N° 262.
126® Jaargang.
1883.
Dinsdag
6 November.
TORA TRONDAL
33 FEUILLETON.
Dit blad verschijnt, dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentiën' 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
Middelburg 5 November.
KRISTIAAN ELSTER.
Onderwijs.
MIDDELBURGS» COURANT
Agenten voor dit Wad zijn te VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen, en te Ter Neuzen A. van der Peijl Jz,
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de PuWicité G. L. Paube en Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn; Weenen, Zurich, enz.
De Indische Gids van November bevat een be
langrijk opstel ter beantwoording der vraag
»Moet voor Ned.-Indië aan het stelsel van staats
spoorwegen worden vastgehouden
Deze vraag is door velen, o. a. door den heer
De Bruyn Kops in de tweede kamer en in de
Economist ontkennend beantwoord, en zij is van
groot gewicht, nu er geen Indische voorschotten
meer zijn, waaruit de spoorwegaanleg kan worden
bestreden, maar daarvoor geleend moet worden.
De schrijver in de Ind. Gids bsantwoordt de
vraag bevestigend. Hij bestrijdt de opmerkingen
van de Economist, met tal van redenen aan den
bestaanden toestand ontleend.
In de eerste plaats, omdat bij geenszins bet
oogenblik, om van verderen staatsaanleg af te
zien, gekomen acht, en wel omdat Java, zal het
geen lastpost worden, behoefte beeft aan een snelle
voltooiing van bet spoorwegnet, welke van parti
culieren volgens zijn meening niet is te verwachten.
Wel zijn er vele aanvragen om concessie gedaan,
doch meest voor dezelfde lijnen en bijna altijd
zonder ernstige voorbereiding en zonder aanwezig-
beid of zekerheid der noodige gelden. Er is dan
ook nog geen enkele nieuwe concessie verleend
kunnen worden. Nederlandseb kapitaal schijnt
er niet voor te krijgen, want volgens den schrijver
worden nu pogingen aangewend om in Engeland
kapitaal te erlangen voor voordeelige Ned.-Indische
spoorwegen, wat zeker uit een politiek oogpunt
geen aanbeveling verdient.
Verder ontkent de schrijver, dat de staatsaanleg
duur is en maakt daartoe een vergelijking tus-
schen de aanlegkosten der lijnen in Nederland
en de twee particuliere lijnen op Java met de
staatslijnen aldaar. De kosten dier Indische staats
lijnen zijn beneden de raming gebleven en steken
gunstig af bij die der andere, zoodat volstrekt
niet is gebleken, dat do staat duurder bouwt dan
particulieren. Hetzelfde beweert hij van de exploi
tatie. Men kan de pas een jaar gebruikte staats
sporen niet vergeleken met de particuliere, welke
de mannelijke jaren reeds hebben bereikt, maar
het is toch opmerkelijk dat in bet derde jaar de
staatslijn reeds 5 pet. van het aanlegkapitaal heeft
afgeworpen.
Op Java prijst men juist algemeen de staats
exploitatie, ook uit een ander oogpunt, nl. de
behartiging van de ontwikkeling der doorsneden
streken, van landbouw, handel en nijverheid. De
landbouwverhuurders in de vorstenlanden klagen
over de particuliere exploitatie en men begint
weder veel van Djocjo naar Saraarang per kar te
vervoeren. >Juist de wijze waarop tot heden van
een zeer nuttig en voor Java noodig monopolie
is gebruik gemaakt, maakt het noodzakelijk dat
in goede exploitatie, die ook met andere belangen
dan bet geldelijk belang van aandeelhouder reke
ning houdt, een voorbeeld worde gegeven hoe
spoorwegen geëxploiteerd moeten worden." H
DOOR
XVI.
En zoo begon Tbea Petrina te vertellen van de fa
milie en wel op een geheel anderen toon dan den vo-
rigen keer. Zij wijdde vooral uit over Hans
welke hooge eischen hij stelde zooals een
ieder die zelf veel vermag". Zij herbaalde wat
bij gezegd bad over de vrouw en baar roeping
en bet was een hoogst onaangenaam, afstootend
ideaal dat zij op die manier in naam van Hans
Ejd bedacht. Ja, bij is groot", besloot zij, „maar
weet gij, ik zou doodsbang zijn om zijn vrouw te
worden. Om zulk een ideaal te verwezenlijken
En de vrouw die hij liefhad zou dit moeten doen,
ik meen niet waar bjj verliefd op werd
maar die hij werkelijk liefhad en waar hij geluk
kig meê was. Verwezenlijkte zjj het niet, dan
werd het een leven op genade, dat mij in ieder
geval jaloersch zou maken."
Verder gaf zij te verstaan dat zjj bet volle ver
trouwen van Hans genoot, dat bij nooit iets van
gewicht begon zonder baar raad in te winnen.
l 'to>, moest een vaag vermoeden krijgen dat zij,
Veere 5 Nov. Reeds eenigen tijd liepen
alhier geruchten dat er bij de jongste verkiezing
voor een raadslid omkoopingen zouden hebben plaats
gehad in het belang van den beer M. J. Van Be-
veren, rijkstonnenlegger, candidaat der liberalen,
die gekozen was. De justitie vond bet noodig een
onderzoek naar de waarheid van die geruchten in
te stellen, wat aan bet licht bracht dat er alle
grond voor die geruchten bestaat.
Toen nu de vorige week de heer Van Beveren
zou worden geïnstalleerd wees de voorzitter van
den raad, vóór hij tot beëediging overging, het
nieuwe raadslid op de zware beschuldigingen die
tegen hem waren ingekomen. Hij raadde den heer
Van Beveren ten sterkste aan om met het afleggen
der gevorderde eeden te wachten totdat deze zou
gezuiverd wezen van de op hem rustende blaam,
omdat, mochten de feiten bewezen worden, de heer
Van Beveren ook ter verantwoording geroepen zou
kunnen worden wegens bet afleggen van een val-
schen eed, den eed van zuivering, voorgeschreven
bij art. 83 der grondwet. Niettegenstaande de
burgemeester hem tot driemaal toe dit onder het
oog bracht en hem afraadde zich te doen beëedi-
gen, vorderde de heer Van Beveren dat hem de
voorgeschreven eeden zouden worden afgenomen,
wat ook geschiedde.
Dadelijk na afloop der vergadering werd door
de rijksveldwacht tegen hem en tegen den 22jari-
gen J. R. proces-verbaal opgemaakt. Deze laatste
heeft bekend lieden door geld en belofte te hebben
overgehaald om hun stem op den beer Van Beve
ren uit te brengen.
Ook tegen de omgekoebten zeiven maakte de
justitie proces-verbaal op.
Met belangstelling ziet men den loop van deze
zeldzame justitiezaak te gemoet en ieder zal zeker
betreuren dat zij, die zich liberaal gelieven te noe
men, de goede zaak door zulke slechte praktijken
schande aandeden.
SSoiinluirg. 5 Nov. Langzaam maar zeker
gaat ook onze badplaats vooruit. Behalve het
bouwen van particulierende heeren jhr. Boddaert
en Jac. D« Kanter deden ieder een gebouw ver
rijzen, dat onze gemeente waarlijk tot sieraad
verstrektis dezer dagen ook een aanvang ge
maakt met de vergrooting van het bekende hotel,
Schuttershof. Een ruime eetzaal en eenige logeer
kamers zullen in het badseisoen gelegenheid
geven tot aangenamer bediening en meerder logies
voor vreemdelingen, die bet Zeeuwscb Noordzeebad
willen bezoeken. Aanbeveling van dit van ouds
bekend logement is overbodig.
De mazelen-epidemie, hoewel steeds van goed
aardig karakter, duurt voort. 112 gevallen zijn
door den gemeentegeneesheer geconstateerd.
Gelukkig bezweek nog geen enkele van de kleine
lijders.
We si li svjH- lie, 5 Nov. In de afgeloopene
week bezweken twee kindertjes tengevolge van
mazelen. Hun dood moet echter meer aan
bijkomende omstandigheden, dan aan de epidemie
Tbea Petrina, ondanks baar doodsangst, toch bij
zonder dicht bij het onbevallige vrouwen-ideaal
van Hans kwam.
Eindelijk was zij klaar en zat met neêrgeslagen
oogen met de kwasten van haar mof te spelen.
Tora zag haar onafgebroken aan, totdat zjj op
zacbten toon zei
»Tora, weet ge nog waar ik om lachte na
mijn eerste bezoek bij de Ejds Ik zei immers
dat die oude vrouw beefde voor het lot van haar
zoon, onder ons wereldsche menschen Neen,
nu zal ik u wat zeggen, er is er een die zij vreest,
die zij bespiedt. En weet gjj wie die verleidster,
die betooveraarster is, die hem verlokt Gij
zelf
Tora stond op en liep naar bet venster. Tbea
Petrina naderde baar en sprak op bezorgden
toon. »Lieve Tora, alle gekheid daargelaten'.
Is er wezenlijk iets van aan; treurt gij over hem?
Als gij maar niet zoo geheel anders waart dan
hijMaar gij weet, bij verfoeit alles wat voor
u het leven uitmaakt. Nu maar gjj weet boe
dol ik van u houd geloof mij, ik zal mijn
Tora keerde zich eensklaps om en de andere
deinsde onwillekeurig terug voor den onverholen
toorn, de verbolgenheid en minachting' die uit
baar gelaat sprak en bet was als zij door een
onverwaebten, verpletterenden slag getroffen werd,
toen Tora baar hijgend en met trillende lippen toe
fluisterde
Zwijg Nu heb ik u genoeg bier geduld,
worden toegeschreven. Tot nutoe werden 450
mazelen-1 ijders ter gemeente-secretarie aangegeven.
tfxriijpskerke» 5 Nov. Tot wethouder dezer
gemeente is gekozen de beer K. Dingemanse Az.
In plaats van den onlangs tot inspecteur over
bet Belgisch loodswezen te Antwerpen benoemden
beer L. Roger, is tot onder-inspecteur bij dat
loodswezen te Vlissingen benoemd de beer J. J.
B. Van Schooten. (VI. Ct.)
De heeren Callenfels te Zwolle en Bondam te Vlis
singen, comm. bjj de posterijen, zullen 15 November
e. k. onderling van standplaats verwisselen.
Met ingang van 6 November aanstaande zullen
de kantoren van de bijzondere telegraaf Middel
burg—Domburg dagelijks open zijn dat te Dom
burg van 9 uren voor- tot 2 uren namiddags en
van 6 tot 7 uren namiddags dat te Oostkapelle
van 9 tot 10§ uren voor- en van 12 tot 2 en 6
tot 7 uren namiddags.
(Zie laatste berichten van Zaterdag).
ÏJzeodijke, 4 Nov. Tot voorzitter der
afdeeling IJzendijke van de Maatschappij tot Nu
van 't Algemeen is benoemd de beer C. P. Van
Muijen, geneesheer.
De vertrokken voorzitter, de beer Muskeijn,
rijksontvanger te Hedel, werd bij acclamatie be
noemd tot eerelid onzer afdeeling.
Jammer voor onze gemeente is bet, dat de vorige
week alle voorstellen van het dageljjkseh bestuur
verworpen zijn. De ontevredenheid in de gemeente
is groot. De bestrating is ellendigde rioleering
slecht; een flinke wandelweg over de voormalige
bolwerken ontbreekt en bet onderwijs?
Door de hooge uitgaven, jaarlijks voor bestrating
benoodigd, zouden, waren de voorstellen van bet
dageljjkseh bestuur aangenomen, die uitgaven tot
een minimum herleid zijn geworden, zoodat de
hoofdelijke omslag weinig verbooging had onder
gaan. En onze ingezetenen zullen recht hebben
over bet onderwjjs te klagen, zoolang ons bestuur
niet bet radikaal besluit neemt eene nieuwe school
binnen de kom der gemeente te bouwen. Trots
de pogingen van burg. en weth. ter verbeteringj
is bet personeel aan de scholen in de grootste
gemeente van dit district veel te gering, en bet
getal leerlingen aan de gemeentescholen nog veel
kleiner dan in die plaatsen, waar 500 tot 1000
menschen minder wonen dan in Groede, Biervliet,
Sluis, enz.
Voor de zooveelste maal zijn door ons dage
ljjkseh bestuur sollicitanten opgeroepen, en waarom
doen ze zich niet op? Waarljjk, de ingezetenen
kunnen over de gezegende uitwerking van de
schoolwet roemen. Voor '78 waren aan de school
van den heer Boskamp 3 hulponderwijzers, thans
maar 2. De onderwjjsuitgaven nemen af en een
paar duizend guldens restitutie van bet rjjk, t. w.
de 30 worden opgestreken.
leelijke huichelaarster; ik heb mjj over u geschaamd,
maar u toch geduld. Maak dat gij weg komt.
Ik wil u niet langer zien."
Tbea Petrina herstelde zich echter spoedig van
den eersten schrik. Haar zoetsappige uitdrukking
was verdwenen en uit hare kleine oogen sprak
bittere baat, terwijl zij zeide
»Vaarwel mijn duifje. Reeds eenmaal hebt
gij getracht mjj te bestrijden, gij kinderachtige
dweepster, maar gij hebt bet verloren. Gij wordt
door allen in bet dorp veracht, ook door de vreem
de vrouw en door hem dien gij bemintIk
heb gedaan wat ik kon. -- Wij zijn quitte.
Zij verliet haastig bet vertrek. Tora baalde
ruimer adem. Eindelijk, eindelijk was asij dan
bevrijd van die vrouw, die zij verfoeide, maar door
wie zjj zich steeds bad laten beheerschenMaar
welk een schande, dat zij eerst nu dat woord bad
durven spreken', dat baar reeds zoo lang op de
tong brandde. Zij was van Tbea Petrina bevrijd,
maar bare woorden bleven. Zjj kon niet nalaten,
te denken aan dat gezegde dat Tora in de oogen
dier vreemde vrouwen een verleidster was, die
gevreesd en bespied werd. Dat was dus de reden
waarom Sara zoo vaak kwam Goed, daar
moest een einde aan komen. Zij bad zich van de
eene bevrjjd en zou ook de andere weten weg ie
krijgen.
Zij keek naar de boekenkast. Die twee boegen
begonnen baar weer te betooveren. Zij nam ben
van de plank, liep er mee naar dep zolder en stoute
Siint E&rjiïs, 3 Nov. De door den raad
dezer gemeente vastgestelde begrooting voor 1884
bedraagt in ontvang en uitgaaf 42,439,23. Onder
de ontvangsten is eene som van 34,947 gebracht
als renteloos voorschot, door de provincie toege
staan voor den aanleg van een keiweg van deze
gemeente naar de gemeente Sint Laureyns (Belgie),
en onder de uitgaven eene gelijke som voor kosten
van aanleg van dien weg.
De grondwetscommissie is voorloopig uiteengegaan.
Zij heeft haar taak in hoofdzaak volbracht, doch
zal over eenigen tijd weer bijeenkomen om baar
eindrapport vast te stellen.
Ook de beer Le Gras te Rotterdam herdenkt
dit jaar zijn zilveren jubileum als acteur, terwijl
het feitelijk dit jaar 30 jaren geleden is, dat de
beer Willem Yan Zujjlen voor 't eerst optrad, zij
bet dan ook slechts als knaap van 6 jaar. Eerst
twee jaren later was bij voor goed aan bet tooneel
verbonden. Voor den beer D. Haspels moet bet
om en bjj dezen tijd twintig jaren geleden zjjn,
dat bij zjjn loopbaan als acteur begon.
De raad der gemeente Wissekerke beeft in zijn
vergadering van Zaterdag besloten den beer N.
Pols te Geersd jjk tegen 1 Jan. eervol ontslag te ver-
leenen als hoofd der school aldaar en voor de daar
door ontstaande vacalure een oproeping te doen.
Den beer Pols, die zich aller achting beeft ver
worven, ziet men noode beengaan.
Ter aanvulling van een vroeger bericht om
trent de anti-vaccine-beweging onder de aanhan
gers van den beer Bakker, te 's Gavenpolder,
schrijft men ons bet volgende
Ultimo April 1873 bevonden zich op de
openbare school aldaar ongeveer 70 leerlingen.
Daar op primo Mei de wet op de verplichte
vaccinatie voor schoolkinderen in werking trad,
kwamen op genoemden datum 18 zegge 18
leerlingen in de school, terwijl de bijzondere
school, gesticht door den beer D. Bakker, gesloten
werd.
En thans Het gemeentebestuur beeft de zaak
kalm opgevat, niet de minste pressie werd uitge
oefend er werd zelfs niet getracht bet nut van
de vaccine of bet onmisbare van onderwijs aan te
toonen, en toch telt de openbare school thans
ruim 110 leerlingen.
Om de wet te ontduiken, bad men in bet
gebouw der bijzondere school eene afscheiding
gemaakt, waarin om beurt de kinderen uit drie
huisgezinnen onderwijs zouden ontvangen. Het
zou dan huisonderwijs zijn, maar herhaaldeljjk
werd de onderwijzer beboet wegens overtreding.
En nu is bet gebouw van bestemming veranderd
bet dient tot bergplaats van aardappelen, vlas
enz., terwjjl de ruiten langen tijd een geschikt
mikpunt opleverden voor de straatsteenen dei-
jongens.
De beer Smit, hoofd dier ci-devant bjjzondere
ze in een kist, waar allerlei oude romans en too-
neelstukken lagen te peinzen over den tijd toen
zij door zachte meisjesbanden gingen, met stralende
oogen gelezen werden en jeugdige harten sneller
deden kloppen,
Daarop ging zij weer naar beneden, opende de
piano, speelde een uur vingeroefeningen, en be
sloot met een woeste springdans, waarop zij de
piano bard dichtsloeg, het venster opende en vol
bewondering naar den maneschijn op bet ijs keek
Zij kon de verzoeking niet weerstaan om eenige
beweging in de frissche lucht te nemen,en sloeg
dus haar mantel om en bond bare schaatsen aan.
Zij gleed zacbtkens over de ijsvlakte die dood
stil in den zilveren maneschijn lag. De brokjes ijs
knapten onder hare schaatsen en dansten als glas
scherven voor baar uit. Er was niemand op het
ijs. Ja toch! daar heel in de verte komt
een schaatsenrijder aan. Hij zet koers naar cie
pastorie doch keert plotseling om en volgt dezelfde
richting als Tora. Zij maakt een wending en>
steekt over. Hij haar achterna, doch altijd op
eenigen afstand.
[ifordi vervolgd.)