Laatste Berichten.
IIHTENLANP.
Onderwijs
Kerknieuws.
Marine en Leger.
Rechtszaken.
Gemengde Berichten.
Burgerlijke stand.
Verkoopingen en aanbestedingen.
Gemeenteraad van Goes.
Algemeen Overzicht.
eervol ontslag verleend als notaris te Haamstede.
ridderorden. Verlof verleend aan Th. J. Coen-
raads Pieterse te Middelburg, tot het aannemen
en dragen van het onderscbeidingsteeken 5" klasse
van het Borstbeeld des Bevrijders van Venezuela.
{Zie Laatste berichten van Zaterdag.)
In de Zaterdag te Kruiningen gehouden verga
dering van het onderwjjzersgezelsehap Krabbendijke,
welke voor een gedeelte door den districts-scbool-
opziener werd bijgewoond, is een nieuw ontwerp-
reglement behandeld en met eenige wijzigingen
aangenomen. De voornaamste dezer wijzigingen
was, dat betreffende het bestuur het beginsel van
partieele en gedwongen aftreding werd aangeno
men, behalve voor den secretaris penningmeester,
die bij aftreding terstond kan herkozen worden.
De beide andere bestuursleden zijn dus niet dade-
Ijjk herkiesbaar.
Van het fungeerende bestuur, dat volgens het
nieuwe reglement aftreden moest, werden de voorzit
ter en de secretaris terstond herkozen, terwijl in de
plaats van den aftredenden viee-voorzitter gekozen
werd de heer M. De Korte te Yerseke.
Kllewoutsilijli, 15 Juni. Nadat van Nov.
1883, door middel van vele advertentiën, pogingen
zjjn in het werk gesteld tot het bekomen van
eene onderwijzeres of een onderwijzer, is het tot
nog toe niet mogen gelukken eenige ernstige
sollicitatie daarnaar uit te lokken. Had men
het onlangs door burg. en weth. gedane voorstel,
n. 1. om de oproeping van eene onderwijzeres
alsnog tegen eene verhoogde jaarwedde van ƒ700
te beproeven, aangenomen, zeer waarschijnlijk
was men, met besparing van heel wat kosten,
reeds lang uit den nood geweest. Het onderwijs
in de handwerken, dat aan de gemeente thans
150 kost en door zeer weinigen wordt bijgewoond,
(avonden van 7 a 8 leerlingen zjjn niet zeldzaam),
zou voorzeker dan kunnen worden, wat het be
hoort te wezen.
26 sollicitanten hebben zich aangemeld voor
hoofd der school te Hulst.
De heer dr. Joh. Dijserinck, predikant bp de Doops-
gez. gemeente te Vlissingen, is beroepen bjj die ge
meente te Rotterdam.
Gisteren is aan de synode der Ned. Herv. kerk
verzonden, een adres van 52 leden der Nederd. en
Waalsche gemeenten te Utrecht, strekkende om
de synode te verzoeken de ten vorige jare voor
gestelde herstelling der oude proponentsformule
niet te bekrachtigen.
De cadets van het 4d" studiejaar, door wie met
gunstig gevolg eindexamen werd afgelegd, zoodat
ze binnenkort hunne benoeming tot 2a n luitenant
kunnen tegemoet zien, zjjnInfanterie hier te
landeJ. F. W. Cassa, G. W. F. Epkema, A. F.
K. Graswinckel, H. S. Hordijk, H. A. Van Look
horst, J. A. L. M. Struiken, J. Suermondt, C. C.
Van Altena, R. A. Cornelissen, A. B. F. Feickens,
jh' E. A. L. Gevers Deynoot, A. J. W. van der
Grinten, J. A. N. Kraat, C. M. Phaff, J. A. L.
Roeloffs, C. Van 't Sant, J. G. Seelig. W. A. Ver-
steegh, G. H. Van Winsen, E. E. H. Faure, W.
J. van der Stuyt.
Cavalerie hier te landejh' J. L. Mock, W. C.
Völcker.
Artillerie hier te lande P. G. A. van der Hoff,
V. Noest, J. W. Van Visvliet, W. A. C. Whitlau,
T, W. baron van Boetzelaer, J. L. N. Pahujjs,
Pietern Wz., jhr L. R. Ram, jh" R. J. Rutgers van
Rozenburg, H. C. E. M. H. Vos, D. A. M. G. Plancken.
Genie hier te lande P. A. M. Hackstroh, J. Meier.
Infanterie in Oost-Indië M. W. E. Van Bloemen
Waanders, C. W. M. Beugel, J. Bryan, I. F. M.
Dart, A. R. Van Dorssen, J. L. A. De Grave, J.
Grandjean, D. J. Hageman, jh' A. W. Van Holthe,
D. Jentink, J. Peelen, J. F. Schilham, C. Smith,
G. E. Spirlit, W. J. J, Tomei, P. J. Wjjers, J.
Hildering.
Cavalerie in Oost-IndiëC. W. F. Happé.
Artillerie in Oost-IndiëH. J. Van Djjk, J. J.
D. Milder, C. Wafelbakker, A. F. Geill, F. F. W.
Kattenbusch, J. U. Van Loon, H. A. Termjjtelen,
J. B. Zon, E. L. J. van der Ramhorst de Brouwer.
Genie in Oost-IndiëH. A. Klerks, K. H. R.
Maler, G. (J. Van Renesse van Duivenbode. G. F.
Steinbuch en Ch. F. De Rochemont.
Door slechts éen cadet werd niet aan de ver-
eischten voor het officiers-examen voldaan.
Het oudste lid der firma D. Tobias zoon, de
heer D. Tobias, tegen wien ook rechtsingang ver
leend was, is gisteren in hechtenis genomen en
naar het huis van arrest en justitie te Amsterdam
overgebracht. Omtrent zijne beide voortvluchtige
zonen is bp de justitie nog niets bekend.
Zaterdagavond werd te Heinkenszand een
algemeene vergadering gehouden van de leden
der harmonie-fanfare Prins Hendrik. Gewichtige
zaken kwamen ter behandeling voor. Er waB
namelpk voor eenige weken een twist ontstaan
tusschen werkende leden en den directeur over de
vraag of men al dan niet aan het festival te
Kruiningen zou deelnemen; eenige van de eerste
weigerden mede te gaan, op grond dat de fanfare
nog te kort bestond, 't Gevolg hiervan was, dat
de directeur hen eigenmachtig bedankte. Zij waren
daar evenwel niet mede tevreden en deden eene
vergadering beleggen, die Zaterdagavond uitspraak
deed. De directeur kreeg zjjn ontslag en de
repetitiën zullen tot 2 Augustus onder leiding van
een der werkende leden worden gehouden. In
eene dan te houden vergadering zal worden uit
gemaakt of de vereeniging zal worden ontbonden,
of dat de toestand der kas 't toelaat een directeur
van een andere plaats te laten komen.
De wolhandel in westelpk Zuid-Beveland
gaat maar slapjes. Neemt men den prjjs der wol
in aanmerking dan valt op groot voordeel niet
te roemen. Voor den steenwol besteedt men
slechts 3.
Door een deel der bevolking van Ellewouts-
djjk werd dezer dagen eene miniatuur-lynchwet
toegepast op een paar personen, die aan een
dorpsgenoot geld geleend hadden tegen eene
schuldbekentenis voor het tienvoudige van het
bedrag. De edelmoedige geldschieters werden zoo
in de engte gedreven, dat ze over velden en akkers
een goed heenkomen moesten zoeken. En zoo
verbitterd was men, dat een geloofsgenoot van de
betrokken personen, een koopman die te E. altijd
zaken doet, den volgenden dag de gemeente
moest verlaten, zonder voor éen cent te hebben
verkocht.
Men schrijft ons uit Ellewoutsdijk
Naar men verneemt zal binnen korten tijd
van wege het polderbestuur worden aanbesteed
het uitdiepen der zoogenaamde Sluisput gelegen
aan de Kuaistraat, in de onmiddellijke nabijheid
van de kom van het dorp.
8 Bevat dit bericht waarheid, en er zijn goede
gronden zulks te gelooven, dan zal aan eene zeer
groote onaangenaamheid een einde gemaakt worden,
daar deze put, die, met eene uitgestrektheid van
ongeveer 2 gemeten, voor ruim 30 jaren het laatst
uitgediept werd, de vergaderplaats van vele onrein
heden is geworden en vooral des zomers veel last
veroorzaakt.
Gisteren had op de hofstede van den heer
Van Hjjfte te Waterland kerkje een droevig onge
val plaats. Een hengst drukte zijn begeleider
zoodanig tegen den wand in den stal, dat deze
met een gebroken arm per as huiswaarts ver
voerd moest worden.
Men is de vorige week te Hoedeken skerke
geslaagd definitief een muziekgezelschap en eene
rederijkerskamer op te richten, onder de zinspreuk
Vooruitgang zij ons doel
Te Venlo heeft men het twee volle jaren
zonder politie-reglement gedaan. Eergisteren is
eindelijk een ontwerp-reglement bij den gemeen
teraad aldaar ingediend.
.Dat eeuwige opstaan is toch vervelend
knorde een ongehuwde juffrouw, toen eenige heeren
in den schouwburg langs haar plaats moesten gaan.
»Eeuwig te bljjven zitten is toch nog vervelen
der," antwoordde een hunner meer ondeugend dan
beleefd
Zaterdag werd te Amsterdam weder een
beursbezoeker door de habitués van den effectenhoek
uit het gebouw gedronden Naar men wil had
die de gewoonte om in zjjn notitieboekje alleen
het fonds, het bedrag en den koers in te vullen
en eerst den volgenden morgen te bepalen of hjj
tot dien koers had gekocht of verkocht.
Baker-pacha is nog niet naar Engeland
teruggekeerdgelijk beweerd werd. Zijn wond
is niet geheel geheeld, doch zijn verblijf buiten
Engeland is slechts tijdelijk.
Zaterdag zijn te Xeres onder den toevloed
eener onafzienbare menigte, zeven leden der bende
van de Zwarte Hand, die bjj de regeering niet in
aanmerking konden komen voor verandering van
straf, ter dood gebracht.
Te Bremen is een nieuw soort van bier in
den handel gebracht. Het wordt uit rijst gebrouwen
in de Hansa-bierbrouwerjj en valt zeer in den
smaak.
Volgens bericht uit Calcutta meent" de
Britsch-Indische regeering op goede gronden te
mogen vermoeden, dat belangrjjke petroleumbron-
nen in de omstreken van Sibi aanwezig zpn.
Proefboringen op groote schaal met Engelsche
machines zullen ondernomen worden.
Van 8 tot 15 Juni.
Middelburg. Ondertrouwd 0. Kluijfhout, jm.
22 j. met P. Lejjnse, jd. 25 j. J. C. Van de Poll,
jm. 25 j. met M. W. Van Holthuijsen, jd. 27 j.
W. A. Herrebout, jm. 28 j. met J. M. Van Wijk,
jd. 30 j. M. Romejjn, wed' 30 j. met J. S. Schujjl-
werve, jd. 25 j.
BevallenC. R. E. Pasveer, geb. Geldof, z.
J. Walraven, geb. De Hamer, d. J. Viergever, geb.
Hengstman, d.J. Witte, geb. De Wijze, d. W. C,
Abrahauise, geb. De Troije, tweel. z. J. Danielse, geb.
De Rijcke.z.J. Hulstaert,geb. Kas, z. B. Van Aartsen,
geb. De Jong, z. H. De Koning, geb. Krabbe, z.
Overleden L. Van Soelen, wed' van M. Schout,
65 j. M. C. Muring, ongeh. d. 70 j. E. N. Wou-
tersen, ongeh. d. 46 j. A. J. Van Loo, d. 1 j.
C. C. H Van Dixhoorn, d. 8 j. A. Hartog, wed"
van N. Praag, 77 j. A. Brouwer, man van M.
Joosse, 77 j. M. Maas, wed" van M. Dekker, 67 j.
A. M. Olree, d. 2j m.
Van 7 tot 14 Juni.
Vlissingen. Gehuwd J. W. H. Haaze, jm. 22 j.
metC. J. Vermeersch, jd. 19 j. F. Toben, jm. 34 j.
met M. W. De Loos, jd. 33 j.
Voor de levering van het benoodigde brood
voor de gestichten alhier, onder beheer van het
bestuur der Godshuizen, gedurende het derde
kwartaal 1884 is het minst ingeschreven door de
Middelburgsche Broodfabriek Jeronimus O, voor
1095/ioo cent per kilogram.
Op den 14'1 dezer had te Ter Neuzen, door
den eerstaanwezenden ingenieur der genie te Breda,
de aanbesteding plaats van het driejarig onder
houd der uitwateringswerken van het kanaal van
Ter Neuzen, onder beheer der genie. Twee
inschrjjvingsbiljetten waren ingekomen, als van
de heeren R. Walraven voor ƒ2830 en M. D,
De Putter voor 2770; beide te Ter Neuzen.
Raming f 3000.
Tweede kamer. Bjj de voortzetting van
het debat over de Indische begrooting verklaarde
de minister, dat eene volledige uiteenzetting zijner
financieele plannen in verband met de spoorwegen
nog op nadere gegevens wacht. Wat de Billiton-
zaak betreft is voor een nieuw contract een wjjzi-
ging in de bestaande verordening onvermijdelijk.
De minister zal daarom zoo spoedig mogeljjk de
mjjnwet indienen, op welker grondslagen het
nieuwe contract zal gebouwd worden. De inmid
dels met de maatschappij aangevangen onderhan
delingen binden tot niets.
De wetsontwerpen betrekkeljjk de spoorwegen
Djokjokarta- Tjilatjap en Soerabajja—Oedjong
zjjn aangenomen.
De regeering vraagde aan een crediet van
anderhalf millioen tot tjjdeljjke versterking der
marine in de wateren van Atjeh, opdat de regee
ring in de gelegenheid kome krachtig op te treden
tegen sommige onderhoorigheden in Atjeh. De
minister Heemskerk verklaarde, dat de regeering
in overleg met den gouverneur-generaal op eigen
verantwoordeljjkheid handelt. Deze maatregel wordt
genomen om al het mogelijke de doen tot de bevrij
ding van de bemanning der Nisero of althans
om misdadigers straffen.
Het crediet werd verleend met 45 tegen 10
steramen. Uit het debat bleek, dat de regeering
'Vrjjdag in de geheime zitting het plan heeft ont
wikkeld tot een krachtiger Atjeh-politiekvan
daar het verzet der minderheid.
Amsterdam. Als opgeblazen reclame
bullitineert de Amsterdamsche courant dat de mi
nister van koloniën in geheime kamerzitting Vrjjdag
hoeft verklaard, dat generaal Van der Heijden,
hoe gewenscht ook, uit regards voor de vorige
regeering en actieve hoofdofficieren niet naar Atjeh
mocht afgevaardigd worden. Verder dat Engeland
een eskader na_ar de Atjeh-wateren zendt, en dat
alle schipbreukelingen van de Niseroop twee na,
'bereids vrij zijn.
Cairo. Er worden maatregelen genomen
om het aftrekken van het garnizoen van Dongola
gemakkelijker te maken.
liOnden. In hoofdzaak zjjn Engeland en
Frankrjjk het eens geworden over Egypte. De
Engelsche troepen blijven volgens de hangende
overeenkomst uiterljjk tot 1 Januari 1888 in Egypte.
Zitting van hedtn IR Juni, 's namiddags te 2 uren.
Voozitter m' J. G. De Witt Hamer.
Tegenwoordig 11 leden.
Afwezig de heeren Kakebeeke en m' De Jonge.
De voorzitter deelt mede dat van het raadslid,
den heer Ramondt, bericht is ingekomen dat hjj
de benoemingen als wethouder en ambtenaar van
den burgl. stand aanneemt.
De notulen der vorige vergadering worden ge
lezen en goedgekeurd
Ingevolge het besluit der vorige vergadering
is door B. en W. aan de openb. gezondheidscom
missie verzocht overlegging van het door den heer
d" Wigman uitgebracht verslag omtrent het scheik.
onderzoek van brood. Dit schrijven wordt door
de commissie beantwoord door overlegging van
het volledig rapport der 2 leden van de scheikun
dige sub-commissie dr J. Kooman Az. en J. Adam
en reeds gedeelteljjk in afschrift medegedeeld, en
2° een schrijven in dato 2 dezer, van het lid der
sub-comm. dr L. W. Th Wigman, houdende mede-
deelingen betreffende door hem zelfstandig inge
stelde onderzoekingen van brooden. Dit schrij ven
was niet ter kennis van B. en W. gebracht, om
dat in die vergadering met meerderheid van
stemmen besloten was het schrjjven van dr. Wig
man, rakende zjjn persoonlijk onderzoek van brood,
voor kennisgeving aan te nemen.
De meerderheid was van gevoelen dat zulk een
onderzoek van éen lid, geen onderwerp van
behandeling kon uitmaken, waar eene sub
commissie van drie leden tot taaak heeft de resul
taten van hunne gezamenlijke chemische onder
zoekingen aan onze commissie mede te deelen.
Het rapport der heeren Kooman en Adam houdt
voornamenljjk in, dat door hen 29 monsters brood
van al de bakkers in deze gemeente benevens 37
monsters tarwebloem, van al de bakkers en slijters
in bloem en meel, voor zooverre die bjj hun bekend
zjjn, aan een onderzoek zjjn onderworpen, ten op
zichte van voor de gezondheid nadeelige bjjmeng-
selen, doch dat allen daarvan vrij waren; dat 7
monsters azjjn insgeljjks zuiver zijn bevonden.
Het schrjjven van dr. Wigman, naar aanleiding
van een particulier onderzoek van brood uit Wil-
helminadorp waarin door hem aluin was gevonden
houdt in, dat door hem bij 5 Goesche bakkers
aluin in 't brood was gevonden, doch dat hem bjj
een herhaald onderzoek gebleken was dat al het
brood vrij van aluin is.
Ook was nog ingekomen een schrijven van de
heeren dr. Kooman en Adam, naar aanleiding van
de in de raadsvergadering van 19 Mei jl. gevoerde
debatten omtrent het door den heer dr. Wigman
bjj de openbare gezondheidscommissie ingediende
rapport omtrent een door hem gedaan scheikundig
onderzoek van brood, welke door de meerderheid
der openbare gezondheidscommissie voor notificatie
is aangenomen en omtrent het standpunt waarop
door sommige raadsleden deze zaak is beschouwd.
Al deze stukken voorgelezen zijnde, stelt de
voorzitter voor de stukken in den boezem der
vergadering neer te leggen. De heer Callenfels
wil de reden van ontslag Wigman toelichten, doch
wordt daarin niet door den raad ondersteund.
De heer Ochtman wil niet geacht worden in
te stemmen met de handelwjjze van dr Wigman.
Hier was toch buiten de gemeente een geval van
vergiftiging geconstateerd, gevolgd door ziekte.
Ook in Goes was bjj 5 bakkers aluin in het
brood gevonden. Zelfs bjj een melk-onderzoek
worden de resultaten met name bekend gemaakt
zoodat het z. i. dus zeker nuttig is om de bakkers
bjj wien het brood niet goed is, bekend te maken.
De heer Den Boer verzoekt een nauwkeurig
onderzoek. Hjj gelooft dat niet het brood ver-
valscht wordt, maar dat het kwaad in de blo6m
zit.
Mededeeling wordt gedaan
dat eenige raads verslagen van andere gemeenten
zjjn ontvangen, die in de boekerjj geplaatst zjjn;
dat van T. Bak en J. Remjjnse reclames zün
ingekomen tegen hunnen aanslag in den H. O.,
die later zullen worden behandeld
dat nieuwe verordeningen op de heffing en in
vordering van kadegeld zijn ontworpen, die in
handen der fin. commissie zullen gesteld worden
om advies
dat tot concierge van de gebouwen der hoogere
burgerschool is benoemd G. F. H. Frank te
Vlissingen;
dat van den plaatsvervanger, tevens herschatter
der localiteiten voor de uitoefening van den
kleinhandel in sterke drank bericht is ingekomen,
dat de vergunning om deze betrekking te gelijk
met die van ambtenaar der directe belastingen te
bekleeden, is ingetrokken, waarop hem een eervol
ontslag is verleend,
en eindeljjk dat nog ingekomen is het afscheid
van comm. des konings.
Het adres van den majoor-kommandt der dd.
schutterjj alhier dd. 15 Meijl. om bjj de regeering
pogingen aan te wenden tot oprichting van rjjks-
wege van eene schietbaan voor onze schut terp
wordt alsnu in behandeling gebracht en overeen
komstig het praeadvies van B. en W. besloten
met 9 stemmen afwijzend op het verzoek te be
schikken, voornameljjk op grond datgeene enkele
bepaling in de wet of in de missive van den min.
van binn. zaken van 16 Juni 1866 aanleiding
geven een dergeljjk verzoek aan de regeering te doen
en dat met het oog op de verre draagkracht der
tegenwoordige geweren, zonder zeer aanzienlijke
onteigeningskosten in deze gemeente bezwaarlijk
een veilig terrein is aan te wjjzen.
De heer Lambrechtsen verlangt een onderzoek
omtrent de kosten en de mogelijkheid der op
richting vóór de behandeling van het adres, doch
dit verviel door de aanneming van het voorstel
van het college van burg. en weth. Het idee van
den heer Lambrechtsen wordt door den heer
Callenfels ondersteund doch door den voorzitter
bestreden.
Het voorstel van burg. en weth. tot af en over
schrijving op de begrooting van uitgaven over
1883 wordt goedgekeurd tot een bedrag van
365.21. Ook worden goedgekeurd de aanvragen
om remissie in den H. O. wegens vertrek, overlijden
enz., alsmede de remissien van de belasting op de
honden.
Voorts worden tot leden van de financieele
commissie gekozen de heeren Kakebeeke en Lam
brechtsen
tot lid in de commissie voor de verordeningen
tegen wier overtreding straf is bedreigd de heer
Flugi van Aspermont
tot voorzitter der commissie voor de gemeente-
apotheek de heer Moens;
Tot leden in de commissie van voorlichting ter
zake van den H. O. benoemt de voorzitter de
heeren Den Boer en Kakebeeke. Eerstgenoemde
verklaart de beslissing of hjj die benoeming al
dan niet aanneemt te willen aanhouden
Tot lid der openbare gezondheidscommissie
waarvoor door die commissie zjjn voorgedragen
de heeren M. C. J. De Visser en Van Kalmthout
wordt de eerst aanbevolene benoemd.
De vergadering is daarna gesloten.
De Duitsche rjjksdag behandelde Zaterdag het
wetsontwerp tot het verleenen van subsidie voor
stooiuvaartljjnen op Oost-Azië en Australië. Het
was eene belangrjjke zitting: vooral door de rede
voeringen van d" Bamberger, die als bestrjjder
van het ontwerp optrad, en Van Bismarck zeiven.
De eerste noemde het ontwerp niet voldoende
toegelicht. Wanneer men streeft naar vermeer
dering van uitvoer, en dit bljjkt toch het hoofd
motief van het ontwerp te zpn, dan is er toch
geen subsidie van den staat noodig. Het is voor
Duitschland niet reden genoeg, dat Frankrjjk iets
dergelijks doet. Van Engeland, een land dat
alleen in zjjne overzeesche bezittingen 250 millioen
onderdanen telt, is het zeer goed te verklaren.
Doch vermeerdert Duitschland door middel van
subsidiën zpn uitvoer, dan vermeerdert het ook,
geljjk van zelf spreekt, zjjn invoer, dus ook den
invoer van sommige artikelen, die men nu door
hooge invoerrechten tegengaat. De heer Bamberger
vroeg, of er dan geen snelle verbindingen voor
den Duitschen handel met Oost-Azië en Australië
bestonden? En hjj wees op Engeland, Frankrjjk
en ons land, van waar maandelijks 54 stoombooten,
waarvan 14 postschepen, naar de verre gewesten
vertrekkenbehalve nog uit Italië, Oostenrijk en
België. De handel vraagt natuurlpk waar voor
de vracht het minst moet betaald worden, waar
de gelegenheid 't best is, en zoekt die dan overal,
ook buiten Duitschland zelve. Welk nut kan 't
dus hebben bij de vele bestaande lijnen nog eene
Duitsche te voegen En te voegen bjj de twee
die reeds bestaante Hamburg zjjn er nameljjk
twee die goede zaken maken, doch ook gedeelteljjk
van vreemde vracht moeten bestaan.
Een der beide door den heer Bamberger ge
noemde stoomvaartvereenigingen te Hamburg heeft
zich bjj request tot de Duitsche regeering gewend
om te verklaren dat zjj door de oprichting van
eene nieuwe, van staatswege gesubsidieerde, stoom-
vaartljjn op Oost-Azië en Australië te gronde ge
richt zal worden, wanneer die door eene andere
maatschappjj geëxploiteerd werd. Op dien grond
verklaart zjj zich bereid tegen een jaarljjksch
subsidie van 4.600,000 M. de voorgestelde ljjnen
te exploiteeren. De vereeniging verklaart in haar
brief, dat zjj slechts booten beschikbaar kan stel
len, die 12 knoopen in het uur loopen. Geljjk
men weet, is de eisch gesteld, dat de booten)
wat snelheid van vaart en wjjze van inrichting
betreft, niet bjj die van andere landen mogen
achterstaan. Engelsche maatschappijen laten boo
ten varen, die 14 a 15 knoopen in het uur loopen,
zoodat het verzoek van de Hamburgsche maat
schappjj weinig kans heeft van aangenomen te
worden.
De heer Bamberger werd door Richter, den
scherpen aanvoerder derJinkerzijde, gesteund. Deze
verklaarde later nooit zulk eene zwakke verdedi
ging van een regeeringsvoorstel van den rijks
kanselier gehoord te hebben. Doch wat heeft die
beweerd Bismarck verklaarde tegenover d' Bam
berger, dat hjj, die niet nu reeds het nut der
beoogde uitgaven inziet, voor geene overreding
vatbaar is. .Een ieder heeft zjjne meening reeds
gevormder valt niet meer te overreden, want
het is onmogelijk, zeide Bismarck, met cjjters de
juistheid van de eene of de andere opvatting te
bewijzen. De grondgedachte van het ontwerp,
verhooging van de beteekenis der Duitsche natio
naliteit door uitbreiding van het Duitsche verkeer
met overzeesche landen, kan niet in cjjfers worden
uitgedrukt. Men dient in het nut te gelooven
en de regeering wil den rjjksdag gelegenheid geven
dergeljjke stappen te doen. »Dat gelooven", riep
de heer Richter, niet onjuist, »hoort op het übersinn-
liche, niet op het überseeische gebied thuis. De
hemel behoede ons, dat wjj ooit de vraagstukken
in de wetgevende vergadering door gelooven of
niet gelooven moesten beslissendan hebben wjj
geen rpksdag noodig, dan laten wjj, in plaats van
