127
127® Jaargang,
1884.
V rijdag
30 Mei.
Middelburg 29 Mei.
OUDERLOOS.
Dit blad verschijnt, dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent:
Advertentiën* 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels i,SO
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
ao FEUILLETON.
O
MIDDELBURGSCHE COURANT.
Agenten voor dit blad zijn te VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peul, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen, en te Ter Neuzen A. van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones, opvolger
In onze tweede kamer was gisteren bet belang
rijke en verblijdende verschijnsel waar te nemen
dat een en tachtig leden tegenwoordig waren en
er onder de liberale leden eene eendrachtige
samenwerking heerschte om het beginsel der wet
van 1878 ongeschonden te bewaren.
Dat belooft iets goeds voor de verdere behan
deling van het regeeringsontwerpwij werden
teruggevoerd tot de dagen van 1878, toen er met
toewijding door de liberale leden gestreden werd
voor de belangen van ons volksonderwijs.
Dit bleek vooral bij de behandeling van het
amendement-Mackay c. s. betreffende de kweeke-
lingeneen stelsel van liberale zijde zoo ernstig
bestreden.
Het amendement viel dan ook met 43 tegen
38 stemmen, en alle liberale leden verklaarden
er zich tegen.
Heden is de groote vraag voor bet onderwijs
aan de ordede verhouding tusschen het aantal
onderwijzers en het aantal leerlingen.
Natuurlijk doen de tegenstanders van het on
derwijs, onder de leuze van bezuiniging, al het
mogelijke om in die verhouding een grooten
ommekeer te doen plaats hebben.
Zooals men weet wil het regeerings-voorstel
minstens een onderwijzer als bijstand, als het
aantal kinderen meer dan 45 bedraagt, min
stens 2 onderwijzers als het meer dan 90 bedraagt,
en voor elke 50 meer boven de 90 éen onderwij
zer meer.
Het voorstel-Mackay wil boven 40 leerlingen
1 onderwijzer, boven 90 leerlingen 2 en voor elke
60 bovon cle ÖO OOK Onrlor-ccrxjaoi?.
Het gisteren gemelde amendement-Borgesius,
tevens ondersteund door 16 andere leden, wil den
bijstand bepalen op ten minste 1 onderwijzer voor
meer dan 40 leerlingen, 2 onderwijzers zoodra
het aantal kinderen 85 bedraagt en voor elke 45
kinderen boven de 85 leerlingen 1 onderwjjzer meer.
Het amendement Van der Feltz, op art. 24 dér
onderwijswet, waarmede de minister van binnen-
landsche zaken zich vereenigde, luidtop geene
school mogen meer dan 600 kinderen gelijktijdig
worden toegelaten, tenzij hiertoe door Ons om
bijzondere redenen vergunning wordt verleend".
Onder verwijzing naar de Laatste Berichten in
dit nommer deelen wij meê dat het voorstel-
Borgesius c. s. is aangenomen en alle liberale
leden ook heden weêr eendrachtig optraden.
Alleen bet nieuw gekozen lid voor Dokkum
maakte eene uitzondering. Waarom weten wij
niet.
De Nisero-quaestie zal in de tweede kamer ter
sprake komen. Wij verheugen ons daarin. Het
is een lastig vraagstuk, waarin met zeer veel
beleid moet worden gehandeld, willen wij geen
gevaar Joopen met Engeland in moeilijkheden te
geraken.
Roman van Üetlef Stern.
TWEEDE DEEL.
Op reis.
Zesde Hoofdstuk.
De moeder van Eduardo, een eenvoudige, vlijtige
vrouw, aanbad haar zoon, in wien zij een toonbeeld
van volmaaktheid zagen toch scheen het mjj toe dat
in zijn hart geen ware, innige liefde voor haar
woonde, daar hjj haar reeds een groot verdriet be
rokkend had door heimelijk naar Indië scheep te
gaan.
«En wanneer was dat vroeg ik verwonderd»
«en waarom deedt gij dat?"
„Ik was ongelukkig, ontevreden, in mijn
schoonste verwachtingen gedwarsboomd," ant
woordde Eduardo. Ik was zeventien jaar oud
en had van mijn veertiende jaar af op bet
bureau eener stoomboot gewerkt, een bezig
heid die mjj erg tegenstond, maar ik nad
onder de band veel geleerdik wilde vooruit in
de wereld, ik had een bepaald doel voor oogen.
Ik beminde een meisje en geloofde aan haar we
derliefde, maar zij heeft mij bedrogentwee jaar
geleden is zij met een rijken man getrouwd en de
arme jongen, die tien jaar zou gewerkt hebben
yca haar te bezitten, is vergeten".
De onschuldigste zaak geeft vaak aanleiding tot
ernstige verwikkelingenen de bedoelingen der
diplomatie te doorgronden is zeer moeilijk, omdat
zij die vaak achter de fijnste vormen verbergt.
Engeland's heuschheid tegenover ons is nog geen
waarborg dat er niet vroeg of' laat een adder uit
het gras komt kijken.
En het kan daarom niet anders dan goed doen
wanneer door onze vertegenwoordiging bij de
regeering worde aangedrongen op behoedzaamheid
en er, in navolging van bet Engelsche parlement, om
inlichtingen worde gevraagd.
Het Handelsblad schreef een tweetal artikelen
over deze quaestie.
In bet feit, dat de Nisero, van Soerabaia door
bet Suezkanaal naar Europa bestemd, strandde op
een plaats waar het allerminst te maken had,
werd zelfs aanleiding gevonden tot de onder
stelling dat I'enangsche kooplieden, wien de toe
stand der zaken in Atjeh verdroot, deze stranding
hadden uitgedacht om Engeland te nopen in de
Atjeh-zaken tusschenbeide te treden. Nog vreemder
is het, dat deze stranding juist geschiedde op het
gebied van Tenom, het eenige van die streek, dat
op voet van vijandschap verkeert met de Ned.-
Indische regeering. Alle andere staatjes, zonder
uitzondering, erkennen het oppergezag.
Daarom wordt de zaak moeilijk op te lossem
vooral ook om de abnormale toestanden die in Atjeh
in het leven zijn geroepen. De vredelievende zending
van den heer Maxwell is mislukt en het Hbld.
stelt thans de rechtsquaestieAan wie zijn wij
in deze zaak verantwoording schuldig Kunnen
wij haar naar eigen inzicht afdoen, of moeten wij
met billijke verlangens van andere mogendheden
rekening houden
Ter beantwoording van die vragen wijst het
blad op hetgeen de hoofdredacteur van het Bata-
v tTct-cto ea jrx-Xinflvi.öi/(/UUj i; A - c - - -
van het volkenrecht de aandacht verdienen, schrijft.
Deze geeft op de eerste vraag een bevestigend
antwoord, omdat het onrecht is gepleegd op vijan
delijk grondgebied, hetgeen Nederland's interna
tionale verantwoordelijkheid uitsluit. Eris volgens
hem bij den radja van Tenom nooit schijn of
schaduw geweest van ernstige onderwerping aan
het Nederlandsche gezag. «Dientengevolge staat
Tenom tegenover Nederland niet in de verhouding
van een vazalstaat en is het veel minder onder
Nederlandsch bestuur, zoomin direct als indirect.
Volgens deze redeneering is Tenom onafhankelijk,
kan het andere staten beoorlogen en door hen
beoorloogd worden. Hiervan echter wil bet
Bataviaasche blad niets weten. Een handelend
optreden van Engeland zon ongeoorloofd wezen,
omdat Engeland bij het vigeerend tractaat Neder
land's souvereiniteit in de Atjeh-wateren heeft
erkend en het dus eene tractaatscbennis zou plegen
met in strijd dier souvereiniteit eigenmachtig en
tegen Nederland's wil tegenover Atjeh te handelen."
Dit laat zich, volgens het Handelblad, moeilijk
samenrijmen. Verlangt men, dat Engeland of
eenige andere staat Nederland's souvereiniteit
erkenne, dan moet Nederland daarvan ook de
Ik zag hem met de grootste verbazing aan en
zei«Hebt gij nu reeds bemind en gij zijt
toch nog zoo jong
«Ik was juist dertien jaar; ik had TaBSO
gelezen; en wie kan Tasso lezen, begrijpen en dan
niet beminnen Dat zou onmogelijk zijn. O, het
was zulk een reine aanbiddingIk verzeker u
mademoiselle, zóo bemin ik thans niet meer".
Ik schudde lachend bet hoofd.
«Zeg toch zulke dingen niet, het klinkt zoo
zonderling op uw leeftijd".
„Omademoiselle, wat beduiden die negen
tien jaren. Het is de ervaring die ons oud
maakt", en toen ik weer lachte vervolgde hjj:
«Lach niet, wat ik u bidden mag, dat doet niij
zeer, want ik zou kunnen schreienhebt gij nooit
behoefte om zoo eens goed uit te schreien
Ach, boe vaak had ik die gehad en dan had
ik steeds mjjne tranen den vrijen loop gelaten;
ik ried hem dus dit ook te doen.
«Maar gij zult niet met mij weenen, gij zult
mij weder uitlachen", hernam hij en zag er zoo
bedrukt uit, dat ik niet meer lachen kon, maar
hem verzocht voort te gaan.
«Ach, er valt niet veel meer te vertellen.
Ik kon het leven hier niet meer uithouden. Zoo
dikwijls ik haar ontmoette aan den arm van den
man, die mijn plaats innam, kreeg ik een dolk
steek in bet hart; mijn werk stond mij tégen, ik
snakte er naar om ver weg te gaan. Een kapi
tein, dien ik kende, stelde mij voor om de reis
naar Indië mede te maken; jk was terstond be
lasten aanvaarden. Het Bat. Hand. maakt zich
schuldig aan het bekende asking too much.
Het Hbld komt daarom tot deze conclusie
Het schijnt wenschelijk dat Nederland ruiterlijk
zijne verantwoordelijkheid erkenne. Nederland is
gehouden de schuldigen te straffen. Het blijft
echter vrij in de keuze der middelen en behoeft
niet verder te gaan dan billijkerwijze kan worden
gevorderd. De eiscb kan niet worden gestelddat
de gevangenen, bet koste wat bet wil, uit bet
binnenland zullen worden gebaald. De natuurlijke
straf dezer strandroovers is, dat bet verblijf aan
bet strand hun worde onmogelijk gemaakt. Daarom
"moet de eerste expeditie door eene tweede, zoo
noodig door eene derde worden gevolgd.
Het belang der gevangenen kan hier niet in de
eerste, plaats gelden. Het algemeen belang vordert,
dat niet, door hunne uitlevering van den radja te
koopen voor staatkundige voordeelen, aan bet
plunderen van schepen en het gevangen houden
van schepelingen aanmoediging worde gegeven.
De herstemming voor een lid der provineiale
staten, die 4 Juni in het district Hulst moet
plaats hebben, verdient, naar men ons meldt,
eenige aandacht.
De strijd zal gevoerd worden tusschen twee
aanhangers van de beide partijen, die bij andere
gelegenheden steeds samengaan.
De heer P. Moes, landbouwer te Ter Neuzen,
behoort tot de orthodox-protestantsche partij en
vindt dus hoofdzakelijk zijn steun bij de anti
revolutionairen.
Mr A. C. B. Thomaes is streng Roomsch en
vindt vooral bij de katholieke geestelijkheid
warme ondersteuning.
Toch zou men zich vergissen, wanneer men
meende dat bij deze verkiezing van liberale zijde
De liberale candidaat, de beer J. Vogelvanger, ook
katholiek, moest bij eerste stemming bet onderspit
delven, niet zoo zeer om zijne beginselen als wel
om zijne woonplaats. Hij is lid van den raad te
Hulst; en daar reeds vier Hulstenaars in de
provinciale staten zitting hebben, en Ter Neuzen
en Axel er ook naar streven om meer leden uit
hunne streek af te vaardigen, is het zeer goed
mogelijk dat vooral uit de omgeving van Ter
Neuzen vele liberale kiezers toch op den heer
Moes hun stem uitbrachten.
Thans zullen waarschijnlijk de liberale kiezers,
die bij eerste stemming den heer Vogelvanger
kozen, zich onthouden of den heer Moes stem
men, liever dan den streng katholieken candidaat
de gelegenheid te geven een zetel in onze staten
in te nemen.
Aan ijver van beide kanten zal bet niet ont
breken. De geestelijkheid vooral zal al haar
invloed aanwenden om haren candidaat te doen
zegevieren.
Bij de vrijzinnige kiezers zal het hierbij alleen
de quaestie wezen van twee kwaden het beste
te kiezen of zullen overwegingen van persoon
lijken en localen aard den doorslag geven.
reid. Ik zei mijn ouders, die bet nooit toegestaan
zouden hebben, niets van mijn plan en op een
goeden dag ging ik met kapitein Ibsen onder
zeil. Maar het leven aan boord viel mij niet
mee en zoodra de eerste nieuwigheid er af was,
bad ik berouw en bedacht boe ik op de beste
manier weer naar Messina terug zou komen.
Tijdens ons verblijf van eenige dagen te Bom
bay ontdekte ik een stoomboot die naar Sicilië
bevracht was en toen ik eenigszins aarzelend
tegen kapitein Ibsen hierover begon, klopte deze
mij op den schouder en zei
«En die gelegenheid wilt gij gaarne aan
grijpen om terug te keeren, niet waar? Ik heb
er niets tegen, vriendje ik begreep wel dat het
zoo gaan zou. Als men zoo alleen op zee is en
niets ziet dan lucht en water, dan komt men tot
nadenken en ziet alles heel anders in. Groet uw
moeder van mijzij zal angst genoeg over haar
jongen uitgestaan hebben, al heeft zij ook door
mij bericht ontvangen over het lot van baar
lieveling".
«0 dat was een braaf man", viel ik hem in
de rede.
„Ja, dat was hij ook. Ik ga ook altijd naar
hem toe als hij te Messina binnen komt".
«Wat zal uw moeder blij geweest zjjn toen
gij weer bier waart
«Dat geloof ik; ik was fwee maanden weg
geweest en zij bad erg naar mij verlangd, meer
dan ik verdiende, maar vader was hard tegen mij,
vooral tpen ik in acht maanden geen werk vond,
Door burgemeester en wethouders van Middelburg
zijn belooningen toegekend voor den brand op
13 Mei aan het personeel van de spuit A eene
premie van 40voor den brand op den 15 Mei
aan het personeel van de spuit D eene premie van
40 en aan bet personeel van de spuit B eene
van 25.
In de Woensdag gehouden algemeene vergade
ring van stemgerechtigde ingelanden van den
Middelburgschen polder (gemeente Nieuw- en Sint
Joosland) is de heer W. Willeboordse, die volgens
rooster moet aftreden als gezworen, met algemeene
stemmen herkozen.
Tot gezworen van den Nieuwen Craaiertpolder
is door de vergadering van ingelanden herbenoemd
de beer J. De Baar te 's Heerenhoek en tot ge
zworen van den West-Craaiertpolder benoemd
de heer J. F. Buijse te 's-Heer Arendskerke.
ïïorssele, 28 Mei. In de heden gehouden
vergadering van ingelanden van den calamiteusen
Borsselepolder is, met 19 van de 31 stemmen, tot
gezworen benoemd de heer C. Mol Az.in te
gaan 1 Augustus a. s.
Vooraf werd vastgesteld de rekening over het
dienstjaar 1883/4, waarvan de ontvangsten ƒ38574.25
en de uitgaven 38732.72} beliepen, en goed
gekeurd de begrooting voor 1884/5 in ontvang en
uitgaaf op een gelijk bedrag van 38705.68.
Het dijkgeschot werd bepaald op 30.60 per
hectare schotbaren grond en op 10.20 per hec
tare van vroonen.
Na de voormelde benoeming kwam aan de orde
een voorstel van het bestuur om te beslissen over
de conversiezaak, zooals die gewenscbt zou wor
den voor de invoering van 5% obligatiën aan
meïï'VèrTT'"de:lbïeh'lbl,,de>rr,erfAug 'f/kif iftrtie scriuia-
verwisseling, waaraan vermindering der nomiale
waarden is verbonden en goedgevonden mede te
gaan met het voorstel tot toevoeging van coupons
aan de bestaande obligatiën, teneinde de ontvangst
van rente te vergemakkelijken en tevens minder
kostbaar te maken.
BïoeiiekenslierUe, 28 Mei. Heden had
alhier eene vergadering plaats van ingelanden van
dezen polder.
Volgens de rekening over 1883/1884 bedroegen
de ontvangsten 15796,79} de uitgaven ƒ14561,73,
Er is alzoo een goed slot van 1235,06}.
De begrooting van 1884/1885 werd vastgesteld
op ƒ5873,99 en het dijkgeschot op 10 per HA.
Met groote meerderheid, 14 van de 21 stemmen,
is de aftredende gezworen, de heer J. Van Dijke,
als len candidaat op de lijst geplaatst, terwijl de
heer C. Schrijver als 2en en de heer L. Van
Doeselaar daarop als 3en candidaat voorkomt.
Uitgeloot werd, ter aflossing met 65 pet., de obli
gatie n° 91 ad ƒ600 nominaal.
Het wetsontwerp tot intrekking van den vrijdom
van grondbelasting was door de meeste leden der
totdat ik eindelijk bij den heer Werner geplaatst
werd."
«En zijt gij nu nog altijd zoo ongelukkig?"
«Ik ben kalmer; maar nu kwelt mij de zorg
voor de toekomst. Drie jaar soldaat, en wat dan ?'1
Ja dat was wel akelig, «maar als de nood het
hoogste is, is Gods hulp nabij."
- „Jawel, reken daar maar op. Help u zelf,
dat is de beste leuze. God helpt alleen de ge
lukkigen en ik ben ongelukkig. Waarom? Omdat
ik arm ben. Overal staat dat gemis aan
aardsche goederen mij in den weg o als ik maat
rijk was
«Ik ben ook arm!" zei ik, «en toch wanhoop
ik niet en vertrouw dat de voorzienigheid ook
mij een klein deeltje geluk beschoren beeft."
„Hoopt gij dat nog O ja gij hebt ook
nog uw rijken oom maar waar kan ik op hopen
Een leven in het stof en ik zon mij zoo gaarne
daaruit opheffen naar hooger sferen. Toen ik
een kind was ging ik wel eens slapen met het
denkbeeld dat ik als een koningszoon zou ont
waken, en dan droomde ik daar den lieelen nacht
over, maar nu droom ik niet meer en ik boop
niet meervoor mij is alle illusie voorbij. Gjj
lacht njet meer, mademoiselle
Ik lachte inderdaad niet meerik voelde een
traan in mijn oog opwellen en langzaam neder-
vallen.
„Gjj ziet er uit als een Madonna, made
moiselle", riep hij eensklaps op een geheel ande
re» toon, «ik heb nooit zulke mooie blauwe oogen
