BUITENLAND.
Meopp en Yerpltiiei li Zeetal.
Ingezonden stukken.
Over de Cholera.
Geneeskundige hulp ten
plattelande.
Vertaling Oude Testament.
Osman-pacha en de verdedigers van Plevna ont
wikkelde. Dit zjjn de twee groote episoden uit
Todtleben's krijgsleven, waarvan elke reeds belang
rijk genoeg is om hem een plaats te geven inde
geschiedenis onzer eeuw.
Detain.
Pleats.
Voorwerpen.
Information
8
Juli.
Vlissmgen,'
Huizen,
De Wolff.
8
St. Lerens.
Afbraak,
Tak.
8
ff
Oostkapelle,
Vruchten te velde, Verheij.
9
m
Meliskerke,
Verh. Wei- en
Bouwland,
Loeff.
9
0
Zandijk,
Beestiaal enz..
Tak.
10
ff
Middelburg,
Huizen enz.,
Tak.
11
0
Arnemuiden,
Bouw-en Weiland, Verhuist.
11
0
N.&St.Joosl., Meubels,
Verhuist.
18
0
Veere,
Hofstede,
Tak.
16
0
Meliskerke,
Wei- en Bouwland, Loeff.
17
0
Middelburg,
Hofsteedje enz.,
Verheij
18
0
Goes,
Hofstede enz.,
Rernbges.
18
0
G apin ge,
Bouwland,
Tak.
22
0
Middelburg,
Inboedel enz..
Notarishuis.
23
0
Colijnsplaat,
Inspan,
Roelof en
Huvers.
0
Berg. op Zoom Buitenp'aats,
v. d. Ven.
0
Middelburg,
Hofstede,
Verheij.
Hoewel de geschiedenis van den oorsprong en
van de verspreiding der Aziatische cholera nog
steeds eenigszins in het duister liggen, zijn toch in
den laatsen tjjd een aantal zeer belangrijke wet
ten ontdekt, die met haar in verband staan; en
deze wetten vormen het onderwerp van verschei
dene uitvoerige verhandelingen, in Duitschland
uitgekomen. De gezaghebbenden die over deze
zaak, sedert het uitbreken der cholera in Egypte
verleden jaar, hebben geschreven zjjn dr Koch,
de ontdekker van de cholerakiem dr Blaschko
te Berlijnen de beroemde chemist Max von Pet-
tenkofer. Wij willen een uittreksel geven van
hunne meeningen aangaande het ontstaan en de
verspreiding der vreeselijke ziekte.
De epidemische cholera ontstaat door de ver
spreiding van besmettelijke stol, maar daaruit
volgt niet dat de cholera epidemisch wordt in
plaatsen die besmet zijn geworden. Er zijn vele
gemeenten, en daaronder zelfs groote steden, die
steeds tot nu toe den inval der cholera in epide-
mischen vorm hébben tegengehouden, hoewel zij
voortdurend op zich zelf staande gevallen der
ziekte kunnen aanwijzen. Onder die plaatsen
mogen Stuttgart, Salzburg, Innsbruck, Lyon en
Versailles genoemd worden; en er zijn ook andere
steden, die een of tweemaal aangedaan werden,
maar later vergelijkenderwijs vrij bleven, hoewel
de ziekte zeer nabij was- München bij voorbeeld
heeft drie epidemiën gehad sedert 1831, terwijl
Berlijn meer dan tweemaal zoovele verschrikkelijke
aanvallen gekend heeft. Er bljjkt dus zoowel een
tijdelijke als eene algemeene vatbaarheid van
zekere plaatsen voor de ziekte te bestaan. In
Indië bljjft zij niet onder zekere klassen der be
volking, maar op bijzondere plaatsen. Zjj schijnt
voornamelijk te ontstaan in Beneden-Bengalen,
van waar zjj van tijd tot tjjd zich naar andere
ontvankelijke plaatsen uitbreidtdoch zelfs de
normale of endemische verblijfplaatsen der ziekte
worden zeer ongelijk in verschillende jaren aan
gedaan. In het eene jaargetijde bijvoorbeeld
komen te Calcutta slechts een paar honderd gevallen
voor, en in het volgende jaar zjjn er vele duizende,
Ook heeft men opgemerkt, dat dan over 't alge
meen een toeneming is gedurende de heete en
droge maanden Maart en April, en een afneming
gedurende de regenperiode Juli en Augustus.
Het spreekt van zelf dat de handel veel bjjdraagt
tot de verspreiding der cholerakiemen; en het
staat vast, dat de inlandsche cholera van Indië
eerst zich daar buiten begon uit te breiden na de
verschijning van het eerste stoomschip in de Indische
wateren, in 1823. Toch schjjnt de besmetting
zich gewoonlijk van de eene besmette gemeente naar
de andere over te plaatsen, en niet van patient
naar patient. Hiertegen heeft men aangevoerd,
moed, hare romaneske denkbeelden, hare grillige
phantasiën bot vieren, want zelfs als Mary haar
daar over berispte, deed zij Het zonder het teer
gevoelige kind te kwetsen.
Er braken echter sombere dagen voor Lena en
hare weldoeners aan. Mary, die sedert eenigen tijd
aan zwaarmoedigheid leed, voortkomende uit de
herhaalde weigering van hare ouders om toe te
stemmen in een huweljjk met den man, dien zjj
liefhad, verliet op zekeren dag heimeljjk de
ouderlijke woning. Zjj was meerderjarig en had
besloten om zelf over haar lot te beslissen. Zjj
begaf zich naar vrienden in het buitenland en
trouwde uit hun huis.
Voor Magdalena waren de gevolgen van dien
stap zeer treurig. In het eerst wilde zjj niet
gelooven dat Mary haar voor altijd verlaten had.
Zjj was weggegaan, maar zou spoedig om haar
zenden. Zjj kon onmogelijk zonder haar Lena
leven. Maar er kwam geen oproeping, alleen
een brief]e om haar te zeggen dat Mary zoo ge
lukkig was en haar vermaande haar best te doen
om braaf en geduldig te zjjn.
Zjj deed haar best, het arme kind 1 maar het
viel haar zwaar en zjj had het nu vreeseljjk een
zaam. Zjj putte eenigen troost uit haar levendige
verbeelding, maar zelfs daaraan mocht zjj in huis
niet toegeven. Als zjj lachte, of speelden, of zong,
of de denkbeeldige samenspraken die zjj gemaakt
had, opzei, was er altjjd iemand die haar hoorde
en vragen deed, die zjj niet kon beantwoorden.
JSn 900 gewende zjj zich om haar toevlucht in
dat toch aan boord van een schip de ziekte wel
eens is uitgebroken; maar aan den anderen kant
heeft men de ervaring opgedaan dat, als er cholera
gevallen zjjn op een schip, dat ligt in een besmette
haven, men niets beter kan doen dan alle gemeen
schap met de kust afbreken en zee kiezen met
de gezonden zoowel als met de zieken aan boord.
De cholera verdwjjnt dan bjjna geregeld. Aller
aandacht is gevestigd op de uitzonderingen, en
men vergeet te vragen hoevele andere schepen
dezelfde haven in dezelfde omstandigheden hebben
verlaten, en wat de uitslag is geweest. Toen in
1873 de cholera woedde op het vasteland van
Europa vertrokken 152.135 personen met Atlan
tische stoombooten naar New-York, Deze passa
giers namen plaats op ongeveer vierhonderd schepen,
die de volgende choleragevallen hadden aan te
wjjzen a op een boot uit Hamburg stierven twee
passagiers gedurende de reis en twee gedurende
de quarantaine, en negen andere herstelden
alle patiënten behoorden tot een paar families, en
geen ander geval kwam voor onder de 300 overige
passagiers; b op een stoomboot van Havre over
leed een persoon op reis, en niemand anders werd
aangetastc op een stoomboot, die 298 passagiers
uit Stettin aan boord had, stierven drie personen aan
de cholera, en geen andere gevallen kwamen voor; er
waren dus slechts acht sterfgevallen op de 152.135
reizigers uit de besmette havens. Er zjjn natuurljjk
ook schepen geweest die ernstiger geteisterd werden,
maar in het genoemde jaar waren er vierhonderd, die
onder zeer on voordeelige omstandigheden toch merk
waardig welvoeren. Ongetwijfeld brengen schepen
de onrjjpe cholera-kiemen van besmette havens
mede maar de kiemen moeten eerst weer op het
land komen, voor zij besmettelijk worden en zich
uitbreiden, en die uitbreiding hangt dan weer af
van de vatbaarheid der landingsplaats. Indien
het lang duurt voor zjj aan land komen sterven
zjj gewoonljjk: van daar dat, niettegenstaande
het levendige handelsverkeer tusschen Indië en
Engeland, de cholera zelden of nooit direct van
het eene land naar het andere is overgebracht;
ook is zjj nooit van Indië verplaatst naar de
Kaap of naar Australië.
Toen de middelen van vervoer in Indië toena
men, en men spoorwegen begon aan te leggen,
verwachtte men een uitbreiding der ziekte; maar
het spoorwegverkeer schijnt geen verschil te maken.
In Europa ziet men hetzelfde geval. Saksen is
dichter bevolkt en heeft meer spoorwegen dan
eenig ander deel van Duitschland sedert 1836 is
dat rjjk in elf verschillende jaren door de cholera
bezocht geworden, maar volgens de statistiek
aangehaald door Von Pettenkofer stond de ver
breiding der ziekte nooit in verband met dc uit
breiding der spoorwegen. Slechts zekere plaatsen
werden aangetast en andere bleven, ten spijt van
den spoorweg, onbesmet. De statistiek van Saksen
is daarom ook belangrijk, wjjl zij bewjjst dat de
ontwikkeling der epidemische cholera een quaestie
van tjjd is. Alle jaren van sterke epidemieën in
Saksen werden voorafgegaan door zwakkere jaren.
In 1849 telde men 488 sterfgevallen, in 1850
1551in 1865 stierven 358 personen, in 1866
6731 en terwjjl in 1872 slechts vier doodeljjke
choleragevallen voorkwamen, waren er in het
volgend jaar 365. De geschiedenis der epidemie
te München in 1873 bewjjst verder dat de kiemen
niet spoedig verdwijnen, als de ziekte zich een
maal in een vatbare plaats heeft genesteld.
Men denkt dat de eenige voorbehoedmiddelen
zjjn de kiemen der cholera verwjjderd te houden
door middel van quarantaine-maatregelen, en de
kiemen zooveel mogeljjk te verdelgen door desin
fectie-middelen. Deze maatregelen zjjn aan te
prjjzen. zegt Von Pettenkofer, maar niet voldoende.
Het is de vraag of alle handelsartikelen geheel
van cholerakiemen kunnen gezuiverd worden, en
het is zeker dat onder de bestaande bepalingen
vele goederen aan een ernstige poging om ze geheel
te zuiveren ontsnappen. Met cholerakiemen springt
men niet om als met contrabande een stuk lint,
dat binnengesmokkeld is, bljjft een stuk lintmaar
een enkele cholerakiem kan uit zich zelve milli-
oenen kiemen voortbrengen. De quarantaine
maatregelen zjjn niet bjj machte de kiemen
buiten te houden. Men heeft 'tin 1865 op Malta
het bosch te zoeken bjj de rivier, waar zjj haar
geliefkoosde hoekjes had, die zjj met hare denk
beeldige vrienden bevolkte. Intuschen werd er
in de buurt gemompeld dat dat vreemde kind bjj
de Seymour's niet was zooals andere kinderen.
Men had haar in zich zelf hooren praten en wild
door de kinderkamer zien springen; men zei dat
zjj toegaf aan ontembare vlagen van woede en
onzinnige opgewondenheid. Men had gezien dat
mjjnheer Seymour haar streng aanzag en mevrouw
had in tegenwoordigheid van eenige buren gezegd
dat zjj er berouw van had dat zjj zich dat kind
had aangetrokken.
Toen er van die leeljjke praatjes Lena iets ter
oore kwam, vervulde haar dit met een droevig
en bitter gevoel. Alles was haar even geheim
zinnig. Waarom liepen de menschen die zjj kende
haar voorbjj zonder te spreken Wat beduidde
die uitroepen die zjj somtijds opving: »Arme
Magdalena zoo noemde men haarwaarom
Wat had zjj gedaan dat zelfs de kinderen, die zjj
zoo lief had, bang voor haar waren
Als Lena in haar groene zaal bjj de rivier zat
en aan deze dingen dacht, maakte zich een groote
angst van haar meester. Het was alles waar, zei
zjj bij zich zelf. Zjj was inderdaad anders dan
andere kinderen. Haar leed en haar vreugde waren
niet die van hare vrienden, en dat zou ook nooit
het geval zjjn. Zjj was bestemd om haargeheele
leven alleen te bljj ven. Naarmate de dagen voorbjj
gingen, scheen zjj in een akelige duisternis gehuld
te wordenzjj verviel in een toestand van geeste»
gezien, waar trots de gestrengste bepalingen van
quarantaine de cholera uitbrak, en hoe? Waar-
schjjnljjk omdat de kiemen al op het eiland aanwezig
waren, vóór de ziekte zich aan de monden van
den Njjl vertoonde.
Het nuttigst wat de autoriteiten kunnen doen
is voorbereidende maatreg len nemen om den vij
and, zoodra hij zich vertoont te bestrjjden. Indien,
zegt Yon Pettenkofer, quarantaines en cordons
voldoende waren om te beschermen, dan moesten
zjj altjjd bestaan. Het vorige jaar, toen de cholera
te Damietta uitbrak hielden de Engelsche autori
teiten 'ter voor, dat de kiem niet uit Indië was
gebracht, en maakten daaruit ten onrechte de
g ivolgtrekking dat de ziekte in Egypte was ont
staan. De kiemen kunnen, volgens den genoemden
geleerde, den vorigen zomer of winter in Egypte
gebracht zjjnzjj behoeven niet aanstonds ziekte
tengevolge te hebben. Of zjj kunnen ook eerst ge
dwaald hebben op niet ontvankelijke plaatsent
totdat zjj in Damiette een vruchtbaar terrein vonden
want de kiemen sluimeren dikwerf langen tjjden
er zjjn zelfs gronden om te veronderstellen dat zjj
in sommige streken overwinteren.
Indien de Duitsche geleerden geljjk hebben, dan
is de eenige wjjze om een ernstig bezoek der cholera
af te wenden deze, dat men de steden, en alle ge
meenten, vooral door reiniging zoo min mogeljjk
geschikt maakt om de besmettende stoffen te
Ontvangen.
Mjjnheer de Redacteur!
Uw hoofdartikel over het gebrek aan genees
kundigen ten plattelande heb ik met de meeste
instemming gelezen. Waar het heen moet, weet
ik niet, want geen dokter of arts sehjjnt genegen
te zjjn zich op een afgelegen dorp te vestigen.
Bljjft die ongezonde toestand nog eenige jaren
aanhouden totdat de oude plattelands-heelmeesters
verdwenen zjjn, dan zal men eindeljjk voor geld
noch goede woorden zich van geneeskundige hulp
kunnen voorzien.
Zoolang een zieke persoonlijk te Goes kan komen,
zijn de kosten best te dragen, maar is men bed
legerig, dan kost tegenwoordig een ziekte schatten
geld, vooral indien de geneesheer den patient
dikwjjls moet bezoeken. En wat is 't geval bjj
een ongeluk, beenbreuk of dergeljjke, wat gelukkig
geen dageljjksche gebeurtenis is Dat soms ge
neeskundige hulp onherroepelijk te laat komt, in
elk geval bjj noodzakelijke dageljjksche bezoeken
van den arts schromeljjk duur is en een niet rjjk
huisvader rüineert.
Gelukkig nog, dat verreweg de meeste genees-
heeren toonbeelden van menschlievendheid zjjn en
de schapen scheren naardat ze wol hebben.
Uws ondanks zoudt gjj ons echter nog jaren
lang van hulp verstoken laten, door uwe bewering
dat een geneesheer te plattelande slechts een
3000 's jrs. verdient. Ik wil en mag geen namen
noemen, maar verzeker u moge vroeger bjj den
te grooten overvloed van geneeskundigen hunne in
komsten gering geweest zjjn dat velen f 5000 's
jrs. en nog veel meer innen. Onlangs werd mij
nog van een geneesheer op een dorp ver
haald, niet in Z. Beveland, wiens jaarlijksche
inkomsten op 15 a 18 mille worden geschat. Nog
geen jaar geleden zeide mjj een dorpsgeneesheer,
dat hjj het veel beter had dan de meeste zjjner
collega's in de stad.
In elk geval, een knap man, een arts van dezen
tjjd, kan zich gerust op een onzer dorpen neder,
zetten, 't zal hem oneindig meevallen.
Veel heb ik over dit onderwerp nog op het
hart, maar ik mag niet meer van uwe ruimte
vergen. Wat verloskundige hulp betreftde meeste
vrouwen bevallen zonder bjjstand van een genees
heer en 't is een publiek geheim, dat op vele
dorpen hier of daar eene vrouw is, die bjj ver
lossingen assisteert en zulks met den besten uitslag.
Waarom zou dat ook niet kunnen, als de ver-
Ijjke gevoelloosheid. Wat de gevolgen daarvan
zouden geweest zjjn, indien er geen verandering
gekome ware, is te vreeseljjk om mij voor te
stellen. Maar onze Vader in den Hemel had over
Lena gewaakt in de treurige jaren harer kindsheid
en weldra brak de dag aan, waarop zjj weder
liefde van menschen zou ondervinden.
Zjj was ongeveer vjjftien jaar oud toen de op
roeping kwam, waarnaar zjj nooit opgehouden had
uit te zienzjj ging er regelrecht mee naar haar
oom en liet hem den brief zien. Het was een
zonderlinge brief, slechts een paar woorden op
een gekreukeld papiertje gekrabbeld.
»Ik heb Lena noodig en ik weet dat zjj tot
mjj zal willen komen. Terwille van vroegere
dagen smeek ik vader en moeder om haar te
zenden. Mary."
Geen andere onderteekening. Alleen een adres
in Florence.
Mjjnheer Seymour lag te bed met een longont
steking toen Lena hem dat briefje bracht. Hjj las
het en zag haar weifelend aan.
„Gjj laat mjj toch gaan riep zjj gejaagd
Indien dit schrift van Mary is begon hjj.
>Dat is het; dat is het. Kjjkl" en zjj gaf
hem het laatste briefje dat zjj ontvangen had-,
„üit is alleen beveriger geschreven. Mjjn lieveling
s ziek stervende mischien. Ik moet naar
haar toe."
Haar vurig verlangen behaalde de overwinning.
Zjj vertrok nog dienzelfden avond naar Florence,
en eer de week om was bevond zjj zich bjj Mary.
lossing geene bezwaren oplevert en er toch geen
arts te bekomen is, die misschien op 'toogenblik
'der bevalling op zjjn tournóe is of zoo ver van
het dorp woont dat de zaak reeds is afgeloopen
eer hjj tegenwoordig kan zjjn.
'tls toch nog beter hulp van eene verstandige
vrouw al is zjj niet geexamineerd, dan in't geheel
geene hulp.
Zuid-Beveland, 4 Juli 1884.
Een dorpeling.
Wjj moeten den schrjjver opmerken, dat onze
zegsman omtrent de traktementen der geneeshee-
ren een deskundige is en dus op de hoogte kan
zjjn. Nu mogen er enkele geneesheeren wezen die
veel geld verdienen, maar met zulke uitzonderingen
kan men, ter beoordeeling van den ganschen
toestand, geen rekening houden. Wanneer er
zulke schatten te verdienen waren dan is het toch
te verwonderen dat het platteland van genees
kundige hulp verstoken bljjft. Dit toch pleit meer
voor de bewering van onzen zegsman dan voor de
verzekeringen van den schrjjver. Zoo'n rjjke bron
zou men, zooals toch feitelijk is gebleken, niet
in den steek laten voor groote gemeenten, tenzjj
men daar jaarlijks nog hooger inkomen make
dan waarvan de schrjjver weet te spreken; en dit
betwijfelen wjj.
Wjj stemmen den schrjjver toe dat het beter is
bij verlossingen de hulp van een verstandige vrouw
dan in het geheel geen hulp te hebben. Maar
zoo'n verstandige vrouw moet toch achter staan
bjj een wjjze vrouw, zooals de Franschen een
vroedvrouw noemen. En die zouden wjj in elke
gemeente gaarne zien, tevens met uitbreiding harer
bevoegdheid om ook in moeiljjke gevallen te
kunnen handelen en bp andere ongesteldheden een
hulp te wezen, zoowel voor den patient als voor
den geneesheer, die van verre moet komen.
(Red.)
Van wege eene commissie tot vertaling van
het Oude Testament wordt eene oproeping ge
daan aan alle belangstellenden, teneinde met-eene
gift van minstens honderd gulden ondersteuning
aan de uitvoering van bovengenoemd plan te
geven. Zooals bekend is, werd in vroegere jaren
airede het plan opgevat om nevens de verbetering
van de vertaling des N. T» die van het O. T.
te voegen. Om welke reden de uitvoering van
dat plan nooit werkelijkheid werd doet hier op
dit oogenblik minder ter zake en is het voldoende
te zeggen dat voor hen, die eenigszins op de
hoogte der gebrekkige staten-vertaling waren
het inderdaad eene groote teleurstelling was dat
het tweede plan van weleer slechts voor een ge
deelte volvoerd werd. Doch aan dien toestand
schjjnt nu een einde te zullen komen en wel door
den man op wien bjj een zaak als deze aller
oogen geslagen zjjn, den kundigen boven onzen lof
verhevenen orientalist Kuenen. Zoo iemand dan
voorzeker is hjj door zjjne kritische gaven, zjjne
veelzijdige kennis van alles wat betrekking heeft
op de kennis van het O. T. de man bjj uitne
mendheid.
Maar ontkend mag het niet worden, dat de
bjjdrage van minstens honderd gulden in eens tot
uitvoering van het plan velen te hoog zal voor
komen om hunne belangstelling er in te laten
bljjken. Daarom kwam het ons voor dat aan dit
bezwaar kon te gemoet gekomen worden, indien
zich een subcommissie in onze provincie of ook
een of ander aanzienljjk persoon belastte met do
inzameling van kleine bjjdragen, die lichteljjk tot
eene gave van f 100 en meer zouden kunnen
stjjgen. Want aan het groote hier uitgesproken
doel mede te werken is in de eerste plaats een
be wjj s van eerbied te toonen voor de reusachtige
vorderingen, die ook in onze eeuw gemaakt zjjn
op dit minder bekende gedeelte van het uitgestrekte
letterkundig gebied.
Van harte hopen wjj dat ons denkbeeld een
steentje zal aanbrengen aan het gebouw, waarop
onze eeuw trosch zal mogen zjjn indien het tot
stand komt. P. J. R.
iés
Ik heb in een oude lessenaar van mjjn grootvader
den brief gevonden, dien zjj daags na haar aan
komst geschreven had.
Mary is erg veranderd (schrjjft zjj). Ik
geloof dat gjj haar zelfs bjjna niet zoudt herkennen.
Ik was zoo aangedaan toen ik haar pas zag dat
ik niet spreken konmaar nu heb ik mjjn Mary
alweer terug gevonden en wjj zjjn alles in alles
voor elkaar. Zjj is alleen. Ik weet niet of haar
man dood is, of haar verlaten heeft. Zij spreekt
volstrekt niet over het verledene, maar naar haar
uiterljjk te oordeelen, moet zjj heel veel geleden
hebben. Mary heeft twee zoontjes tweelingen.
Als gjj die kondt zien, zoudt gjj haar alles ver
geven. Zjj zjjn de knapste, mooiste schepseltjes,
die er bestaan en zjj houden al van mjj. Ik hoop
dat gjj hen spoedig zult zien, want ik ben bezig
om Mary te overreden, om zoodra zjj sterker is,
met mjj naar huis te gaan."
Helaas! De arme Mary werd nooit sterker meer
Zjj leefde nog een paar maanden na de komst van
Lena en sliep toen voor goed in, zonder dat er
een enkel woord over hare lippen gekomen was
over het vèrledene of over den vader harer kinde
ren. De eenige wensch, dien zjj geuit had, was dat
Lena haar knaapjes mee naar Engeland zou nemen.
Wordt vervolgd.
Gedrukt bjj de Gebr' Abrahams, te Middelburg,