N° 236.
127® Jaargang.
1884.
Maandag
6 October.
BUITENLAND.
Middelburg 4 October.
Onderwijs,
Kerknieuws.
Rechtszaken.
Gemengde Berichten.
Verkoopingen en aanbestedingen.
Algemeen Overzicht.
Dit blad verschijnt dagelijks*
met uitzondering van Zon- en Feestdagen?
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent.
Advertentiën* 20 Gent per regel;
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels 1,S0
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL-
Brieven uit de Hofstad.
HIDDBLltlütUSCHS COIRANT.
w
jtiK,
Agenten zijn te Viissingen: P. G. De Veij Mestdagh en Zöon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen:F. Van der Peul, te Zierikzee: A. C. De Moou,te Tholen: W. A. Van Nieuwenhuijzen, en te Ter Neuzen A. Van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones opvolger.
3 October 1884.
Dat een gewoon sterveling, zijn einde voelende
naderen, nog in der haast zijn uiterste wilsbe
schikkingen maakt, en daarbij geen oogenblik wil
verliezen, uit vrees, dat de dood hem weldra zal
overvallen en misschien zijn voornemen om testa
ment te maken zal verijdelen, gebeurt zeker heel
dikwijls. Maar dezen morgen is een testament
gemaakt door iemand, die niet bang behoefde te
wezen dat magere Hein" haar spoediger zou
meenemen dan zij zelf zou verkiezen, en die toch
met een haast is te werk gegaan, alsof hij haar
reeds vlak op de hielen zat. Zij kon gerust zijn,
dat haar leven niet zou worden afgebroken voor
dat zij haar testament zou hebben gemaakt, maar
het scheen wel alsof zij naar den dood verlangde,
met zooveel spoed werden de laatste beschikkingen
gemaakt. In den tijd van een uur werden zij alle
genomen, omtrent de Amsterdamsche rechtbank,
de rechts bedeeling voor Nederlanders in Timis,
de arme rechtzoekende Italianen in Nederland en
Nederlanders in Italië, de zeevisscherijen, enz., en
eindelijk over art. 198 der grondwet. Toen
begaven zich de krachten der hooge lijderes en
viel zij in onmacht, en veilig kan met zekerheid
worden voorspeld, dat zij uit die bezwijming wel
niet weer zal ontwaken; de dood zal haar daaruit
verlossen. Maar ook die zal haar geen eeuwige
rust brengenbinnen kort zal zij weer uit het
graf herrijzen en vermoedelijk zelfs in geheel
denzelfden vorm in dezelfde gedaante, op dezelfde
wijze bewerktuigd. Die eerste kamer is taai! Met
volkomen goedvinden laat zij zich om het leven
brengen, wel wetende, dat zelfs die operatie haar
in het minst niet deeren zalna eemge weken
verrijst zij weer alsof er niets gebeurd ware.
Maar wanneer zal nu het doodvonnis voltrok
ken worden
Niet vóór de tweede helft der volgende week
kan de wet betreffende de wenschelijkheid van
verandering van art. 198 der grondwet, door den
koning geteekend, uit Luxemburg worden terug
verwacht. Dan moet zij door plaatsing in het
Staatsblad worden afgekondigd, wat wellicht ook
nog in de volgende week kan geschieden. En
dan kan oogenblikkelijk het besluit tot ontbin
ding der staten-generaal worden genomen. Men
zegt zelfs, dat het ontwerp van dat besluit gelijk
met bet bedoelde wetsontwerp aan Z. M. zal
worden toegezonden. Er zijn er, die de mogelijk
heid, althans de wettigheid van zoodanige han
delwijze ontkennen, meenende, dat het besluit tot
ontbinding, als strekkende tot uitvoering der
wenschelijkheids-wet, niet kan genomen worden,
alvorens die wet in werking is getreden, wat
volgens den gewonen regel eerst zal geschieden
op den twintigsten dag na dien der dagteekening
van het Staatsbladomdat de wet zelf geen ander
tijdstip bepaalt. Intusschen is het zeer de vraag,
of de ontbinding wel is eene uitvoering van de
bewuste wet deze toch beveelt die volstrekt niet,
en dit behoeft zij ook niet te doen, want de
Grondwet zelf voorziet er in. Art 197 immers
zegt: »Na de afkondiging dezer wet worden de
kamers ontbonden", derhalve niet na of door het
in werking treden der wet, maar na hare
afkondiging, en wel zonder verdere tijds
bepaling, dus, zoo men wil, onmiddellijk daarna,
on dit zal zeker ook wel de bedoeling van den
grondwetgever zijnontbinding is noodig, welnu
hoe eerder dan hoe beter, ten einde zoo kort
mogelijk met een toch tot werkeloosheid gedoemde
volksvertegenwoordiging opgescheept te blijven.
Is er niet veel of geen verandering te wachten
in de samenstelling der eerste kamer, hare zoo
genaamde jongere zuster loopt wel gevaar een in
het oog loopende gedaantewisseling te zullen
ondergaan. In de thans neutrale districten, dit
zijn die waarin de beide afgevaardigden door
elkander worden geneutraliseerd, hangt de uitslag
aan een zijden draadje en zal geheel van de
meerdere inspanning van de eene partij boven
de andere afhangen. Laat de liberale toch zich
vrijwaren voor het zelfverwijt van te rustig te
hebben toegezien, zonder de handen flink uit den
mouw te stekenThans reeds hoort men ver
schillende namen noemen van nieuwe candidaten.
Zoo zou de oud-minister Pijnacker Hordijk den
aetel aan den heer Beelaerts van Blokland voo1'
het kiesdistrict Tiel betwisten en men had voor
hem wel een minder geschikt district kunnen
kiezen, want in Tiel heeft de familie Pijnacker
zeer vele relatie's. Ook de minister van staat
Modderman zal in een of meer districten candi-
daat worden gesteld, men zegt in Arnhem. En
in Amsterdam zal de afgevaardigde Tak van
Poortvliet zeker wel eens ondervinden, dat zijn
kiezers lang niet allen van zijn obstructionistische
politiek gediend zijn.
De kiesvereeniging Burgerplicht aldaar schijnt
geen plan te hebben hem aan te bevelen, zoodat
zijne herkiezing in het geheel niet zeker is. Nu,
in Amsterdam zal toch een verdeeldheid in het
liberale kamp nooit der tegenpartij ten goede
komen, en dus is de kans daar wel te wagen
om de Kappeyneaansche fractie uit de kamer te
verwijderen.
Die Kappeyneanen spelen daar dezelfde rol als
sommige leden van het bestuur van den Haagschen
dierentuin schijnen te vervullenhun haan moet
koning kraaien en anders deugt er niets. De
laatste verkiezing voor dat bestuur heeft weer een
aardig licht doen opgaan over de verhouding van
de leden onderling. Het is een publiek geheim
geworden, dat de een zich niet heeft ontzien om
den ander op een bestuursvergadering eenvoudig
bij den kraag te pakken en ter deure uit te werpen.
Dat zoo krachtig argumenteerende lid was van
meening, dat zjjn collega niet meer in het bestuur,
maar veeleer bij de apen te huis behoorde, in
ieder geval niet langer in de bestuurskamer, maar
eerder in den tuin, waar de beesten zijn. Het is
maar de vraag, of de beestjes in den tuin of in
het apenhok niet hem zelf gaarne als huns gelijke
zouden erkend hebben, nu hij op een wijze te
werk ging, die men bij de menschen onfatsoenlijk,
beestachtig noemt. En waarover was nu weer die
oneenigheid ontstaan De turners, die onlangs
hier in Den Haag bijeenkwamen, zijn de onbe
wuste schuld van de kibbelarij. Misschien bestaat
er eenig verband tusschen die oorzaak en de wijze,
waarop sommige leden argumenteerdenals men
met turners te doen heeft, dachten zij waarschijn
lijk, is spierkracht de hoofdzaak. Sommige be
stuursleden wilden tot een concert in den tuin den
leden der in de residentie vereenigde gymnastiek-
gezelschappen vrjjen toegang verleenen, terwijl
anderen zich daartegen hevig verzetten op grond,
dat die gastvrijheid ook niet aan de onlangs hier
vergaderde Nederlandsche schutterij-officieren was
bewezen. En nu schijnen van weerszjjde minder
loyale middelen te zjjn gebruikt om te zegevieren,
waarvan de aftreding van vijf bestuursleden het
gevolg was, die echter allen, hoewel van ver
schillenden kant, weder candidaat werden. Toen
heeft men er zelfs een half-godsdienstige quaestie
van gemaakt. De hier bestaande vereeniging
„Dierentuin," die zich de aanbeveling van candi
daten voor het bestuur van het kon. zoöl. botan.
genootschap ten doel stelt, telt vele Roomsch
katholieken onder hare leden en heeft o. a. een
katholiek als secretaris. De vereeniging nu koos
toevallig partij voor een der aftredende leden, die
katholiek is, tegenover de mede afgetredenen, en
daarin meenden anderen nu weer een reden te
vinden om de leden dier kiesvereeniging vaD on
verdraagzaamheid te beschuldigen. Als protest
stelden nu eenige aandeelhouders een strooi
biljet op tegen den aanbevolene, waarin zij juist
zijn vier tegenstanders aanbevalen en men zocht
eenige roomschen, die, door dat verkiezingsmani
fest te onderteekenen, het protest zooveel te wel
sprekender maakten. Intusschen heeft het weinig
gebaat, want de candidaten van «dierentuin" zjjn
met groote meerderheid gekozen.
Nu zal het moeten blijken, of werkelijk de
schuld aan den afgetreden en herkozen penning
meester ligt, zooals zijn tegenstanders beweren
of hij inderdaad zoo onhandelbaar is en de oorzaak
van de periodiek terugkeerende oneenigheden-
Tevens zal nu te bezien staan of waarheid zal
worden wat men voorspelde, dat die penning
meester het zóo erg op den directeur gemunt
heelt, dat deze weldra zou moeten wijken en af
treden. Dit zou zeker nog meer dan de geschillen
in het bestuur den tuin benadeelen, want de heer
Van Ogten is een zeer verdienstelijk directeur,
die veel in het belang van het genootschap ge
daan heeft. Ieder, die dan ook niet eigen belang
of dat van vrienden vooropzet, zal prijs stellen
op het behoud van dezen directeur. Mogen wij
in ieder geval voortaan gespaard worden voor
zulke alles behalve verkwikkelijke „standjes" als
nu onlangs hebben p'aats gehad. Men bedenke
dat die weinig putsen bij de hoofsche vormen, die
anders in de residentie nog al aanhangers vinden.
Van hoofsche vormen gesproken, daartoe behoort
natuurlijk ook de verwaarloozing van onze moe
dertaal en het gebruik van de Fransche of En-
gelsche. Dat gebruik is reeds zoover doorgedrongen,
dat men zelfs zijn naam hier vertaalt. Onlangs
maakte de Middelburgsche afgevaardigde een be
denking tegen den naam du Tour de Bellinchave,
in plaats van het hollandsche van en hij had ge
lijk vertaling van gewone familienamen is een
dwaasheid. Maar hier wordt die veelvuldig ver
toond. Visite kaartjes, luidende da Tuijll de
Serooskerken, de Lijnden de Sandenburg zijn lang
geen zeldzaamheden. De oud-minister Rochussen
overdreef nog meerin het Fransch toch heette
hij na de verwerving van zijn jonkheerstitel,
eensklaps de Rochussendat klinkt adellijk 1
Enfin er zijn hier zoo vel en wier dochters steeds
freule heeten, en zoovele weduwen, die zich
douairière noemen, dat men het iemand niet
kwalijk meer kan nemen, dat hij ook zijn naam
veradellijkt 1 Niemand zal die freules en douairières
en vons en de's hun kinderachtig genoegen mis
gunnen.
Viissingen, 4 October. Door de handboog
schutterij De Eendracht zal Maandag den 6cn dezer
de sluiting plaats hebben der zomerschietingen
met een prijssehieting naar de gaai. 't Feest zal
worden opgeluisterd door 't muziekgezelschap
Ons Genoegen, terwijl 's avonds in het lokaal van
den heer Kuijpers een bal zal worden gegeven.
Aan het feestmaal, gisteren te Leiden gehouden,
hebben sommigen de verslaggevers der dagbladen
alles behalve heusch bejegend.
De heeren werden eerst geplaatst op een tribune,
langs een steilen ladder te bereiken, waar het door
de hitte niet was uit te houden, en later achter
een schut, waar zij moeielijk iets konden verstaan.
Zij moesten daarom bij eiken toost er van achter
te voorschijn komen, wat aanleiding gaf tot de
opmerking dat ze achter het schut moesten b 1 ij v e n.
Nadat een gedicht van George Ebers was gelezen,
schaarden, zoo meldt het Hbld., de mannen der
pers, zij waren met hun beiden, zich achter
de heeren De Laat de Kanter, burgemeester, prof.
M. De Vries en mr Fock, die in het midden van
de hoofdtafel zaten. Een hunner voerde zachtkens
het woord tot prof. De Vries en vroeg voor beiden
om het gedicht van Ebers ter openbaarmaking.
De hoogleeraar antwoordde minzaamst, dat de
secretaris van Leiden, mr Kist, daarover te be
schikken had, maar de burgemeester gaf den vrager
te kennen dat hij er wel over kon beslissen en
't gaarne afstond. Hij overhandigde het gedicht,
na 't van prof. De Vries te hebben ontvangen,
den vrager, met de woorden„Ik verzoek u er
de meest mogeljjke openbaarheid aan te geven."
Middelerwijl stond de andere verslaggever gebogen
achter den stoel van mr Fock, met dezen in druk
gesprek.
Op dit oogenblik kwamen twee onbekende n
beiden persmannen mededeelendat zij de
zaal moesten verlateneen bevel door geen van
beiden, door welke handeling ook, geprovoceerd,
en zoo snel ten uitvoer gelegd, dat verklaring
noch opheldering mogelijk was, ja gepaard met
handtastelijkheden, die vermoedelijk op de aan-
zittenden den indruk maakten, dat de een gepoogd
had het pas onthulde beeld door middel van
dynamiet te vernielen, en de ander wellicht een
aanslag had bedacht op den feestredenaar.
En zoo werden de heeren „er uit gezet" met
de vriendelijke epitheta van „indringers" en„Joden";
't laatste natuurlijk als scheldnaam.
Indringers waren ze niet blijkens de bejege
ning van den burgemeester en zijne buren aan
tafel en „Joden" ook niet. Slechts een hunner
was zoo vrij.
Heden werd in het Schuttershof eene algemeene
vergadering van het onderwijzersgezelschap in het
arrondissement Middelburg gehouden. Tegenwoor
dig waren 54 leden benevens de beer C. M. Van
Visvliet, districts-schoolopziener, en het eerelid
d1 Sibmacher Zijnende vergadering werd geleid
door den arrondissements-schoolopziener jhr mr D.
G. Van Teijlingen.
Na eenige huishoudelijke zaken, als de rekening
van den penningmeester en het verslag van den
bibliothecaris, ging men over tot het kiezen van
een bestuurslid. Van de twee aanbevolen heeren
J. Van Sluijs en P. Landsman uit Viissingen werd
eerstgenoemde, aftredend bestuurslid, gekozen.
Achtereenvolgens werden daarna de onderwerpen
„gymnastieken „onderwijs in de geschiedenis"
ingeleid, waarover eene belangwekkende discussie
gevoerd werd. Wat het eerste onderwerp aangaat
besloot de vergadering een „man van 't vak",
den heer P. B Oost Lievense, gymnastiek-onder-
wijzer te Viissingen, uit te noodigen om op een
volgende bijeenkomst de lichamelijke ontwikkeling
der jeugd te bespreken.
Wijl geen der leden zich aanbood voor den
wedstrijd in mondelinge voordracht, moest dit
punt van het programma vervallen.
Na de pauze werd met veel belangstelling eene
voordracht aangehoord van den heer P. D. Koning,
die boeiend sprak van den bliksemafleider, verder
over telephoon, microphoon en sonometer. Deze
voordracht werd door proeven opgehelderd.
Als gewoonlijk is deze jaarlijksche vergadering
door een gemeenschappelijken maaltijd gesloten,
tijdens welken ook nu weder de onderwijzers-
zangvereeniging, onder leiding van den heer J.
Van Sluijs, eenige stukken op verdienstelijke
wijze ten gehoore bracht.
Scherpenisse met St. Maartensdijk, Westkerke,
Schoondorpe en Gorishoek leverden f 48.10 en
Colijnsplaat met Cats ƒ33.201 aan de 6e jaarcol
lecte voor de scholen met den bijbel.
Als 79"e volapükatïdel (leeraar der wereldtaal)
is gediplomeerd de heer G. W. Lovendaal, letter
kundige te Grave, zijnde de tweede in ons land.
Tot predikant te Oudelande is beroepen de heer
P. Van der Meulen te Briels-nieuwland.
De heer A. W. Hotte, pred. bij de N. H.
gemeente te Oostburg, is beroepen naar die gemeente
te Herkingen.
De soldaten H. G. en H. van het garnizoen
Middelburg, die zich zonder vergunning van hun
korps verwijderden en door een rijksveldwachter te
Rilland werden gearresteerd, zijn door den krijgs
raad veroordeeld en wel de eerste tot een jaar
militaire gevangenisstraf en ontzegging van het
recht gedurende den tijd van vjjf jaren bij de
gewapende macht of als militair geëraploieerde
te dienen, terzake van tweede desertie, en de
beide laatsten tot drie maanden militaire detentie
wegens eerste desertie.
Onze berichtgever, die ons meld de dat aan
den schietwedstrijd te Viissingen door ieder-
e e n zou kunnen worden deelgenomen, vergiste
zich. Van officieele zijde wordt ons medegedeeld
dat alleen zij die aan de gewone schietoefeningen
deelnamen kunnen mededingen.
Séraphine het veel besproken werk van
Augier, dat gisterenavond voor het eerst te Rot
terdam werd vertoond heeft een buitengewoon
groot publiek naar den schouwburg gelokt. Het
stuk had veel succes, voor een deel ook door het
meesterlijke spel der hoofd vertooners.
Onder Wageningen is de tabaksoogst geëin
digd. Over het algemeen wordt het gewas door
de planters zeer geroemd. Zij herinneren zich niet,
ooit een zoo schoon gewas te hebben gehad. Dat
het tabaksgewas van dit jaar meer ponden dan
dat van 1883 zal opleveren, valt niet te betwij
felen. Evenwel zal de qualiteit der 84er tabak
die van den oogst van 1883 maar weinig over
treffen, en misschien daarmede gelijk staan.
Hans Makart ligt op het uiterste. Hjj lijdt
aan hersenontsteking en longaandoening.
Gisteren werd door den notaris P. Loeff te Kou-
dekerke in het openbaar te koop aangebodeneen
huis, schuurtje en erf, te Koudekerke op het dorp,
wijk A n°. 20, verkocht voor 500 en twee
perceelen bouwland en sprink, groot 51 aren,
verkocht voor 875.
Onze oogst van de teneinde snellende week iê
niet groot. Geen belangrijke nieuwstijdingen
vielen er te rapen, en daarom moesten wij ons
bepalen tot het om en omkceren van hetgeen
vorige weken hebben opgeleverd. De staat van
zaken in Europa en in de streken, die met de
Europeesche landen in nauw verband staan, is
nagenoeg dezelfde als voor acht dagen. De ope
ning der zitting van het Hongaarsche parlement
kan niet als een hoogstgewiebtig feit worden aan
gemerkt; en de voorbereidingen tot den kiesstrijd
in Duitschland, en de rede van lord Salisbury in
Schotland, die het huis der lords verdedigde tegen
den heer Gladstone, hebben niet veel belangstelling
in uitgebreiden kring opgewekt. Overigens heeft
men nog eens over de keizersbijeenkomst van
Shierniewicz gesproken, en de aandacht gevestigd
op de gevolgen der nieuwe schoolwet in het thans
gehc-el tot uitwendige rust teruggekeerde België,
waarover onzen lezers in den Belgischen brief van
heden iets wordt medegedeeld. En Frankrijk in
zijne verhouding tot China Een koninkrijk voor
eene tijding van admiraal Courbet 1" zou men
geneigd zijn uit te roepen. Geruchten, niets dan
geruchten dat de admiraal Selling zal bezetten,
en dan weer wachten zal op berichten uit Peking,
waar men nu eens vredelievend gestemd is en