BUITEMLAND.
Gemengde Berichten.
Diip ea verputiiip m
Ingezonden stukken.
Scheepvaartberichten.
Verkoopingen en aanbestedingen.
Quarantaine.
De tentoonstelling te Delft.
Laten we eens rekenen.
Gisterenmiddag omstreeks vijf uren zijn bij
den landbouwer W. Wisse te Grjjpskerke vier
schapen door den bliksem getroffen en gedood.
De Zimmermanpolder is thans opnieuw
bedijkt; het werk is door deskundigen opgenomen
en goedgekeurd. Begunstigd door het fraaiste
zomerweder heeft de aannemer zonder stoornis zijn
werk zoo goed mogelijk kunnen afmaken, t Is te
hopen dat het thans reeds dure land niets meer
van het water te lijden zal hebben.
De aardappelmeelfabriek der heeren Smit en
Yos te Yeendam is afgebrand.
Een inwoner van Andijk is zoo flauw geweest
op een brief als adres een rijmelarij te zetten van
33 regels. Aan het slot geeft hij den brievenbe
steller kennis dat hij geen haast had en dat de
besteller zjjn z. g. aardigheid toch lezen moet.
Als dit voorbeeld navolging vindt worden de
bezigheden der postambtenaren nog meer dan zij nu
reeds zijn en allerminst is het adres van een brief
geschikt om zich te oefenen in verzenmakerij.
Wij geven de administratie der posterijen in
overweging om dergelijke brieven te plaatsen voor
de ramen vair het kantoor van afzending met
kennisgeving dat missives met dergelijke opschriften
niet besteld worden, omdat zij doelloos en te
tijdroovend zijn. Men kan te veel vergen van een
ambtenaar.
Bij de suikerfabrikanten in de provincie
Noord-Brabant circuleert een adres aan de admi
nistratie der staatsspoorwegen in Belgie, inhoudende
verzoek om verlaging van het tarief voor het
▼ervoer van suiker naar Antwerpen. In dit adres
wordt er op gewezen dat ieder jaar van uit Noord-
Brabant circa 10.000 tons ruwe suiker naar Ant
werpen wordt geëxpedieerd, welk vervoer nu voor
het grootste gedeelte per schip plaats heeft, uit
oorzaak van de hooge vrachtprijzen per spoor.
Een Hollandsch-Belgische maatschappij wil
te 's Hage wedrennen inrichten.
Over Hans Makart wordt het volgende aan
de Allgemeine Zeitung uit Weenen geschreven. De
kunstenaar is ernstig krank, en er is helaas weinig
hoop op herstel. Makart was reeds sedert eenigen
tijd voor zijne vrienden onzichtbaar. Hij was met
zjjn vrouw in Reichenhall geweest, waar hij geheel
afgezonderd leefde, en in de vorige week bracht
mevrouw Makart-Linda haren man naar Weenen
terug, waar bekwame artsen een zwaar zenuwlijden
constateerden, dat den kunstenaar volslagen melan
choliek maakt. Hij stelt in niets meer belang en
is geheel onder den invloed van physiesch en
geesteljjk ljjden. Makart heeft te veel van zijne
krachten gevergd. Hjj had een groot aantal be
stellingen op zich genomen en plannen ontworpen,
waaronder werk voor de hofmusea en voor de
literarische onderneming van den kroonprins
Rudolf en midden in den rusteloozen arbeid
wordt hij door de heillooze ziekte getroffen
Physiek was hij niet sterk, en het lichaam schijnt
niet meer opgewassen te zijn tegen den geestelijken
arbeid en de eerzucht van den artist. Makart
ljjdt nu aan dezelfde krankheid, waaraan zijn
scherpste tegenstander, dr Thauszig, voor weinige
dagen is bezweken.
Datum. Plaats. Voorwerpen. Informatiën.
8 Sept. Middelburg, Huizeu, Slegf.
4 a Middelburg, Woonhuis, Woutersen.
9 Middelburg, Hofstede enz., Verhulst.
9 Hulst, Molen enz., Van Rijsoort
van Meurs.
11 Middelburg, Huizen, Tak.
Oct. Middelburg, Hofstede, Slegt.
Te Burgh werd Vrijdag aanbesteed het
maken van werken tot oever- en strandverdediging
aan den calamiteusen polder Burgh en Westland.
Hiervoor waren de navolgende inschrijvingsbil
jetten ingekomen van de heerenR. Schreuders
te Kolhorn, voor 4750; J. Van Strien te Zie-
rikzee. voor 4540; J. De Rijke te Sir Jansland,
bij den vjjand te komen, maar wellicht ook in de
hoop van hun persoon in betrekkelijke veiligheid
te brengen. Het beetje gezag, dat mijnheer De
Marmorne ooit uitgeoefend had, werd nu geheel
en al denkbeeldig en te midden van het geraas
der ontploffende bommen vernam men nu en dan
zjjn stem, meer op een klagenden dan gebiedenden
toon, waarop slechts weinigen letten. Slechts^
een klein troepje «jvn vjjftien of twintig man
bleef in zijn nabjjheid, waaronder Jolifif, de her
bergier, in het oogvallend door zijn blauwe kiel
en waarschijnlijk de kalmste en dapperste Fransch-
man die zich daar bevond.
»Ik vrees mijnheer", zei hij, dat die Pruissen
zullen trachten ons en het bosch te omsingelen en
de rota van achter aan te vallen. Daar ik nu
hier niet van bjjzonder veel nut ben, kon ik wel
eens een blik in die richting gaan werpen, vindt
gjj niet Ik ken het bosch heel goed en kan u
misschien eenige berichten brengen. Ik ben niet
van plan om weg te loopengij kunt m jj gerust
vertrouwen".
»Neem een van de geweren der gevallenen.
Wat hebt gij aan die jachtbuks?"
„Dank u, mjjnheer, voor het oogenblik geloof
ik dat mijn dubbel-loopgeweer het geschiktste
van de twee iswant als ik mij al moet verde
digen, zal het in het bosch zijn, en van zeer nabjj
en dan is een hagelsehot uitstekend om iemand
zand in de oogen te strooien."
»Neem dan tenminste mjjn revolvertje", zei
ik, hem dit overreikende.
voor 4398P. Vinke te Noordgouwe, voor 4297;
K. Zomer te Burgh, voor 4252, en P. Van den
Berge te Colijnsplaat, voor 4224.
Het werk is, behoudens goedkeuring van ged.
staten, aan den laagsten inschrijver gegund.
De quarantaine, welke ook haar nut moge zijn,
is althans van ouden oorsprongwant Mozes reeds
beval de toepassing van beperkende maatregelen
ten einde de verspreiding van ziekte te voorkomen
de melaatschen werden niet alleen van de gezonde
menschen afgezonderd, maar ook moesten hunne
kleeren gereinigd en in ernstige gevallen verbrand
worden. Strenge bepalingen waren gemaakt aan
gaande den tijd, dien dergelijke zieken, en zelfs
lijders die genezen waren, moesten doorbrengen
buiten het kamp, of in hunne tenten na binnen
het kamp weder te zijn toegelaten en allen die
aan huidziekte leden werden minstens zeven dagen
lang afgezonderd. Wat nu quarantaine genoemd
wordt kan moeilijk bij de Joden worden opgemerkt,
en wijl de quarantaine met de keizers in het
Oosten en de kruisvaarders schijnt te zijn ontstaan,
beweert men dat het woord 't eerst gebruikt is in
eene proclamatie van Philip August, gedateerd
1245, waarbij voor den tijd van veertig dagen een
gewapende strijd tusschen de onderdanen verboden
werd. Quarantaine le Hoi werd deze order ge
noemd. Waarom die wapenstilstand tusschen
twistzieke vazallen juist veertig dagen moest duren,
is niet bekend: doch men gist dat de veertig
dagen der lente daartoe aanleiding hebben gegeven.
De reizigers, die in tijden van pest uit het Oosten
in Constantinopel kwamen, werden ook gedurende
een even langen tjjd afgezonderd op plaatsen, die
speciaal voor hen waren aangewezen. Het woord
„lazaretto" schijnt het eerst door de kruisvaarders
gebruikt te zijndie, op 't land tegen de plaag
dezelfde voorbéhoedmaatregelen nemend als de
Oostersche keizers in hunne groote zeehavens, de
besmette patiënten, of van welke men 't vermoedde,
afzonderden niet in hospitalen waar zij genezen
konden worden, maar in lazaretten waar zij ach
tergelaten werden om te sterven of te genezen
door de kracht der natuur.
De eerste systematische wetgeving op dit punt
zijn we aan de Italianen verschuldigd, die in de
veertiende eeuw zich zeker gestrenger toonden dan
de burgemeester van Spezia onlangs. Er is een
order bewaard gebleven van Bernabo van Reggio,
gedateerd 1374, waarin eenvoudig bevolen wordt
»dat ieder persoon, aangetast door de besmette
lijke ziekte, moest gebracht worden buiten de
stad in het veld om daar te herstellen of te
sterven." Eene afzondering van tien dagen werd
voldoende geacht voor hen van wie men slechts
veronderstelde dat zjj aangetast waren, maar als
regel werd de quarantaine in de striks'.e betee-
kenis van het woord voorgeschreven. Na het midden
der vijftiende eeuw, toen de beweging tusschen de
Italiaansche republieken en het Oosten groote
verhoudingen begon aan te nemen, werden ook de
quarantainewetten steeds strenger, en in 1448
bekleedde de senaat van Venetië de hygiënische
autoriteiten met macht van leven en dood over
allen die zondigden tegen de sanitaire bepalingen.
Indien Engeland nooit lastig gevallen is met
eene regeling betreffende de quarantaine, dan
moet dit daaraan toegeschreven worden, dat in
den tijd toen de genoemde maatregel vrjj wat
ernstiger werd toegepast dan in onze dagen, Enge
land's handel met het Oosten veel minder te
beteekenen had dan die van Zuidelijk Europa met
het Oosten. In 1710 werden voorzorgsmaatregelen
tegen de pest genomen in den vorm van quaran
tainebepalingen voor schepen die uit de Baltische
zee kwamen. Maar in den regel kwam de ge
vreesde bezoeker niet uit het Noorden, en wanneer
de kans dat bjj zou komen was voorbijgegaan,
geraakten ook de quarantainebepalingen geheel in
onbruik. In Engeland bestaat op dit oogenblik
geen >lazaretto", al werd de oprichting daarvan
bevolen door de Quarantine Act van Juli 1800.
»Dat is wat anders, mjjnheer, dat neem ik
graag. Het is een aardig speelgoed en kan ook
nuttig zjjn, met een paar van die Pruisen op een
kleinen afstand."
Joliff verdween in het bosch en ik bleef bp
mijnheer De Marmorne. Onze spanning werd
spoedig verbroken doordat de Pruisen in het
tegenover ons liggende bosch het vuur weer
openden, 't geen onze aandacht in dre richting
trok en ons waarschijnlijk belette te hooren wat
er achter ons gebeurde. Een paar man, die zóo
geplaatst waren dat zij de rots aan dien kant
bewaakten, begonnen eensklaps geweldig te vuren.
De Pruissen vielen ons van achter aan, voordat
Joliff met de tijding terug kon zjjn. Ik kon niet
zien wat er van Joliff zelf geworden was. Misschien
was bjj gedoodof zou hij slim genoeg geweest
zjjn om den vijand te ontwijken, al kon hp zich
niet meer bjj ons voegen
Hoe het zjj, het was duideljjk dat wjj moesten
weerstand bieden of capituleerenaan vluchten
viel niet meer te denken. Ditmaal liet de vjjand
zich niet lang beschieten, maar rukte brutaal en
snel over de strook land, welke de Roche met den
anderen heuvel verbindt, op. "Waren wjj even
talrijk geweest als in den aanvang, dan zouden wjj
met eenig gevolg weerstand hebben kunnen bieden
maar onze verliezen door de bommen en door de
desertie hadden ons tot zulk een klein troepje ver
minderd, dat wjj weinig kans hadden om iets met
vechten uit te richten. De franc-tireurs bereidden den
Pruisen echter toch een warme ontvangst en
In de Vereenigde Staten is de'toestand zeer ver
schillend: hier bestaan strenge bepalingen, ginds
in het geheel geene. Somtjjds zjjn zelfs de qua
rantaine-wetten van den eenen staat in strjjd met
die van een anderen. Dehaven van New-York
heeft eene groote quarantaine-inrichting, bestaande
uit pakhuizen, dokken, werven, een drijvend hos
pitaal, een groot woonhuis, en ten laatste een
begraafplaats; natuurljjk staan met de gebouwen
in verband afzonderlijke vertrekken voor desinfectie
door ventilatie, afkoeling, uitstooming, drooge hitte
en chemische bereidingen.
Verscheidene wetenschappelijke autoriteiten heb
ben aangedrongen op de algeheele afschaffing der
quarantaines en op hare vervanging door een inter
nationale hygiënische wet op inspectie en desinfec
tie. Deze quaestie werd deze week ook op het inter
nationaal hygiënische congres besproken, waar een
Fransch geneeskundige in Egypte, de heer Dutrieux
Bey, standvastig zijne overtuiging volhield dat de
quarantaine weinig nut heeft. Op het hygiënisch
congres van Weenen (1873) zeide hjj, heeft men reeds
erkend dat de quarantaine-maatregelen, streng
toegepast, onuitvoerbaar zouden bljjkenhoeveel
schepen zou men dan niet dageljjks in quarantaine
moeten houden, en dat altjjd zoolang het incubatie-
tjjdperk duurt. Men zou dan wel overal eene
permanente quarantaine moeten in het leven
roepen. Quarantaine-maatregelen laten zich alleen
aanbevelen, als de ziekte zich openbaart op geïso
leerde eilanden, van de gemeenschapswegen geheel
afgesneden. Daarbjj, zoo ging de Franschman
voort, hebben deze maatregelen nog een ander
bezwaar, dat men niet gering moet tellendit
nameljjk, dat zjj, omdat zij natuurlijk velen hin
derlijk en belemmerend zjjn, niet leiden tot
de ontdekking der waarheid. Men deinst er voor
terug ze in toepassing te brengen lang wordt de
ziekte miskend en verzwegen. Do onmogeljjke
ziekte cholera nostras is alleen uitgevonden om
onder de bevolking geen vrees te verspreiden.
Alzoo beweerde de heer Dutrieux. Bestrijders vond
hjj in nagenoeg al de specialiteiten die hem had den
aangehoordverscheidene, onder welke de Purjjsche
geneesheer dr Proust, traden tegen hem in 't
krijt, totdat eindeljjk een der aanwezigen opstond
en verzekerde, dat men nog lang kon redevoe-»
ren over het ontstaan der besmettelijke ziekte,
die men cholera noemt, aangezien de feiten en de
waarnemingen der geneeskundigen zeer veelvuldig
zijn. Maar dit stond vastieder erkende, dat de
cholera kan overgedragen worden en eene dei-
meest besmettelijke ziekten is, dat zjj uit Azië tot
ons komt, en dat de hygiëne al het mogeljjke
moet aanwenden om den voortgang der ziekte te
keeren. Quarantaine-maatregelen zjjn natuurljjk
altjjd eenigszins twijfelachtig, als de ziekte Europa
heeft bereikt, maar zjj waren onmisbaar, om te
beletten dat de ziekte Europa zou bereiken. In
vorige jaren hadden zjj den inval der cholera ge
stuit, en zjj hadden het ook dit jaar kunnen doen
als men waakzaam ware geweest. Men heeft echter
aan de Roode en de Caspische Zee de quaran
taine geschonden.
Men vereenigde zich dan ook nagenoeg algemeen
met deze formule er bestaat reden om te vol
harden bjj het quarantaine-systeem en verbetering
te brengen in zjjne toepassing.
Mjjnheer de redacteur 1
Onder de weinige, waarljjk groote mannen,
wier leven en daden een alles overwegenden en
vèrstrekkenden invloed hebben uitgeoefend op
tjjdgenoot en nakomelingschap, treedt, als een der
edelste heroën der menschheid, fier op den voor
grond prins Willem van Oranje, de grondlegger
van den Nederlandschen staat, de vader des
vaderlands."
Hjj was zijn tjjd 3 eeuwen, ja nog veel meer
vooruit, want nog worden zjjne denkbeelden be
treffende godsdienstvrijheid en verdraagzaamheid
geenszins algemeen gedeeld.
menige stoere kerel van over den Rjjn tuimelde
de helling af met een kogel in de borst.
Ik heb nog slechts een verwarde herinnering
van het gevecht, man tegen man dat nu volgde.
De vjjand drong met de bajonet op ons in en
ik herinner mjj de forsche gestalte van mjjnheer
De Marmorne, met het ontbloote zwaard in de
eene en een revolver in de andere hand. Op het
laatste oogenblik nam ik het geweer van een
Franschman, die naast mjj neerviel, en trachtte
mjj te verdedigen, maar ik werd spoedig omsingeld
en moest voor de overmacht zwichten, ofschoon
ik niet gewond was. In een oogwenk waren de
weinigen die aan (den dood ontkomen waren
gevangen genomen.
LXV.
Wjj werden eerst naar den weg gebracht en
toen naar een plaats, waar de Pruisische generaal,
met eenige stafofficieren, onder een grooten eik zat.
Een Franschman met een blauwe kiel stond
voor hen en toen wjj op eenigen afstand halt
maakten, herkende ik Joliff. Wjj kwamen juist
in tjjds om zjjn vonnis te hooren vellen. De
president van dezen in der haast bjjeen geroepen
krjjgsraad sprak hem in gebrekkig doch verstaan»
baar Fransch aan
»Gij zjjt maar een burger en werd gevangen
genomen met de wapens in de hand op den loer
liggende naar onze soldaten. Wij dulden dit
gedrag niet van de burgerbevolking en veroordeelen
u dus ter dood."
Da edele prins leeft nog altjjd voort in de
dankbare harten van ons volk en hjj zal daarin
blijven voortleven, zoolang wjj eene eigen geschie
denis bljjven behouden, gepaard aan vrijheid en
onafhankelijkheid.
Geen wonder dus dat vele Nederlanders van do
gelegenheid gebruik maken om de tentoonstelling
van voorwerpen, op den prins en zjjn tjjd betrekking
hebbende, te komen bezichtigen en dat ook ik
mjj genoopt gevoelde om daar mjjne devotie te
verrichten.
Wie eenigszins gelegenheid heeft en een vereerder
is der nagedachtenis van den prins, ga naar Delft,
waar de tentoonstelling nog tot 10 September
geopend blijft. Wellicht in geen eeuw zal eene
zoo volledige verzameling meer te zien zjjn, want
van heinde en ver is een en ander bijeengebracht.
Met eerbied betrad ik de zaal waar de tentoon
stelling wordt gehouden en waar de prins den
laatsten adem uitbliesmet devotie aanschouwde
ik de plaats waar hjj door drie kogels getroffen
werd en waar de moordenaar stond bjj het vol
voeren zjjner euveldaad.
En zal ik nu opgeven wat ik gezien heb van
historische documenten, schilderijen en portretten,
stamboomen en wapens, munten en penningen,
handschriften en boeken, enz. Neen, ik zou,
noemde ik slechts het m. i. belangrijkste op,
daartoe te veel plaats ran u moeten vergen. Met
een enkel woord vermeld ik slechts n° 1748, kast
van prin3 Willem I, geplaatst geweest in het hof
te Breda, thans behoorende aan Z. K. H. den
groothertog van Saxen Weimar. Die kast, door
oudheidkenners geschat op een waarde van tien
duizend gulden, is een zeldzaamheid van hout
snijkunst.
Mogen velen de historische tentoonstelling nog
bezoeken, velen met mjj 's prinsen eigenhandig
schrift met eerbied beschouwen en door bezichtiging
van al het merkwaardige opgewekt worden tot
verhooging van den eerbied voor hem, die met
zjjn bloed onze vrjjheid kocht.
Zuid-Beveland,
30 Augustus 1884. Een Dorpehno.
Jansen, waarde lezer, (een ambachtsman die
zoo wat een gulden of tien in de week verdient)
kwam bjj mij schoolgeld betalen voor zjjne drie
kinderen, 'c Was al wat ver in de maandhp
scheen daarover wat verlegen, en zei daarom bjj
wjj ze van verontschuldiging.
>Ja, meester, 't is tegenwoordig eppassen of
de centen zjjn op, zonder dat je 't weeten alle
maanden ƒ1.—, 'tkomt zoo gauw terug, en 'tis
toch wat veel."
»Ja, man", antwoordde ik hem, 12 in het jaar
is nog al een aardig sommetjemaar kerel je
bedenkt toch zeker ook, dat je kinderen daarvoor
onderwijs ontvangen en opgeleid worden om later
flinke leden der maatschappij te zjjn."
»Ja, ziet u, 'tis niet te veel voor het onderwjjs
maar 'tis te veel voor mjj."
Dat meen je niet, Jansen," zei ik weer. »Als
ik je om 12 uur van je werk zie komen, dan zie
ik je ook geregeld bjj Klaas instappen om een
borreltje zeker, hé
»Ja, meester, eiken dag ééntje, daar hou ik me
bjj, al heeft mjjnheer Schaepman gezegd, dat ik
er twee mag hebben!"
»Nu, dat zullen wé daar laten. Maar laten we
eens rekenen. Per dag 1 borrel, Zondags 2, dat
maakt 40 cent in de week. Dat is per jaar 52
maal 40 cent of ƒ20.80 Ook een aardig som
metje! Is ƒ12 nog te veel voor schoolgeld?"
Wat Jansen daarop zei? Niet veelzoo rekenen
de meesten niet gaarne. Maar mogen de Neder
landers klagen, dat hun onderwjjs te veel kost?
Zjj toch geven 12 millioen uit vooi het onderwjjs
Dat's veelJa maar niet te veel,'tvant xij kunnen
40 millioen aan sterkedrank besteden.
R. D.
Naar wjj vernemen zjjn de schepen Antonia en
Batavier door de Factory der Nederlandsche handel
maatschappij te Batavia bevracht voor den over
voer van koffie naar Middelburg.
Joliff hoorde dit harde vonnis zonder blikken
of blozen met groote minachting aan. Om zich
heen ziende viel zjjn blik op mjj en hjj zei op
luiden toon.
„Monsieur Segraveuit hetgeen ik hoor maak
ik op dat die Pruisische schurken mjj zullen
doodschieten. Mag ik u verzoeken mjjn vrouw
die tijding zoo zacht mogeljjk mede te deelen?
Hetzelfde gelaat, dat eerst zoo minachtend keek,
kreeg nu een uitdrukking van teederheid en in zjjne
oogen kwamen tranen. Toen hjj weer sprak was
hjj heesch en trilde zjjn stem.
»Zeg haar dat zjj altjjd een.goede vrouw
voor mjj geweest is en dat ik haar vergiffenis
vraag, als ik ooit in drift een hard woord tegen
haar gesproken heb".
Wordt vervolgd
Gedrukt bjj de Gebr' Abrahams, te Middelburg.
