126e Jaargang.
Zaterdag
22 December.
0 302,
1883.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentien* 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f l,$ö
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
Burgerlijke Stand.
Middelburg 21 December.
üii
Mm.
Agenten voor dit Wad zijn te VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen, en te Ter Neuzen A. van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de PuWicité étrangère G. L. Daube en Cie., John F. Jones, opvolger
Wie zich tegen 1 Januari 1884 oj] ons blad
abonneert ontvangt de nog dit jaar verschijnende
nommers kosteloos.
De gedeputeerde staten van Zeeland doen te
weten, dat door hen in hunne vergadering van 14
December 1883, is vastgesteld hetgeen volgtde
gedeputeerde staten van Zeeland, gelet op art. 15
der wet van 7 April 1869 Staatsblad n° 57) en
op het koninklijk besluit van 29 November laatst
leden Staatsblad n° 161)besluiten
1° het tijdstip, waarop de herijk der maten en
gewichten in 1884 zal plaats hebben, te bepalen
zooals is aangewezen als volgt
Middelburg, ook voor St. Laurens, 8, 9, 10, 11,
12, 15, 16, 17, 18, 19, 22, 23, 24, 25, 26,29, 30,
31 Januari en 1, 2, 5, 6, 7 en 8 Februari; Zierikzee,
ook voor Kerkwerve, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20,
'21, 22, 23, 25, 26, 27 en 28 Februari; Brouwers
haven, ook voor Duivendijke, 29 Februari en 1
MaartZonnemaire, 3 Maart des voormiddags
Noordgouwe. 3 Maart des namiddags Dreischor,
4 MaartEllemeet, 5 Maart des voormiddags
Elkerzee, 5 Maart des namiddagsRenesse, 6 Maart
des fvoormiddagsNoordwelle, ook voor Seroos-
kerke (Schouwen), 6 Maart des namiddags
Haamstede, ook voor Burgh, 7 Maart; Ou-
werkerk8 Maart des voormiddagsNieu-
werkerk, 8 Maart des namiddags; Bruinisse, 10
en 11 Maart; Oosterland, 12 Maart; Cortgene,
17 Maart; Wissekerke, 18 en 19 Maart; Colijns-
plaat, ook voor Cats, 20 en 21 Maart; Stavenisse,
27 MaartSt. Annaland, 28 en 29 MaartSt.
Philipsland, 31 Maart; Oud Vosmeer, 1 April;
Tholen, 2 en 3 AprilPoortvliet, 4 AprilScher-
penisse, 5 AprilSt. Maartensdijk, 7 en 8 April
Goes, ook voor Kloetinge en Kattendijke, bene
vens 's-Heer Hendrikskinderen en Wissekerke
(gemeente 's-Heer Arendskerke), 21, 22, 23, 24,
25, 26, 28, 29, 30 April en 1, 2, 6, 7, 8, 9 en 10
Mei; Wolfaartsdrjk, 12 Mei; Heinkenszand, ook
voor 's Heer Arendskerke, 13 Mei en 14 Mei des
voormiddags 's Heerenhoek, ook voor Borssele en
Nieuwdorp (gemeente 's Heer Arendskerke), 14 Mei
des namiddags en 15 MeiOvezand, ook voor
Nisse, 16 Mei; Ellewoutsdijk, ook voor Driewegen,
17 Mei; Baarland, ook voor Oudelande, 19 Mei;
Hoedekenskerke, 20 Mei des voormiddags's Gra
venpolder, ook voor 's Heer-Abtskerke, 20 Mei des
namiddagsKapelle, ook voor Schore, 21 en 23
Mei; Wemeldinge 24 Mei.
IJerseke, 26 Mei; Kruiningen, 27 Mei en 28
Mei des voormiddags; Krabbendijke, ook voor
Waarde, 28 Mei des namiddags en 29 MeiRil-
land-Bath, 30 MeiVeere, ook voor Vrouwepolder
9 Juni; Arnemuiden, ook- voor Nieuw- en St.
Joosland, 10 JuniOost- en West-Soubnrg, ook
voor Ritthem, 11 Juni; Vlissingen, 12, 13, 14,
16, 17, 18, 19, 20, 21, 23 en 24 JuniSerooskerke
(Walcheren), 25 Juni des voormiddags Oostkapel-
le, ook voor Grijpskerke, 25 Juni des namiddags
Domburg, ook voor Aagtekerke, 26 Juni; West-
kapelle, ook voor Zoutelande, 27 JuniKoudekerke,
ook voor Meliskerke en Biggekerke, 28 Juni;
Breskens, 7 Juli; Groede, ook voor Nieuwvliet;
8 en 9 Juli; Cadzand, 10 Juli; Zuidzande 11
Juli des voormiddags; Retranchement, 11 Juli des
namiddags; Oostburg, 12 en 14 Juli; Sluis, met
uitzondering van Oud-Heille, 15 en 16 Juli
Aardenburg, ook voor Eede, St. Kruis en Oud-
Heille (gemeente Sluis). 17 en 18 Juli; Schoon-
dijke 19 JuliIJzendijke, ook voor Waterlandkerkje,
21 en 22 Juli; Biervliet, 23 Juli; Hoofdplaat, 24
Juli; Ter Neuzen, 26, 28, 29 en 30 Juli; Hoek,
31 Juli; Sas van Gent, ook voor Philippine 1 en
2 Augustus Westdorpe, 4 Augustns Zuiddorpe,
ook voor Overslag, 5 Augustus des voormiddags
Koewacht, 5 Augustus des namiddags; Axel, 6
en 7 Augustus Zaamslag, 8 AugustusHulst,
ook voor Clinge cn St. Jansteen, 9, 11, 12 en 13
Augustus; Rapenburg (voor de gemeenten Stop
peldijk, Hengstdijk en Boschkapelle), 14 Augustus
Graauw, 15 Augustus; Kloosterzande (voor de
gemeenten Hontenisse en Ossenisse), 16 en 18
Augustus.
2°. de gemeentebesturen in dit gewest uit te
noodigen dit besluit af te kondigen en aan te
plakken.
Gegeven te Middelburg, 14 December 1883.
De gedeputeerde staten voornoemd,
v. KARNEBEEK, voorzitter.
E. FOKKER, griffier.
De wethouder, ambtenaar van den burgerlijken
stand te Middelburg brengt ter kennis van de
belanghebbenden, dat op den 25 en 26 December
en 1 Januari a. s. het bureau zal geopend zijn
van 12 tot 1 uur des namiddags tot het doen van
aangiften van geboorten en overledenen.
Middelburg, den 21 December 1883.
De wethouder voornoemd.
F. ERMERINS.
Uit al de loopende geruchten omtrent den
stoomtram MiddelburgVlissingen valt toch
met eenige zekerheid op te maken dat er eene
verandering van eigenaars op til is.
Het bericht, dat de maatschappij, die dit
vervoermiddel thans exploiteert, wordt geliqui
deerd is meer bevestigd dan tegengesproken,
en wij kunnen dus misschien spoedig de be
wuste wijziging tegemoet zien.
Dit geeft ons aanleiding in 'tkort een blik
te slaan op de geschiedenis van dit voor twee
belangrijke gemeenten in onze provincie zoo
gewichtige middel van vervoer, vooral met het
oog op de houding, thans door de betrokken
gemeentebesturen in dezen aan te nemen. Wie
eigenaar ervan worden zal valt natuurlijk niet
te zeggen en tegenover te dien opzichte loo
pende geruchten raadden wij eenige reserve
aan, wijl wij te goed weten dat, waar er twee
partijen zijn die een koop moeten sluiten,
beiden er belang bij hebben van de meest
voordeelige voorwaarden te bedingen, en er
daarom zoo licht een of ander wordt beproefd
om invloed op den gang der onderhandelingen
uit te oefenen. Daarachter behoeft volstrekt
niet altijd eene slechte bedoeling verborgen te
zijnelk zoekt zijn eigen belangde eene
partij beproeft zoo hoog mogelijk verkregen
rechten en eigendommen over te doen; de andere
tracht zoo weinig mogelijk opofferingen zich
te getroosten om in het bezit van die rechten
en eigendommen te geraken.
Vooral bij deze zaak zal dit het geval
wezen. Dat de tegenwoordige eigenaars af
stand willen doen van hunne onderneming be
wijst dat zij voor hen geen of niet voldoende
voordeel oplevert. Wie hen dus vervangt doet
dit alleen met het oog op de toekomst en zal
zich wellicht groote opofferingen moeten ge
troosten om vroeger begane fouten te herstellen
en het geheel zoo in te richten dat de dienst
aan de eischen van den tegenwoordigen tijd
voldoet.
Want dat dit het geval is zal men zeker
niet kunnen beweren eene vergelijking met
andere, dergelijke ondernemingen, o. a. met den
tram Bergen op ZoomTholen, is niet in
haar voordeel. Toch zou het onbillijk wezen
wanneer niet erkend werd dat in den laatsten
tijd er veel gedaan is om oorzaken tot klagen
weg te nemen.
liet is trouwens ook zeer moeilijk om op
slechte grondslagen voort te bouwen. Bedriegen
wij ons niet dan was het niet de bedoeling ge
weest van de eerste concessionarissen om de
lijn zelf te exploiteerenalleen hot bezit der
concessie om daarvan een speculatie te maken,
stond op den voorgrond. Toen echter bleek,
dat er geen enkel aanbod of voldoend aanbod
zich voordeed om die concessie over te nemen,
moest met den aanleg wel een begin worden
gemaakt. En dat was tevens het begin van de
lijdensgeschiedenis. Er werd niet met de noo-
dige zorg aan de onderneming gewerkt; er is,
naar het schijnt, aan het materieel en aan den
weg alleen datgeen ten koste gelegd wat voor
zulk een onderneming dringend noodig was.
Tegenover zulk een begin van uitvoering
was het voor den ijverigsten directeur vaak
hopeloos werken.
Van de zijde der betrokken gemeenten was
men steeds dadelijk bereid de concessie te
verleenen en heeft men, misschien wel wat al
te veel, door de vingers gezien.
Wij halen hier slechts even aan wat de
burgemeester van Middelburg o, a. sprak in de
raadszitting van Woensdag 23 November '81,
waarin hij een overzicht gaf van hetgeen met
den tram zooal is voorgevallen,
«Burgemeester en wethouders hebben dan ook steeds de
uiterste lankmoedigheid betoond.
JBn waarom? Alleen ter wille van het totstandkomen
der tramverbinding tnsschen "Middelburg en Vlissingen.
Langzamerhand toch was de toestand zeer verward ge
worden. Oorspronkelijk was er slechts een concessionaris
voor de lijn MiddelburgVlissingen, de heer Gruber;
maar deze vroeg en verkreeg hij raadsbesluit van 27 April
jl. vergunning om zijne concessie, onder goedkeuring van
burgemeester en wethouders, aan anderen te mogen over
dragen.
De heer Gruber verzocht daarop den 21 Juni aan
burgemeester en wethouders vergunning om zijne concessie
over te doen aan de Société anonyme des chemins de
fer économiques Neerlandais. Burgemeester en wet
houders waren echter huiverig, om met een vreemde
maatschappij in betrekking te komen, en zij vraagden
!nzagc der statuten. De inhoud van deze stelde beu niet
geheel gerust.
Na den 9 Juli gerappelleerd te zijn door zekeren heer
Boers, (zich noemende «gedelegeerd administrateur" der
Société anonymedeelden burgemeester en wethouders
den 11 Juli aan den heer Gruber de voorwaarden mede,
waarop zij de verlangde overdracht zouden goedkeuren.
Ondev deze was het beding dat het bestuur der Société
anonyme, naar behooren vertegenwoordigd, bij notarieel
contract zich zou verbinden tot nakoming van alle voor
waarden, waaronder de heer Gruber de concessie had
aanvaard, en dat het door den heer Gruber gestortte
waarborg-kapitaal van f1000 op f2000 zou worden
gebracht. Officieel is hierop geen astwoord ontvangen
maar mondeling werd mij door den heer Gruber verzekerd
dat de zaak spoedig haar beslag zou krijgen, dat men
tegen onze voorwaarden geen bezwaar had, dat de qiiseitre
der waarborgsom niets befeekende, enz. Maar ofschoon
men den 9 Juli zulk eene groofe haast scheen te hebbeiq
dat een rappel noodig werd geacht, tot den huidigen
stond is er omtrent de overdracht niets meer vernomen
noch van de zijde van den heer Gruber, noch van den
kant der Société.
Wat is intusschen gebeurd Was Middelburg huiverig
geweest de overdracht der concessie aan de vreemde maat
schappij goed te keuren, Vlissingen en Souburg hadden
hare toestemming gegeven. Van dat oogenhlik waren er
iwee concessionarissente Vlissingen en te Souburg de
Société Anonyme, te Middelburg de heer Gruber.
Omtrent den toestand der Société Anonyme zeg ik
liefst maar zoo weinig mogelijk. Het is algemeen bekend,
dat de Nederlandsehe leden van den raad van administra
tie eruit zijn geloopeu.
Wat zal ik van het materieel zeggen Het type der
rails is door burgemeester en wethouders goedgekeurd,
nadat het ook door den minister van waterstaat, handel
en nijverheid was goedgekeurd. Het rollend materieel be
hoefde onze goedkeuring niet. Tegen de personenwagens
bestaat geene bedenking. Maar de locomotieven 1 Toen
die kwamen was iedereen verbaasd, want waar men elders,
zooals in Den Haag, Breda en andere plaatsen, lichte
tramlocomotieven aantreft, zag men hier groote, zware
spoorweg-locomotieven verschijnen."
Daarna wees de voorzitter op het herhaald
sukkelen bij het rijden en op het ontslag, dat
de heer Boogaert, tijdelijk directeur, eindelijk
moedeloos geworden, had genomen,
»En eindelijk," zoo zeide hij verder, «welke is nu de
verhouding tussehen onzen concessionaris, den heer Gruber,
en de Société Anonyme 1 Daarover ligt een waas van ge
heimzinnigheid. Dezer dagen vond inen in een weekblad
een brief van den heer Gruber, waarin hij alle solidariteit
met de Société ontkent.
Nu is het waar, dat burgemeester en wethouders, toen
hel werk aan de (Latigeviele) brug niet vorderde, de
concessie hadden kunnen opzeggen, doch dit zou wel
een coup dééclat geweest zijn, maar het tot stand kometi
van de tramverbinding nog meer geschaad hebben. Want
dan stond aPes stil. De wijsheid van uien maatregel
was niet boven bedenking verheven.
«Daarom hebben burgemeester en wethouders liever de
uiterste lankmoedigheid betoond."
«Intusschen schijnt in de plaats van den heer Boogaert
zekere heer Beumer als directeur der exploitatie opge
treden te zijn, doch deze heeft zijn bestaan als gemach
tigde van den concessionaris tegenover burgemeester en
wethouders niet gelegitimeerd, terwijl de heer Gruber, die
beloofde ons daarover te zullen schrijven, het evenmin
deed."
Deze herinnering vonden wij noodig, omdat
daaruit blijkt hoe er bij de betrokken gemeen
tebesturen alles gedaan is om den ondernemers
van den stoomtram te gemoet te komenhoe
zelfs daaronder de samenwerking der besturen
onderling wel eens geleden heeft en hoe de
vrees voor het totaal mislukken der onder
neming, voor het geheel stilstaan daarvan de
eenige factor is geweest om consideraties te
gebruiken.
Door de gemeentebesturen is rechtstreeks
het groote nut van dit middel van vervoer
voor de gemeenten ei kend en van die erkentenis
is, zooals ook uit het bovenstaande blijkt, door
den concessionaris misbruik gemaakt.
Wij zullen dat nut niet ontkennen vooral
met het oog op de toekomst is het bestaan van
dezen dienst zeer gewenscht, maar aan den
anderen kant staat ook dat de ondernemers
een dergelijken dienst niet exploiteeren ten ge-
noege van de gemeenten maar om daarmee
voordeel te behalen, en dat dus de lankmoe
digheid wel eens wat te ver gedreven kan
worden. Er is veel in het belang dier onder
neming gedaande vraag is echter of er niet
te veel werd door de vingers gezien
Ook wij gelooven dat zulk eene onderne
ming, mits van begin af aan flink aangepakt,
levensvatbaarheid bezit, ondanks de bestaande
diensten, omdat het verkeer tussehen Middel
burg en Vlissingen steeds zal toenemen.
Een bewijs voor die levensvatbaarheid vin
den wij in diezelfde treurige lijdensgeschiedenis.
Niettegenstaande alle fouten die er begaan
zijn trots de lang niet comfortabele en aan
gename inrichting van het geheel; niettegen
staande de onaangename ervaringen die men
kon opdoen, en terwijl bovendien de bestaande
bargedienst zijn materieel uitbreidde en de
gelegenheid om heen en weer te gaan vermeer
derde, werd er nog betrekkelijk zeer druk
gebruik gemaakt van den tram.
De onderneming gaat nu gebukt onder de
grove fouten, bij het begin gemaakt. Daaraan,
dunkt ons, is het toe te schrijven dat de ex-
ploiteerende maatschappij zal liquideeren; en
het is thans zaak dat de nieuwe ondernemers
van begin af haar op beter voet inrichten.
Hen daartoe te dwingen is in hun eigen be
lang; en dit kunnen de betrokken gemeente
besturen, wanneer er, zooals nu waarschijnlijk
het geval zal wezen, verlof zal gevraagd wor
den tot overdracht van concessie. Middelburg,
Vlissingen en Souburg dienen de handen in
elkaar te slaan, opdat weer niet een der drie
partijen geplaatst worde voor een fait accompli.
Uit het door den voorzitter in den Middel-
burgschen gemeenteraad gesprokene bleek dat
de goedkeuring der besturen niet noodig is
voor het rollend materieel, maar, ons dunkt, de
be= turen konden de handen in elkaar slaan en
hunne goedkeuring tot overdracht afhankelijk
stellen van voldoende waarborgen omtrent het
in gebruik nemen van betere locomotieven en
netter wagens. Een gezamenlijk optreden
maakt altijd sterk. Een goede maatschappij
zal daartegen geen bezwaar hebben, en voor
andere is die maatregelteen wettig voorbehoed
middel tegen eventueel treurige ervaringen.
Bewijzen zij daardoor een dienst aan de on
derneming zelvenog meer, en dat is hoofd
zaak, zullen zij daardoor de belangen hunner
gemeenten bevorderen. De ervaring heeft nu
geleerd hoe door het systeem van schikken en
plooien een goede zaak werd bedorven. Komt
eenmaal een verzoek om verlof te geven tot
overdracht van concessie bij de besturen in;
zij bepalen dan gezamenlijk de voorwaarden,
waarop dat vei'lof kan worden bekomen en
eischen degelijke waarborgen opdat er geen
gevaar meer besta dat door de wijze van ex
ploiteeren, zooals vroeger het geval was, de
gemeenlen: Vlissingen en Middelburg om haar
stoomtram in een belachelijk daglicht worden
gesteld.
Bij Prov. blad n* 92 wordt mededeeling gedaan
van een besluit van ged. staten van Zeeland,
waarbij de haven van den Anna Jacobapoldef
(gemeente St. Philipsland) wordt aangewezen als
plaats van invoera van rundvee uit eene andere
provincie, onder bepaling dat het aan den steiger
te Zijpe zal worden gekeurd en dat op de plaats
van bestemming in den Anna Jacobapolder de
afzondering en herkeuring zullen plaats hebben
b van rundvee dat binnen de provincie wordt
vervoerd.
Deze aanwijzing geldt niet voor den invoer van
vee uit andere rijken, zoolang de invoer van bui-
ten'slands is verboden of door de regeering van
de vergunning van haar of hare ambtenaren
afhankelijk is gesteld.
Een recht aangename avond werd gisteren aan
een groot deel van het Middelburgsche publiek
bereid door de Gymnastiek- en Schermvereeniging
Zeelandia, met hare in de groote zaal van hei;
