N° 7.
127e Jaargang,
1884.
W oensdag
9 Januari.
Graaf Lorenzo.
Middelburg 8 Januari.
FEUILLETON.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.»
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentiën» 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels ,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte;
Roman van Ursula v. Mauteuffel.
Eene belangrijke tentoonstelling,
door J. A. Frederiks.
MIDDELBURGS» C011RAI\T.
Agenten voor dit blad zijn te VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tliolen: W. A. van Nieuwenhuuzen, en te Ter Neuzen A. van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones, opvolger
Te Veere gaat onder de ingezetenen een adres
aan den gemeenteraad rond, waarin instemming
wordt betuigd met 's raads besluit om den beken
den beker te verkoopen. Adressanten hopen dat
de raad alle gepaste en wettige middelen zal
blijven aangrijpen om het beoogde doel te bereiken.
Dit adres ondervindt algemeen bijval, wat ons vol
strekt niet verwondert. Er zal wel niet éen Veere-
naar tot zelfs het hoofd der gemeente toe
wezen die niet liever geld in de gemeentekas ziet
dan een mooien beker, maar dit lost het bezwaar
van den tegenwoordigen burgemeester niet op. Ver
gissen wij ons niet dan is elke burgemeester van
die gemeente krachtens zijn ambt aansprakelijk
voor dien beker, en hoezeer hij nu ook persoonlijk
tot concessie geneigd moge wezen om tot een ver
koop te geraken, hij dient toch ook te waken dat
noch de gemeente noch hij zelf door een onwetti-
gen verkoop in rnóeielijkheden worde gewikkeld.
Stel dat de verkoop doorging en later de een
of ander zijne rechten op dien beker deed gelden
dan zou licht de gemeente in een proces gewik
keld kunnen worden, dat groote kosten na zich
zou sleepen. Voorzichtigheid in dezen is dus, dunkt
ook ons, niet anders dan gewenscht.
Voorde Louisa- Stichting, te 's Gravenhage, het
bekende opvoedings-gestickt voor kinderen van
overleden, minvermogende vrijmetselaren, wordt
een beroep gedaan op alle belangstellenden, ter
verkrijging van eene belangrijke bjjdrage.
In Amsterdam heeft zich uit de vjjf aldaar
bestaande loges een comité gevormd, met het
doel tusschen de maanden Mei en Juli eene ten
toonstelling te honden van voorwerpen van kunst
en smaak, waarvan later eene verloting zal plaats
hebben.
De onvermijdelijke kosten hoopt het comité uit
de entreegelden der tentoonstelling te kunnen
goedmaken, teneinde de opbrengst der verloting
geheel te kunnen storten in de kas der stichting.
Wil dit goede plan slagen dan dient er alge
meen meewerking te wezen, vooral ook van de
zjjde der vrouwen, die door het een of ander hand
werk het goede doel kunnen bevorderen. Ook
in onze provincie zullen er zeker genoeg zijn, die
daartoe hunne hulp willen verleenen. Wij vesti
gen daarom op dat plan de aandacht; voor Mid
delburg kan men zooals in ons vorig nommer
in eene annonce nog werd bekend gemaakt -
bjjdragen inzenden bjj den heer W. P. Engelberts,
Nieuwstraat.
In sommige gemeenten zal zeker ook wel een
persoon wezen, tot wien men zich wenden kan
zoo niet, dan zal, bij opzending aan het adres
van bovengenoemden beer te Middelburg, deze
zich zeker gaarne met de overmaking van het
gezondene willen belasten.
ZESDE HOOFDSTUK.
»0, ik zal haar liefhebben, haar ver
zorgen, zoo goed ik kan en dan behooren zij mij
geheel en al toe, niet waar?" had de jonge
vrouw uitgeroepen. O hoe goed herinnerde zij
zich thans nog hare eigen woorden, terwijl zij
dien gang doorging. Wat had zjj die weesjes
liefgehadEn het waren zulke allerliefste kin
deren, de bekoorlijkste speelpopjes die een kind
maar wenschen kan, en zij zelve was nog een
kind geweest. De hertogin had het haar toen
ook zeer aangeradenmaar toch ook af en toe
gevraagd Bemint gij hem werkelijk Zijt gij
gelukkig Maar zij was toen inderdaad gelukkig
en alles ging zoo gauw 1 Het was juist in
dien tijd toen haar neel de erfprins op reis was
naar Griekenland in den tijd van vier weken
was zij geëngageerd en getrouwd en op den dag
waarop hij terug kwam deed zij haar intocht in
Fürstenrode Zjj had nooit vernomen waar een
ieder in de residentie den mond vol van had
dat de prins bjj zjjn thuiskomst de kamer zjjner
De gastentoonstelling te Middelburg zal op
Maandag den 14en Januari a. geopend worden.
Bjj de voorstelling, Vrijdag 18 Jan. in den
schouwburg te Middelburg te geven door de Am-
sterdamsche afdeeling van het Ned. tooneel, zal
worden opgevoerd S of Z, tooneelspel van Justus
Van Maurik jr.
Goes, 8 Jan. Gisterenavond hield de heer
P. C. F. Frowein in de concertzaal der sociëteit
F. O. V. eene voordracht over de Humanisten,
welke met onverdeelde belangstelling door een
zeventigtal personen, waaronder eenige dames>
werd aangehoord. In eene boeiende improvisatie
zette hij het streven der humanisten uiteen weer
legde achtereenvolgens de voornaamste grieven die
tegen hen worden aangevoerdtoonde aan hoe
onbestemd het godsbegrip altjjd is geweest en nog
is, waardoor het onmogeljjk is eene definitie van
ïGod" te geven; stelde in het licht dat de huma
nisten het edel-menscheljjke op den voorgrond
stellen en de idealen, die de godsdienst hierna
maals wil verwezenljjken, reeds hier op aarde
trachten te bereiken. De godsdienst moge het
vooruitzicht aanbieden van een wederzien, in de
verre, verre toekomst, van overleden dierbare be
trekkingen den humanist ontvalt bjj een sterfbed
een traan over het mogelijke verdriet, dat bjj den
overledene heeft aangedaan en hjj komt er daardoor
toe om voor de levenden nog meer de steun,
de vriend, de troost te zijn. Ook de humanist
heeft, misschien meer nog dan de godsdienstige,
troost bjj een sterfbed. Dat het humanisme slechts
tracht af te breken werd met warmte weerlegd
en aangetoond dat het wel degeljjk een opbouwend
karakter heeft. En de zedelijkheid heeft volgens
den spreker niets met den godsdienst te maken.
Was dat zoo, dan zou alles zedeljjk moeten zjjn
omdat het godsdienstig is, en we vernamen ver
scheidene voorbeelden om het tegendeel te bewijzen.
Het humanisme verhoogt het peil der zedeljjkheid,
in plaats van dat, zooals geïnsinueerd was, te
verlagen.
Dat bjj het humanisme geen plaats zou zjjn
voor de kunst; dat daardoor alle poizie verloren
zou gaan, werd wederlegd met eene gloed en eene
overtuiging, die den felsten tegenstander zouden
kunnen bekeeren. Of zou het edel-menscheljjke
geen motief voor de kunst kunnen opleveren?
Aan dat debat werd alleen deelgenomen door
den heer H. De Wilde, die eenige van 's sprekers
argumenten trachtte te weerleggen, en die aan het
slot zijner rede de humanisten aanspoorde tot
voorzichtigheid, want dat het consequente gevolg
van hun streven wellicht zijn zou eene revolutie,
bloediger en vreeseljjker dan die van 1789. Na
tuurlijk bleef de heer Frowein het antwoord niet
schuldig.
Ten slotte bedankte de heer Van Swinderen,
als voorzitter der vereeniging van weezenverple-
ging voor welke vereeniging de netto opbrengst
der bjjeenkomst was bestemd in karteljjke
bewoordingen den spreker voor diens, van veel
zuster binnengestormd was en ongeduldig gevraagd
hadIs Eveline hier niet Doch toen hij ten
antwoord kreegdie is gisteren met Tesselhof
getrouwd 1 was hjj bewusteloos neergevallen. Dat
vernam zij nooit maar misschien zou het haar
ook niet bijzonder getroffen hebben. Allerlei
zorgen en teleurstellingen wachtten haar in die
nieuwe, prachtige woning.
De roodwangige engeltjes werden terstond weer
door grootmama weggevoerd om haar ni«t te
storen 1 En daarbjj was het gebleven.
Arm kind Al waar zjj aarzelend de hand naar
uitstak werd haar ontnomen. Die kleine dame,
die drie jaar lang den scepter daar in huis ge
voerd had, was niet geneigd het bewind uit de
hand te geven. En dat viel haar zeer gemakke-
ljjk, zoodra Theodoor maar begreep dat hjj een
kind gehuwd hadwant Eveline was immers
slechts geboren om vertroeteld en gevierd te worden,
maar niet om aan het hoofd van een huishouden
te staan en dus was mjjn schoonmoeder onmis
baar. Maar van vertroetelen en fêteeren verstond
Tesselhof volstrekt niets wat bleef de arme
Eveline dus over? Zjj dacht aan dit alles, aan
al de kleine intrigues die haar omgaven en het
werd haar bang om het hart; doch zjj herstelde
zich spoedig en opende de deur der kinderkamer.
Hier stonden achter blauwe schermen de kleine
bedjes. maar het was alsof er voor het naar
bed gaan een wilde jacht gehouden was, zoo
slordig lagen speelgoed, de boeken, stoelen en
bankjes door de kamer. In de aangrenzende kamer
studie getuigende voordracht en daarmede was de
heer Yan Swinderen zeker de tolk van alle opge-
koroenen.
Kruiningen, 8 Jan. In 1883 zjjn in deze
gemeente geboren 59 mann. en 55 vrouw, perso
nen, samen 114; overleden 22 mann. en 18 vrouw.,
samen 40. Er vestigden zich 208 en er vertrok
ken 207 personen, zoodat de geheele vermeerde
ring der bevolking bedraagt 75 zielen. De bevolking
op 31 December 1883 bestaat uit 1389 mann. en
1385 vrouw, personen, samen 2774. Er werden
24 huwelijken gesloten. Naar Noord-Amerika
vertrokken 14 personen.
Dr H. M. De Witt Hamer viert 1 Maart a. zjjn
25jarig ambtsfeest als vaste geneesheer in het
gasthuis te Delft.
Aan den koning is een request aangeboden
door Martinus 's Gravendjjk, tuinman te 's-Graven-
hage, waarin de volgende feiten worden medege
deeld
In het voorjaar van 1876 vertrok de dochter
van den requestrant, toen 19 jaren oud, zonder
zjjne toestemming naar Brussel en in het najaar
van dat jaar werd zjj in het hospitaal St. Jean
aldaar opgenomen, waar zjj aan een kind van het
vrouweljjk geslacht het leven schonk. Juist tijdens
hare bevalling bracht de vader haar een bezoek,
en bij een tweede bezoek, terwijl inmiddels de
toestand der docbter zeer was verminderd, deelde
zjj hem mede, dat haar kind uitbesteed was.
Twee weken daarna overleed de dochter.
Toen requestrant in de tweede helft van Janu
ari 1877 voor de derde maal in Brussel kwam,
werd hem meegedeeld dat zjjne dochter op 17
Januari was begraven, terwjjl de politie te Brussel
aan die van 's-Gravenhage ter geruststelling heeft
verklaard, dat de dochter geen kind ter wereld
had gebracht, niettegenstaande geboorte- en
doodakte in het bezit zjjn van een advocaat te
Brussel.
Vóór dat dit alles plaats had, was er tusschen
den hoofd-commissaris van politie in Den Haag
en diens ambtgenoot te Brussel briefwisseling
gevoerd tot opsporing en opzending van de min
derjarige dochter van requestrant en de stukken,
hierop betrekkeljjk, zjjn ten laatste gezonden aan
het Departement van buitenlandsche zaken te
's-Hage, waar zjj thans nog in berusting moeten
zijn.
Requestrant nu beklaagt zich dat hij niet in
de mogelijkheid is geweest die stukken terug te
bekomen, ofschoon hjj hiertoe meermalen zich
heeft gewend tot den officier van justitie, den
minister van justitie en den minister van buiten-
landsche zakenzoowel schrifteljjk als op
audientiën. Hjj wendt zich nu tot den koning,
met het verzoek, dat door Z. M. last worde ge
geven, de bewuste stukken in authentiek afschrift
en de brieven in originali tot requestrant gericht
te doen opzenden, teneinde hjj in de eerste plaats
handelend kunne optreden tegen de police de suretê
zat de gouvernante brieven te schrijven! De jonge
vrouw zette het licht neer en ging naar de bedjes.
Lenore stak gichelend het hoofd in het kussen
en Ilse deed alsof zij sliep. Eveline boog over
haar heen en gat haar een kus.
«Goeden nacht, lievelingen, ik wenschte dat
gjj uw speelgoed opgeruimd hadt, voor gij naar
bed gingt."
j>Dat kan Miss doen, als ze lust heeft," zei
Lenore.
„Neen, mijn kind, dat is uw zaak, dat heb
ik u al zoo vaak gezegd."
ïMaar grootmama zegt dat gij in het geheel
niets over ons te zeggen hebt en dat het een
groot ongeluk is, dat onze lieve moeder in den
hemel is" »en grootmama zegt," barstte nu
ook Lenore los, »dat wjj niet zelf onze kousen
behoeven aan te trekken en dus zullen wjj ook
wel niet
»Ik verlang gehoorzaamheidviel Eveline
haar in de rede.
Of gjj zegt het aan papaniet waar?"
zei Ilse brutaal.
De gouvernante was intusschen in de deur ge
komen en riep toornig
»Gehoorzaamt de barones oogenblikkelijk
De kinderen sprongen terstond uit hare bedjes
en trippelden als hazen door de kamer, in twee
minuten werd onder lachen en huilen de wanorde,
door het omverwerpen der voorwerpen, nog ver
dubbeld.
»Welk een inval. Miss Harper!" zei Eveline,
in Brussel, die zjjne minderjarige dochter niet
uitleverde op het daartoe door den hoofd-com
missaris van politie te 's-Hage gedaan verzoek,
en in de tweede plaats om te doen uitmaken of
de Haagsche justitie al dan niet handelde zooals
het behoorde, door niet op die uitlevering aan te
dringen, waarop de val en de dood van requestrants
dochter volgden.
Blijkens een Zaterdagavond aan het departement
van koloniën ontvangen telegram van den gouver
neur-generaal van Nederlandsch-Indie was den
3Qsten December besloten tot eene militaire expe
ditie naar Tenom (westkust van Atjeh) en zou
een bataljon infanterie, onder bevel van den mili
tairen commandant van Atjeh en onderhoorigheden,
den 6Jen Januari aldaar landen.
De aanleiding tot deze expeditie is, dat in den
loop der maand November jl. het grootste gedeelte
der bemanning van het bjj Tenom gestrand En-
gelsche stoomschip Nisero door den radja van dat
landschap werd gevangen genomen, en dat deze,
niettegenstaande verschillende daartoe aangewende
pogingen, de uitlevering van de schipbreukelingen
bljjft weigeren. (St. Ct.)
II.
De werktuigen, welke door middel van gas
in beweging worden gebracht, nemen op de
aanstaande tentoonstelling ongetwijfeld een belang
rijke plaats in.
In het algemeen wordt door een gaskracht-
machine verstaan een werktuig, waarbjj de bewe
ging van een zuiger wordt veroorzaakt door de
verbranding, plotselinge vorming of uitzetting van
gas in een besloten cylinder.
Bjj de eerste toestellen van dien aard was
buskruit het middel om deze beweging tot stand
te brengen.
D'Hautefeuille maakte reeds in 1678 van deze
kracht gebruikdoch de gebezigde werktuigen
hadden geen enkel punt van overeenkomst met de
tegenwoordige gasmachines
Om tot den oorsprong daarvan te komen moet
men een stap doen van 1678 tot 1791, toen John
Barber in Engeland een patent nam voor een
werktuig, waarbjj aan de eene zjjde een stroom
waterstofgas werd ingevoerd, terwjjl aan den ande
ren kant eene hoeveelheid atmospherische lucht
gelegenheid had om toe te tredende ontploffing
van dit mengsel deelde de noodige kracht aan een
zuiger mede, waardoor deze in beweging kwam.
Street stelde in 1794 voor om gebruik te maken
van het uitzettend vermogen van verhit gas ter
vervanging van de kracht, die door ontploffing
werd voortgebracht.
In 1799 verkreeg Lebon een patent voor eene
gasmachine, waarvan de inrichting zooveel over
eenkomst heeft met al de toestellen, welke onder
»zoo bedoelde ik het nietWat heeft dat nu
voor nut Gauw in bed kinderen; gjj zult koude
voeten krijgen?"
Een luide gil was het antwoord. Ilse had op
een splinter getrapt. Zjj werd in bed gelegd en
Eveline onderzocht de wond, haalde den splinter
er uit en wiesch het bloed weg. Daarop droogde
zij de tranen van het schreiende kind, troostte en
kuste het en verliet eindeljjk het vertrek. Lenore
richtte zich met een verlegen gezichtje op en
fluisterde
„Ilse Ilse, eigenljjk is zjj toch wellief.'
»Lief grootmama zegt dat is alles comedie
Aumjjn voetwiens schuld is het dat ik injj
bezeerd heb En Lenore schaamde zich over
haar berouwvolle opwelling.
Intusschen keerde de barones naar het salon
terug, waar thee gepresenteerd werd, die de ma
joorsvrouw in een zijkamer schonk. Kort daarop
begaf het oude echtpaar zich ter ruste. De kleine
dame uitte den wensch dat haar gast zjjn kamer
in orde en zijn bed naar zjjn zin zou vinden en
vroeg wanneer hjj verlangde te ontbjjten.
Belfort en ik ontbjjten met de kinderen en
de gasten in den tuin", zei zjj ten slotte. Hjj
wierp een vragenden blik op Tesselhof, maar die
was in slaap gevallen en Eveline zei schieljjk
»Ik ontbjjt met mjjn man zóó vroeg, dat
het onwellevend zou zijn om mjjn logés het uur
te noemen." Men hoorde den majoor ongeduldig
in den gang loopen en de oude dame dribbelde
hem met haar sleutelmand achterna, waarbjj zjj
