N° 18?. 127® Jaargang. 1884. Zaterdag 9 Augustus. Middelburg 8 Augustus. Dit blad verschijnt dagelij ks> met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs per 3/m. franco f 3,50. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent. Advertentiën* 20 Cent per regel. Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.; van 1 -7 regels 1,50 iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte Jaarmarkt. ^FEUILLETON. MA.HMORNE ADOLPHUS SEGRAVE. xxxvn. UIBBELBI RliSLIIE COURANT. Agenten voor dit Wad zijn te Vlissingen: P. G. De Veij Mestdagh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. Van der Peijl, te Zierikzee: A. C. Da Mooij, te Tholen: W. A. Van Nieuwenhüijzen, en te Ter Neuzen A. Van der Peul Jz' Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones opvolger. De burgemeester en wethouders van Middelburg, gezien art. 12 der verordening op het markt wezen van den 13 Mei 1857 nader gewijzigd maken bekend dat de kramen, tenten en andere inrichtingen, welke bij gelegenheid der jaarmarkt zijn opgericht, Dinsdag den 12 Aug. a. des avonds zullen moeten zjjn afgebroken en de daarin aanwezige koopgoe deren en voorwerpen van de markt en pleinen weggevoerd. Hiervan is afkondiging geschied waar het be hoort Middelburg, den 8 Aug. 1884. De burgemeester en wethouders voornoemd, F. ERMERINS, L. B. De secretaris, G. N. DE STOPPELAAR. In De Economist van Juni komt onder den titel Ons dagelijksch brood eene beschouwing voor van Dr D. De Loos, waarop wij sedert lang plan hadden de aandacht onzer lezers te vestigen. Plaatsgebrek deed ons dit echter tot heden uit stellen. Daarin doet de heer De Loos, als vervolg op vroegere beschouwingen, mededeeling omtrent de Leidsche broodfabriek, waarin o. a. het volgende voorkomt: Sedert vele jaren had de fabriek aan de mili taire strafgevangenis te Oegstgeest bij Leiden de noodige hoeveelheid brood geleverd tegen betrek kelijk lagen prijs, een prijs die dezelfde was als aan de depothouders werd berekend. De toenmalige minister van justitie, de heer Modderman, achtte het noodzakelijk, dat de com missie van administratie openbare inschrij ving zou toepassen voor de leverantie van het brood in 1882. Het bestuur der Leidsche broodfabriek besloot aan de inschrijving geen deel te nemen en de uitslag was, dat de minste inschrijving (waarvoor de levering gegund werd) bedroeg voor gebuild brood 0.19, ongebuild brood 0.14 en rogge brood 0.098. Dit brood was in 1881 door de fabriek gemiddeld geleverd: gebuild voor 0.1765, ongebuild 0.1315 en roggebrood 0.10. Het rjjk was dus door die aanbesteding achter uitgegaan en zou, volgens de berekening van dr De Loos, in 1882 732 meer betaald hebben dan aan de Leidsche broodfabriek, terwijl bovendien het verschil in werkelijkheid nog hooger geweest zou zjjn,omdat hetrjjk bij defabriek van alle broodsoorten steeds reductie in den prijs geniet en hoe taterde broodprijs is, de reductie procentsgewjjze hooger zjjn zal. Eene andere inrichting moest ook den weg der aanbesteding op, doch na de openbare inschrijving verzocht zij de Leidsche broodfabriek op den ouden DOOR Ada scheen toen niet te beseffen dat, al bepaalde Julius een tijdstip voor zijn terugkeer, het toch nog hoogst onzeker was of hij zich daaraan kon houden, behalve den angst dien wij allen zouden uitstaan gedurende den tijd, waarin alle gemeen schap met hem ophield. Ik herinner mij nog steeds een kleinigheid, die zij deed, terwijl wjj aan tafel zaten. Zij haalde iets uit haar beurs,'t geen bleek een heel klein almanakje te zijn en zocht den datum op. Het was St. Elisabetsdag. Zij teekende hem met haar potlood aan en gaf het boekje aan Julius. „Ik zal slechts een St. Elisabethsdag zonder n doorbrengen" zei zij en dan is de helft van uw afwezigheid reeds voorbij. Daarna zijn het slechts maanden, geen jaar meer. Gij komt des avonds voor St. Elisabeth 1870 terug, niet waar Ik zal naar u uitzien en u verwachten en den volgenden morgen staan wij altemaal vroeg op, evenals nu en dan kook ik weer eieren voor umaar in plaats van dan naar Afrika te gaan, gaat gij in onze bosschen jagen en komt 's avonds met papa terug". Ondanks baar kloekheid trilde haar stem en jjare oogen vulden zich met tranen. Zij was en voet voort te gaan, omdat bleek dat zij ook, bad zij de leverantie tot de laagst ingeschreven prijzen gegund, een aanzienlijke som zou hebben verloren. Dr De Loos levert vervolgens eene zeer juiste be schouwing, als antwoord op de vraag „is het brood een geschikt artikel voor de openbare inschrijving? Die vraag beantwoordt bij ontkennend. „Brood leverantie," zoo schrijft hij, „is een zaak van vertrouwen, want het is zeer moeilijk om brood te keuren en nog moeilijker om het op goede gronden af te keurenzelfs een scheikundig quantitatief onderzoek is meermalen onvoldoende om te bepalen of een brood van prima qualiteit meel of van iets minder soort gebakken is. „Bij roggebrood zou zelfs het gehalte aan zeme len in de voorwaarden van inschrijving moeten opgegeven worden, zooals blijken kan uit een onderzoek, door mij in den aanvang van 1882 bewerkstelligd. Ik vond nameljjk in roggebrood der Leidsche broodfabriek 9,77 pet. en in rogge brood eener andere fabriek 12,95 pot. zemelen. »Nu bedroeg in 1882 de gemiddelde prijs van het roggemeel 10,22 per 100 kilo, die der zemelen 5.50. „Het verschil bedroeg dus 4.72 per 100 kilo, dat van het gehalte van zemelen 3,18 pet.100 kilo roggebrood met 12,95 pet. kosten dus 0.15 minder dan 100 kilo roggebrood met 9,77 pet. zemelen. Dit maakt dus op 1 kilo een verschil van 0,15 cent en op een broodleverantie van 100,050 kilo een aanmerkelijk verschil." Hierbij is nog buiten rekening gelaten dat elk pet. zemelen ongeveer 1 pet. meer water opneemt. „Men vergelijkt dus bjj de aanbesteding van brood ongelijksoortige grootbeden met elkaar en daarom is zij minder gewenscht." Deze opmerking verdient wel de aandacht van besturen van verschillende instellingen, die in aanbestedingen steeds heil zien, en vaak louter om financiëele voordeelen minder erop letten ot de levering tegen goedkoope prijzen niet geschiedt ten koste van de qualiteit van het geleverde. Uit het door dr De Loos meegedeelde blijkt dat dit niet behoeft te geschiedendat zelfs bij aanbestedingen nog niet de minste prijzen worden verkregen. De Leidsche broodfabriek levert goede qualiteit brood eene verklaring der regeering, toen zij tot openbare aanbesteding overging, bewees dit en zij levert dit ook het goedkoopst. Dit blijkt uit eene statistiek van gemiddelde prijzen per kilogram, door haar en andere fabrieken in 's Gravenhage, Amsterdam, Rotterdam, Groningen en Haarlem gedurende de jaren 18761883 be rekend. Sedert 1877 verkocht zij het gebuilde brood tot den laagsten prijswat het ongebuilde betreft, wint Amsterdam bet, boewei Leiden daar zeer nabjj komt en in 1879 zelfs iets lager was. Het roggebrood, het voedingsmiddel voor den arbeiderstand bij uitnemendheid, al gebruikt die stand bet veel te weinig of eigenlijk bijna niet, was in 1876 te Leiden en te Amsterdam even duur; in 1877 en 1882 behaalde Amsterdam bleef toch altijd een vrouw. Vijf minuten later reden wij door het donkere bosch en de eerste schok der scheiding was voorbij. Ik vergezelde Julius naar Marseilles waar wij bjjtjjds aakwamen voor de Suezboot. Hij schreef aan boord een brief aan vader, te midden van al het geraas en de drukte van het laatste half uur in de haven, goederen die op bet dek geworpen werden, passagiers die overluid in een half dozijn talen praatten, officieren die hunne bevelen uit galmden. Eindelijk luidde de bel en alle niet- passagiers moesten naar de wal terug. Julius gaf mij zjjn brief, vatte mijne beide handen en zei »Als gij niet in Europa waart, Adolphus, zou ik niet kunnen beengaan. Er zjjn twee menschen die ik bjjzonder in uw zorg aanbeveel. Waak beurtelings over ben en denk steeds aan beiden want beiden zullen u noodig hebben. Gij weet dat ik vader en Ada bedoel. Als het mij niet mogelijk is om precies na twee jaar terug te zjjn, spreekt Ada dan zooveel mogelijk moed in. Tracht hel leven van sir Anthony zoo min droevig te maken als gij kunt, totdat ik terug kom". Ik beloofde hetwjj drukten elkaar de hand en ik verliet de boot. Wjj hadden geen van beiden Emil genoemd en Julius had hem niet geschreven sedert de ontvangst van zjjn telegram te Farjjs. Ik beklom het steenachtige pad dat naar Notre Dame de la Garde leidt. Van die hoogte overziet men land en zee. De rijke stad Marseille ligt de overwinning; in 1878, 1879,1880,1881 en 1883 daarentegen Leiden. Omtrent de depothouders der fabriek meldt dr De Loos „De meeste hunner hebben een goed burgerbe staan en wjj zjjn overtuigd, dat vele meer geld verdienen dan de kleine bakkers, die meermalen een kwjjnend bestaan hebben en daardoor geneigd zjjn meerdere inkomsten te vinden ten koste van de qualiteit van het brood. „Behalve door den directeur worden de depóts binnen Leiden door de leden des bestuurs bezocht. Dan wordt, zoo het noodig is, op netheid aange drongen en meermalen het materieel der depóts, dat het eigendom is der slijters, geverfd of ver nieuwd." Ook deze opmerking verdient wel overweging, vooral in verband met de finaneieele resultaten, die de Leicjsche broodfabriek opleverde. In 1872 tot en met 1875 bedroeg het dividend jaarljjks 10 pet, in 1876 en 1877 15 pet; in 1878 en 1879 16 pet, in 1880 8 pet, in 1881 12 pet, in 1882 17 pet, en in 1883 20 pet. Zulk een hoog dividend geeft een fabriek, die aan zjjn depothouders een goed bestaan op levert en, wat meer zegt, er zich bovenal op toe legt goed brood te leveren Minder in prijs kan bet brood niet gegeven worden, schrijft dr De Loos, omdat de winst of het verlies van eene kleinigheid afhangt. Bjj de bepaling der broodprijzen is men ge bonden aan eene prijsvermindering van minstens een, halve cent per kilogram brood, omdat dit de kleinste pasmunt is waarin door het publiek kan worden betaaldeene vermindering nu van slechts een halve cent per brood van kilogram kan voor de fabriek verlies opleveren. Dit wordt met eenige voorbeelden gestaafd. Uit een en ander blijkt dat een fabriek, zooals de Leidsche broodfabriek, voor den kring waarin zij werkt nuttig is en, onder goede leiding, ook voor de ondernemers voordeelig mag heeten. Goed en goedkoop brood vooral op goed, d. w. z. voedzaam en smakelijk, leggen wjj den nadruk, omdat menigeen alleen naar den prijs vraagt en volstrekt niet op de qualiteit let, is een voorrecht voor ons allen. Het voorbeeld van de Leidsche fabriek is daar om te bewjjzen dat dit te verkrjjgen isen al moge dan ook menig bakker, die nu zjjn winst zoekt in het gebruiken van bestanddeelen welke in brood niet thuis bebooren, eronder ljjden, voor bet algemeen mag dit geen reden wezen om niet te beproeven dat bereikbare te verkrjjgen en een poging daartoe te steunen. Het is in bet belang van dat algemeen en niet in bet nadeel van die bakkers, omdat deze zeiven als depothouders der fabriek nog een goed bestaan kunnen vinden. Maar wil zulk een fabriek een einde maken aan veler geknoei, waarover zoo vaak wordt geklaagd, en beantwoorden aan haar doel, dan dient zij ook geheel geschoeid op de leest der Leidsche. Het Hbld. verzekert dat het wetsontwerp tot wijziging van art. 198 der grondwet reeds den Voor u uitgestrekt met hare groote gebouwen' hare wandelingen, de haven te Chateau d'If, de andere eilanden en de blauwe Middellandsohe zee. De boot was Chateau d'If reeds voorbjj en weldra in volle zee. Ik oogde haar na tot zjj aan den gezichteinder verdween en er niets meer dan een blauwe rookwolk te zien was. Daarop keerde ik mij om, gelijk duizenden voor rnjj gedaan hebben, betrad bet kleine kerkje en bad voor de veiligheid van mijn broeder in aide gevaren die hem wachtten. Twee of drie zeil schepen hadden geljjktjjdig de haven verlaten en de vrouwen der matrozen knielden naast rnjj neder hunne dierbaren hadden geen andere gevaren te duchten dan die eener welbekende zee, maar hjj, voor wien ik bad, zou te kampen hebben tegen water, land en menschen. Zjjn korte zeereis was mjjn kleinste zorg. Daar achter lagen de ver zengende woestjjn, het giftige moeras, onbevaar bare rivieren en vjjandeljjke wilde stammen. Toen ik de kapel verliet was de rook der boot nog zeer flauw aan den horizont zichtbaar. Ik keerde rnjj droevig af en ging langzaam naar be neden. Ik kwam als een droom in mjjn hotel aan. Er was te Marseille niets meer voor rnjj te doen maar de aandoeningen der laatste dagen lieten een vermoeidheid na, die ik nu eerst gevoeldemjjn lichaam had behoefte aan voedsel en rust. XXXVIII. Ik ging dicht bjj een der .vensters in het hotel des Empereurs zitten en trachtte mjj te vermaken raad van state heeft verlaten. Is het goed inge licht, dan zal ook na de wjjziging de bepaling behouden bljjven dat gedurende een regentschap geen verandering in de erfopvolging mag worden gemaakt. De heer L. S. Van Benthem Jutting alhier is benoemd tot provinciaal correspondent voor Zee land van de vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels. St. PJiilipsland, 8 Aug. Door den raad dezer gemeente is besloten tot dekking der kosten voor den bouw en verbouw der scholen en onder- wjjzerswoningen in deze gemeente, voor zooveel die ten laste der gemeente bljjven en 5672 beloopen, aan te gaaD eene geldleening, groot 5000, terwjjl het resteerend en nog niet gedekt bedrag ad 672 gevonden zal worden uit het goed slot der gemeente-rekening over 1882. Het totaal bedrag dier kosten beloopt het cjjfer van 25960, voor voldoening waarvan van het rijk wordt ontvangen een subsidie van f 12500 en voor de 30 7788. KevenDergen, 7 Aug. Door de commissie uit den gemeenteraad is nader verslag uitgebracht omtrent de eventueele deelneming aan de ontworpen waterleiding. De alhier bestaande suikerfabrieken en bierbrouwerijen zjjn bereid te zamen's jaarljjks ƒ3500 bij te dragen. Voor gebruik van gemeente wege zal 500 elk jaar worden betaald, terwjjl voorts de gemeente gedurende drie jaren zal instaan, wegens gebruikmaking door particulieren voor de som van 2000. Van een en ander en van de voorwaarden waarop de concessie -kan worden verleend zal mededeeling worden gedaan aan de beeren Crans C° te 's Gravenhage, als vertegenwoordigers der firma John. Howart te Londen, die van plan zjjn de waterleiding aan te leggen. De Staatscourant meldt dat de termjjn van in schrijving voor de in 1885 te Antwerpen te houden internationale tentoonstelling voorde Europeesche inzenders tot op 1 September is verlengd. Op de deze week te 's Gravenhage gehouden jaarvergadering van de Broederschap der notarissen bleek uit het verslag dat er 13 leden waren bjj- gekómen, 12 overleden en 8 hadden bedankt zoodat bet getal thans bedraagt 598. Het aftre dende lid van het hoofdbestuur, de heer A. E. Rouffaer werd met bjjna algemeene stemmen her kozen voor den aftredenden en niet herkiesbaren heer M. F. Boonzajer werd tot lid van het hoofd bestuur gekozen de heer J. Maarschalk. Als plaats voor de volgende vergadering werd Groningen gekozen. De luitenant-generaal Nicolaas Van Willes, zoon van een Zeeuwsch predikant, van wiens overlijden wij gisteren met een enkel woord gewag maakten, was geboren den 26a October met naar de voorbjjgangers te kjjken totdat mjjn ontbijt gebracht werd. Aan den oever der middellandsehe zee vindt men alle talen en volken vereenigd en de ver scheidenheid van kleederdrachten en gelaatstrek ken leidde mjjne gedachten af van de somberheid van het afscheid. Er bevonden zich onder die, menigte natuurlijk ook eenige landgenooten van mjj, die terstond kenbaar waren aan hun kleeding welke, boe geschikt ook in Londen, hierijtoch een weinig belachelijk scheen. „Ik ben benieuwd," zei ik bij mij zelven hoeveel Engelschen er nog voorbjj zullen komen, eer ik iets te eten krijg?" en ik begon te tel len. Deze bezigheid nam al mjjn aandacht in beslag en ik was reeds aan den dertienden ge naderd, toen ik de straat langs keek naar den veertiende. Eindeljjk kwam hjj, snel op het dok toe loopende, als moest hjj een boot balen. Ik kon hem eerst niet goed zien, maar aan zjjn hoed herkende ik zjjn nationaliteit; toen zag ik een zweem van zjjn gelaat, en sprong van mjjn stoel op. Hjj kwam naderbij, ging vlak langs het venster, maar zonder mjj te zien. Nu zag ik zjjn gelaat heel duideljjk; er bleef geen twijfel meer over. Deze Engelschman was EmilSegrave. Ik was in een minuut het hotel uit en achter hem aan, vast besloten om een verklaring te eischen van dat telegram. Bovendien was ik ten hoogste verbaasd over zjjn plotseling verschjjnen te Mar seille een reis die ongetwijfeld met Julius in verband stond en hem toch niet te voren beken*}

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1884 | | pagina 1