Benoemingen en besluiten. Gemengde Berichten. Onderwijs Kerknieuws. Marine en Leger. Rechtszaken. verbetering te brengen, zou de heer Dyserinek meer morgen herinneren, en teneinde niet in herhalingen te vallen daarover thans zwjjgen. Terloops wees de heer Dyserinek op de jongere boezemvriendin van Betje Wolff. Koosje Busken, omdat men het belachelijk had gevonden dat op zjjn aandrang een straat naar haar was genoemd. Hij herinnerde daarom eraan dat, volgens getuigenis van den Vlissingschen predikant G. Yrolikhert, na Anna Maria Schuurmans, er geen zoo rijk be gaafde vrouw is geweest als Koosje. Zij schreef brieven in het Latjjn, waarvan wordt getuigd dat zjj daarin het volmaaktste heeft gegeven. Van haar was dan ook een portret op de ten toonstelling aanwezig. Omtrent de rol, die Betje Wolff op het staats- tooneel heeft vervuld, weidde de heer Dyserinek slechts kort uit. Betje was eerst een voorstander van het huis van Oranje, maar later is zjj patriot geworden, stellig echter niet in den geest der revo lutionairen maar in dien der goede kern van de burgerjj. Zij heeft ten slotte, den strijd moede, het land verlaten vrjjwillig, niet gebannen, trok zij naar Frankrijk heen. De heer Joh. Dyserinek hoopt dat iemand zich opgewekt mocht gevoelen om uit de overvloedige bronnen, op de tentoon stelling aanwezig, te putten opdat ook over haar werken op staatsgebied het volle licht moge «chjjnea. Hibr en daar wees de heer Dyserinek den aan wezigen op enkele belangrijke bjjdragen en werken die aanwezig waren en welke wij hieronder ver melden. Ten slotte bracht hjj zjjn dank aan het gemeente bestuur voor de hem verleende medewerking. Moest bij de Bellamy-tentoonstelling men zich met eene mindere zaal tevredenstellen, thans was hem de schoone raadzaal afgestaan. Hjj beschouwde deze tentoonstelling en het monument, dat morgen zal worden onthuld, als de kroon op zjjn werken in Vlissingen om het letterkundig leven aldaar te ontwikkelenen dat hjj daarbjj den steun van het gemeentebestuur had ondervonden noemde hij een gelukkig ver schijnsel. Waar dat bestuur de hand reikt aan mannen die de letterkunde beoefenen en hare schatten door allen willen doen waardeeren, daar is het met de toekomst van Vlissingen goed gesteld. Hjj geloofde dat velen, die deze tentoonstelling zouden zien, zullen moeten erkennen hoe zjj niet hebben gedacht dat die twee vrouwen zooveel schatten hebben geschonken ten nutte der maat schappij en dat allen dan zooveel te meer zullen waardeeren dat voor haar een monument is opgericht Als wjj dan ook, ingevolge de uitnoodiging van den spreker, een blik geslagen hebben op alles wat bjjeen verzameld is, dan voegt het in de eerste plaats een woord van hulde te brengen aan den geachten spreker zeiven, dr Joh. Dyserinek, die met zooveel jjver en toewijding zich gekweten heeft van de moeiljjke taak om Vlissingen's inge zetenen te leeren begrijpen, waarom voor Betje Wolff en Aagje Deken een gedenkteeken is opge richt, en hen tevens te leeren waardeeren wat die beide vrouwen hebben gedaan. Al wat in de zalen van het raadhuis te Vlis singen thans bijeenverzameld is vormt.den grondslag voor de toekomstige biographic van Aagje Deken en Betje Wolff. En het is te hopen dat als voldoening voor hetgeen dT Dyserinek heeft gewrocht men morgen (Donderdag) druk gebruik maken zal van de gelegenheid om kennis te maken met deze ten toonstelling. Dan eerst zal men met te meer voldoening deelnemen aan de hulde, die men de beide vrouwen op dien dag brengen zal. Toch heeft d' Dyserinek ook gaarne een deel van de hem gebrachte hulde afgestaan aan den heer W. Van der Os, te Vlissingen geboren, die hem met zooveel ambitie bjjstonden, vol jjver voor al wat de geschiedenis en de oudheidkunde van Zeeland betreft, menig bezoeker en ook ons met zjjn inlichtingen verplichtte. In twee zalen van het raadhuis nu is de col lectie, bjjna volledig, zooals de heer dr Dyserinek haar noemde, bjjeen. Bij binnenkomst vindt men op de schoorsteen mantels de portretten van Bellamy, van David Henry Gallandat, med. doet., 's lands operateur en steensnjjder, geneesheer, heel- en vroedmeester te Vlissingen, mede oprichter en oudste lid van het Zeeuwsch genootschapgeb. te Yvenand in het kanton Bern in Juni 1732 en 12 Aug. 1782 te Vlissingen overleden. Deze voorzaat van mr R. H. J. Gallandat Huet, die bjj de erven Loosjes een werkje uitgaf Van en over Betje Wol ff geb. Bekker, wat zeer de aan dacht verdient, was een groote vriend van Betje Wolff. Hem werden tjjdens zjjn verbljjf te Parijs door Laurens Bekker acht brieven geschreven, die in den bewusten bundel veorkomen en ons een blik doen slaan in Betje's omgeving tjjdens hare jeugddaarin wordt ons het karakter ge schetst van hen, in wier midden zjj leefde in haar ouderljjk huis. Die brieven zjjn zeer be langrijk. Het portret van dien geneesheer is af gestaan door het Zeeuwsch genootschap. Verder vinden wjj een portret van mevrouw De Charrière geb. Van Tuyll van Serooskerke die het eerst, in 1787, de geschiedenis van Sara Burgerhart in 't Fransch vertaalde. Aan den anderen kant der zaal vindt men het portret van den heer P. Theod. Couperus, pred. te Gouda, en dat van Jan Kops, commissaris van den landbouw, aan wien Agatha Deken Iets voor oxideren en kinderen opdroeg. Dit portret is ge schonken door den heer mr J. De Fremery uit Middelburg. Dan treft men, wat de eigenljjke tentoonstelling betreft, een collectie aan der werken van Betje Wolff afzonderlijk, bedragende zeventig boekdeelen, van Aagje Deken afzonderlijkvormende tien en yua beiden samen zeven en zestig deelen. Dit betreft de gedrukte stukken. Bovendien bevinden er zich nog eenige gedrukte geschriften van personen, die in betrekking hebben gestaan tot de beide beroemde vrouwen, en zes brochures, betrekking hebbende op de geschriften van haar beiden. Over Betje Wolff alleen vindt men nog vijf en over beide samen acht werken. Behalve deze treft men nog aan eene schoone col lectie handschriften en portretten van de beroemde hoofdpersonen dezer tentoonstelling. Het is natuurlijk niet mogelijk van deze rijke verzameling van gedrukte stukken, handschriften enz. een geheel overzicht te leveren. Wjj stippen slechts enkele aan welke voor onze lezers de aandacht verdienen. Zoo stond mr J. T. F. v. d. Mieden van Opmeer te Middelburg af een gedicht Het Beemster winterbuitenleven, dat aan zjjn over grootmoeder door Betje Wolff werd opgedragen. Verder vindt men de brieven van Betje en Aagje aan H. Van Vollenhoven te Amsterdam, aan M. Corn, van Hall, aan Christiaan Nissen. Laatstgenoemde was de man die het vermogen van Betje Wolff heeft beheerd, maar op zulk eene slechte wjjze dat zjj doodarm uit Bour gogne in het land terugkeerde. De brieven, die zich op deze tentoonstelling bevinden, be vatten de correspondentie, tusschen beiden gevoerd. Zjj zjjn vooral hoogst gewichtig omdat zjj tot dusver nog geheel onbekend waren. Dan vindt men er den koop- en verkoopbrief van Lommerlust in Beverwjjk, waar Betje Wolff haar verbljjf hield met hare vriendin Aagje. Deze brief is afgestaan door den deken van de R.-C. kerk te Beverwjjkop de plaats waar deze kerk staat stond vroeger dat Lommerlust. Vóór beide vrouwen naar de Bever wjj k ver trokken, woonden zjj van 1778 tot 1780 in de Rjjp. Van het huis, dat zjj daar bewoonden, is ook een photographie gemaakt. Nog vindt men er het notitieboek van het weeshuis der Doopsgezinde gemeente de Oranje Appel te Amsterdamdit weeshuis schonk een gift voor het gedenkteeken. Bjjzonder verdient de aandacht de collectie oor spronkelijke teekeningen bjj Sara Burgerhardt en de fabelen. Deze is afgestaan door den heer Van Randwjjk, firma gebr. Van Cleeff te 's Gravenhage, dezelfde firma die honderd jaar geleden de eerste editie van Sara Burgerhardt in het licht gaf en ook na een eeuw den vjjfden druk deed verschenen. Onder de handschriften trof ons nog het volgende GRAFSCHRIFT TER NAGEDACHTENIS VAN DEN HOOG EDEL GE3TRENGEN HEER, D. H. CORNELIS OSSEWAERDE; In zijn H.E.G's Levens Regerend Burgemeester Raed, eo. ec. DER STEDE GOES, OVERLEDEN DEN 23aten MAI 1759. Dees Grafsteen dekt het dierbaer Overschot Van Ossewaerde, die het sterf'lyk oog ontvlogen Reeds triomfeert in Salems-Hemel-bogen, In 't zalig byzyn van een Algenoegzaem God. Men sticht een Eerzuil op 's Mans zerk Zijn gi ooten Naem worde in het harde arduin gfJclonken. «Zo oovermoeit in zorg voor Land en Kerk! «Die ais een Star heeft aen der Statentrans geblonken. Zo lang men deugd, verstand en hemelgaven roemt Word Ossewaerde aen elk ten Voorbeelt opgenoemt Goes, den 30 Mai Ei tempore. 1759. ELIZABETH BEKKER. Verder vindt men er de origineele uitgaaf van den nieuwen gezangbundel van de Doopsgezinde gemeente te Haarlem, waarvan Betje Wolff de helft heeft vervaardigd, eene bjjna volledige col lectie van al wat geschreven is, waaronder acht drukken der economische liedjes, onder welke eene uitgaaf voor kinderen, zes drukken van Sara Bur gerhardt, behalve de Fransche, vier drukken van den zedenzang aan de menschenliefde bij het verbranden des Amsterdamschen Schouwburgs 11 Mei 1772, een 4° uitgaaf van gelegenheidsgedichten uit de kon. bibliotheek te 's Gravenhage en het laatste door Betje Wolff uitgegeven werk, ge- til eldHermann Von Unna en Ida of tafereelen uit de geschiedenis der geheime gerechtshoven ten tijden der XIV en XV eeuw door Veit Weber. Uit het hoogduitsch vertaald. In dien Zedenzang hekelde zjj de orthodoxen van die dagen, welke in den brand een straf des hemels zagen voor hen die zich in een schouw burg bevonden. Het prov. archief in Middelburg stond nog af een bundel gedichten van Betje Wolff aan X. Noordkerk met eigenhandige roodkrjjtteekeningen van de dichteres. a Men ziet, er is veel te zien voor den oudheidken ner en voor hen die belangstellen in het leven en werken van beide beroemde Viissingsche vrouwen, wier namen zjjn vereeuwigd. notarissen. Benoemd tot notaris binnen het arr. Zwolle, ter standplaats den Ham, J. Buddingh, candidaat-notaris, te Ommenbinnen het arr. Zutfen, ter standplaats Lihtenvoorde, D. Hesse- link, candidaat-notaris te Winterswjjk. universiteiten. Mr J. Domela Nieuwenhuis, te Amsterdam, is benoemd tot hoogleeraar in de faculteit der rechtsgeleerdheid aan de rjjks-univer- siteit te Groningen, om onderwjjs te geven in de wjjsbegeerte van het recht, het strafrecht en de strafvordering. D' S. S. De Koe, predikant bjj de Nederlandsche Hervormde kerk te Utrecht, is benoemd tot hoog leeraar in de faculteit der godgeleerdheid aan de rijks-universiteit te Groningen, om onderwjjs te geven in de geschiedenis van het Christendom, de oud-Christeljjke letterkunde en de geschiedenis der leerstellingen van den Christeljjken godsdienst. geneesk. dienst Benoemd bjj het pers. van den geneesk. dienst der landmacht, tot off. van gezondh. 2' kl. de studenten voor genoemden dienst (artsen) L. F. K. De Fouw en L. N. S. Wassink. eeg er. Voor den tjjd van vjjf jaren gedetacheerd bjj het wapen der inf. van het leger in Nederl.- Indië, de tweede luit. J. P. C. Hardie, van het 2', J. Ph. Weitzel, van het 4e, P. Giel, van het 6e, H. J. Indewey, van het 7e, en F. H. Boissevain, van het 8e reg. inf. posterijen. Benoemd tot directeur van het postkantoor te Warmond J. M. Van Goudriaan, thans directeur te Njjverdalte NijverdalF. H. Vos, thans directeur te Warmond. Van de te Bergen op Zoom vóór twee jaar opgerichte rjjks hoogere burgerschool met 3jarigen cursus, deden dit jaar voor het eerst leerlingen examen voor de Mil. akademie. De vier aspiranten slaagden allen, terwijl drie werden geplaatst, en wel als n" 1 der genie en n° 2 en 5 der artillerie van het leger hier te lande. Een dergeljjk suc ces meenen wjj niet onvermeld te mogen laten. De schorsing van dr Mathée Valeton, leeraar aan het gymnasium te Arnhem, vindt, volgens het U. D. hierin zijne reden: Curatoren hebben, tegen het advies van den rector en al de leeraren, vjjf jongelui naar eene hoogere klasse bevorderd. In de vergadering van curatoren en leeraren wenschte de heer Valeton het woord te voeren over deze afkeurenswaardige methode. De voorzitter verleende hem het woord niet. Na de vergade ring zijn toen scherpe woorden gewisseld tusschen den heer V. en een der curatoren, en ziedaar het conflict. In de Arnh. Ct heeft de heer Valeton een .uit voerig ingezonden stuk geplaatst, waarin hp zich verdedigt. Beroepen tot predikant bjj de Ned. herv. ge meente te Coljjnsplaat de heer A. Steehouwer te Papendrecht. De off. van gezondh. l*'e kl. bjj de zeemacht dr. H. J. Van Rijn, dienende aan boord van Zr. Ma. rammonitor Draak, wordt op non-activiteit gesteld en vervangen door den off. van gezondh. l,t# kl. H. A. Beekhuis. De off. van gezondh. 2de kl. bjj de zeemacht H. M. J. Wertenbroek, arts, wordt geplaatst in de rol van Zr. Ms. wachtschip te Hellevoetsluis, teneinde dienst te doen in de maritieme ziekeninrichting aldaar. De onlangs benoemde en bjj het tweede reg. vest. art. geplaatste 2' luit. J. W. Van Visvliet, is ingedeeld bp de 10e comp. te Amsterdam. Door de uitgevers van het Maandblad tegen de Kwakzalverij is appél aangeteekend tegen het vonnis van de arrondissements-rechtbank te Maas tricht, waarbjj zjj zjjn veroordeeld tot betaling eener schadevergoeding van 3000, in zake dr. Oldtman. Door Z. M. is ook afwjjzend beschikt op het verzoek om gratie, ingediend door den oudste der gebroeders Wolters, bankiers te Venloo, zoodat deze grijsaard, 74 jaar oud, de zes jaar tuchthuis straf, waartoe hjj bjj vonnis van het gerechtshof te Arnhem op den 7dea Februari jl. veroordeeld werd, in het tuchthuis te Leeuwarden zal moeten ondergaan. Gisteren avond viel een metselaar van een in aanbouw zijnd huis in de Aagje Dekenstraat te Vlissingen van het dak en bekwam daardoor ernstige kwetsuren. Per brancard moest hjj naar zjjne woning worden vervoerd. Op een dorp in Z.-Beveland deed zich het zeker niet alledaagsch geval voor, dat voor ééne vacature van onderwjjzer zich 2 sollicitanten op eenzelfde verzoekschrift aanmeldden, terwpl de ge vraagde inlichtingen omtrent de school aan het hoofd der school in één brief geschiedden, door hen beiden onderteekend. Een bewps van vriend schappelijke concurentie. In den Borsselepolder hebben de tiendplich- tigen nog iets voor boven elders wonende eige naren, wier gronden nog niet tiendvrjj zjjn. Bljjkens de uitgifte der Baronjj en heerlijkheid van Borssele, dd. 21 Sept. 1615, bedraagt het tiendrecht van meede en andere vruchten die niet te bande worden gebracht, waaronder suikerbieten, mangelwortels, aardappels, paardepeenen, uien enz. behooren, twee schellingen en zes grooten Vlaams per gemet of 41.61 aren, dus 75 cent. Aan het plegen van diefstallen schpnt te 's Heerenhoek geen einde te komen weder zjjn te Nieuwdorp in den nacht van Zondag op Maandag bjj M. W. eenige hoenders en bij A. D. een zestal konjjnen ontvreemd. Daders niet bekend. Eene Thoolsche gemeente telt onder hare schoolgaande kinderen een meisje, dat aan handen en voeten lam is, en toch goed schrift voort kan brengen. Zij gebruikt daartoe den mond, waarmede zjj zoo flink griffel en potlood weet te besturen, dat het ieders verwondering wekt. Te 's Heerenhoek heeft een hoen, den 1" April pas geboren, reeds Maandag een ei gelegd. Te Axel is een timmerman door het breken van de touwen eener stelling gevallen en gekneusd. Bjj een bakker aldaar ontstond, vermoedelijk door onvoorzichtigheid, brand. Spoedig werd die door de bewoners gebluscht, waardoor de schade zich tot eenige vernielde kleedingstukken en bed- degoed bepaalde. Gisteravond was het publiek te Bergen op Zoom in een buitengewoon opgewonden stemming toen de koetsier J., tegen wien rechtsingang is verleend, als verdacht van den aanslag op den nachtwaker Van Poll, die gister overleden is, naar het ziekenhuis werd gevoerd om, ten overstaan van de justitie uit Breda, bjj het ljjk van den verslagene te worden ondervraagd. Of de beschuldigde thans heeft erkend is niet bekend, wel echter dat hjj heden nacht naar Roosendaal vervoerd is om van daar per spoor naar Breda te worden getrans porteerd. De woede van het publiek, dat met steenen wierp toen J. aan het ziekenhuis uit den wagen stapte, en waardoor sommige omstanders werden getroffen, maakte dien maatregel noodza kelijk. De jonge vrouw van een hoogleeraar in de scheikunde trachtte haar gemaal door tranen te vermurwen. De geleerde zei echter hoofdschuddend „Hou toch op met weenen tranen deugen nergens voor. Ik heb ze onderzocht. Zjj bestaan uit een ideetje phosphorzure kalk en wat chloornatrium de rest is onnut water." Een vader uit een der stegen aan de Baan te Rotterdam is wegens mishandeling van zijn 6jarig kind gearresteerd, doch voorloopig weer op vrije voeten gesteld. Hjj werd 'a nachts naar zjjne woning teruggebracht, omdat men vreesde, dat de buren, als zjj van zjjn tehuiskomst hoorden, hem een onaangename ontvangst bereiden zouden. De onverlaat nam het hoofd zjjns kinds tusschen de armen van een tang en verwrong het deerlijk. Zjjn vrouw dreigde hjj met hetzelfde lot, toen zjj het kind wilde verlossen. Het kind is naar het ziekenhuis vervoerd. Maandag werden te Rotterdam ter markt reeds monsters nieuw Zeeuwsch vlas vertoond, van vrjj bevredigende qualiteit, bewerkt door de heeren B. De Witt en D. Van Bloois, beide landbouwers op Schouwen. Een waardig bestuur. Door de maréchaussée zjjn tegen den burgemeester van Bocholtz (Lim burg) in vjjf weken tjjds 2 processen-verbaal opgemaakt wegens openbare dronkenschap, en tegen een wethouder dier gemeente proces-verbaal wegens beleediging der maréchaussée. De cholera schpnt weder meer toe te nemen. Te Marseille stierven gisteren 49 en te Toulon 42 personen. Ook uit Arles komen ongunstige berichtenzeven personen zouden daar aan cho- lerieke aanvallen zjjn bezweken. In Marseille is men onder den verschen indruk van vijf plot selinge sterfgevallen in een nonnenklooster, dat geheel afgezonderd was van de buitenwereld men vraagt of die aan de cholera, of aan eene vergiftiging moeten worden toegeschreven. Het incident van den heer Clovis Hugues is geëindigd. De volijverige en opgewonden afge vaardigde heeft ten slotte aan den directeur van het hospitaal zpne excuses gemaakt. Maandag avond heeft te Bayreuth de eerste opvoering in dit jaar van Wagner's Parsifal plaats gehad onder leiding van Levi en voor een zeer dicht bezette zaal. De opvoering was goed, doch bereikte (geljjk aan de Köln. Zeit. bericht wordt) niet het standpunt van vroeger. Scaria beviel het best, en naast hem Kindermann; van Winckelmann en mevr. Materna had men grooter verwachting. Orkest en koren waren uitstekend, evenals de decoratie en de machineriën. Aan het einde verscheen Wagner's weduwe in diepen rouw op het tooneelLiszt zat met de kinderen van Wagner in de loge van den meester. Onder de bezoekers waren de koningin van Griekenland, vorst van Hohenlohe-Langenburg, de minister V. Puttkamer en vele andere autoriteiten. Van Weenen en Miinchen reden extra-treinen. Het gemeentebestuur van Antwerpen zal met Charles Verlat onderhandelen over het versieren met muurschilderingen van de eeretrap in het stadhuis aldaar. De Lesseps heeft in de vergadering der academie van wetenschappen te Farjjs medege deeld, dat de technische commissie zich verklaard heeft voor eene verruiming van het Suezkanaal, maar niet voor den aanleg van eene geheel nieuwe verbinding. Dezer dagen werd in Frankrjjk een ljjst openbaar gemaakt van de vrouwen die ridders zjjn van het Legioen van Eer. Er zjjn er zestien, en juist de helft zjjn zusters van eene godsdienstige orde. Een der jongsten, de vrouw van een pro vinciaal gouverneur, verdiende de onderscheiding door hare verdediging van de mairie tegen een gewapenden aanval. Een bekende kunstenaars- naam komt ook op de ljjst voor: die van Rosa Bonheur. De eenige niet-Fransche vrouwelijke ridder is lady Pigott, die het kruis ontving van Thiers in 1872, wegens hare diensten in den oorlog bewezen. De bekende criticus J. J. Weiss heeft zpne reisindrukken uit Duitschland gezonden naar het Journal des Débats dat ze openbaar maakte. Natuurljjk worden deze reisindrukken aan de overzijde van den Rjjn gretig gelezen, want al zjjn de Duitschers niet zeer verlegen met de be oordeeling van de zaken hunner buren, zeiven zjjn zjj zeer gevoelig voor vreemde kritiek. Nu hebben zjj reden om trotsch te zjjn op den lof van een oordeelaar als J. J. Weiss, vooral wanneer deze als zjjne meening uitspreekt, dat verscheidene der Duitsche provinciale tooneelgezelschappon gerust vergeleken kunnen worden met die van de eerste Parjjsche schouwburgen, als de Vaudeville en de Gymnase. De heer Weiss zag te Frankfort een stuk opvoeren door een gezelschap uit München, zóo goed als hjj van de genoemde Parjjsche ge zelschappen in allen deele verwachten zou. Werd de heer Weiss getroffen door de «virtuositeit" der tooneelspelers, niet minder verbaasde hjj zich over de «deugd" der vrouweljjke leden der schouwburg gezelschappen »In Duitschland," zegt hjj, »schpnen vele actrices een fatsoenlijk leven te leiden, te trouwen, en haar tjjd te verdeelen tusschen het tooneel en hare huiselijke plichten." De criticus was verwonderd, toen hjj eene jonge Beiersche actrice bp de opvoering van een stuk in den

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1884 | | pagina 2