzage van de ad-
mistratie wenscht te hebben, daartoe tot 1 November
e. k. in de gelegenheid op Sonnenburgindien ik
slechts een paar dagen te voren van zjjn komst
mag verwittigd worden."
Bij dit schrijven was gevoegd een balans die in
algemeene termen een kort overzicht gaf van het
totaal der ontvangsten en uitgaven. Daaruit bleek
o. a. dat van particulieren was ingekomen een
som van 83.576.35J.
De deputaten-vergadering der anti-revolutionaire
kiesvereenigingen komt Woensdag 15 Oct. te
Amsterdam bjjeen.
Stavenisse, 4 Oct. In de vorige week is
weder een onderzeesch oevervak van dit water
schap door een helmduiker onderzocht. Niet onbe
langrijk waren de uitkomsten oude zinkstukken
van de jaren 1830 tot 1850 bleken nog gedeeltelijk
met de steenbedekking aanwezig te zijn, doch latere
aan den laagwaterrand gelegde werken waren
grootendeels verdwenen.
Men verneemt dan ook dat tengevolge van dien
uitslag het voornemen bestaat met de reeds sedert
jaren aangevangen steenbestorting voort te gaan.
Het verdient opmerking dat deze polder, vroeger
door belangrijke dijkvallen geteisterd, sedert 1872
door geen dergeljjke rampen meer is getroffen.
De dijksverdediging is dit jaar weder over 160
M. lengte door een vak bazaltglooing met paal-
reiën in hechten staat van tegenweer gebracht.
Onze correspondent te Gfroede schrijft ons
Gisteren meldde ik u dat op de hofstede van de
wed* Calon te Groede de longziekte onder het
vee uitgebroken was. Te laat om het u nog te
seinen ontdekte ik dat men mij verkeerd had inge
licht. Naar aanleiding van het geval van long
ziekte te Schoondijke deden, zoo als altijd, allerlei
praatjes en geruchten de ronde, die echter geluk
kig uit de lucht gegrepen blijken te zijn.
Buiten mijn schuld heb ik dus uw lezers op
een dwaalspoor gebracht, wat mij spjjt.
dan of zij verliefd zijn. Dus geen meisjezij
wilden niet ten tweeden male lijden wat zij al
geleden hadden. Wat hadden zij geleden? Onze
vriendschap had nu die hoogte bereikt dat alle
vertrouwelijkheden geoorloofd waren.
In het verleden van het echtpaar Silvester was
een geheimen dat geheim heette Rozetta.
Ik had het geraden. Toen ik zoover was. om
hun vertrouwen te vragen, deed ik het enkel met
dezen naam Rozetta
Ja Rozetta, de aangenomen dochter der arme
oudjes, haar die zij als dood beweenden en die
waarschijnlijk erger dan dood was, Rozetta.
Rozetta, de wees, die zij in huis hadden genomen,
vroolijk en schoon opgegroeid, beschermd door
liefkozingen en kussen, de blonde Rozetta, die het
geheele garnizoen van Pinerolo lijden deed, Ro
zetta, die op een noodlottigen dag zich had laten
misleiden door een cavalerie-officier, en toen het
regiment vertrokken was, met hem mee was
gegaan, de oudjes vergeving vragende met vier
regelen schrifts; ja Rozetta, die alle hunne liefde
en al hunne smart uitmaakte.
Zij vertelden mij dit alles in éen adem, elkaar
in de rede vallende, elkaar de woorden uit den
mond nemende en elkaar vergeving vragende.
Maar er was nu volstrekt geen reden meer om
te schreien om een slecht meisje, dat hen vergeten
had; zij hadden er zich ook al over getroost; zij
dachten er ook altjjd minder omsinds langen
tjjd, sinds langen tjjd, Dat zeiden zjj ten minste;
De October afdeeling van de Globe bevat
Schetsen uit het tweede keizerrijkin Finland
de eerste Duitsche koloniede zonen van den
senator.
Na de rede v!tn prof. De Vries werd gisteren
te Leiden aan de heeren Koelman en Vogel, de
ontwerpers van het stadbeeld van Van der Werf
een krans aangeboden, en aan het standbeeld zelf
namens het Leidsch studentencorps een krans van
Oranje- en groene bladeren gehecht.
Het beeld stelt Pieter Adrz. Van der Werf
voor, de linkerhand op het gevest van den degen
houdende en met de gebalde vuist der rechter
een afwerende beweging makende.
In het front van het monument staat het wapen
van Leiden. Bas-relief. De hoofdlieden leggen
een eed van getrouwheid af in handen der bur
gemeesters en daaronder
«Het Vaderland getrouw,
Blijf ik tot in den dood."
En lager
»Ter Gedachtenis
Van de Verdediging en Verlossing van Leiden,
De Bevestiging van Nederlands Vrijheid,
En ter Eere van den Burgemeester
Pieter idriaanz. van der Werf.
MDLXXX Het Dankbare Vaderland MDCCCLXXXIV
en weer lager
Juich Holland nu door Leidens moed
Uw roem, Uw Vrijheid wordt Behoed,
WestzijdeWapen van Rijnland, daaronder
Een uitval der Burgers tegen de Spanjaarden.
Het onderschrift luidt
«Zoolang wij hebben hauden, ziet,
Om te eten één, één om te vechten.
Zoo komen wij tot schande niet."
Zuidzijde: 't Wapen van Delfland. Het bas-relief
stelt voor
Het uitreiken van brood en haring, door de
binnenkomende watergeuzen, aan de uitgehongerde
burgerij.
Het onderschrift luidt
Nu mogen wij afdrogen
Ons lang bekreten oogen
Want Leiden is ontzet.
Oostzijde: het wapen van Schieland.
Het basreliëf stelt voor de dankzegging in de
kerk. Met het onderschrift
"Ik zal met al mijn hart den Heer
Blijmoedig géven lof en eer."
Het weer werkte bij de plechtigheid der ont
hulling niet mee. Er vielen herhaaldelijk stortbuien.
Aan het volk werd brood en haring uitgedeeld,
's Avonds had een illuminatie plaats en werd
een prachtig vuurwerk ontstoken. Er heersc'nte
daarbij groote geestdrift, vooral toen het Gloria,
de buste van Yan der Werf voorstellende, door
zeeën van vuur omgeven, werd afgestoken.
De kastelein in het café Aux Caves de France
te Amsterdam geeft de volgende lezing van het
voorgevallene, waarover de heer Wertheim zich
beklaagde.
Hij schrijft in de bladen: „Ik had besloten
iemand, die zich telkens onbehoorlijk gedroeg, geen
verderen toegang te verleenen; toevalligerwijze was
de persoon Israëliet. Vrijdag meent de gallon in
een der bezoekers den persoon in quaestie te her
kennen, doch vergist zich in het uiterlijk en heeft
het bekende feit plaats.
»Ik zal geenszins mijzelf trachten te verdedigen
tegen de beschuldiging dat ik mij beter had moeten
overtuigen, dit is volkomen waar, maar in een
druk oogenblik heelt men niet altijd den tijd, d
tête reposée, alles te overpeinzen.
„Zaterdagmorgen heb ik den heer A. C. Wert
heim mondeling over het voorgevallene mijne
verontschuldiging aangeboden, en hem medegedeeld
dat er van algemeene maatregelen geen sprake
was, maar dat hier een persoonlijke vergissing
had plaats gehad die ik zeer betreurde.
sDeheer Wertheim nam daarmede geen genoe
gen, maar eiscbte schrifteljjke verontschuldigingen
wat ik evenwel meende te moeten weigeren,
mij toevoegende bij zjjn vertrekSachez le bien,
si vous ne le faites pas dest la paix ou la guerre.
Hierop volgde de openbaarmaking: ten over
vloede meldde ik mij nog bjj twee der betrokken
toen verwijderde korporaal Silvester zich om in
stilte te gaan schreien en de oude dame schreide
vrij uit in mijne tegenwoordigheid.
»En hoelang geleden vroeg ik toen de tranen
gedroogd waren."
Tien jaar geleden. En men had geen bericht
meer van de gevallene gehad. Wie weet Mis
schien was zij wel dood.
Het was wel noodig dat mevrouw Lucia 's mor
gens en 's avonds, als zij de gebeden opzei, Rozetta's
ziel aan God beval.
Nu wilden zij vroolijk blijven en daarom zouden
zij niet meer de dwaasheid begaan van een meisje
in Liiis te nemen.
Maar de natuur ging boven de leer bij het
echtpaar Silvester. Het waren goede oude men
sehen, die van kinderen hieldenals zijzelfs op
treurige dagen, op den weg een dier mollige en
rooskleurige kinderen zagen, die te Albissola zelfs
nog beter uitvielen dan de pannen, en dat zegt
niet weinig, stonden zij stil om ze te liefkoozen
sinds zij rjjk waren, hadden zij altijd een ulevel
of een chocolaadje in den zak om zich nog meer
bemind te maken.
Eens op een dag gebeurde het, dat zjj onder de
bogen der brug, waar de zee nu en dan eenegolf
heen werpt uit medelijden met de arme visschen
die er verbannen zjjn, in de schaduw van een
pilaar een kind zagen zitten, in lompen en bloots
voets. Zjj vroegen waarom het daar zat en hoor
den een lang verhaal van Ijjden; het zat daar
heeren tot tweemaal toe aan, om hun persoonljjk
mijne excuses te maken, maar kreeg steeds: »niet
thuis."
Donderdag moest de verkoop plaats hebben
van een korenmolen met huis en erve te Heinkens-
zand. Er deed zich geen enkele kooper op. Wel
een bewjjs dat korenmolens niet tot de meest
begeerde artikelen behooren. Onder de hand is
echter toch de molen van eigenaar veranderd.
Onder de gemeente Wolfaartsdijk, bjj J. V.
te Oud-Sabbinge is, door middel van braak, geld
gestolen. De dief, die door een kleine jongen uit
de buurt gezien was, werd onder 's Heer Arends-
kerke gearresteerd.
Eene der beste boerenhofsteden te Zjjpe, Het
oude Slot, is met al hetgeen zich daarin bevond,
waaronder p. m. 300 wagens hooi en zaad, eene
prooi der vlammen geworden. De brand is waar-
schjjnlijk ontstaan door broeiing van het zaad.
- Een suikerfabriek te Bergen op Zoom moet
wegens gebrek aan water de werkzaamheden staken.
Limburg is het tooneel eener weddenschap,
die voor het publiek een onaangename zijde heeft.
De impresario Pinder heeft met een ander Yankee
de weddenschap aangegaan, in 80 dagen tjjds 100
voorstellingen met zjjn circus te zullen geven,
en de Amerikaan legt nu zulk een haast aan den
dag, dat de bezoekers er wrevelig over worden.
Nauwelijk is de representatie voor afgeloopen,
of een deel van het personeel klimt als katten
op het linnen dak en de verblufte menigte woont
het slot der uitvoering onder den blooten
hemel bjj.
Te Heilo heeft men de woning voor het hoofd
der openbare school zoo fraai gemaakt dat de
betrokken persoon bedankte erin te wonen en de
burgemeester thans zijn zetel daarin beeft opge
slagen. Zulk eene overdrijving zal zekei ieder
afkeuren, maar de vraag rest toch ook of de on
derwijzer in de laatste jaren soms niet zoo stief
moederlijk is bejegend dat elke, zelfs de geringste
verbetering een bezwaar voor hem was. Een
kamer te moeten meubileeren zou den man wel
licht voor altijd achteruit bunnen zetten.
Een werkman te Haarlemmerliede sneed bjj
het rietsnjjden zich in het been. De wond bloedde
vreeseljjk. De dadelijk toegesnelde geneeskundige
hulp kwam te laat. De ongelukkige was dood
gebloed. Hjj laat vrouw en kinderen na.
De gewezen directeur" en eenige vertegen
woordiger van het Arnhemsche verhuurkantoor
voor dienstboden Je Maintiendrai, die door de
justitie werd nagespoord doch zich verwjjderd had,
heeft zich wegens gebrek aan middelen van bestaan
vrijwillig in arrest begeven.
„Is dat nu dat mooie land, waar ze zooveel
van vertellen vraagt een Nederlandsch land
verhuizer, korten tjjd na zjjn aankomst in Amerika
aan den agent, bij de bezichtiging van een arm
zalig stuk weiland, dat de andere hem te koop
aanbiedt, „dan moet je bij ons in Holland komen
als je daar 's avonds een beest het land indrijft
kan je het 's morgens haaBt niet terugvinden, zoo
hoog staat het gras."
»Wat dat betreft", zegt de agent, „kan je gerust
wezen; als je dat hier probeert, vindt je het
's morgens in 't geheel niet terug."
- Gisteren middag heeft een ontzettende brand
gewoed in het slot Christiansburg te Kopenhagen.
Het slot is geheel vernieldde schilderjjenver-
zameling en verscheidene kostbaarheden zjjn gered.
Er bestond groote vrees voor de gebouwen van
den rijksdag. De stad werd niet bedreigd. De
manschappen der Russische oorlogsschepen natnen
deel aan het reddingswerk.
Brussel, 3 October.
Wjj beleven eene ware opruiming onder onze
onderwjjzers en onderwjjzeressen. Onder bet aantal
ran hen die zich in goed vertrouwen op den staat
omdat zjj te Celle eene oude tante had, die haar
eiken morgen te voet naar Savona zond om visch
te verkoopen; van daag had zjj ook visch verkocht
maar het geld verloren en zjj was daar gekomen
om te schreien; nu schreide zjj niet meer.
»Wat zal uwe tante wel zeggen?" vroeg
korporaal Silvester.
»Zjj zal mjj slaan," antwoordde het kind
»zjj is zoo arm."
Het scheen dat zjj hiermee de slagen gerecht
vaardigd had, die zjj nog krijgen moest.
Korporaal Silvester en zjjne vrouw keken elkaar
aan en begrepen elkaar.
Gij zult het geld mee thuis brengen," zei
mevrouw Lucia „en uwe tante zal u niet slaan."
Toen sloeg het meisje voor het eerst de oogen
op om de oude dame aan te zien, die sprak als
de goede feëen in de kinderverhalen van de aard
mannetjes. En het waren twee groote zwarte
oogen, de eenige schoonheid van het meisje, dat
dertien jaar oud was en er nauwelijks elf leek,
zoo ellendig en armoedig zag zjj er uit. Zjj heette
Mariaccia. En acht dagen later kwam, met
toestemming van de tante uit Celle, Mariaccia
te Albissola om het Witte huisje der Silvestera
van vrooljjke liedjes te doen weergalmen.
Het was een goed me'je, volstrekt niet luizjj
deed het weinige oude uopergoed in de keuken
blinken alsof het goud was, schrobde den vloer
in alle kamers, vernietigde de spinnenwebben en
joeg de spinnen op de vlucht met den bezemin
aan het lager onderwjjs hebben gewjjd, zijn
er die zonder vorm van proces hun afscheid krijgen
na twintig en meer jaren dienst. Hun rest niets
meer dan een mager wachtgeld. En terwjjl men
de nieuwe schoolwet, die terecht als een algemeene
ramp wordt beschouwd, uitvoerend, dozijnen ge
meentescholen sluit en de deur wjjst aan gediplo
meerde onderwjjzers, die dus een bewjjs bezitten
hunner bekwaamheden, haalt men de vreemde
geesteljjke zusters in. Yoor haar wordt de deur
wagewjjd open gezet.
Dit is niet alles. Nog een andere, ernstiger
overweging doet zich gelden bij hen voor wie de
toekomst van het land een zorg is. Ik veronder
stel dat binnen enkele jaren, dank zij het spel
dat met 's rjjks instellingen gedreven wordt, de
liberalen weder aan het bewind komen, en het
lager onderwjjs zullen hervormen, het inrichtend
op een rationeeler grondslag buiten allen cleri-
calen invloed om welken waarborg kan dan een
dergeljjk ministerie geven aan het nieuwe onder
wijspersoneel, welks hulp zal moeten worden in
geroepen?
Overigens volgen de verbanningen elkaar op.
De National meldde het volgendeȣen onzer
Fransche redacteuren, de heer Charles Détré, heeft
Donderdag een koninkljjk besluit gekregen, waarbjj
hjj met 1 October uit het koninkrijk wordt ge
bannen. Nu wacht onze medewerker Linus Levier
zijn beurt af. Morgen of overmorgen zal ook hij
het billet doux van onzen welwillenden souverein
ontvangen. Hij is gereed 1"
De genoemde Détré zal straks om zes uur ver
trekken, en hem zal door zijne vrienden tot aan
het station uitgeleide gedaan worden.
De openbare meening keurt deze verbanningen
goed. Zjj is van gevoelen, dat in de binnenlandscne
zaken van België de inmenging niet noodig is van
vreemdelingen, die hier gastvrijheid genieten.
Mijnheer de Redacteur
Sympathie voor uw blad doet mjj de pen op
vatten naar aanleiding van het zotte bericht, dat
in uw nr van Vrijdag uit de hoofdstad u werd
toegezonden. Zot, niet wat de feiten aangaat,
want die zijn juistmaar voor zooveel de com
mentaar betreft.
Het is volkomen waar dat door B. en W. weder
eene leening van 6J millioen is voorgesteld, maar
dat voorstel is zóo weinig eene „verrassing", voor
wie eenigszins op de hoogte van de stadszaken is,
dat op de gemeente-begrootingen voor '84 en '85
reeds voor ruim 4 millioen publieke werken zjjn
uitgetrokken, die bljjkens de memorie van toelich
ting met op te nemen geld betaald moesten
worden. Wie heeft trouwens ooit ter wereld ge
hoord van groote werken, welke uit gewone ont
vangsten bestreden worden
Waar blijven al die millioenen vraagt uw
berichtgever. Laat de man, in de Amsterdamsche
couranten het voorstel lezen en hij zal zien dat
ze gevorderd worden voorscholenbouw, nieuw
gymnasium, handelskade, petroleumhaven, abattoir,
nieuwe straten en wegen, stadsreiniging, water-
verversching en rioleering enz. enz. Laat hem ook
de bjj lage van het voorstel inzien en het zal hem
duideljjk worden hoe de nu gevraagde 6j millioen,
wanneer de nieuwe beurs, de gasthuizen, de over
dekte markten, de nieuwe begraafplaatsen en al
wat verder voor de noodzakelijke ontwikkeling
der stad in 't verschiet ligt, erbij komen, zullen
stjjgen tot 16 millioen.
Wordt al dit geld op de doelmatigste wjjze
bestee lwordt bjj publieke werken jjver, bekwaam
heid en overleg aan den dag gelegdheeft de
gemeenteraad, want op dezen, niet op de amb
tenaren, drukt ten slotte de verantwoordelijkheid,
bij bet besluiten tot de ontworpen werken,
altjjd wijsheid en doorzicht getoondheeft de
voor- en toelichting der voorstellen nooit te
wenschen overgelaten en valt op het administratief
en comptabel beheer niets aan te merken
Ziedaar vragen waarover men in gevoelen kan
verschillen; en ik zal mjj geenszins als lofredenaar
of verdediger onzer afdeeling Publieke werken
opwerpen. Gedacktenwisseling daarover kan
nuttig zijnmaar alleen tusschen lieden die niet
te „angstvallig" zjjn om in te zien wat onvermij-
del jjk, gebiedend noodig is voor eene groote stad
van onzen tjjd, wier zielental in tien jaren met
meer dan 100.000 is toegenomen eene handelstad,
die na lang sluimeren tot nieuw leven ontwaakt
is, of, indien zjj dat nog niet mocht zjjn, zich
haasten moet wakker te worden, wil zjj den dood
slaap niet ingaan.
Maar over deze moeilijke vragen met een paar
woorden den staf te brekente praten van „geld
gebrek" voor salledaagsche werken", en in verband
daarmede van een „Augiasstal" die „van onreine
bestanddeelen gezuiverd" moet worden, dat
M. d. R. is erger dan kinder- of borrelpraat, want
bet is op het kantje van laster.
Amsterdam,
3 October.
Een Oud-Zeeuw.
't kort zjj deed alles om zich bemind te maken.
Maar korporaal Silvester en zjjne vrouw waren
op hunne hoedezjj zouden niet meer beginnen
met van meisjes te houden. Het is waar dat
Mariaccia leeljjk was en van zekere gevaren wel
altjjd verschoond zou blijven, maar men kan nooit
wetendat is wel meer gezien.
Wordt vervogd)e
Gedrukt bjj de Gebr" Abrahams, te Middelburg.
