N° 212.
127
an g,
1884.
Maandag
8 September.
Middelburg 6 September.
e
Dit blad verschijnt dagelijks,,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent.
Advertentiën20 Gent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.; van 1 -7 regels 1,10
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL.
Brieven uit de Hofstad.
Onderwijs
MIDDELBURGSCHE COURAIVT.
Agenten voor dit blad zijn te VlissingenP. G. De Veij Mestdaöh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruidingen: F. Van dek Peul, te Zierikzee: A. C. Dg Moou.te Tholen; W. A. Van Nieüwenhuijzen, en te Ter Neuzen A. Van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones opvolger.
5 September 1884.
Onze eeuw is wel eens die van bonden en ver-
eenigingen genoemd, en waarlijk niet ten onrechte.
Dat kan ook de Nederlandsche residentie getuigen.
Allerlei congressen en samenkomsten wisselden
elkander in den laatsten tijd hier af, meest alle
ten doel hebbende de bevordering van het licha
melijk welzijn van de deelnemers, sommige zelfs
van een veel uitgebreideren kring, van de gansche
beschaafde menschheid. Het is of men het er op
gezet heeft dit jaar alle dergelijke bijeenkomsten
in 's Gravenhage te doen plaats hebben misschien
ging men daarbij wel af op de reputatie van die
gemeente als zomerstad want het spreekt van zelf
dat men niet zich de reis herwaarts, soms uit
ver verwijderde streken, getroostte, alleen om te.
werken. Op al die congressen en wedstrijden zouden
volkomen toepasselijk zijn de zinspreuken tot
nut en genoegen,11 „uitspanning na inspanning,"
„nuttig en aangenaam" en dergelijke, die op de
vaandels en banieren van zoovele corporatie's prij
ken als een verkorte uitgave hunner statuten. Bij
alle bekleedden de vermakelijkheden een voorname
plaats op het programma van werkzaamheden, en
gerust kon men de groote zaal van het Gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen den eenmaal aan
getrokken feestdoscb doen .behouden, met enkele
wijziging van de attributen der feestvierende ver-
eeniging; zoo snel volgden de plechtige receptie's
der satnenstrooiTiende deelnemers en feeatgenooten
elkaar op. Het is de vraag of sommige congressen
niet wat al te veel tijd aan de aangename zijde
van het samenzijn hebben besteed, meer dan met
bet doel daarvan was overeen te brengen. Een
hygiënisch congres bijv., dat middag op middag
en avond op avond tot luisterrijke maaltijden en
grootsche feesten, zelfs in de open lucht onder
sterk afkoelende regenbuien, aanleiding geeft, kan
ïiiet gezegd worden de hygiëne van zijn leden te
bevorderen. Misschien deed echter de gewoonte
der heeren geneeskundigen, om eigen leven en
gezondheid niet te tellen, waar het de belangen
der medische wetenschap en de uitoefening van
hunne beroepsplichten geldt, ook hier de nadeelen
van te copieuse dinés en vochtigen bodem voor
bijzien. Wij willen hopen dat deze hun schade
lijken invloed niet hebben doen gevoelen aan de
lichamen der bestrijders van kwalen en ziekten
gelukkig dat hier geen wraak in het spel kan zijn,
waartoe anders wel reden zou bestaan, als men
in aanmerking neemt de vele verdedigingsmiddelen,
door de medische wetenschap uitgedacht, om die
vijanden der menschheid in toom te houden en
te doen aftrekken. Wat is van dit laatst congres
niet weer een geleerdheid op dit gebied van
krijgswetenschap uitgegaan Zijn de heeren voor
de nadeelige gevolgen van het congres gespaard
gebleven, dan hebben zij zeker alleen aangename
herinneringen aan ons vaderland behouden. De
Oud-hollandsche gastvrijheid heeft zich ook bij
deze gelegenheid weer in allen deele gehandhaafd.
Tooral deed zij zich bewonderen in den persoon
van graaf Van Bylandt, die, zonder tot het congres
jn eenige nauwe betrekking te staan, den leden
ervan een vorstelijke ontvangst op zijn buitengoed
bereidde. De aanleiding daartoe schijnt gelegen
in een gesprek met eenige heeren der regelings
commissie, die nog overpeinsden, waarmede zij de
vreemdelingen op een enkelen nog onbezetten
avond zouden bezighouden. De heer Yan Bylandt
wist spoedig raad en zegde een feestje" toe, zooals
bij het al te nederig noemde, op zijn buitenplaats
Arendsdorp. Hoe voorspoedig dat »feestje" is op
gegroeid tot een schoonen reus onder de feesten,
is luide verkondigd door allen, die er toe genoodigd
waren. Ons lid van gedeputeerde staten heeft er
alle eer van, en de feestgenooten behoeven zich
niet te beklagen, dat Z. M. de koning, waarschijn
lijk alleen door de droefheid over het afsterven
van prins Alexander, niet zijn paleis voor hen
beeft geopend vorstelijker en aangenamer dan op
Arendsdorp kon het niet.
Pas behooren het hygiënisch congres en de
cricket-wedstr jd en die van onze schutterij-officieren
enz. tot het verledene of weder wacht er ons een
van de Nederlandsche gymnastiek-vereenigingen
Wat zal ons volk bij al die lichaamsoefening sterk
en krachtig worden! Wie weet of na verloop van
tjjdep niet alle hygiënische congressen overbodig
zullen worden en zich zullen oplossen in gemeen
schappelijke oefeningen aan rekstokbrug en
ringen, als bet beste voorbehoedmiddel tegen allerlei
ziekten. Is er iemand, die dit betwjfelt, dan is
het zeker het lid van den Haagschen gemeenteraad
Gevaerts van Simonshaven, want hoe zou, volgens
hem, zegen kunnen rusten op de pogingen van een
vereeniging, die zoozeer den Zondag ontheiligt
door op dien dag een gemeenschappel jke wandeling
met muziek en banieren te maken? Wat zullen
de Hagenaars daardoor ontsticht en in bun gods
dienstige gevoelens gekrenkt worden Misschien
zullen de dames er het meest van te 1 jden hebben,
want wie weet ot de gymnasten niet in hun werk kos
tuum dit wil zeggen o, foeiin tricot zullen
marcheeren Shocking very shocking Gelukkig
dat onze burgemeester, wien de zaak eigenljk
alleen aangaat, niet den raad, er anders over
denkt en, zorgende dat geen stoornis der gods
dienstoefening plaats vinde, de jongelui vrj door
's Gravenhage's straten zal laten trekken. Trou
wens op het voor den ommega.ng bestemde uur,
het eerste na den middag, zullen de vromen
daaraan weinig of geen aanstoot, kunnen nemen
want zij zjn dan reeds lang te huis van hun
morgenkerkgang, en voor een volgend bezoek aan
de gewjde tempels hebben zj dan nog den tjd.
Zj zitten op dat uur toch weggedoken in hun
binnenkamer om niet door de wereldsche woelin
gen in hunne dierbare" overdenkingen te worden
gestoord. En zj, die door de trouwe kerkbezoe
kers niet onder de vromen gerekend worden,
zullen zich niet ergeren over de genoegens der
jeugd, al uiten zich die juist op Zondag; zj zoeken
de ware deugd niet in ernstige plooien van het
gelaat en in neergebogen hoofdzj achtten er
iemand niet minder om al besteedt bj zjn Zondag
eens niet aan kerkbezoek, en zj vinden een
wandeling met muziek niet meer heiligschennend,
of liever evenmin, als een muziekuitvoering in
de tent in het Bosch. En bovendien, zj mogen
wel eenige schadeloosstelling hebben voor het
gemis van den jaarljkschen gecostumeerden op
tocht, waarvan de koning de hoofdpersoon is, als
hj op den derden Maandag van herfstmaand de
zitting der staten-generaal gaat openen. Die
plechtigheid zal dit jaar achterwege bijven, zoo
zegt men eenigszins schroomvallig, zóo bedeesd
zelfs, dat men spoedig daarna weer verklaart, dat
het toch nog zoo zeker niet is. Intusschen is het
wel zeker. Ook deze gelegenheid om zich althans
eens éénmaal in het jaar, zj het dan ook nog
maar middelljk, in betrekking te stellen tot zjn
volk, zal de koning thans ongebruikt laten voor-
bjgaan. De permanente droefheid is tocb niet
van den zoon op den vader overgegaan? De hemel
beware ons daarvoorJammer intusschen dat de
raadslieden der kroon Z. M. niet van het ver
keerde van die handelwjze hebben kunnen over
tuigen, te meer omdat bj de voorgenomen demon
stratie der sociaal-democraten en j veraars voor
algemeen stemrecht zeker, wel uit de afwezigheid
des konings gevolgtrekkingen zullen gemaakt
worden, die al te vereerend voor die parfj zouden
zjn en van een macht in den staat zouden
getuigendie zj gelukkig nog lang niet
vertegenwoordigt. Moge de regeering althans
niet in andere opzichten, door overdreven voor
zorgsmaatregelen, te hoogen dunk toonen van
de kracht, der sociaal-democratie in Nederland.
Van algemeen stemrecht gesproken denkt men
van zelf aan den jverigen voorvechter mr Van
Houten, die wel niet algemeen maar toch een zeer
uitgebreid kiesrecht verlangt, zooals hj nu ook
geformuleerd heeft in zjn voorstel tot grondwets
herziening. De redactie der Middelburgsche Cou
rant heeft toegezegd dat zj waarschjnljk dat
voorstel eenigszins uitvoeriger behandelen zal
daarop wil ik nu niet vooruitloopen. Alleen zj
hier vermeld, wat ik uit goede bron vernam, dat
het regeeringsvoorstel in ieder geval den voorrang
zal genieten, en er dus waarschjnljk van het
gelieele voorstel-Van Houten wel niets komen zal.
De voorsteller toont bj grooten jver wel veel
ongeduld, dat hj niet de indiening van de plannen
der regeering tot herziening der grondwet schjnt
te kunnen afwachten, om dan in den vorm van
amendementen zjn denkbeelden ter tafel te brengen.
Hiertoe zou zich tocb wel de gelegenheid voordoen
want er moet plan bestaan om door w jziging van
het reglement van orde der tweede kamer haar
recht van amendement ook in vereenigde zitting
te handhaven. Het is intusschen maar jammer,
dat ook dit voorstel van m' Yan Houten weer
eenigen kostbaren tjd van de staten-generaal zal
In onze beschouwing Volksbewegingen en regeering
in onsnommer van 18 Aug
wensch uit.
drukten wij denzelfden
Red,
in beslag nemen, alsof zj nog niet genoeg arbeid
vóór zich heeft. Do voorsteller had wel eens
mogen bedenken, waar hj over werkeloosheid op
wetgevend gebied klaagt als in zjn laatste tjd-
scbrift-artikel, dat het grootsche werk van de
invoering van het stafwetboek ook nog op afdoe
ning wacht, die hj zelf nu weer helpt verschuiven.
Van den voorgestelden datum, 1 Januari 1885, is
natuurljk nu al geen sprake meer, en op deze
wjze zal zelfs de Meimaand het in werkingtreden
niet beleven. Hiervan ligt dan echter de schuld
niet bj de regeering, allerminst bj den minister
van justitie, die gedaan heeft wat hj kon. Een
ander verwjt van mr Yan Houten aan het adres
van dezen bewindsman, dat niets wordt verricht
tot het tegengaan van overmatigen arbeid van
kinderen, is zeer voorbarig. Reeds geruiinen tjd
geleden werden adviezen ingewonnen van 's konings
commissarissen in de provinciën, die thans alle
zjn ingekomen; en op dit oogenblik wordt volgens
mjn zeer vertrouwbaren zegsman jverig aan de
samenstelling van een wetsontwerp gewerkt, dat
in het begin der volgende zitting, althans zeker
nog in 1884, de kamers zal bereiken. Neen, waarljk
aan jver ontbreekt bet dit kabinet niet, maar
wat baat die tegenover een onhandelbare kamer
Allerminst kan zoodanig verwjt tot den heer Du
Tour worden gericht, die bj gel jke werkzaamheid
dit voor heeft boven velen zjner ambtgenooten,
dat hj zjn plannen goed weet te verdedigen.
Zjne benoeming in de orde van den Nederlandschen
Leeuiv was dan ook wel verdiend.
De Standaard is boos dat men op de interna
tionale landbouwtentoonstelling boven een melk-
kiosk in het hoofdgebouw een tekst heeft geplaatst
uit een Doopsgezinden bjbel. De tekst luidt
Weent beaeerigh na er de vernuftigeloutere melck'
terwjl hj in de staten-vertaling luidt'. »Weest
begeerig naar de redeHjke en onvervatsciue melkP
De Standaard noemt dit een heiligschennend
misbruik van Gods woord en insinueert dat hj
of zj, die zulk een aanhaling verzon, niet aan den
bjbel gelooft.
Waarom willen wj vragen. Omdat men met
zulk eene aanhaling te koop looptWeet het
blad wel dat het door die redeneering vonnis velt
over het grootste deel van zjne aanhangers die
zich aan hetzelfde schuldig maken?
Maar de redactie van De Standaard is niet
consequent, want zj geeft zelf een tekst aan die
beter op zjn plaats geweest zou zjn op de ten
toonstelling.
Toch gaan wj mee met hare afkeuring over
zulk eene aanhaling; niet omdat het in onze
oogen ongeoorloofd is uit den bjbel aanhalingen
te doen, waar men bloemen wil plukken doe
men dit uit de beste gaarden die men kent, en
wie den bjbel het beste boek vindt zal daarin
juist bet schoonste kunnen vinden wat hj zoekt.
Maar wj keuren het af dat men verkeerd
beeft aangehaald en toonde niet tebegrjpen
wat men boven die kiosk plaatste. Anders had
men gezien dat de bedoelde tekst daar niet op
zjn plaats was. Dat is in onze oogen de groote
fout.
En nu vragen wj aan De Standaard of aan die
fout zich niet juist schuldig maken tal van per
sonen die zich scharen onder de z.g. geloovigen?
Te pas of te onpas halen zj teksten aan die
kant noch wal raken en op dat gebied kan De
Standaard nog aanleiding genoeg tot ergernis
vinden en een ruim veld tevens om met zjn
pogingen tot verbetering te beginnen met de
buisgenooten des geloofs.
De Engelsche bladen melden
sHet is officieel bekend, dat kapitein Bickford
van Hr. Ms. Pegasus nu eenige weken geleden
de gemeenschappel jke nota van de regeeringen
van Engeland en Nederland, welke den radjah
van Tenom sommeert tot vrjlating van de nu
sedert 10 maanden door hem gevangen gehouden
bemanning der Nisero, ter aangeduide plaatse
heeft afgegeven. Tot heden is geen antwoord op
deze nota ontvangen maar men moet niet ver
geten dat het adviesjacht Linnet tot het over
brengen van een eventueel antwoord van den
radjah van Atjeb naar Singapore een zekeren
tjd noodig heeft. Men houdt het voor waar
schjnljk, dat de schepelingen reeds in vrjheid
gesteld zjn; maar voor 't geval op de nota een
ongunstig antwoord mocht ontvangen worden,
zal een laatste ultimatum afgezonden en dan (eerst)
een datum bepaald worden voor het begin van de
operatiën tegen den radjah".
Vlissingen, 6 Sept. Maandag avond zal
H. K. H. prinses Christiaan van Schleeswjk-Holstein
met gevolg alhier per boottrein aankomen, en met
het alsdan vertrekkende ss. Willem Prins van Oranje
van de stoomvaartmaatsclD' Zeeland de reis naar
Engeland voortzetten.
Te Ovezand is de heer P. Priem als wethouder
herbenoemd.
Men schrjft ons uit Rotterdam
Het protectionisme begint zich tegenwoordig
weder in een nieuwen vorm te vertoonen. In een
adres, heden bj onzen gemeenteraad ingekomen
en door 1400 werklieden onderteekend, wordt
gevraagd, niet alleen dat bj de uitvoering der
voorgenomen groote werken in de gemeente zal
worden afgeweken van „de gewoonte om werken
van omvang in het buitenland te laten vervaar
digen, maar ook dat „daartoe gebruik zal worden
gemaakt van de in de onmiddell jke nabjkeid van
Rotterdam gelegen inrichtingen." Om aan den
eisch van deze adressanten te voldoen, is het dus
niet genoeg het buitenland uit te sluiten, maar
moet ook de landgenoot, die niet in de onmid-
delljke nabijheid van Rotterdam woont, buiten
gesloten worden.
Met dit stelsel van protectionisme is men in
Den Haag begonnen. Daar werd het gemeente
bestuur door de werkelooze werklieden aangezocht
om de openbare werken uitsluitend door Hagenaars
te laten uitvoeren.
Konden de protectionisten de mededinging nèg
meer beperken, zj zouden het zeker doen. Het
is echter al wel zoo. Elke stad binnen eigen
kring opgesloten. Een Rotterdammer zal geen
werk mogen zoeken, althans het niet mogen vinden,
in Den Haag, en omgekeerd zal te Rotterdam
geen werk mogen worden gegeven aan een Hagenaar
een Zeeuw of een Gelderschman
Opmerkeljk is, dat onder de onderteekenaars
van het adres ruim vertegenwoordigd zjn de werk
lieden van de fabriek op Pejenoord, die, als zj
alleen bestaan moest van de bestellingen uit Rot
terdam zelf, de deuren wel voor goed kon sluiten.
Zelfs van uitsluiting van het buitenland zouden
die werklieden, als zj wisten door te denken,
niet spreken, want vooral aan belangrjke bestel
lingen uit het buitenland hebben zj in den laatsten
tjd bun brood te danken gehad. Of erkennen
zj in deze quaestie geen wederkeerigheid
De benoeming van een wethouder is op voorstel
van vijf leden tot Woensdag uitgesteld. Naar
men zegt, omdat een raadslid, dat voor bet
weinig begeerde ambt geprest is, eerst dan kan
weten, of zjne superieuren hem willen toestaan
bet wethouderschap met zjne particuliere betrek
king te vereenigen.
Eigen Haard wjdt heden eenige hartelijke
woorden aan den a. zeventigsten verjaardag van
Nicolaas Beets, en geeft een portret van den
dichter op 24jarigen en een op 40jarigen leeftjd,
benevens eene teekening van Schipperus, voorstel
lende den jubilaris in zjn studeervertrek.
Yan de inzendingen, die in het hoofdgebouw
der Amsterdamsche tentoonstelling bjzonder de
aandacht trekken, wordt vooral geroemd de
volledige verzameling van wolsoorten, 56 in getal,
door den beer H. J. E. Gerlach uit Middelburg
ingezonden.
Te Serooskerke (W.) bracht de Ünie-coitectë
69.78 op.
Twee sollicitanten hebben zich naar de met
15 Sept. a. s. openvallende betrekking van ondef-
wjzer aan de openbare school te Ovezand aange
meld.
Mej. Tiel, onderwjzeres aan de openb. schooi
te Ovezand, is dezer dagen als zoodanig benoemd
te Willemstad.
Te Thesinge is een Christel jke school ge
opend met 94 kinderen, De openbare school
verloor daardoor 2,3 barer leerlingen* Tot drie
maal toe hield men dien dag bjeenkomsten en
spraken dominés en onderwjzers onophoudeljk
En tocb, beweert men was er vreugde op
aller gelaat te lezen. Op wier gelaat, dat der
sprekers of der hoorders
Bj de mededeeling van een en ander schrjft
men in de Standaard„Wel een bewjs dat de
gehechtheid der natie aan de neutrale en daarom
onchristeljke staatsschool niet bjster groot is."
Waarschjnljk zullen velen onzer lezers niet
weten waar het merkwaardige Thesinge gevonden
wordt.
Ook ons was 't onbekend, waarom wj 't Aard
rijkskundig woordenboek van Witkamp opsloegen.
