MIDDELBURGSCHE COURANT
"FEUILLETON.
Gemengde Berichten.
MAEMORNE
Benoemingen en Besluiten.
Kerknieuws.
BIJVOEGSEL
Maandag 25 Augustus 1884. N°. 200.
Middelburg 23 Augustus.
ADOLPHÜS SEGRAVE.
Brieven uit Zuid-Beveland.
VAN DE
VAN
Zlerikzee, 23 Aug. De gemeenterekening
over 1883 bedraagt in ontvang 150,222.17en
in uitgaat 140.302.01zij sluit mitsdien inet een
batig saldo van 9920.16J.
De inkomsten zijn als volgtHoofdstuk I, ont
vangsten wegens vroegere diensten, bedraagt
1305.16£ hoofdst. II, inkomsten van gemeente
eigendommen en bezittingen, 25644.94; hoofdst.
III, belastingen en heffingen, 49523.05; hoofdst.
IV, inkomsten van verschillenden aard, toevallige
baten, 46379.02en hoofdst. V, buitengewone
ontvangsten 27.370.
De uitgaven bedragen voor het le hoofdst.,
huishoudelijk bestuur, ƒ10769.17; voor het 2e,
kosten betrekking hebbende op de plaats, belas
tingen, 2005.95 j het 38, kosten van onderhoud,
aanleg en vernieuwing van de openbare gebouwen en
andere, tot gemeenen dienst van allen bestemd,
ƒ24427.86J het 4e, idem van de overige gemeen-
teëigendommen en de daarvoor verschuldigde lasten,
ƒ590.95; het 5e, kosten van politie en schutterij,
brandweer en straatverlichting, 14983.45 het 6",
kosten van geneeskundigen dienst en van het armwe
zen, 11247.90het 7e, kosten ten behoeve van het
onderwijs en van kunsten en wetenschappen,
69251.91 het 8°, renten en aflossingen van
aangegane geldleeningen, 666.63het 9", andere
uitgaven, niet tot de vorige hoofdstukken behoo-
rende, 5841.50en het 10e, onvoorziene uitgaven,
717,92.
Het Fo<7. meldt dat, naar de aanvankelijk
vastgestelde begrootingen voor 1885, het tekort voor
dat dienstjaar 10 millioen gulden bedroeg, doch dit
is vervolgens, na den aandrang tot bezuiniging,
van den minister van financiën uitgaande, tot
drie millioen teruggebracht.
In de vierde sectie van het Hygiënisch congres,
die onder leiding van prof. A. Fokker werd ge
houden, ontwikkelde d' Napias uit Parjjs de
stelling dat de staat bevoegd en verplicht is,
maatregelen te verordenen tot beperking der
nadeelen van den arbeid en voor de veiligheid
der werklieden. De verantwoordelijkheid van de
zorg voor de gezondheid der arbeiders behoort
bjj de werkgevers, voor zooveel de arbeid gevaar-
Ijjk is. Intusschen zouden de nadeelen van den
arbeid niet weggenomen kunnen worden, indien
niet terzelfder tijd voor een gezonden toestand der
arbeiderswoningen zorg werd gedragen, daar zoo
wel het leven der werklieden als hunne gezondheid
verzekerd behoort te zjjn.
De heer Smith uit Londen wenschte van den
wetgever krachtige bemoeiingen, zoowel ten aan
zien der regeling van den arbeid en de hoegroot
heid van het loon, als ten aanzien van de gezondheid
der arbeidersbevolking, al zag hjj niet voorbjj,
dat daardoor inbreuk zou worden gemaakt op de
persoonlijke vrjjheid. Die aanranding was geoor
loofd, waar zjj zich ten doel stelt de gezondheid
te bevorderen, niet alleen van de arbeidende klasse,
doch ook van het algemeen.
Dr Napias wil den strjjd op hygiënisch terrein
houden en niet op sociaal terrein overbrengen, en
bleef het nut van goede, goedkoope en naar de
eischen der hygiëne ingerichte arbeiderswoningen
betoogen. De meeste sprekers, vooral de ingenieur
Malherbe uit Luik, betoonde zich echter afkeerig
van wettelijke maatregelen en verwachtten meer
uitkomsten van de vrijheid. Men moest door
overreding en niet altijd door wetten het doel
zoeken te bereiken. Alleen de heer Smith bleef
door
LIX.
De dames van haar kant waren even verlegen met
het geval als ik. Ada zag Abeille met een flauw
glimlachtje aan, maar of het de weerkaatsing
van het avondrood op het gelaat der jongste
zuster was, weet ik niet, maar ik verbeeldde mij
dat zjj bloosde. Hoe het zjj, zij wisten niet wat
te doen.
Gustine zag ons alle drie aan, begreep onze
verlegenheid, en schikte de zaak op haar eigenaar
dige manier.
Ja, ja, mjjnheer eet hier, dat is uitgemaakt."
„Ik geloof dat wjj ons aan Gustine moeten
onderwerpen"; zei ik lachend, >tegen iemand met
zooveel gezag durf ik mjj niet verzetten."
»Wjj ook niet", zei Abeille vrooljjk, „zij
heeft ons te Marmorne altemaal sedert jaren
geregeerd, zoolang mjjn moeder dood is en nu is
zjj te veel aan despotisme gewoon om niet ook
hier alleenheerscheres te zjjn."
Die uitnoodiging hielp veel om ons op ons
gemak tegenover elkaar te zetten. Perrin legde
een vrooljjk vuur aan en toen de luiken gesloten
en de kaarsen opgestoken waren, zag de zitkamer
er heel huiseljjk uit.
inmenging van den wetgever krachtdadig ver
dedigen.
Ten bewjjze hoe zonder wetsdwang in het belang
van den werkman veel kan gedaan worden, beriep
een lid uit Zwitserland zich op de inrichtingen,
door den heer Van Marken te Delft in het leven
geroepen ten voordeele der arbeiders, en hjj beval
zjjne medeleden met nadruk aan, deze inrichtingen
te bezoeken.
Algemeen was de afdeeling van oordeel, dat de
staat zich met den bouw van arbeiderswoningen
niet te zeer moet inlaten.
Dr Van Dooremaal uit Den Haag wenschte de
oogziekte in de werkplaatsen tot een punt van
opzettelijke behandeling te maken.
Een rapport werd voorgelezen van het afwezige
lid Rene Blacke (Parjjs) over de kinderbewaar
plaatsen, uit het oogpunt der hygiëne. De schrjjver
van dit rapport betoont zich daarin een groot
voorstander van crèches. Hjj bestrijdt de verkeerde
meening van hen, die in de crèches inrichtingen
zien tot verzorging van lijdende kinderen, en doet
uitkomen, dat zjj juist bestemd zijn tot bewaring
van welvarende kinderen. Hjj beschouwt die
bewaarplaatsen meer als een middel tot bescher
ming tegen de ziekten, aan welke vooral de
kinderen van on- en minvermogende ouders, die in
ongezonde verbljjfplaataen hun leven doorbren
gende, blootgesteld-zjjn. (N. R. Ct).
Met het oprichten van eene vereeniging voor
Christelijke verzorging en verpleging van krank
zinnigen gaat het niet voorspoedig. Op eene tweede
vergadering, die talrijk bezocht was, kon men nog
niet tot die oprichting overgaan. Alleen werd
met 16 van de 50 stemmen uitgemaakt, dat men
de bedoelde verzorging en verpleging niet aan
kerkeraden en diaconieën mag overlaten. De voor-
loopige commissie, met den heer L. Lindeboom,
van Kampen, als voorzitter, is gemachtigd verdere
plannen en maatregelen te nemen ter oprichting.
De concept-statuten werden ter vergadering reeds
voorgelezen, terwjjl mededeeling werd gedaan van
eenige aanbiedingen van gebouwen en terrein voor
een gesticht.
Bjj den heer W. E. J. Tjeenk Willink te
Zwolle is de vjjfde druk, bijgewerkt tot Aug. 1884,
verschenen van de wet tot regeling van het lager
onderwijs met aanteekeningen enz. door de heeren
L. N. Schuurman en P. H. Jordens.
In September verschijnt van Nicolaas Beets een
nieuwe bundel gedichten, getiteldNog eens na
jaarsbladen. NR. Ct.)
Men schrjjft uit Brussel aan ISEscaut
»De koning der Nederlanden bljjft bij voortdu
ring bljjk geven van zjjn levendige sympathie voor
België. Laatstelijk heeft Z. M. aan het Belgisch
gouvernement voorgesteld om in zekeren zin
permanente tentoonstellingen tusschen België en
Nederland in 't leven te roepen. Die tentoonstel
lingen zouden zich uitsluitend bepalen tot de
producten der beide landen en beurtelings ge
houden worden te Brussel, Amsterdam, Antwerpen,
Rotterdam, enz. Koning Willem heeft zich per-
soonljjk zeer geïnteresseerd voor dat plan en
daarover herhaaldeljjk aan koning Leopold ge
schreven.
»De meest vriendschappelijke betrekkingen zjjn
ook tusschen de Nederlandsche en Belgische
hoven gevestigd. De beide koninginnen onder
houden een zeer geregelde correspondentie Ver
scheiden plannen zjjn uitgesteld ten gevolge van
het overlijden van den prins van Oranje, o. a.
een uitstapje van een paar dagen, dat de koning
en de koningin der Belgen in de maand Augustus
naar Scheveningen zouden doen. Koning Leopold
die zeer verlangend is van nabjj de werken te
bezichtigen, die sedert eenige jaren in de haven
te Rotterdam zjjn gemaakt, zou bjj die gelegenheid
daar ter stede eenige uren hebben vertoefd."
Bjj geboorten, huweljjken en sterfgevallen zjjn
Het diner was uitstekend en makkeljjk opge
daan. Wjj waren altemaal hongerig ondanks
onze bezorgdheid inderdaad zonder dat wjj het
wisten was er reeds iets over ons gekomen van
den geest, dietiedereen in oorlogstijd aansteekt,
om te leven bjj het oogenblik, elk uur van be
trekkelijke rust en welvaart aan te grijpen, zonder
zich al te veel te bekomeren over de mogeljjke
ellende van het volgende, onder den invloed van
het goede eten, de warmte van het vuur, een paar
glazen lekker wjjn en het besef van het avontuu-
rljjke van ons verbljjf midden inhet bosch, be
reikten wjj een zekeren graad van vrooljjkheid.
„Wat zou het hier heerljjk zjjn", »zei Abeille"
als wjj niet zoo bezorgd waren. Ik ben vroeger
nooit in een chalet geweest, behalve bjj een vriend,
die zjjn huis zoo noemt, maar dat is eigenljjk een
kasteel met bouten balcons en daken. Dat vond
ik niet aardig, maar dit wel. Hier zou ik, toen
ik een klein meisje was, gaarne huishoudentje
gespeeld hebben."
Dat moogt gjj nu hier spelen, als gij wilt"
zei Ada.
„Dat zou niet gaan, zusterlief, terwjjl gjj
hier zjjt met uw grooter talenten."
»Ik ben niet geschikt voor het huishouden
zei Ada somber", ik ben nu nergens geschikt
voor." Daarop staarde zjj op den wand, als
trachtte zjj de geheimen van het noodlot te door
gronden zjj staarde en staarde tot dat hare droge
oogen zich met tranen vulden, die langzaam haar
langs de wangen biggelden.
van ouds en bjj alle volken min of meer plecht
statige gebruiken in zwang. Meest allen hebben
een diepen zin, die echter niet altjjd gemakkeijjk
op te sporen is. Sommige ervan dagteekenen reeds
uit den voor-historischen tjjd, en de oudste vindt
men ten plattelande. Dus ook in Zuid-Beveland.
Het zjj mjj vergund in dezen brief op enkelen
hiervan te wjjzen.
Korten tjjd na de geboorte van een jongen
Zuid-Bevelander gaat de baker, hier minne"
genoemd, rond om familie, vrienden, buren en
kennissen de blijde tijding mede te deelen en de
Trouwen te verzoeken den kleine en de kraamvrouw
eens te komen zien. Men komt, alleen en in
groepjes, drinkt anjjs, eet kraambeschuit, prijst
bet kindje, spreekt veel kwaad van de afwezigen
en geeft de baker een kwartje. Het huwelijks
feest wordt met meer luister gevierd. Na de
ondertrouw worden ook hier tegenwoordig gedrukte
huweljjksaankondigingen in allerlei vormen ver
zonden. Ze worden beantwoord; meest door naam
kaartjes. Mede een nieuwerwetsch gebruik,
waarvan eenvoudigen al een heel zonderlinge
opvatting hebben. Zoo gebeurt het, dat iemand
bruid of bruidegom komt »fielesteeren" en tevens
zjjn kaartje uit den zak opdelft en overgeeft. Weer
een ander, behoorende tot de genoodigden, komt
ter bruiloft en stelt in eigen persoon daar zijn
kaartje ter hand. Hoe duurder, hoe bonter die
kaartjes zjjn hoe mooier! Nu, er zjjn kostbare,
ook wel eens zeer fraaie kaartjes onder de buiten
gewoon groote hoeveelheid, die een Zuid-Beve-
landsch bruidspaar pleegt te ontvangen. Volgens
handelaren in het artikel worden nergens meer
dure kaartjes verbruikt dan in Zeeland, bjjzonderljjk
in deze omgeving.
Op de bruiloft komt maag en vriend bjj een.
Stappen wjj even mede binnen. Versieringen van
groen en bloemen treffen wjj niet aan, zelfs geen
gekroonde bruigomspijp meer. Bruid en bruide
gom zien we onder den spiegel zitten, hunne
traditioneele plaats. Over het geheel maakt de
kamer, als feestzaal, een zeer ongezelligen indruk
op ons, daar vele meubelen en ook de meeste
opschik verdwenen isterwjjl lange tafels
op schragen, op lang na niet altijd gedekt, en
kale, lange banken meer aan een boerenherberg
met kermis dan aan een bruilofszaal doen denken.
Het onthaal is gul, al valt het een lekkerbek
onder ons wel wat tegen, dat nooit anders dan
een koud maal wordt voorgezet, niets dan krenten
brood, wittebrood vleesch en bam met tulband
tot dessert. Voor drank is goed gezorgd.
De helden van het feest, die ongemerkt verdwe
nen waren, komen terug in groot gala. De bruid,
zeer netjes gekleed, is tot in de kleinste bijzon
derheden in het nieuw uitgedoscht. Waarschjjnlijk
het zinnebeeld van een nieuw leven, een nieuw
beginnen. De bruidegom is insgeljjk in nieuwe
kleeren gestoken. Aanmerkt de buitensporige
lengte van zijn jas. Een jas die voortaan alleen
bjj plechtige gelegenheden aangetrokken zal wor
den. Men tijgt ten raadhuize. Het bruidspaar
voorop in gezwinden pas de overigen langzaam
achter aan kuierende zonder orde of, regelmaat,
Na het verlaten van het raadhuis of zoo het
huwelijk kerkelijk ingezegend wordt, wat vol
strekt niet altjjd het geval isna het
verlaten der kerk komen lieve jonge meis
jes, bruidejuffers zou men ze kunnen noemen,
en bestrooien het jonge echtpaar met kleine
stukjes gekleurd papier, klatergoud en pepernoten.
In geen gebruik schuilt meer poëzie, dunkt mjj,
en geen gebruik is wellicht ouder. Bjj bruids
juffers behooren bruidsjonkers. Welnu laten we
eens zoo voorkomend zijn van gindsche stevige
boerenjongens als zoodanig te beschouwen. Met
een ouderwetsch pistool doen ze thans de lucht
weergalmen van vreugdeschoten. Dit bljjft echter
altijd eene zeer gevaarlijke huldebetooning voor
deze ongeoefende schutters. Niet zelden heeft een
knaap zich daardoor ernstig verminkt. Het overige
van de bruiloft is als overal waarom wij er over
eindigen.
Yan eene bruiloft naar een graf. Het is niet
opwekkend, maar het is de gewone loop der
weretdsche zaken. Nadat het lijk van een Zuid-
Bevelander afgelegd is, gaat de aflegger van huis
„Ik ben een treurig gezelschap voor u
Abeille", vervolgde zjj, haar zuster bij de hand
vattende, >maar gjj moet geduld met mjj hebben.
Bedenk dat het St. Elisabethsdag is en hij is niet
gekomen 1 Ik ben benieuwd wat hem overkomen
is. Ik weet dat hjj zou gekomen zijn als hjj het
had kunnen doen."
„Hjj is waarschijnlijk opgehouden door de
verstoorde gemeenschap, tengevolge van den oor
log. Het publieke verkeer is geheel gestremd, en
particuliere rjjtuigen hebben de grootste moeite
om door de vjjandeljjke lijnen te breken. Julius
kan wel tjjdeljjk gevangen genomen zijn door de
Duitschers of door de Garibaldianen, maar daarom
is er nog geen reden tot ernstige ongerustheid.
Laat ons de hoop niet verliezen. Hjj zal waar-
schjjnljjk over een paar dagen hier zjjn."
»Ik maak mjj meer ongerust over papa te
Marmorne", zei Abeille. „De Duitschers komen
stellig terug en dat weet hjj ook, anders zou hjj
ons niet weggezonden hebben. Ik wenschte dat
bjj zich nooit met die franc-tireurs had ingelaten.''
Ada zei dat zjj niet ligt iets zou betreuren wat
uit vaderlandsliefde gedaan was.
»Maar hebben die franc-tireurs gewoonljjk
niet meer kwaad gedaan door de wraak van
den vjjand op te wekken, dan de vjjand deed
door hun getal te verminderen
Ada vond dat de franc-tireurs in alle geval hun
leven veil hadden voor hun vaderland en dat het
geen tjjd was om de gevolgen te veel te wikken
en te wegen. Het voornaamste was, volgens haar,
tot huis de treurige tijding rondbrengen. Bljjkbaar
wordt die echter voor kennisgeving aangenomen,
daar het zelden gebeurt dat iemand het in het
hoofd krjjgt de naastbestaanden te condoleeren.
De begrafenis gaat piet weinig plechtigheid ge
paard. Wanneer het ljjk betrekkeljjk ver vervoerd
moet worden, gebruikt men een gewone huifwagen
tot ljjkkoetsanders wordt het naar de begraaf
plaats gedragen. De familie volgt in geregelde
orde, daarna de naaste buren, achteraan de dominéé.
De boeren dragen wederom allen lange jassen en
hebben de randeB hunner vilten hoeden neerge
slagen. Bjj de katholieken gaan de vrouwen
mede, wat ik zeer behoorlijk vind. Na afloop der
begrafenis worden ook de dragers binnen verzocht.
Er wordt gegeten en gedronken, doch verre is het
er van daan dat men hier nog zou herinnerd
worden aan de oude, rumoerige en ergerlijke ljjk-
malen.
Laat mjj ten slotte nog op een paar eigenaar
digheden wijzen. Niet alleen worden de luiken
gesloten door de familie van den doode, maar ook
de buren nemen aan deze rouwbetooning deel.
De heele familie dompelt zich in rouwgewaad als
overal, doch dat wordt hier zoo overdreven dat
zelfs over kinderen een aanzienlek getal betrek
kingen rouw dragen. Een grootvader wordt soms
door een honderd personen met dit uiterljjk
vertoon van droefheid herdacht.
loodswezen. De ontvanger der loodsgelden te
Amsterdam A. Fitter, zich schrijvende Fetter, is
met den laatsten dezer, op verzoek, eervol ontslagen
wegenB lichaamsgebreken, behoudens aanspraak op
pensioen, terwijl met 1 Sept. a. is benoemd tot
ontvanger der loodsgelden te Amsterdam, de com
missaris der loodsen, tevens ontvanger der loods
gelden en opzichter over betonning, bebakening en
verlichting te Harlingen, D. Turf boer; tot comm.
der loodsen, tevens ontvanger der loodsgelden en
opzichter over de betonning, bebakening en ver
lichting te Harlingen, de adj.-commissaris der
loodsen te IJmuiden, P. Smit; tot adj.-comm.der
loodsen te IJmuiden, de gewezen gezagvoerder ter
koopvaardij te Utrecht, G. T. Roorda.
Zooals wjj gisteren in onze tweede editie nog
konden melden, heeft de heer G. Klaarhamer,
pred. te Montfoort, bedankt voor het beroep naar
de herv. gemeente te Middelburg.
Door C. M. Schou, Heerenstraat alhier, zjjn
twee postduiven opgevangen. De een was gemerkt
n° 69 niet een beestenkop en de aderen met een
stempel, n° 132 en met verfplekken blauw en groen.
Te Breda verdronk een oppassend en be
kwaam voerman bjj het spoor, toen hij zjjn hondje
wilde redden. Eene zwangere vrouw met zeven
kinderen laat hjj achter.
Te Limmel bjj Maastricht is door een fa
brieksarbeider een 13-jarig meisje opgenomen, dat
door haar moeder was verlaten. Voor vier dagen
was zjj met deze in eene, haar onbekende Belgi
sche stad geweest, waar de moeder haar in een
straat had verlaten, onder voorgeven terstond te
zullen terugkomen. Na vergeefs wachten was
het kind gaan zoeken en, in een andere straat
haar moeder met een vreemden man ziende, was
het hen nageloopen lot aan het stationsgebouw,
waar de moeder met haren geleider in een wag
gon plaats nam. Het meisje wilde insgeljjks
in den waggon klimmen, maar werd door de
moeder teruggeduwd, die daarna het portier Bloot.
De trein was eenige oogenblikken later vertrokken.
Op de internationale landbouw-tentoonstelling
te Amsterdam zal te bezichtigen zjjn een model-
landbouwschuur, vervaardigd op 1/iB der natuurljjke
grootte en ingezonden door den oud-directeur van
de ,,'s Gravenhaagsche Vleeschhouwerjj", den heer
H. J. Yan de Kamer, die de schuur heeft ontwor
pen en onder wiens leiding het verkleinde model
is vervaardigd. De schuur is ontworpen met het
oog op de behoeften van een boer in de kleistreken,
dat men het den vjjand zoo moeieljjk mogeljjk
maakte.
Even na den eten nam ik afscheid en begaf
nijj met Perrin op weg naar Marmorne, belovende
den volgende morgen bericht te zenden of zelf te
komen.
LX.
Daar er aan de chalet geen stal was, zou een
van de boerenkarretjes te Boisvipère bljjven staan,
opdat de dames toch eenig middel van verkeer
met de buitenwereld zouden hebben. Wjj reden
dus langs het kasteel om daar de eene kar te
laten en met de andere naar Marmorne door te
rjjden. Toen wjj stilhielden had er iets heel
zonderlings plaats, dat ik hier moet vermelden;
doch daarvoor moet ik de ligging van Boisvipère
iets nader beschreven.
Het kasteel is, zooals ik gezegd heb, een recht
hoekig gebouw, rondom een plein opgetrokken,
mettorens aan de hoeken, in een waarvan ik
voor den dood van mjjn vader een paar kamers
voor mjj had laten in orde maken, welke mjjn
broeder mjj vriendeljjk verzocht te behouden. Dit
is het eigenljjke kasteel, gebouwd in de zestiende
eeuw, hoofdzakeljjk met de steenen van een ridder
slot, dat op eenigen afstand had gestaan, op de
plaats waar zich nu de stallen en bjjgebouwen
bevonden. Hier hielden wjj stil om het paard
en voertuig ten behoeve der dames achter te
laten. Ik reed de eene kar en Perrin de andere
ik verzocht hem dat hjj zjjn kar zou uitspan
