1IDDELBURGSCHE COURANT
-"feuilleton.
De jonggehuwden
BIJVOEGSEL.
Donderdag 17 Juli 1884. N°. 167.
Middelburg 16 Juli.
Ontwerp-concessie tot aanleg en
exploitatie van telefoonverbindingen in de
gemeente Middelburg.
K. A. MAIJER.
Verslag van den toestand van Handel,
Scheepvaart en Nijverheid te Viissingen
over 1883.
VAN DE
VAN
Naar aanleiding van eenige gevallen van lood-
vergiftiging te Ter Neuzen zijn aarden pannen en
jjzeren verglaasde potten scheikundig onderzocht
en bevonden sterk loodhoudend te zijn. Wij
vestigen hierop de aandacht van het publiek en
raden het opnieuw aan slechts pannen te koopen
op voorwaarde dat zij vrij van lood moeten zijn.
Winkeliers die in dergelijke zaken handelen
dienen ook omzichtig te wezen en te waken dat
zij zulke, voor de gezondheid gevaarlijke, pannen
en potten niet verkoopen.
Door een scheikundig onderzoek kunnen zij
zich steeds overtuigen van de deugdelijkheid, in
dit opzicht, van hun koopwaar.
De St. Crt. bevat een kon. besluit, tot voorloo-
pige handhaving der vaste sommen voor reis- en
verblijfkosten van de leden en plaatsvervangende
leden der commissiën voor de herziening der be
lastbare opbrengst van de ongebouwde eigendom
men.
De zeemilicien J. F. Brouwenaar, geboren te
Middelburg, heeft voor eene commissie aan boord
van Zr. Ms. wachtschip te Amsterdam met goed
gevolg examen afgelegd voor de betrekking van
2machinist voor de gouvernements-marine in
Oost-Indië.
Op de lpkkist van wijlen Z. K. H. den prins
van Oranje zjjn nog verschillende kransen neer
gelegd. De directeur en de directrice van het
blindeninstituut te Amsterdam strooiden bloemen
en kransen op het rouwkleed.
De Willem Barentsz is 15 Juli te Vardö aan
gekomen. Alles was wel aan boord.
Wat te wachten was is geschieder hebben ernstige
besprekingen van de regeering met de directie der
stoomvaart-maatschappij Nederland plaats, over 't
geen gedaan kan worden om de kans van be
smetting langs de zeezijde te verminderen. Strikte
orders zijn gegeven om alle aanraking van de
opvarenden met den wal te Marseille te voorko
men. Volgens telegraphisch bericht zal het thuis
komend stoomschip alleen Frioul (het volkomen
geïsoleerd quarantaine-station) aandoen, en zullen
de brievenmails van 't uitgaande stoomschip
aldaar worden ontsmet, alvorens aan boord te
komen.
Ook de booten van de Rotterdamsche Lloyd
zullen zoolang die epidemie duren zal, op de uit
reis van Rotterdam naar Java Marseille niet aandoen.
De audiënties der ministers zullen Donderdag
17 Juli niet plaats hebben.
Deze luidt als volgt
De gemeenteraad van Middelburg verleent, voor
zooveel hem aangaat en behoudens de vergunning
van hooger hand, zoo die noodig is of later noodig
mocht worden, aan de heeren D. G. Kröber Jr.,
A. A. Mes Gz. en J. H. Snpders, als bestuurders
der op te richten »telefoon-vereeniging in Mid
delburg," voor den tpd van vijf en twintig jaren,
het uitsluitend recht tot aanleg en exploitatie
van telefoon-verbindingen in de gemeente Mid-
DOOK
Ik had een kamer in het hotel Rigi, dicht bjj
de Reusbrug besteld en beloofde des avonds nog
bjj hen te komen om nadere afspraken te maken.
Toen wjj elkaar tot afscheid de hand gaven
schoot mjj het zonderlinge denkbeeld door het
hoofd; zou het de laatste maal zijn, dat ik dit
gelukkige paar ontmoet Zij staan op een hoogte
vanwaar alle paden naar beneden leiden. Als de
hand, die ons lot bestuurt, eens plotseling een greep
uit de wolken deed en hen wegrukte Dan zou
men kunnen zeggen twee levens zonder wanklank
zjjn uitgebluscht, twee stemmen, die welluidend
ineen smolten, zjjn verstomd. Het was een som
bere gedachte, die als een zwarte vogel langs mjj
vloog.
By het heengaan keek het vrouwtje nog eens
om en riep
»Op den Ezel (den hoogsten top van den
Pilatus) zal ik nog een liedje voor u zingen,
mynheer de kapelmeester".
Nadat ik mjj in mjjn hotel ingericht en een
weinig opgefrischt had, begaf ik mjj naar de kade
yan hèt St. Schweizer Hof, de verzamelplaats
delburg. alsmede tot bevestiging dier verbindingen
aan de eigendommen der gemeente, onder voor
waarde
1° dat door den concessionaris geene werken
langs, in of over de openbare wegen en wateren
der gemeente worden gemaakt, dan nadat de
daarvan aan burgemeester en wethouders in te
zenden plannen zpn goedgekeurd
2 dat die goedkeuring niet insluit machtiging
tot het vestigen van verbindingen of bet aan
brengen van andere werken aan eigendommen
van particulieren, zijnde de houder der concessie
verplicht, zich daaromtrent met de eigenaars te
verstaan.
3° dat de uitvoering der werken langs, indoor
en over de openbare wegen en wateren, alsmede
aan de gemeente-eigendommen, geschiede over
eenkomstig het vooraf door burgemeester en wet
houders goedgekeurde plan, met dien verstande
dat de aanwijzing van plaats en wyze van de
bevestiging der aansluitingen aan de gebouwen
der gemeente, aan burgemeester en wethouders
verblyft, evenals de bepaling van den tijd van
werken en de te nemen voorzorgen voor de in
standhouding en de veiligheid van het verkeer
4° dat ten laste van den concessionaris komen
alle kosten van die voorzorgsmiddelen, van de
werken zelve en van de daaruit voortvloeiende
wijzigingen of herstellingen van gemeente- en
particuliere werken en eigendommen
5" dat voor het geval het aanbrengen van
telefoongeleidingen aan de gemeente-eigendommen
eene verhooging van de assurantie-premie voor
die gebouwen mocht tengevolge hebben, de ver
hoogde premie ten laste van den concessionaris
zal komen
6° dat de kosten, in n°* 4 en 5 genoemd, voor
zooverre Z6 door de gemeente zjjn voorgeschoten,
op de eerste aanmaning moeten worden betaald
7° dat door de telefoon-vereeniging te Middel
burg aan de gemeente de bevoegdheid worde
verleend, eene eerste hypothecaire inschryving te
nemen op het gebouw der vereeniging, voor centraal*
bureau ingericht, met alle ljjnen en toestellen,
daaraan verbonden en aan de telefoon-vereeniging
toebehoorende, zoowel in het algemeen tot verze
kering van de naleving der concessie-voorwaarden
als meer in het bjjzonder van de betaling van de
hiervoren genoemde kosten en van de aan de
gemeente toekomende gelden voor kosten van
werken of herstel van schade;
8® dat de concessionaris verplicht zal zjjn, zoodra
de eigenaar of gebruiker van een lokaal, binnen
deze gemeente gelegen, verlangt dat dit lokaal
aan het centraal-bureau worde verbonden, daaraan
gevolg te geven tegen betaling der kosten volgens
het op het oogenhlik der aanvrage geldend tarief,
tenzjj wanneer burgemeester en wethouders, gehoord
den concessionaris, ontheffing van deze verplichting
verleenen
9° dat tusschen het centraal-bureau en de ge
bouwen der algemeene gemeentelpke administratie
alsmede zoodanige andere gebouwen of plaatsen
als burgemeester en wethouders daarvoor zullen
aanwjjzen, door den concessionaris verbindingen
met de vereischte toestellen worden verschaft,
gemaakt, onderhouden en op het centraal-bureau
bediend, tegen de navolgende prjjzen
a voor elke gewone telefoon-aansluiting binnen
de kom der gemeente den minimum prps, door
particulieren te voldoen, en niet meer dan dertig
gulden per aansluiting per jaar
(De kosten van het maken der aansluitingen, na
vaststelling van het grondplan aangegeven, komen
ten laste der gemeente, doch tot geen hooger bedrag
dan vpftig gulden voor iedere aansluiting binnen
de kom der gemeente).
b voor waarschuwings-signalen binnen de kom
der gemeente, voor elke schel tot het aantal van
dertig, vijftien gulden en boven dat aantal twaalf
gulden, met dien verstandedat de dienst, wat
deze waarschuwings-signalen betreft, zoowel des
's nachts als des daags zal verricht worden;
(Bp verlegging der aansluiting van een signaal
post komen de kosten daarvan tén laste der
gemeente, evenwel tot geen hooger bedrag dan
vijftig gulden per aansluiting.)
10° dat de uren van openstelling van het cen
traal-bureau voor den aanvang der exploitatie
in overleg met burgemeester en wethouders wor-
van alle vreemdelingen, om mp te verlustigen
aan het heeriyke panorama dat zich hier ont
vouwt. Ik had nog niet lang onder de bonte
menigte op en neer gewandeld toen ik in de
verte de Wilhelm Teil, de groote stoomboot, ge
waar werd, die met kracht de golven doorkliefde
en rechts en links het schuim deed opspatten. Op
de plaats waar de trap neergelaten moest wor
den stond een bejaard echtpaardat moest de
bankier Hermes met zpn vrouw zijnwant de
oude heer wuifde voortdurend met zpn grpzen hoed
en de oude dame groette met haar parasol. Maar
wie groette zp Het jonge paar stond niet bp
ons op de kade. Maar wachtDaar kwamen
zp aan, in het roode schuitje dat op de golfjes
danste. De doctor hanteerde de riemen met
groote behendigheid en zpn vrouwtje stond met
een wapperenden doek overeind.
„Neem u in acht, Edmond riep de ban
kier, »de boot maakt groote golfslagen."
„Bahantwoordde deze, »dit kunststuk
hebben wp in Bonn honderd maal verricht
Nauwelpks had hp dit gezegd of eensklaps
sloeg het bootje om, 't zp dat hp eene verkeerde be
weging met het roer gemaakt had, of dat de deining
der groote boot al te sterk was. De docter bleek
echter een goed zwemmer te zpnhp doorkliefde
met sterke armen het water; maar zpn vrouwtje,
dat na den val in het water weer boven gekomen
was, klampte zich wanhopig aan hem vast en
den vastgesteld en dat vermindering van het
getal daarvan zonder hunne goedkeuring niet zal
mogen plaats hebben;
11° dat de concessie zonder goedkeuring van
den gemeenteraad niet aan een ander worde over
gedragen;
12° dat de concessie kan worden ingetrokken:
a indien zp niet binnen drie maanden na hare
dagteekening zonder eenig voorbehoud is aanvaard;
b indien niet binnen éen jaar na het geven der
vergunning een centraal-bureau is geopend en in
exploitatie gebracht
c indien niet binnen drie maanden na eerste
aanmaning de aan de gemeente verschuldigde
gelden worden betaald, of wanneer deze concessie
zonder goedkeuring van den gemeenteraad aan een
ander wordt overgedragen
d indien, naar het oordeel van den gemeente
raad, de exploitatie op zoodanige wpze geschiedt,
dat die intrekking in het algemeen belang ge
vorderd wordt;
13° dat, na afloop of bp intrekking der concessie,
de gemeente de bevoegdheid hebbe, alle verbin
dingen en toestellen der vereeniging, of wel een
deel daarvan, te naasten tegen den prjjs, waarop
die zullen worden geschat door drie deskundigen,
te benoemen door de arrondissements-rechtbank
te Middelburg of het rechterlpk lichaam, hetwelk
die rechtbank mocht vervangen;
14° dat, ingeval die naasting niet geschiedt, de
houder der concessie verplicht zp tot wegneming
van al hetgeen zich in of boven den openbaren
weg en boven de gebouwen bevindt, op de wpze
en binnen den termpn, daarvoor door de gemeente
te stellen
15° dat, telkens wanneer in deze voorwaarden
van „kom der gemeente" gesproken wordt, daar
mede bedoeld is het gedeelte der gemeente, dat
begrensd wordt door de stadsvesten en het kanaal
door Walcheren
16° dat eindelpk, ingeval de gemeente in het
belang der politie rechtstreeksche en van het
centraal-bureau geheel onafhankeljjke telefoon
verbindingen mocht verlangen te bezitten, de con
cessionaris verplicht zp de daarvoor benoodigde
draden en isolatoren te verschaffen, te plaatsen en
te onderhouden.
De gemeente zal daarvoor aan den concessio
naris als vergoeding voor kosten van materiaal
en van arbeid betalen
a voor aanleg der leidingen boven den grond,
binnen de kom der gemeente, met inbegrip der
benoodigde isolatoren, tien gulden per honderd
meter, gedeelten van honderd voor honderd ge
rekend
b voor onderhoud der onder a bedoelde lpnen
en isolatoren, twee gulden vpftig cent per jaar
voor iedere honderd meter, gedeelten van honderd
voor honderd gerekend.
De aanschaffing der aan die draden te bevesti
gen telefoon-toestellen, hunne plaatsing en hun
onderhoud komen geheel ten laste van de ge
meente.
(Slot.)
Op het binnenlandscb handelsgebied mag 1883
wel onder de gunstige jaren genoemd worden.
Dank zp het pverig en volhardend streven van
het geachte hoofd der gemeente, nam de bedrp-
vigheid in bjjzondere mate toe.
De vermeerderende werkzaamheden aan de
inrichting van de Kon. maatschappp de Schelde
het aanhoudend vertier van de maatschappp
Zeeland-, de toenemende uitbreiding der stad door
aanbouw van nieuwe huizen; de uitvoering van
aanzienlpke openbare werken, gepaard bij de ge
wone drukte die het loodswezen veroorzaakte,
deden bp eene vooruitgaande sterkte der bevolking
over het algemeen een toestand geboren worden,
die leiden moest tot bevordering van het han
delsverkeer.
Wel bleven vele kleinhandelaars en nering
doenden, door de tevens toenemende concurrentie,
genoodzaakt alle krachten in te spannen om te
kunnen bljjven bestaan, doch over het geheel was
eene beduidende mate van vooruitgaande welvaart
niet te miskennen.
Ook waar het binnenlandscb handelsverkeer
trok hem naar de diepte. Nog eenmaal kwamen
zp te voorscbpn hp hield haar met de linkerhand
vast en zwom met den rechterarm naar den
oever; doch eensklaps sloot het water zich over
hen heen en zp werden niet meer gezien.
Op de boot en aan de kade ontstond de grootste
opschudding. Yan alle kanten weêrklonken angst
en jammerkreten. De kapitein van de boot zette
een sloep uit, schuiten en bootjes staken van wal,
men zocht met riemen en stokken naar de veron
gelukten, doch te vergeefsHet wreede meer
stroomde glad en meêdoogenloos over de plaats
des onheils voort. Eerst na vele ppnljjke, bange
uren, nadat de nasporingen bp fakkellicht waren
voortgezet, werden de lijken bjj de Reussbrug
gevonden. Het kostte moeite om dat der arme
jonge vrouw van haar man los te krijgen, zoo vast
hield zp hem nog in den dood omklemd. Men
bracht hen in het hotel. Alle pogingen om hen
in het leven terug te roepen bleven natuurlpk
vruchteloos. Er bleef niets anders over dan den
wreeden dood zpn prooi te laten.
Wie beschrpft de hartverscheurende smart der
ouders over hun eenigen zoon De moeder werd
bewusteloos van de boot gedragende vader strom
pelde met waggelende schreden aan den arm van
een medelpdenden passagier en loofde met gebro
ken stem een hooge belooning uit aan hen die
zpne kinderen levend of dood aan de golven zou
ontrukken. De deelneming was algemeen. De
eenigszins grootere verhoudingen aannam, waren
de verschijnselen bevredigend.
De relatiën met andere plaatsen breidden zich
uit.
De communicatie-middelen werden in onder
scheidene opzichten verbeterd.
Betreffende die te land kan worden vermeld,
dat de personentarieven voor het binnenlandsch
verkeer met den staatsspoorweg merkelpk werden
verminderdterwpl de dienst met de stoomtram
van Viissingen op Middelburg meer geregeld werd
voortgezet en, in weerwilder concurrentie met
andere middelen van vervoer, een levendig, soms
druk verkeer met die gemeente onderhield.
Statistieke gegevens, ter beoordeeling van den
omvang des binnenlandschen handels ontbreken,
met uitzondering alleen voor zooveel betreft de
hieronder volgende artikelen, nog aan plaatselpke
verbruiksbelasting onderworpen, en eenige opgaven,
betrekkelpk den post- en telegraafdienst.
Voor de plaatselijke belasting werd aangegeven
gedurende de drie jongst verloopen jaren
1881.
1882.
1883.
Tarwe
306 869
149.347
86.827
KG.
Tarwemeel
49.400
182.615
214.706
Tarwebloem
555.608
599.320
659.476
Rogge
17.623
16.706
14.713
P
Brood, circa
42.000
92.000
100.000
Gedistilleerd
129.022
128.612
131.534
Lit.
Het belangrpk verschil tusschen sommige cpfers
werdt veroorzaakt
wat de tarwe en het tarwemeel betreft door den
aanvoer van gemalen in de plaats van ongemalen
graan voor de garnizoensbakkerp
wat het brood aangaat door toenemenden invoer
uit de Middelburgsche broodfabriek.
De buitenlandsche handel bleef in denzelfden
staat.
Zoolang het niet mogelpk is voor het spoorweg
verkeer met het buitenland gelpke tarieven te
verkrjjgen met andere Nederlandsche havens zal
de uitbreiding van het handelsverkeer geen belang-
rjjke beteekenis verkrjjgen.
Toch mag het een gunstig verschpnsel heeten,
dat, in weerwil van de achteruitzetting die deze
plaats van verschillende kanten ondervindt, de
ondernemingsgeest teekenen van leven geeft en
voortgaat te trachten de bestaande bezwaren uit
den weg te ruimen. Zoo werden o. a. in den loop
des jaars vier ruime bergplaatsen gebouwd voor
den opslag van petroleum, die, opzettelpk geheel
ingericht naar de eischen van het artikel, een
belangrjjken invloed op de handelsbeweging zal
uitoefenen, zoodra het mag gelukken de gewenschte
wpziging in de kosten van het vervoer te land te
verkrpgen.
Over het algemeen bleef vooral de doorvoerhan
del toenemen.
Hoewel het aantal binnenvaartuigen, dat deze
havens bezocht niet kan worden opgegeven, kan
worden aangenomen dat de binnenlandsche scheep
vaartbeweging niet is verminderd maar in eene
tamelijke mate van bloei verkeerde.
Het lichten van hier lossende schepen was van
belangrjjken invloed op het verkeer te water, even
als het vervoer van goederen ten behoeve van de
koninklijke maatschappp De Schelde.
Het stoomvaart verkeer breidde zich uit.
De Middelburgsche Maatschappij van Stoomvaart
deed in de helft des jaars een harer booten van
Rotterdam via Middelburg naar hier doorvaren,
met voldoend gevolg om tegen den winter den
dienst op Viissingen geregeld te doen plaats hebben.
De stoomboot Zeeland onderhield met bevredi
gende uitkomst den dienst op Amsterdam. De
Eendracht werd uit de vaart genomen.
Op Rotterdam en Schiedam werd eene geregelde
dienst onderhouden door de vrachtbooten Arend
en Valk. Een dezer booten deed wekelpks ook
Breskens aan.
De Stoombargedienst op Middelburg verkreeg
eene belangrpke uitbreiding door eene nieuwe
salonboot, de Luctor et Emergo, hier nieuw gebouwd,
en door verlaging van haar tarief. In weerwil
van de sterke concurrentie met den stoomtram,
nam het personenvervoer aanmerkelpk toe.
De gemeenschap met de verschillende aan de
Seheldeoevers gelegene plaatsen werd alsgewoonlpk
onderhouden door den provincialen stoombootdienst
op de Westerschelde met drie booten.
Deze dienst voorziet in eene groote behoefte
en draagt niet weinig bp tot verlevendiging van
het. verkeer.
Het bestaande ongerief, veroorzaakt door den
aanzienlpken afstand van de aanlegplaats alhier,
werd niet weggenomenhet vooruitzicht op ver
betering ten deze werd niet verwezenlpkt.
Met zeilschepen werd eene geregelde communi
catie onderhouden met Amsterdam, Rotterdam,
Gorinchem, Ter Neuzen, Ellewoutsdjjk en Bergen
op Zoom. In weerwil der concurreerende stoom
vaart schenen deze diensten met bevredigende
uitkomst te kunnen blpven bestaan.
De garnalenvisscherp verschafte ook nu weder
aan een groot personeel de middelen van bestaan
vrouwen weenden luid.
Op verzoek van den bankier ruimde de kastelein
een zaal in voor de drenkelingen. Daar werden
zp naast elkaar neergelegd, zp met rozen en hp
met een lauwerkrans getooid en bedekt met allerlei
soorten van bloemen. Zjj lagen geheel alsof zij
sliepen en onwillekeurig trad men achteruit om
hen niet te storen. De halve stad deed er een
bedevaart heen. De dood had hen slechts aange
raakt, niet misvormd. Een Italiaansche vrouw,
die achter mjj stond, noemde hen in haar wellui
dende taal„twee lelies, welke de dood in den
vollen glans der jeugd geknakt had."
Ik bezocht ook de oudersdaar had ik het recht
toe, want ik was immers de laatste die hunne
kinderen gesproken had. Ik ontmoette een deftig
geesteljjke bp hen, wiens welwillende toespraak
hun smart eenigszins scheen te lenigen. Ik volgde
in de plaats der ouders de rpk met bloemen be
kranste kisten naar het graf. Honderden Bloten
zich bp dien treurigen begrafenisstoet aan. Een
koor zong onder mjjne leiding bp het graf, op het
heerlpk gelegen kerkhof aan den weg naar Kuss-
nach.
Twee jaar later voerde mpn weg mp weêrnaar
Lucern. In dien tpd had de bankier Hermes zich
uit zpne zaken terug getrokken en dicht bp dat
kerkhof een villa laten bouwen, waar hp met zpne
