N° 253.
126e Jaargang.
1883.
Yrijda
26 October.
TOR A TRONDAL
a3 FEUILLETON.
at
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentien* 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
Middelburg 25 October.
KRISTIAAN ELSTER.
{Wordt vervolgd.)
MIDDELRURGSCHE COURANT.
Agenten voor dit blad zijn te VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen, en te Ter Neuzen: A. van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube en Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich, enz.
Wij beginnen met te melden dat het idee oor
spronkelijk niet geheel van ons is en brengen daar
door gaarne hulde, zij het dan ook zonder zijn
naam te noemen, aan den goeden kennis die ons,
ongeveer een jaar geleden, erover sprak.
Het is nog wel tijds genoeg maar de voorberei
ding kost licht een paar weken en de tijd vliegt
zoo snel om dat wij waarlijk ons niet kunnen voor
stellen dat wij bijna alweer Sint Nicolaas hebben.
En toch, hoe spoedig zal die dag weer voor de
deur staan, die Sint Nicolaas met al zijne verras
singen, zijne vreugde en zijne teleurstellingen
Sint Nicolaas met zijn overvloed voor deze maar
ook met zijn tekortkoming voor gene.
En de goede bisschop had het wel anders ge
wild. Hij had in elk gezin den kleinen vreugde
willen bereiden, maar hoevelen zijn er vertegen
woordigers van dat volk, waarvan De Genestet in
zijn Sint Nicolaas-tivond zegt
«Dat met een zieklijk oog komt op uw lekkers azen,
En met zijn bleeken neus kleeft aan de winkelglazen."
Zij moeten hun vreugde alleen zoeken in het
aanschouwen, want, hoe gaarne de ouders het ook
zouden willen, hun middelen laten niet toe dien
kleinen eenige verrassing te bereiden.
Welnu, zou daaraan niets te veranderen wezen?
In zoo menig gezin wordt nieuw speelgoed als
verrassing binnengebracht en de kasten staan nog
vol van het oude.
Zou nu van dat oude weer niet wat gemist
kunnen worden Zou zich nu niet in elke gemeente,
uit elke wijk een paar personen of uit elke buurt
een bewoner zich kunnen vereenigen tot eene
commissie welke een beroep deed op alle inwoners,
die jaarlijks het Sint Nicolaasfeest met hunne klei
nen vieren, om haar te geven wat nog goed en
netjes is van vroegere geschenken, die op het punt
staan van weêr door nieuwe te worden vervangen
en dus overbodig zijn.
Welnu, elk lid kent in zijn buurt van zelf de
gezinnen waar kinderen zijn die op zulk een avond
anders niets ontvangen en die toch o! zoo gelukkig
zouden wezen met een verrassing op den Sint
Nicolaas-avond van wiens zegeningen zij weinig
of niets weten bij ondervinding en van wiens wel
daden zij wel hebben gehoord maar niet genoten
Daardoor kon elk lid een lijstie opmaken van
die kinderen, terwijl dan de ingekomen geschen
ken, die zoo noodig nog door te geven finan-
cieele ondersteuning zouden aan te vullen zijn,
onder hen konden worden verdeeld.
Maar bij de uitdeeling zou men den aard van
den Sint Nicolaasavond ongeschonden moeten be
waren, ook tegenover de kleinen wien men iets
wilde geven.
Het geheel moet het karakter van verrassing
bewaren.
Er zou geen gelegenheid mogen bestaan dat
ouders konden vragen voor hunne kinders; elk
lid der commissie moest uit eigen oogen zien en,
door
TheaPetrina voerde bijna den heelen tijd het woord
en zag er ontzaglijk nederig en onschuldig uit. Toen
zij eindelijk opstond om heen te gaan, dankte zij
Hans Ejd alsof hij haar een geheel nieuw inzicht in de
zaak gegeven en ontelbare diensten bewezen had.
Hjj vergezelde haar een eindweegs. Zij begaf
zich naar de pastorie, haar tweede thuis, zooals zij
zeide, en waarvan zij allerlei fraais te vertellen
hadzij sprak er echter over als moest zij het
verdedigen tegen een alom bekende beschuldiging,
waarover zij zich echter volstrekt niet nader uit
liet. De indruk, dien Hans van haar lofrede ont
ving, was dat dat huis een heimeljjk gebrek had,
dat zjj met den mantel der liefde zocht te bedekken.
»Ja, ik heb er heerlijke uren doorgebracht,"
besloot zij met een weemoedigen blik. >Het zal
een zware dag voor mij zijn, wanneer Tora de
pastorie verlaat."
ïGaat zijwegvroeg Hans.
»Neen, ik bedoelde maar ja, weggaat zij
zeker eenmaal dat vermoed ik - het wil zeggen
neen dat was dota van mij dat ontviel mij
Onwillekeurig zij is mjjn beste vriendin, weet
zonder ruggespraak met belanghebbenden, alleen j
met zijne medeleden of anderen, die daarbij zeiven
niet betrokken kunnen zijn, bepalen waar de
gave het best besteed zou zijn.
Dan sloot men tevens het idee van gift uit
dan ontnam men aan het geheel de stuitende
gedachte die daarin voor de ouders soms mocht
opgesloten wezen, dat wat zij niet kunnen doen
door anderen, door hun bekenden wordt verricht,
wien zij nog hun dank zouden moeten betuigen.
Neenonbekend weldoen zou het streven
moeten zijn.
En gelooft men niet dat langs dien, toch waarlijk
weinig kostbaren weg, er nog ontzachlijk veel ge
daan zou kunnen worden dat zegen bracht en
vreugde in zoo menigen kringdat kinderen deed
genieten en ouders de oogen met tranen van
dankbaarheid zou vullen over het genot, hun
kleinen verschaft
Op dat terrein valt nog veel te verrichten en
wie in den door ons aangegeven geest werkzaam
zou willen zijn doet, dunkt ons, een goed werk.
Vooral u, moeders, die weldra weer zult beginnen
met te overleggen wat gij voor uwe kinderen zult
koopen, wenschen wij te vragen: och, denkt eens aan
hen voor wie wij eeaAans breken. Slaat de handen
eens aan het werk om in den door ons aangegeven
geest zij het ook bij de uitvoering gewijzigd
werkzaam te zijn. Wij houden ons overtuigd dat
het u niet aan mannen-steun en mannen-hulp
ontbreken zal, wanneer gij die vraagt om u voor
te lichten en bij te staan.
En zoo gij dan een genoeglijken Sint Nicolaas
avond met al de uwen doorbrengt, dan durven wij
u verzekeren dat gij dubbel genot smaken zult
bij de gedachte dat op zoo menige plaats, waar
gij hebt geholpen om voor Sint Nicolaas te spelen,
blijde gezichten en dankbare harten zijn. En
't schoonst van alles vinden wij dat wij allen,
van welke maatschappelijke betrekking en, naar
wij hopen, van welke kerkelijke ot godsdienstige
gevoelens ook, hierbij hulp kunnen verleenen.
De heer S. H. Buitendijk geeft thans in het
Wageningsch Weekblad de toegezegde opheldering
omtrent het tusschen hem en de redactie van^<7e
Standaard voorgevallene, naar aanleiding der open
baarmaking van zijn mededeeling aan het centraal
comité van anti-revolutionaire kiesvereenigingen
dat hij zijn ontslag als lid van dat comité neemt.
Uit die opheldering blijkt dat de heeren prof. Kuyper
en prof. Fabius van dat schrijven, hun in hunne
qualiteit van voorzitter en secretaris van het comité
gezonden, misbruik maakten door publiciteit te
geven aan het besluit van den heer Buitendijk
tegen diens uitdrukkelijk verzoek in, en dat boven
dien zijn schrijven verminkt werd weergegeven.
Een brief, door den heer Buitendijk aan de redactie
van de Standaard ter opname gezonden, waarin
hij zich daarover beklaagt, werd niet geplaatst;
wel verdedigde de heer Kuyper zich in een privaat
schrijven aan den heer Buitendjjk en beriep hij
zich op de woorden uit diens schrijven: »geen
meer ruchtbaarheid dan volstrekt noodig is."
Daarin vonden zij verschooning voor de door hen
gij en neen het was vreeselijk dom van mij
er is niets, waarover gesproken kan worden
ik ben zoo ondoordacht zoo Zij zweeg
geheel bedremmeld en zag erg bleek en verlegen
voor zich.
»Dus is het toch waar," dacht Hans. »En
dus heb ik mijn vertrouwen aan dien goochelaar
weggeworpen." Het kookte in zijn binnenste van
schaamte en ergernishij zei Thea Petrina kortaf
goeden dag en keerde om.
Denzelfden dag ging hij naar de pastorie. Toen
hij aan het tuinhek kwam bleef hij met de hand
aan de klink staan. De stralen der avondzon
vielen schuins over het huis en de boomen, waar
aan elk blad uit trillend goud scheen te bestaan.
Alle stammen hadden een lichte en een donkere
zijde. De vensters blonken, nu eens allen tegeljjk,
dan weer een voor een, terwjjl de anderen er
somber uitzagen.
Binnen in den rozenhaag, die de bloemperken
omsloot, stond Tora, bezig om bloemen af te
snjjden, welke zjj in een mand legde. Toen Hans
haar daar zoo in het volle zonlicht zag staan,
kwam het hem voor alsof zij eigenlijk het mid
delpunt was, waarop al het licht viel en alsof
alles om haar heen, vensters, boomen, struiken en
bloemen oogen hadden gekregen om haar stralend
van bewondering aan te staren.
Hij duwde het hekje open, groette Tora in het
voorbjjgaan en begaf zich naar de studeerkamer.
Toen hij weer beneden kwam had Tora haar mand
gedaDe openbaarmaking, want naar hun gevoelen
was het aan hen ter beoordeeling welke publiciteit
volstrekt noodig was. Terecht merkt de heer
Buitendijk op dat niemand, buiten de heeren Kuy
per en Fabius, uit die woorden zulk een gevolgtrek
king zal kunnen maken.
Men ziet alweer hiei'uit welk eene gespannen
verhouding er bestaat tusschen de heeren van de
Standaard en den redacteur van het Wageningsch
Weekblad. Als zoodanig heeft het gebeurde eenige
waarde; overigens vinden wij de quaestie al van
zeer weinig belang.
Men schrijft ons
In onze provincie zijn hier en daar nog gemeenten
aan te wijzen waar tot dusver geen belasting op
de honden is ingevoerd. Het lijdt geen tegenspraak
dat deze belasting gemakkelijker te dragen valt
dan vele andere, aangezien de voorwerpen die den
grondslag voor de heffing uitmaken als artikels
van weelde zijn aan te merken. Met uitzondering
der landbouwers, die hunne vaststaande honden
bezigen voor het karnen, waardoor minder of
voordeeiiger personeel in dienst is, houden de
meeste, andere ingezetenen hunne huisdieren uit
vermaak of gezelligheid. Die ingezetenen zouden
niet bovenmatig worden bezwaard met een aan
slag voor een paar gulden in het jaar en waren
niettemin in elke gemeente hierop eenige- uitzon
deringen, het zou niet zoo erg wezen wanneer
zulk eene belasting eenige honden opruimde waar,
hij gemis aan belasting, een te groot aantal
dezer dieren wordt aangetroffen. Ook de land
bouwers konden tegen een verminderd bedrag, om
bovengemelde redenen, gevoegelijk worden aan
geslagen, zonder eenigen druk te ondervinden.
Bij de heffing van een matig bedrag zouden de
gemeente-financiën eenige verbetering ondergaan
of zou men de behoefte aan straatverlichting kun
nen bevredigen.
Als vervolg op het bericht in ons nommer van
23 dezer omtrent stormschade aan de verschillende
wateringen van den polder Walcheren, kunnen wij
nog mededeelen dat aan de Noordwatering de
volgende schade is ontstaan
Zuiderstrand. (Zoutelande). Strandpaal 10
12; 380 Ms Doorniksche steenglooiing; 46-47
(Zuidelijk einde van den Westkapelschen zeedijk);
850 M3 grond verlies; 800 Ma rijsbeslag; 250
M2 Vilvoordsche steenglooiing.
Westkapelscbe zeedijk. Dijkpaal 031;
750 M3 grondverlies; 1500 M2 krammat; 140
M2 rijsbeslag; 2800 Ms Doorniksche steenglooiing;
200 Ms Vilvoordsche dito. Van dijkpaal 37 tot
strandpaal 1 (Noordelijk einde van den West
kapelschen zeedijk) is het duin over 150 M. lengte
4 a 5 M. afgenomen.
De kosten van herstel worden bp benadering
op f 5000 geraamd
Te Domburg is geen schade.
De hoogste oploop der golven werd waargenomen
den 18en dezer, zijnde 4,50 M. boven hoogwater.
Het was jammer dat Woensdagavond zoo weinigen
voldaan hadden aan de uitnoodiging der commissie
gevuld en stond zjj nu bjj de tuintafel een bouquet
te maken.
Hij bleef op zijn stok geleund naar haar staan
kijken met een uitdrukking op zijn gelaat, alsof
hij gezworen had dat er nooit meer éen vriende
lijk woord over zijne lippen zou komen.
Tora zag niet van hare bloemen op en was
zeer bleek, alsof zij het koud had.
Na een poos begon hij schielijk en stooterig,
alsof hij zichzelven met zweepslagen dreef tot een
daad, waartoe hij nooit den moed zou gehad heb
ben, als hij zich den tijd gegund had om zich te
bedenken
»Ik moet u om verschooning vragen voor
iets. Ik heb u een vertrouwen opgedrongen,
waarom gij niets kunt gegeven hebben en waar
over ik berouw heb. Ik heb meest met boeren
omgegaan en weet niet zoo precies wat in de we
reld gebruikelijk is. Ik begrijp nu dat ik dom
geweest ben. Gij zijt mij vreemd en uwe vrienden
zijn niet mijne vrienden. Ik had moeten beden
ken dat mijne woorden waarschijnlijk moesten be
landen bij menschen die ja, ik wil het u niet
verbergen, ik nooit in mijn vertrouwen zou
nemen. Menschen, die niet weten wat eerlijkheid,
waarheidsliefde of trouw beteekent, maar die slechts
weten te goochelen met mooie woorden en wiens
geheele leven éen logen is I"
Nu was het er uit. Hij bleef staan, als ver
wachtte hij antwoord, ofschoon hij niets gevraagd
had. Tora was vuurrood gewordenmaar hare
voor de verlevendiging der verloren beurtvaart
van Middelburg op verschillende verlaten haventjes
in Zeeland, tot bijwoning eenervergadering, want
hoe moor personen er bijeen feijn, hoe meer er van
gedachten gewisseld kan worden over de middelen
om het doel te bereiken.
Thans waren slechts een zevental personen tegen
woordig, wien het echter uit de door den heer A.
A. Mes Gzn., namens de commissie, gedane mede-
deelingen bleek dat het toch bij de ingezetenen
van Middelburg niet ontbreekt aan belangstelling
voor deze zaak'. De commissie had 700 aan
bijdragen voor haar doel ontvangen, terwijl zij voor
13 haventjes 500 noodig had.
Met schippers op Tholen, Yerseke, Wemeldinge,
Hansweert, Walsoorden en de Paal was een accoord
aangegaande meeste schippers kwamen om de
veertien dagenalleen die van Yerseke hart zijn
contract willekeurig verbroken, maar de commissie
had de overtuiging dat spoedig wel een ander
schipper zou varen.
Een poging om een accoord aan te gaan met
een schipper op Geersdijk is mislukt.
Verder bleek dat de schippers een toelage ont
vangen voor elke reis die zij doen.
Waar nu een begin is, mag men met eenigen
grond ook eene, zij het dan ook langzame, verbe
tering in de beurtvaart te gemoet zien.
Een paar handelaars, op de bijeenkomst aan
wezig, verklaarden dat zij dientengevolge reeds
eenige meerdere beweging in hunne zaken kon
den waarnemen.
Een ander doel dat de commissie voor oogen
had was de verlevendiging van den graanhandel
op de beurs te Middelburg.
Na eene herinnering aan het plaatsen dertoon-
tafels op de beurs deelde de heer Mes mee, dat
volgens het gevoelen der commissie er nog niet
genoeg publiciteit gegeven was aan deze nieuwe
inrichting.
Na eenige besprekingen werd, overeenkomstig
het voorstel der oommissie dat eenigszins gewijzigd
werd, haar opgedragen om door middel van aan
plakbiljetten, in alle herbergen in Zeeland te ver
spreiden, de landbouwers te wijzen op het nut dier
tafels en op het gebruik dat daarvan kosteloos
gemaakt kan worden.
Verder zal de commissie zich wenden tot het
hoofdbestuur der Maatschappij tot bevordering van
landbouw en veeteelt in Zeeland met verzoek om
de aandacht der afdeelingen op een en ander te
vestigen en hunne medewerking te verzoeken in
het bevorderen van meer bezoek aan onze beurs.
Eene aangename tijding bracht nog de heer Mes,
toen hij meedeelde dat een groothandelaar in
granen zich in onze gemeente zou vestigen en
daardoor ook zeker het zijne zou doen om den
handel te verlevendigen.
Eene vraag of het ook nuttig zou kunnen zijn
om, evenals dit bij paardenmarkten in gebruik is,
premiën uit te looven voor den verstafkomenden
bezoeker, voor hem die het meest verkoopt of
voor den persoon die de grootste partijen koopt,
gaf aanleiding tot eenige beschouwingen. Eenige
aanwezigen verwachten daarvan geen resultaat;
lippen verrieden door geen enkel geluid wat die
gloed beduidde. Eindelijk stierf de vlam weg en
er kwam een koude, harde uitdrukking op hare
bleeke trekken, terwijl zij op doffen toon sprak:
»Ik geloof dat wij menigeen voor een goo
chelaar in de wereld aanzien, omdat hij niet op
ons gelijkt, en omdat wij hem niet begrijpen -
11
Nu, dacht hij, had hij de zekerheid,
welke hij gezocht had. Konden hare woorden iets
anders beteekenen dan dat die man haar vriend
was en zij hem liefhad Het was dus afgedaan
voor hemhet sprookje was uit. Wat hij gevoelde
bij die zekerheid dat hij iemand, dien hij ver
achtte, in het vertrouwen had genomen, was
echter geen ergernishij dacht zelfs niet eens
aan hetgeen hem zoo lang twijfelachtig, zoo vernede
rend en beschamend was voorgekomen. Hij werd
beheerscht door een onbestemd gevoel dat hij iets
verloren had wat hem dierbaar washij voelde
zich eensklaps arm en verlaten. Hij was te moede
alsof een warm lichtpunt in de verte eensklaps
uitgedoofd was en daardoor alles om hem heen
verbleekte.
Hij herstelde zich evenwel snel. Tora hoorde
hem afscheid nemen en een oogenblik later had
hij den tuin verlaten.