127° Jaargang.
1884.
Donderdag
14 Augustus.
N° 101.
Middelburg 13 Augustus.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco f 3,50;
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Advertentien* 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL.
"FEUILLETON.
MARMORNE
ADOLPHUS SEGRAVE.
Het eeuwfeest der Maatschappij
„Tot nut van 't Algemeen."
MIDDELBURGSCHE COURANT.
Agenten voor dit blad zijn te VlissingenP. G. De Veij Mestdagh, te GoesA. A. W. Bolland, te KruiningenF. Van der Peijl, te ZierikzeeA. C. De Moou, te TholenW. A. Van Nieuwenhuijzen, en te Ter Neuzen A. Van der Peul Jz-
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones opvolger.
Z. M. zal, tengevolge van het overlijden van den
prins van Oranje, de opening der landbouwten
toonstelling op 26 dezer niet bijwonen.
Goes, 13 Aug. Aan het verslag van den
toestand der gemeente over 1883 is het volgende
ontleend
Op 1 Jan. van dat jaar bestond de bevolking
uit 3074 m., 3374 v., totaal 6448 personen, en op
1 Jan. 1884 uit 3104 m., 3378 v., totaal 6482
personen.
395 personen kwamen in en 454 vertrokken
uit de gemeente.
Er werden 37 huwelijken gesloten, terwijl er
een ontbonden werd.
In dat jaar overleden er 68 m. en 59 v., totaal
127 personen. 234 kinderen werden er geboren,
nl. 120 m. en 114 v.
Ten aanzien der plaats gehad hebbende verkie
zingen wordt melding gemaakt van de bekende
eedsweigering door de heeren Van Swinderen en
Massee, en het daarop gevolgd bedanken als lid
door die heeren.
Door den gemeenteraad werden 16 openbare en
2 besloten vergaderingen gehouden; het college
van dagelijksch bestuur hield 52 vergaderingen.
Onder het hoofdstuk Medische Politie is de vol
gende mededeeling zeker aangenaam te vernemen
»van de ingezetenen ondervinden wij bij onze
pogingen en handelingen in het belang der open
bare gezondheid de meest gewenschte medewerking".
Vanwege de gemeente wordt een behoorlijke con
trole over de lediging van zinkputten enz. uit
geoefend.
In de gemeente-apotheek werden 4599 recepten
gereed gemaakt. De kosten dier instelling be
liepen 1459.08, welke door de verschillende
instellingen van liefdadigheid in evenredigheid van
het aantal recepten aan de gemeente worden ge
restitueerd.
Door de gezamenlijke geneeskundigen werden
164 vaccinatiën verricht.
1805 koeien, schapen enz. voor de consumtie
werden gekeurd, waarvan 7 door de politie in
den grond bedolven werden.
Voor de straatverlichting werd uitgegeven
3325.13 400 was noodig voor uitbreiding van
het pjjpennet en plaatsing van lantarens.
De sterkte der schutterij bedroeg 200 man,
waarvan 102 actief en 98 reserve, behalve het kader.
De sterkte van de le ban was 75.
Onder de ontvangsten op de gemeenterekening
treft men aanopcenten op rijksbelastingen
9074.21hoofdei, omslag 25539.854 belasting
op honden 590 vergunningsrecht 1825 4/«
door
XL VII.
Mijnheer Didier had zijn goede gezondheid waar
schijnlijk te danken aan de veelvuldige beweging
die hij in de open lucht maakte. Hij was met
zijn vrouw, twee dochters en een zoon. Madame
Didier, een zwaarlijvige dame, lachte tegen ieder
een en spande zich verder voor niets inde doch
ters waren welopgevoed en schrander, maar, zooals
alle fatsoenlijke Fransche meisjes, wanhopig stil;
de zoon was negentien jaar oud, langer en knap
per dan zijn vader, en mijnheer De Marmorne had
blijkbaar veel met hem op. De curé was een
eenvoudig man, van omstreeks vijftig jaar, die
geheel opging in zijn herderlijk werk en het
waarschijnlijk nooit verder zou brengen dan de
parochie van Marmorne, daar hij al zoo dikwijls
gepasseerd was dat hij nu alle hoop op verplaat
sing had opgegeven. Hjj was een boerenzoon,
die van zijn ouders groote lichaamskracht geërfd
had, benevens een groote tevredenheid met den
geringen graad yan kennis dien hij bezat. Eén
staaltje is voldoende om hem te kenschetsen
Hij beweerde eens: »al die spoorwegen,telegrafen
couranten zijn heel mooi, maar onze voorouders
deel der personeele belasting 18106schoolgelden
5676; verpachting haardasch enz. ƒ2280; sas
en haven 3768subsidie M. O. 13500 ver
goeding door het rijk van 30 onkosten L. O.
5633. Het totaal der on tvangsten is 101,621.244.
De uitgaven van het L. O. beliepen 17855,
voor het M. O. 28199, voor de bewaarschool
ƒ1552, voor de amb. school ƒ250, totaal voor
het onderwijs 47857.93§ armwezen enz. 6597
renten gemeenteschuld 2725aflossing van
schuld 4060. Totaal der uitgaven 99184.264-
De schulden der gemeente bedragen ƒ57.200,
dagteekenende van vóór 1820 (de oudste van 1629),
waarvan slechts 1/3 der rente wordt betaald tot
een bedrag van ruim ƒ634.
Na 1820 heeft de gemeente nog ƒ39.250 schuld,
waarvan het volle bedrag der rente moet worden
betaald.
De algemeene ziektetoestand was zeer gunstig;
slechts éen geval van mazelen en éen van rood
vonk kwam voor. Ongeveer 2 der bevolking
is overleden.
Op de openbare dagscholen genoten 675, op de
bjjz. scholen 225, totaal 900 kinderen onderwijs.
Op de openb. bewaarscholen 187, op de bijzondere
234 of in het geheel 421 leerlingen.
Op de avondscholen gingen 66 leerlingenslechts
éen ging op de herhalingsschool.
Het onderwijs aan de H. B. S. voor jongens
werd gevolgd door 98, aan die der meisjes door
23 en aan de burger avondschool door 43 leer
lingen. Zeven jongens en 1 meisje ontvingen
kosteloos middelbaar onderwijs.
Over het armwezen meldt het verslag
Rechtstreeks uit de gemeentekas worden geene
armen ondersteund.
De uitgaven door de gemeente beliepen ƒ3014.87»
waarvan ƒ1142.52 werd terugontvangen.
Het burgert, armbestuur had eene uitgaat van
ƒ9564.064, tegen een ontvangst van ƒ18358.77.
In het weeshuis werden 44 personen verpleegd.
De uitgaven bedroegen ƒ23982.444 en de ont
vangsten ƒ30142.264.
In het gasthuis werden 61 personen verpleegd.
De uitgaven beliepen ƒ17438.18, de ontvangsten
ƒ17782.41. Deze instelling geniet van de gemeente
een subsidie.
De onderscheidene diaconiën verpleegden te
samen 194 hoofden van huisgezinnen en eenloo-
pende personen.
Vermakelijk is het volgende
VII. Ned. Israëlitisch armbestuur.
„Door deze instelling werden verpleegd 0 hoof
den van huisgezinnen onafgebroken en 0 hoofden
nu eu dan. De uitgaven waren1° kosten van
beheer nihil, 2° onderstand in geld nihil, op an
dere wijze nihil, te zamen nihil, totaal der uitga
ven nihil. De collecten hebben opgebracht nihil."'''
Het Ned, werkl.verbond Patrimonium, is in het
afgeloopen jaar met 6 afdeelingen vermeerderd.
Het ledental bedraagt 3931, ongeveer 1000 meer
dan het vorig jaar; het bond telt 33 afdeelingen,
waarvan 13 eene eigen bibliotheek. 11 onder
zijn er zonder die dingen toch ook gekomen, en
dus konden wij er ook best buiten". Hij was
echter meer ouderwetsch dan dom; zijne preêken
waren uitmuntend geschikt voor de boerenen hij
deed ongetwijfeld meer goed in zijne gemeente
dan menige geestige man met zijn bijtend vernuft
te Parijs. Zijn portret is niet volkomen wanneer
ik er niet bijvoeg dat hij er, ofschoon zindelijk ën
behoorlijk, toch hoogst armelijk uitzag. Zijn
jas en breedgerande hoed waren minstens twintig
jaar oud.
XL VIII.
De plaats, welke wij voor het dejeuner gekozen
hadden, was een vooruitstekende rotspunt, in de
schaduw van een groep dwergeiken, die op kleine
schaal aan een schotsehe kaap herinnerde. Onze
vrienden bewonderden eenparig de verfraaing van
La Creuse en mijnheer Didier zei dat hjj, als hij
de eigenaar was, er een Zwitsersch huisje zou
bouwen om in te kunnen logeeren als hij kwam
visschenzijn zoon wilde er een zeilbootje hebben
en wij waren het allen eens dat het 's winters een
verrukkelijke schaatsenbaan zou wezen. Ik be
treurde in stilte, dat dit eenige gedeelte der geheele
bezitting, dat een groote aantrekkelijkheid voor
mij had, onherroepelijk in handen van Emil was
overgegaan en ik geloof dat Emil het merkte,
want hij zei
„Gij moest hier een chalet zetten; Adolphus,
gij hebt dit plekje immers zoo lief. Er is hout
genoeg vlak bij de hand en een paar timmerlieden
standskassen bij ziekten en 17 hulpkassen bezitten.
O. a. uit Tholen en Bergen op Zoom kwamen
aanvragen om eene afdeeling te vestigen.
Het pensioenverbond van Patrimonium gaat den
slakkengang. Een allerzonderlingste verklaring
legde op de algemeene vergadering een der leden
af, nl. dat vele leden van Patrimonium zeiven
niet weten wat het bond is. Dit pleit zeker Diet
bijzonder voor die leden, en werpt weer een
zonderling licht op die vermeerdering van het
aantal.
Langdurig werd op diezelfde vergadering gepraat
over een voorstel Keuchenius om den paus
te vragen de bul van zijn voorganger Clemens XI
te herroepen en den katholieken verlof te geven
den bijbel te lezen.
Waar zoo'n werklieden vereeniging zich almee
bemoeit
Over de Zondagsrust werd niet gediscussieerd;
de voorzitter, de heer Kater, die als zoodanig met
algemeene stemmen was herkozen, gaf als zijne
meening te kennen dat er omstandigheden kunnen
voorkomen, die het noodzakelijk maken om zich
den Zondag ten nutte te maken. Die verstan
dige meening lichtte hij met voorbeelden toe.
Het Handelsblad bevat een partic. correspon
dentie uit Kotta-Radja, waarin mededeeling wordt
gedaan van een brutalen aanval tusschen Senelop
en Panteh-Karang (lijn Anagaloeng-Glé-Iiambing)
gedaan op twee Europeesche geëmployeerden van
de firma's Jolles en Co. en Huysgen, die van hun
reis naar de posten terugkeerden. Zij werden over
vallen door negen Atjehers, die zich hadden schuil
gehouden. De heer Hoffman (Van Jolles en Co.)
werd in de dij getroffen. De heer Schroder (Van
Huysgen en Co.) viel in handen der bandieten en
werd wreedaardig vermoord en uitgeschud. De
heer Hoffman, die gelukkig te paard was gebleven,
ontkwam. Het lijk van. den heer Schröder werd
den volgenden morgen door patrouilles te Kotta-
Radja aangebracht.
De militaire kommandant van Atjeh, de kolonel
H. Demmeni, is per telegram naar Batavia opge
roepen, en den 2en Juli per mailstoomer Prins
A lexander derwaarts vertrokken. Het doel daarvan
is natuurlijk niet bekend.
Als waarnemend milit. comm. is opgetreden de
luit.-kol. H. K. T. Van Tejjn van Palembang, met
denzelfden stoomer te Kotta-Radjah gearriveerd.
Weder spreekt men daar van een expeditie op
grootere schaal, doch het duurt nog maanden voor
het mogelijk is te Tenom te landen.
In de maand Augustus, als de Amsterdammers
zooveel mogelijk de heete straten en zonnige
pleinen ontvluchten om in boomrjjk oord ver
kwikking te zoeken, komen jaarlijks de afge
vaardigden der driehonderd departementen van
»Het Nut" in de hoofdstad bijeen ter algemeene
kunnen er in een maand of twee een bouwen dat
groot genoeg voor u is. Niet dat ik u van Bois-
vipère wil weg hebbenmaar zoo'n chalet zou
heel aardig zjjn om nu en dan eens heen te gaan,
niet waar
Kleine oorzaken hebben vaak groote gevolgen.
Die inval van mijnheer Didier is van grooten in
vloed op ons verder leven geweest.
Ik werd een beetje ongerust over Ada. Na het
dejeuner wandelden wij langs het meer en ik begon
te spreken over hetgeen haar het meeste interes
seerde. Toen ik zei dat wij nu slechts vier maanden
meer van dien St. Elisabethtdag, waarop Julius
terug zou zjjn, verwijderd waren lachte zij droevig
en naar het mij voorkwam ongeloovig.
„Hij komt stellig op den bepaalden tijd terug",
zei ik maar zij herhaalde op denzelfden wankopigen
toon
„Ik hoop het
„Er is tot nog toe geen reden om bijzonder
ongerust over hem te zjjn. Hij is waarschijnlijk
nu op weg naar de kust en zijne brieven zouden
er niet gauwer kunnen zijn dan hij zelf; want hij
reist ongetwijfeld met den gewonen spoed der
karavanen. Het is niet zooals m Europa, waar
wij brieven en telegrammen als voorloopers voor
uit zenden. Wij zullen niet van hem hooren
voor hjj Aden bereiktmaar wjj kunnen in het
begin van October, of wellicht iets vroeger een
telegram van daar verwachten."
Hierop gaf Ada volstrekt geen antwoord en ik
begon te beseffen hoe moeielijk het voor een man
vergadering. Dan zjjn de koffiehuizen wat voller,
en ziet men vele rijtuigjes vreemdelingen rond
voeren die de dikwerf onmiskenbare teekenen van
„afgevaardigde" vertoonen. Op straat aanschouwt
men de hartelijkste ontmoetingen van Friezen en
Zeeuwen, Limburgers en Noord-Hollanders; en
indien men onbescheiden genoeg ware een oortje
te luisteren te leggen, zoude men in twee woorden
voldoende grond hebben om de onbekenden voor
leden der algemeene vergadering te houden.
Ditmaal is evenwel minder dan anders die ver
gadering het onderwerp der discussie, maar meer
het groote feest dat de Maatschappij en met
de Maatschappjj „Tot Nut van 't Algemeen" het
gansche land viert. Daarvan zjjn de afgevaardig
den natuurljjk vol. Wat de honderdjarige sedert
1784 geweest is voor ons volkwelke groote
verplichting wjj hebben aan de beide Nieuwen-
huijzens, die den stoot tot de oprichting gaven|;
waarom er reden te over bestaat om het hon
derdjarig bestaan vreugdvol te herdenken uw
correspondent zal niet wagen het uiteen te zetten,
te meer wjjl de taak door den huidigen presi
dent, den heer J. A. BöhringerWoensdag
middag zal worden vervuld, en die redevoering
ook onder de oogen zijner lezers zal komen.
Recht feesteljjk zjjn de afgevaardigden Maandag
avond ontvangen door het Amsterdamsche depar
tement in het Vondelspark. Het paviljoen was
met een gedeelte van den tuin gereserveerd, en
ontelbare gasten verzamelden zich daar met hunne
dames. Een heerljjke zomeravond, sierljjke ver
lichting, verrassende effecten door bengaalsob vuur
teweeggebracht, muziek en bovenal een gulle
stemming, een onverholen vreugde kon de
opening van dit feest beter zjjn geweest De
beeltenis van den deftigen oprichter straalde in
een zee van lichtWaarljjk, het begin was
glansrijk is 't wonder, dat, met het vooruitzicht
op meerdere festiviteiten, de vergadering zelve
een weinig werd verduisterd
Van die vergadering gaf ik u gisteren reeds
een verslag.
Dinsdagavond had in het Paleis van Volksvlijt
eene zanguitvoering plaats onder leiding van den
heer Dan. De Lange. Daarop werd ten gehoore
gebracht een cantate voor koor en orkest, ter
gelegenheid van het eeuwfeest vervaardigd door
den heer J° De Vries en gecomponeerd door den
heer De Lange.
Dit is eene schoone compositie, die uitstekend
voldeed. De uitvoering daarvan zoowel als van
Mendelssohn's Lobgesang was zeer verdiensteljjk,
en de solisten: mej. W. Gips uit Dordrecht, mej.
C. Van Rennes uit Utrecht en vooral de heer J.
J. Rogmans uit Amsterdam, verdienen een woord
van lof.
Den heer Dan. De Lange werd door den voor.
zifter der maatschappjj een krans aangeboden.
De zaal was goed bezetverschillende autoriteiten
merkte men op, onder wie jhr mr J.W. M. Scho-
rer, commissaris der konings van Noord-Holland,
en de kommandant der Amsterdamsche schutterij.
Na afloop bleef men nog geruimen tijd bjjeen
is om het gevoel eener vrouw te doorgronden.
Ik kwam op de gedachte dat zjj misnoegd was
over het lange stilzwijgen van Julius en te stijf-
hoofdig om de onmogelijkheid eener postverbinding
in te zien.
Hjj heeft waarschjjnljjk geen gelegenheid om
brieven te zenden", zei ik, «sedert de laatsten, die
wjj uit de nabjjheid vau Ujiji gekregen hebben."
„Misschien heeft hjj geen gelegenheid ge
had", zei zjj na een poos, half mokkend naar het
mjj voorkwam.
Laat mjj hier terstond bij voegen dat ik haar
toen geheel verkeerd begreep. Ik vond haar on-
billjjk en dat mishaagde mjj. De genegenheid
voor mjjn broeder was mijn eenige verontschul
diging voor mjjn volgend gezegde
»Wjj mogen niet vergeten dat de reis, welke
Julius ondernomen heeft, vol gevaren is en dat
hij door ziekte gekluisterd kan zjjn aan een plaats,
die ver van alle gemeenschap afligt. Van Dr Li
vingstone heeft men ook in langen tjjd niets
gehoord."
Als een schaduw gleed er een pjjnljjke trek
over haar gelaat, maar zjj sprak geen woord.
Zjj begon iets sneller te loopen, als om aan hare
overdenkingen te ontkomen. Daarop beproefde
ik om het gedane kwaad weer goed te maken.
„Wjj hebben echter geen reden om te veron
derstellen dat hjj erg ziek is hjj kan opgehouden
worden door een lichte ongesteldheid. Alle reizigers
in Afrika ljjden vaak aan koortsen; maar Julius
heeft een sterk gestel en een groote hoeveelheid
