Eene Mairflte Teataistellii,
Landbouw.
Marine en Leger.
Gemengde Berichten.
deze onderneming weder een stap vooruit zjjn zal
op den weg van hare intellectueele en materieele
ontwikkeling.
De heer Polet, directeur der gasfabriek, bracht
den burgemeester zijn dank voor den hem toege-
brachten lof. Als deze tentoonstelling geslaagd
is, dan is dit, volgens hem, ook te danken aan
de leden der gascommissie en vooral aan haren
voorzitter, die den directeur steeds met raad en
daad hebben bijgestaan.
Hij hoopt dat deze tentoonstelling voor Mid
delburg in 't bijzonder en voor het gasgebruik in
't algemeen van veel nut zal wezen.
Diezelfde wensch werd ook geuit door den heer
Van der Horst, directeur der gasfabriek te Leiden,
en voorzitter der vereeniging van gasfabrikanten
in Nederland, die tevens een woord van lof sprak
aan zjjn medelid, den heer Polet.
De heer Boeke, lid van de firma Boeke
en Huidekoper, uit Groningen wees vooral op
het belang dat de leden van het vrouwelijk ge
slacht hebben bjj deze tentoonstelling. Om te
koken, te braden en voor zoovele andere huishou
delijke zaken is het gas van groot nut en daarom
heeft deze tentoonstelling voor haar onschatbare
waarde. Zij hebben daardoor ook verplichting
aan hen, die deze tentoonstelling ontwierpen en
het was daarom uit naam der vrouwen dat hij
dien ontwerpers hulde bracht, terwijl hij de expo
sitie vooral aanbeval in de aandacht van het
zwakke geslacht.
Hierop werden door den heer Pické alle aan
wezigen uitgenoodigd de tentoonstelling te be
zichtigen.
Wij laten thans hier volgen
door J. A. Frederiks.
Ill
De eerste kennismaking.
De verschillende lokalen van het Schuttershof,
die voor de gastentoonstelling in gebruik zijn ge
nomen, bieden op dit oogenblik een eigenaardig
gezicht aan, het gevolg van de verschillende inzen
dingen, welke aldaar zijn bijeengebracht. Leveren
de meeste dezer voorwerpen op zich zelf noch door
vorm, noch door kleur iets aantrekkelijks op, het
geheel ziet er met de aangebrachte eenvoudige
versieringen zeer behagel jjk uit.
Om een algemeen overzicht van de tentoon
stelling te geven, hebben wij een wandeling dooi
de lokalen gedaan, zonder bij een voorwerp langer
stil te staan dan noodig was om er een vluchtig
denkbeeld van te verkrijgen, teneinde later ver
schillende zaken meer van nabij te beschouwen.
De kleine zaal binnentredende zien wij ons ver
plaatst onder de Nederlandsche inzendingen, waarbij
men onze stadgenooten Geb1 Boudewjjnse en C.
Staal zal opmerken met verschillende toestellen
tot verwarming. Stokvis uit Arnhem en zijn naam
genoot uit Rotterdam zenden gaskachels, fornuizen,
comforen enz. in. Bij de eerste merken wij een
keurig toestel op tot het warmhouden van bouil
lon, koffie en andere dranken.
Kipp z* uit Delft zjjn daar met eene groote
collectie kleine voorwerpen, meest voor laborato
rium-gebruik. De gasfabriek te Leiden zond een
waterwarmer en fornuizen.
Te midden dezer inzendingen vindt men het
model van eene gasfabriek in volle werking, ver
vaardigd door den heer Polet, dat hoewel reeds
van vroeger bekend, steeds eene groote aantrek
kelijkheid zal behouden en hier goed op zijn
plaats is.
De groote zaal wordt ingenomen door de in
zendingen uit het buitenland, welke ruim verte
genwoordigd zjjn.
Aan de zijde tegen de kleine zaal vindt men
twee sierlijke uitstallingen van gasmeters, zelf-
registreerende drukkingsaanwjjzers en andere toe
stellen, allen uitmuntende door keurige bewerking.
Doorgaande komen wij aan de inzending van John
Wright te Birmingham, die niet minder dan de
geheele lengte van de zaal inneemt en bestaat uit
een groot aantal fornuizen, kachels en haarden.
Bjj eene flinke constructie vindt men daar menig
voorwerp dat door fraaiheid uitmunt.
Wjj noemen slechts de beide kachels met artis-
Tesselhot zat aan zjjn sclirjjftafel en had juist
met een bouwmeester gesproken, toen Eveline bij
hem kwam.
»Zoo, goed dat gij komt, Line," zei hjj ver
genoegd, »ik heb met dien heer over Villa
Reinech gesproken. Uwe villaZjjt gij er
bepaald tegen om haar te verkoopen
«Ja bepaald," zei zjj zacht.
„Nu, dan wordt het tijd dat mjjnheer Frank-
stein er zich meê bemoeit. Gjj weet de zuilen-
galerjj moet vernieuwd worden."
»Ik weet het; dit had reeds lang moeten
gebeuren."
»Ik dacht altjjd dat er wel iemand zou
komen die het ding kocht, zooals het reilde en
zeilde. Het ligt prachtig, met een verrukkeljjk
gezicht op Bingen en den Rjjn. Er zouden wel
liefhebbers voor te vinden zjjn. Uw vader heeft
het smaakvol genoeg laten bouwen. Wat gjj er
aan hebt om een huis te bezitten, vol met Egyp
tische steenen en reliquien uit den Njjl, dat
begrjjp ik niet."
Zjjn toon was eenigszins knorrig geworden,
geen gelukkig oogenblik om te zeggen
»Theodoor, ik wilde over iets anders met
u spreken."
»Nu, doe het dan gauw; het rjjtuigzal zoo
komen."
„Theodoor, ik wilde gaarne mjjn kamenier
houdenik bid u, geef uw toestemming tot haar
ontslag niet."
tieke tegels bezet en de zoogenaamde Phoenix
stove."
Het gedeelte der zaal voor het orchest wordt
ingenomen door de belangrijke inzending van
Arden-Hill en O uit Birmingham, vertegenwoor
digt door de Gebr. Boudewjjnse. Hier vindt men
ook tal van voorwerpen, die door doelmatige con
structie of smaakvolle bewerking uitmunten;
de beide open haarden zullen ongetwjjfeld alge
meen de aandacht trekken.
Dit laatste zal ook niet minder het geval zjjn
met de sierlijke badinrichting, welke onmiddelljjk
aan deze inzending grenst, en afkomstig is uit de
fabriek van B. W. Maughan, vertegenwoordigd
door F. A. L. De Grujjter te Amsterdam.
Van den bekenden fabrikant Giroud uit Parijs
vonden wjj slecbts een paar inzendingen, waar
onder een regulateur, alsmede het album der
fabriek.
Ruimer zjjn W. Parkinson en C° uit Londen
vertegenwoordigd. De door hen ingezonden voor
werpen, bestaande uit wetenschappelijke toestellen
en modellen, zjjn ware kunststukken van bewerking.
Menig vakman zal zich bijzonder tot deze inzen
ding aangetrokken gevoelen.
Hiernaast ontmoeten wjj een heet water verwar
mingstoestel voor serres, waarbjj de benoodigde
warmte door gas wordt ontwikkeld. Een paar
badkachels met baden besluit deze wand der zaal
beiden zjjn van Belgischen oorsprong.
Het midden der ruime zaal wordt ingenomen
door belangrijke inzendingen, voornameljjk van
Engelsche fabrikanten. Chas. Wilson en Sons uit
Leeds vertoont ons een aantal fornuizen en kachels,
die vooral door soliede constructie uitmunten.
Daaraan grenst de firma Davis en C° uit Londen,
vertegenwoordigd door C. Staal met verschillende
inrichtingen tot verwarming, waaronder een ge
zondheidskachel van vreemde constructie.
Verder vindt men daar nog de inzending van
E. Siddaway en Sons van West-Bromwich, verte
genwoordiger Wede J. C. Massée en Zoon uit
Goes, en die eener Belgische firma,
Wjj zjjn hiermede aan het eind onzer wandeling
door de beide zalenvoor haar te verlaten
moeten wjj echter nog melding maken van de
verlichting die in de kleine zaal zal bestaan uit
8 albo-carbon branders van groote afmetingen en
in de groote zaal uit drie Siemens branders, waar
onder een van 2000 kaarsen lichtsterkte. Op
de branches in de rondte der zaal zijn mede eenige
bjjzondere branders geplaatst.
Een en ander zal een avondbezoek aan de ten
toonstelling ongetwijfeld aantrekkeljjk maken.
Enkele inzenders deelden ons tevens mede dat
zjj het plan hadden, om gedurende de tentoon
stelling praktische en aanschouweljjke voorstel
lingen te geven omtrent het gebruik hunner
inrichtingen, teneinde het nut, de doelmatigheid
en het voordeel van de gasverwarming boven elke
andere te doen uitkomen.
Richten wjj thans onze schreden naar de kolf
baan, nu herschapen in een gesloten lokaal, waarin
de gasmotoren zjjn geplaatst en die wij onze
machinegalerjj zouden kunnen noemen.
Het leven dat hier heerscht doet aan eene groote
fabriek denken; de werktuigen zjjn dan ook allen,
op éen na, in beweging.
Wjj vinden hier 7 gaskrachtmachines, waarvan
4 horizontaal en 3 vertikaal.
Onder de eerste behoort het werktuig, ingezonden
door Rennes uit Utrecht van 2 paardenkracht en
de daarnaast staande machine van Van der Schujjt
uit Rotterdam van 1 paardenkracht. Beiden zjjn
zeer handige werktuigen, uitstekend geschikt tot
het in beweging brengen van zagen, kleine molens,
kerfbanken, enz.
Ant Fetu en Deliège uit Luik stellen 2 machi
nes ten toon, respectieveljjk van 6 en 4 paarden
kracht, die door degeljjke constructie en uitstekende
afwerking uitmunten.
Gebr" Boudewjjnse hebben een staand werktuigje
opgesteld van 2 mankracht, waarvan vooral de
klein-industrie met voordeel gebruik zal kunnen
maken.
De beide vertikale machines van 3 en 6 paarden
kracht van gebr Körting uit Hannover, vertegen
woordigers Backer en Rueb te Breda, zjjn prach
tig bewerkt en hebben een eigenaardig systeem
van af koelers.
Lieve kind, het is mjjn beginsel om mjjn
eens gegeven woord nooit terug te nemen, dat
weet gjj en ik doe dit vooral niet ten believe van
zulk een lui, ongezeggeljjk schepsel."
- »Hoor toch wat ik u bidden mag; zij is
»Neen ik wil niets hooren. Mjjn schoon
moeder weet wat zjj doet. Zjj huurt de dienstboden
en heeft dus ook het recht ze naar goeddunken
weg te zenden. Basta."
„Maar zj is noch lui, noch
„Dat is verschil van opvatting, Line. Dat
kunt gjj niet beoordeelen, daar gjj volstrekt niet
weet wat men van dienstboden verlangen kan,"
Zjj zweeg. Ach dit eeuwigeDat kunt gjj
niet beoordeelen
Moedeloos verliet zjj het vertrek. Tesselhof was
een goed man, maar, sedert tien jaar gewoon om
in zjjn schoenmoeder het type van alle vrouweljjke
wjjsheid te zien, onderwierp hjj zich uit gemakzucht
geheel aan haar gezag, te meer daar zjj haar wil
steeds doordreef door met een klagend gezicht
schjjnbaar raad te komen vragen.
„Beste Theodoor, gjj kunt mjj het beste zeggen
wat ik doen moet. Line is aan dat lastige, on
gehoorzame kameniertje gehecht en ik mag zulk
een element toch niet in huis dulden een
man kan die dingen zooveel beter beöordeelen
dan wjj, arme vrouwen,"
En zeer gestreeld door dit compliment zei Tes
selhof, wat toch elk verstandig mensch zeggen
moest
Eindeljjk maken wjj nog melding vaneenheete
lucht machientje van Yan Rennes van 1/30 paarden
kracht waarbjj gas als brandstof wordt gebezigd.
Hiermede zjjn wjj genaderd aan het einde van
onzen tocht. Slaan wjj een terugblik op het be
zichtigde, dan komen wij tot het besluit, dat de
tentoonstelling in alle opzichten geslaagd mag
heeten en een bezoek overwaard is.
Wjj kunnen echter daarbij niet ontreinzen, dat
op de eerste tentoonstelling van dien aard uit
Nederland wat beters zou verwacht wordende
inzendingen uit ons land zjjn zoo niet allen dan
toch verreweg het grootste gedeelte van vreemden
oorsprong.
Is dit feit op zich zelf niet aangenaam voor
ons gevoel, er staat tegenover dat onze fabrikan
ten hier kunnen komen zien, welke richting zjj
uit moeten, zonder dat zjj daar'ojj tot namaak
behoeven te vervallen.
Op deze wjjze kan de Middelburgsche tentoon
stelling ook bevorderljjk zjjn aan den bloei onzer
vaderlandsche njjverheid die in dezen tjjd van
malaise groote behoeften heeft om een verjongings
kuur te ondergaan.
De Catalogus.
Na afloop van de openingsplechtigheid werden
een klein aantal exemplaren van den catalogus
van den drukker ontvangen en onder de aanwe
zigen uitgereikt. Men was zoo vriendeljjk er ons
een am te bieden en wjj gevoelen na het bezich
tigen behoefte om hem meer algemeen bekend te
maken.
Het keurig octavo boekdeeltje van 102 pagina's
bevat, behalve een gekleurde situatie van het
tentoonstellingsterrein, ruim 90 goede illustraties
en een aantal gegevens en beschrjjvingen van
voorwerpen, die op de tentoonstelling worden aan
getroffen.
De catalogus wordt hierdoor niet alleen een
wegwjjzer voor ieder bezoeker, maar verkrjjgt een
bljjvende waarde, daar hjj in vele gevallen steeds
een getrouwe raadgever zal zjjn.
Zelfs als studiewerk zal deze gids menigeen
van nut wezen, aangezien hjj eene goede bjjdrage
levert voor de geschiedenis der gastechniek.
De geringe prjjs in aanmerking genomen, twjjfe-
len wjj niet of iedere tentoonstellingbezoeker zal
zich dezen gemakkeljjken en zekeren cicerone aan
schaffen, waarvan de bewerking de drukkerij der
heeren J. G. en W. Altorffer alle eer aandoet.
In Zuid Beveland worden bjj vele veehouders
de nadeelige gevolgen ondervonden van de
onvoldoende hoedanigheid van het in 1883 ge
wonnen hooi.
Geringe melkopbrengst is daarvan een eerste
verschijnsel, vooral waar belanghebbenden daarin
niet door graanvoedering kunnen voorzien. Sterk-
sprekende voorbeelden zjjn er aan te wjjzen dat
het rundvee niet alleen gedurende de winter
maanden maar zelfs in den zomer kloek bljjft en
in ruime mate melkgevend, wanneer het dagelijks
geniet van erwten of boenen.
Te Vlissingen werd Zaterdag ochtend, op de
binnenplaats der Oranje-kazerne, de plaatsver
vanger Van R., die ruim 8 maanden bjj de le
compagnie van het 4° bataljon gediend heeft, met
een briefje van ontslag weggezonden.
De troep was in exercitietenue gekleed en in
drie zjjden van een carré opgesteld.
Toen Van R. in de 4e zjjde van het carré, met
het front naar de troep, onder begeleiding van een
korporaal en twee man der wacht had plaats ge
nomen, wees de kapitein erop dat Van R. zich
bjj herhaling schuldig had gemaakt aan het
bovenmatig gebruik van sterkedrank, waardoor
hij zjjn dienst niet naar behooren heeft kunnen
vervullen, en dat hjj daarom werd verwjjderd.
Hjj spoorde de aanwezigen ten sterkste aan
zich aan dit voorbeeld te spiegelen en tot het
einde hunner dienstverbintenis zich zoo te gedragen,
dat zjj, bjj het verlaten der gelederen, een bewjjs
van goed gedrag konden meekrijgen, waardoor
>Zend haar weg. Line weet er niets van.
Basta 1"
NEGENDE HOOFDSTUK.
Het huis der familie Van Kendar was een van
die gezellige landhuizen, die ons aantrekken
zonder dat wjj zelf weten waarom. Het lag
vooraan in het dorp, ann den zoom van een wei
land, waarvan men een stukje afgenomen had,
om met eenige slingerpaadjes en groepjes hoornen,
iets te kunnen aanleggen, wat de familie zonder
blozen een park kon noemen. Voor het huis
bloeiden rozen in ronde perken.
In de deur stond een kleine, dikke dame, met
een friseh, rond gezicht, die de armen reeds uit
stak toen het rjjtuig van Fürstenrode kwam aan-
rjjden.
»Komt aan mjjn hart! aan mjjn hart! gjj
allen riep zij vrooljjk en begon harteljjk te
lachen, toen zjj Thurna gewaar werd.
»0! Zoo zjjt gjj er ook bjj? Nu, dat
hindert niet! Ik verheug mjj onbeschrjjfelijk u
nader te leeren kennen, weet gij, hoort ge wat
gjj gisteren, neen eergisteren over staatsinstellingen
gezegd hebt heeft een diepen indruk op mjj gemaakt
Kendar! zeg ik tegen mjjn man, dat is een man
die zjjn eigen idees heeft. Maar komt binnen,
komt binnen. Eveline, gij ziet bleek, mjjn kind.
zjj, in de burgermaatschappjj teruggekeerd, ten
allen tjjde aanspraak op een betrekking konden
erlangen.
Na voorlezing van het besluit van den minister
van oorlog, dat den schuldige werd overhandigd,
maakte de troep, die zonder bajonet op het ge
weer stond, rechtsomkeert en werd Van R. dooi
de patrouille tot buiten de poort der kazerne
gebracht en weggejaagd.
Wjj vernemen dat ook de besturen der water-
keeringen van de calamiteuse polders of water
schappen in Zeeland zjjn uitgenoodigd dergeljjke
opgaven te verstrekken voor de herziening dei-
grondbelasting als door de polderbesturen behoort
te worden gedaan.
Vermoedeljjk is dit een gevolg van de om
standigheid, dat laatstgemelde, waar sprake is
van calamiteuse lichamen, buiten staat zjjn de
betrokken commissie volledig in te lichten.
In den nacht van Zaterdag op Zondag is in de
sociëteit de Vergenoeging alhier een buitengewoon
brutale diefstal met inbraak gepleegd. Het heeft
den schijn alsof de dief zich door opening van
een kelderluik, aan de zjjde der Vlasmarkt,
toegang heeft verschaft tot de vestibule aldaar en
toen de trap opgegaan is om, over de voorzaal en
langs de van daar naar de sociëteit voerende
trap, in de zaal te komen. Daar heeft hjj uit de
lade van het buffet, die hjj met een valschen
sleutel schjjnt geopend te hebben, den spaarpot
der bedienden gestolen, waarin zich ongeveer 6
bevondenvoorts was nog een voor den schoorsteen
staand dominospel van zjjne gading en maakte
hjj zich van 7 biljartballen meester.
Nu schjjnt de dief de kegelbaan doorsnuffeld
te hebben, waar hjj den spaarpot van den kegel
jongen, waarin ongeveer 5 moet geweest zjjn,
annexeerde. Daarna heeft hjj, naar 't schjjnt, de
voordeur geopend en, zich daaruit verwjjderd. De
diefstal kan eerst na half 3 uur 's nachts gepleegd
zjjn, aangezien eerst op dat uur de bedienden ter
ruste zjjn gegaan.
De dief moet een buitengewone brutaliteit
bezitten en goed met de lokaliteit bekend zjjn,
wjjl hjj het gansche gebouw heeft doorloopen en
ook goed op de hoogte was waar de spaarpen
ningen bewaard werden. De politie doet onder
zoek.
Te Vlissingen had Zaterdag nog een onge
luk met een rijtuig plaats. Door het schrikken
van het paard viel de molenaar W. A. S., niet
ver van zjjne woning, uit het rjjtuig en bezeerde
daardoor zjjn linker schouder.
De van 20 Dec. tot 10/Jan. uit Yerseke en
Bergen op Zoom uitgevoerde hoeveelheid oesters
wordt op circa drie millioen geschat.
Het grootste deel ging naar Engeland, ter wjjl
België en Duitschland ook flink blijven afnemen.
Prjjzen voor 1° soort varieerden van 60 a 62;
voor tweede soort nog weinig vraagvoor 50 a
52 werden eenige partijen van deze soort afgedaan.
De markt heeft neiging tot rijzing.
De visscherjjen bljjven over het algemeen goed
betrekkeljjk worden groote hoeveelheden kleine
oesters opgevischt, zoogenaamde tweede soort, het
geen aan den achterljjken groei ten gevolge van
onvoldoende zomerwarmte moet worden toege
schreven.
In 1784 werd te Wormerveer de papierfabriek
de Eendragt opgericht door de heeren M. Schouten
en P. Smidt van Gelder; den 6ea Maart leverde
zjj het eerste papier af; 61 jaren later, toen zjj
zich ook aan de heerschappjj van den stoom
onderwierp, veranderde de jubilaris tevens zjjn
naam, en de firma Van Gelder Zonen heeft nu
in de eeuwoude fabriek 150 arbeiders aan het
werk.
Een andere jubilaris is een Groninger barbier,
die zijn klanten 50 jaren bjj den neus heeft ge
had.
Van een honderdjarig jubilé van een firma in
Middelburg maakten en maken wjj met opzet nog
geen melding, wjjl juist van verschillende zjjden
was besloten in dezen het stilzwjjgen te bewaren.
Alles wat daarmee in verband staat draagt een
Edgar is alweer gegroeidJongen, gjj wordt een
reus. Beste Tesselhof, mjjn man is natuurljjk bjj
zjjn draineerbuizen ohierheen als 't u
blieftin deze kamer. Wilt gjj geen plaats nemen
Ja? Weet gjj, dat draineeren is een manie.
Kendar denkt sedert acht dagen aan niets anders
maar Eveline, gjj zit daar ongemakkeljjk kom
hier naast mjj."
Tesselhof greep alweer naar zjjn hoed en zei
dat hjj Van Kendar ging opzoeken. De kleine
dame riep hem lachend na»Kom niet te gauw
terug. Wjj willen op onze manier pleizier hebben."
Het woonvertrek, waarin zjj zaten, was even
gezellig en eenvoudig als de gastvrouw, wier
kleine oogjes van vreugde tintelden. Haar leven
digheid gedoogde niet dat zjj lang bjj een onder
werp stilstond, ofschoon zjj beweerde overal het
grootste belang in te stellen. Zjj hadden reeds
over de comedie; vondelingshuizen, Afrika, dienst
boden, Heine en China gepraat, toen de deur
open ging en een zestienjarig meisje, met een
sleutelmand aan den arm, binnen kwam, gevolgd
door een knecht met het koffieblad.
»Zie! Keetje heeft weer aan de lichameljjke
verzorging';onzer lieve gasten gedacht 1"
Jonge meisjes zjjn zoo vaak met rozen verge
leken dat het een afgezaagde vergeljjking is
maar ik kan het niet helpen, freule Van Kendar
was een roos en wel de half open knop eener
zachte maandroos, die den geur en den vorm der
veredelde doornroos in zich vereenigt.
