N° 248
126e Jaargang
1883.
Zaterdag
20 October.
TORA TRONDAL
Middelburg 19 October.
FEUILLETON.
Benoemingen en Toesluiten.
Onderwijs.
Kerknieuws.
Rechtszaken.
Dit blad verschijnt, dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagens
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentiên* 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,60
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
KRISTIAAN ELSTER.
MIDDELBIIRGSCHE COURAIVT.
Agenten voor dit blad zijn te VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieüwenhuijzen, en te Ter Neuzen: A. van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube en Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M„ Berlijn, Weenen, Zurich, enz.
De candidatuur van mr U. H. Huber voor de
verkiezing van een lid der tweede kamer in het
district Gouda wordt door de Standaard met inge
nomenheid begroet. Het blad schrijft over dien
Candida at
»Ook in de Haagsche kringen kent men maar
al te goed den gelukkigen winner voor den hoogen
raad van het groote Friesche Florenen-proces.
»Bijna nooit kan een advocaat van buiten Den
Haag een proces voor den hoogen raad winnen.
Maar aan mr Huber gelukte dit.
„Toont dit zijn kennis van zaken; getuigt dit
van groote mate van zeggingskracht; het bewijst
meer nog, dat mr Huber ook overtuigen kan; in
onze kamer een zoo zeldzaam talent."
Ons dunkt, het antirevolutionair orgaan is dit
maal niet gelukkig in de keuze van zijne aanbe-
velingsphrasesDe bewering: dat ons hoogste
rechterlijk college zóo aan den leiband loopt van
de Haagsche advocaten dat bijna nooit een advo
caat van buiten Den Haag een proces voor den
hoogen raad kan winnen, is zóo grappig-onzinnig,
dat de daarop berustende aanbeveling van den
man, aan wien deze tour d'adresse gelukte," doet
denken aan ironie.
Gelukkig voor aanbevolen candidaten dat zij
niet verantwoordelijk zijn voor al de uitingen,
waarmede de „vrienden" zich, onder dergelijke
omstandigheden, somtijds veroorloven hunne can
didatuur met ingenomenheid te begroeten."
Naar aanleiding van het bericht in het Week
blad voor Voorne en Puttendat hij zich te Rot
terdam zou hebben laten vaccineeren, schrijft de heer
G. Yan Goor "LLzr., pred. te Bunschoten, vroeger
te Oud-Beierland.
»De ondergeteekende verklaart, dat noch hij zelf,
noch een zijner huisgenooten zich,hetzij te Rotterdam
hetzij elders, heeft laten vaccineeren, en stelt honderd
gulden ter beschikking der commissie voor be
hoeftige poklijders te Oud-Beierland, zoodra hem
de geneeskundige wordt genoemd, die durft beweren
deze vaccinatie te hebben verricht. Bladen die
het verzinsel dienaangaande hebben overgenomen,
zullen de tegenspraak zeker ook plaatsen, terwijl
de beoordeeling van zulk een verdichtsel door
hem met gerustheid aan ieder weldenkende wordt
overgelaten."
Wij haasten ons dit schrijven op te nemen en
verwachten nn van den berichtgever van hoven-
genoemd blad, die deze valsche tijding in de wereld
zond, dat hij openlijk amende honorable zal doen.
De collecte voor de noodlijdenden in Neerlandsch-
Indië heeft te Westkapelle ƒ53.60 opgebracht; te
St. Maartensdijk 57.15 en te Poortvliet ƒ66.45.
Sint-Maarteusdijli, 19 Oct. Terwijl van
elders berichten tot ons komen omtrent te hoogen
door
VIII
Yan dien dag af zag men eiken avond uit het
schuitenhuis bij de woning der weduwe een klein,
grijs geschilderd bootje naar den overkant roeien,
waar het aan den steiger der pastorie werd vast
gelegd en bleef liggen, totdat het in den zoelen
zomernacht weer zacht over het water terug gleed.
Zulke dagen had Hans Ejd nog nooit beleefd.
Na elk tochtje over het water, kwam hij zonder
ling aangedaan terug, met een gevoel van in
nige dankbaarheid, zonder te weten jegens wien
of waarvoor en met een vurig verlangen naar den
volgenden dag.
Wat was er dan toch gebeurd? Wat maakte
die avonden in de pastorie zooveel aantrekkelijker
voor hem dan vroeger Ja, sedert Tora hem
bedankt had voor die woorden op het schutters
feest, was zjjn angst voor al het nieuwe, dat hij
daar voelde, verdwenen. Vooral zijn verhouding
tot Tora was geheel veranderd. Hunne gesprekken
hadden een ander karakter aangenomen. In den
beginne hadden die bijna altijd over boeken ge-
loopen maar nu redekavelde hij met haar over
onderwerpen en ontstond er een zekere vertrou-
waterstand in verschillende polders, door de laatste
regens ontstaan, kan van bier gemeld worden, dat
men er, dank zij de verbetering ten vorigen jare
in de suatie gebracht, geen last van gehad heeft,
niettegenstaande de watermolen aanvankelijk weinig
dienst kon bewijzen. En voorzeker zou de geloosde
watermassa, in de dagen van windstilte, nog aan
merkelijk grooter zijn geweest, indien er geen
stremming veroorzaakt werd door het spuien der
naburige gemeente Scherpenisse. Onder de vele
reglementaire bepalingen schijnen er nog geene
te bestaan, op grond waarvan deze belemmering
van afvoer van overtollig water uit eenig water
schap belet kan worden in tijden, wanneer zich
waterovervloed en windstilte te gelijk voordoen_
Sïiervllet, 18 Oct. De raadsleden namen
Dinsdag met algemeene stemmen het besluit om
de meer besproken steenen pomp andermaal te
doen verplaatsenechter niet op het midden der
markt, daar dit te groote geldelijke offers zon
eischen. Aan het dag. bestuur is overgelaten de
plaats te kiezen.
De begrooting werd vastgesteld en goedgekeurd
Het traktement van den gemeente-veldwachter
werd met ƒ50 verhoogd en zal met 1884 ƒ450 bedra
gen. Dit raadsbesluit verdient te meer waardeering,
wijl de titularis niet om verhooging van salaris
verzocht had; P. Geensen is echter een populair
politiebeambte, zoodat alle ingezetenen deze me-
dedeeling met genoegen zullen vernemen.
Ook de jaarwedde van 't hoofd der 2e gemeente
school, den heer P. Verhage, werd met 50 ver
meerderd en op 800 gesteld, om hem gelijk te
stellen met eenige zijner collega's in de nabuurschap.
De Nederlandsche en de Belgische vorstelijke
personen maakten gisteren geen rijtoer door Am
sterdam zooals in het Laatste Bericht werd
gemeld maar bezochten, in gezelschap van den
kroonprins van Portugal, een neef van koning
Leopold, de tentoonstelling.
Eerst brachten HH. MM., onder geleide van de
heeren Cordes en Wertheim, een bezoek aan de
Etknogvaphische afdeeling, waarna zij onder leven
dige toejuichingen der talrijke menigte, die on
danks het ongunstige weder op het terrein aan
wezig was, de hoofdgalerij van het hoofdgebouw
binnentraden. Daar bezichtigden zij enkele inzen
dingen in de Hollandsche en Belgische afdeelingen,
ten einde door den zij-uitgang in de Belgische
afdeeling naar het koloniale gebouw te wandelen,
waar zij door de heeren Pels en Bosscher werden
ontvangen. Mejuffrouw Pels bood aan beide konin
ginnen een bouquet aan, waarvoor koning Leopold
zijn dank betuigde. HH. MM. vertoefden eenigen
tijd in het gebouw, waar ook Javanen hunne
opwachting maakten, en verlieten daarna het
terrein langs den uitgang aan de Ruysdaelkade.
Te half zes vertrokken onze koning en onze
koningin naar het Loo.
's Avonds had in den Park-Schouwburg een
gala-concert plaats, dat het gemeentebestuur ter
eere van bet Belgische koningspaar liet geven.
welijkheid tnsschen hen. Vroeger sprak hij nooit
over zichzelf, zijn toekomst, of zijne plannen.
Thans had hij haar ingewijd in al zijne dierbaar
ste verwachtingen.
Ook met de overige huisgenooten werd hij meer
op zijn gemak en hij liet zich zelfs met Thea
Petrina in, die bijna eiken avond in de pastorie
was en altijd spiegelgevechten met hem hield.
Zij was zeer heiezen, doch hield niet van poëzie
en verfoeide muziek; zoodat zij steeds een geeuwende
toehoorderes was geweest bij de gesprekken van
Gran en Tora over hetgeen zij lazen, en bij hunne
muzikale oefeningen. Na de komst van Hans Ejd
kwam het vaak op hetgeen er in de couranten
stond, of wat er in het dorp had plaats gehad.
En daarin was Thea Petrina thuis. Niemand
was beter bekend met alle dorpsaangelegenheden
dan zij en zij was tevens verbazend op de hoogte
van alle politieke en theologische vraagstukken.
Zij vischte nu ook spoedig uit wat Hans bijzon
der interesseerde en maakte zich in een oogwenk
zulk een onderwerp eigen, zelfs al was het haar
geheel vreemd. Zij dwong hem om erover te
spreken, door eerst met groote weetgierigheid in
lichtingen te vragen en hem er later al schert
sende meê te plagen. Hij betrapte er zich som
tijds op dat hij haar onaangenaam vond en wist
niet waarom: zij was toch blijkbaar een verstan
dige, ernstige vrouw. Tnsschen Gran en Hans
had geen toenadering plaats. Hans kende Gran
uit Christiania en had zich nooit aangetrokken
gevoeld tot dien woordenrijken poëet en feestre-
Het publiek had van de gelegenheid tot bijwo
ning van dit concert zeer weinig gebruik gemaakt,
zoodat de zaal slecht bezet was.
1 3 vorstelijke personen, met -den kroonprins van
Portugal, kwamen eerst laat en werden bij hun
komst zoowel als bij hun vertrek warm toegejuicht.
Naar het Iibl. meldt, zal eerstdaags eene com
missie bijeenkomen, door den minister van oorlog
benoemd om de vraag te overwegen, of herziening
van het militair onderwijs noodig is. De hoofd-
•trijd loopt daarbij over de vraag of de wiskunde
als hoofdvak gehandhaafd dient te worden, dan wel
of de practische vorming meer op den voorgrond
behoort te treden. De commissie is samengesteld
uit de heerengen.-majoor Netscher, inspecteur
van het onderwijskol. Den Beer PoortugaeL
gouverneur der kon. mill, academieluit.-kolonel
Eland, directeur der krijgsschool; kapt. Moorrees,
voorzitter der commissie van proefneming de kol.
Yan der Beek, komm. van het 5e reg. inf.kol.
Kromhout, komm. der Utrechtsche linie luit.-kol.
Egter, komm. le reg. veld-artilleriekapt. Seijf-
fardt, v. d. gen. staf; kapt. Krantz, komm. kon.
mill, academiekapt. Engelbrecht, secretaris.
In het jaar 1882 zijn in ons land door de geza-
mentlijke rechtbanken in het geheel 828 failliet-ver
klaringen uitgesproken, dat is 93 meer dan in het
vorige jaar. Yan de faillietverklaarden waren 784
bijzondere personen, 41 vennootschappen onder een
firma en 3 naamlooze vennootschappen in 't vorige
jaar werden 690 bijzondere personen, 40 vennoot
schappen onder een firma en 5 naamlooze vennoot
schappen failliet verklaard.
17 personen werden bovendien in staat van
kennelijk onvermogen verklaard of 6 meer dan
verleden jaar. Derhalve bedroeg het gezamenlijk
aantal failliet- en insolventverklaringen 845 of
99 meer dan in het vorige jp.ar.
Onder de gefailleerden bevonden zich 1 make
laar, 23 commissionairs, 2 assuradeurs en 1 expe
diteur 5 der in staat van kennelijk onvermogen
verklaarden waren landbouwers, 2 notarissen, 1
was schoolhoofd en 1 opzichter.
Yan de faillissementen enz. in den loop de»
jaars 1882 geopend, werden 628 uitgesproken op
eigen aangifte210 op aangifte van schuldeischers
en 7 op de vordering van het openbaar ministerie.
In het geheel 99 meer dan in het vorige jaar.
Het aanwezige actief was in meer dan ge
deelten der afgedane faillissementen en insolvent
verklaringen beneden het bedrag van 2500.
De gemeenteraad van Rotterdam besloot thans
voor goed dat de gemeente de gasfabricatie in
eigen beheer neemt.
rechterlijke macht. Benoemd tot griffier tij het
kantongerecht te Geldermaisem, mr. G. J. Yan Ever-
dingen, advocaat en procureur te Tiel, tevens werkzaam
bij het parket van de arr.-rechtbank aldaar.
burgemeesters. Eervol ontslagen op verzoek P-
denaar, zelfs toen deze een vrijheidsman en volks
vriend was; maar zijn afkeer nam toe, hoe meer
hij hem ontmoette en, 't was zonderling, het hin
derde hem vooral zoo dat hij in Gran iets terug
vond van hetgeen hem bij den dominé en Tora
zoo beschaafd en aangenaam voorkwam. Wat
hem in vader en dochter aantrok, verbitterde hem
tegen Gran; want het was hetzelfde en toch iets
anders.
Gran was in den laatsten tijd onvermoeid in het
attaqueeren van Hans en hij streed nn zoo dik
wijls openlijk tegen zijne eigen oude idealen, dat
niemand er meer verwonderd over was.
Bij andere gelegenheid kampte hij meer in het
verborgene en wist op honderderlei manieren zijne
woorden zoo te draaien dat zij voor iedereen, be
halve voor Tora, min of meer geheimzinnig waren.
Voor haar was elk woord dat hij sprak zij alleen
was zijn vertrouwdeHans en Thea Petrina be
schouwde hij als een vijandelijke macht. Somtijds
gebruikte hij de muziek voor datzelfde doel hij
zong volksliederen, bootste de boeren zangwijze
na en maakte zelfs een lied over »01a Ysti, den
vervaarlijken profeet die de vreemde monsters
versloeg", en als hij op die manier den vijand
bestreden had, zond hij Tora een zwerm melo
dieën toe, nu eens klagende en smeekende, dan
weer woeste en wilde, verwijtende.
Vaak hadden deze schermutselingen reeds ge
dreigd in een openlijken vredebreuk te ontaarden
doch tot nog toe hadden öf de -strijdenden zeiven,
5f de dominé op het beslissende oogenblik gezorgd
H. AVijnands als burgemeester van Oud-Valkenburg,
en H. La Rivière, als burgemeester van Benthuizen.
Het vroeger aangekondigde examen voor wie
een diploma erlangen wil, waarbij de bevoegdheid,
om aan het hoofd eener bewaarschool te staaD,
door de Maatschappij tot nut van algemeen wordt
erkend, zal omstreeks Kerstmis e. k. gehouden
worden op een aan haar, die zich aanmelden,
nader op te geven dag en plaats.
De deelneming aan het examen staat, tegen
betaling van ƒ5, open voor een ieder, die den
leeftijd van 19 jaren heeft bereikt.
Aanmeldingen, met overlegging van geboorte
akte, moeten geschieden vóór 18 November a.,
bij den algemeenen secretaris van voormelde
maatschappij, Kloveniersburgwal 27 te Amsterdam.
Wie tevens examen in nuttige handwerken
wenscht af te leggen, gelieve daarvan bij de aan
melding te doen blijken.
De heer P. J. Rienstra, pred. te Veere, is
beroepen naar de Herv. gem. te Watergang, classis
Edam.
De verhooging van het predikants-traktement
te RillandBath met 100 heeft niets kunnen
baten. De beroepen candidaat, de heer D. J.
Karres van Amsterdam, heeft voor de beroeping
bij de N. H. gemeente aldaar bedankt.
De begrooting der Ned. Herv. kerk te Sint
Maartensdijk bedraagt voor het jaar 1884 aan
uitgaven en inkomsten 7502,07. Een post van
1700 werd uitgetrokken voor de verdere ver
nieuwing van het dak der kerk en een post van
800 voor den verderen aanleg van plantsoen om
de kerk, waarvoor dit jaar 600 bestemd was.
Kantongerecht te Goes.
Heden zijn veroordeeld
J. S., te Yerseke, wegens het laten loopen van vee
over eens anders in den oogst staanden grond tot f 8
boete subs. 1 dag gev. A. v. d. P., te's Gravenpolder,
wegens bet maken van nachtelijke burengeruchten tot
verstoring van de rust der inwoners tot f 5.50 boete subs.
2 dagen gev. N. L., te Ellewoutsdijk, wegens het 2
malen zich in kennelijken staat van dronkenschap bevinden
op den openbaren weg, na binnen zes maanden wegens
hetzelfde feit onherroepelijk te zijn veroordeeld, tot f 15 boete
subs. 7 dag. gev. en 3 dag. gev. Ch. v. D., te 's Heeren -
hoek, wegens het in gesloten jachttijd bejagen van eens anders
jachtveld, ïe zonder machtiging 2e zonder schriftelijke
vergunning van| den rechthebbende tot, 2 geldboeten van
f 15 elk subs. 4 dagen gev. voor elk. A. V., te 's
Heerenhoek, wegens het aanwenden van pogingen om
wild te bemachtigen door middel van een wildstrik tot
f20 boete subs. 3 dagen gev. P. K., te Heinkenszand,
wegens het zonder, voorzien te zijn van eene jachtacte of
buitengewone machtiging niet behoorlijk zorg dragen om
dat het gesprek een andere wending nam. Maar
de spanning nam dagelijks toe en op zekeren dag
kwam het tot een uitbarsting, waarbij ernstiger
woorden vielen dan ooit te voren.
Op een namiddag, eenigen tijd na het schutters
feest, waren de jongelui in den tuin, terwijl de
dominé zijn middagdutje deed. Thea Petrina was
even naar huis gegaan, Tora zat te werken, Hans
las de courant en Gran lag in het gras een sigaar-
te rooken.
Eensklaps wierp Hans de courant weg, stond
driftig op en begon het pad op en neêr te loopen.
»Wat is er aan de hand, heer dominé?"
vroeg Gran.
„Ach, ik las daar iets in de courant, dat -
»Dat
»Dat mij ergert, dat wil ik niet ontkennen."
»En wat is dat
>Het is iets over uw boerenbarbaarwaar
van gij onlangs hebt gesproken als opvolger
van den burgertiran, wiens val gij niet beweenen
zult. Die barbaar, op wien gij tegelijkertijd
verklaardet geen lofzang te zullen zingen, be
dreigt alles wat den mensch heilig en dierbaar is,
zegt de man in de courant. De wereld staat op
losse schroevener is geen geloot en geen ontzag
meer, alle grenzen worden verschovenelk piëteits-
gevoel wordt gekrenkt, de beschaving bedreigd.
Een ieder, die zichzelf wil redden, moet zijn toe
vlucht nemen tot den tempel der kunst en onder
de vleugelen der Majesteit."
{Wordt vervolgd.)
