BUITENLAND. Laatste Berichten, Verkoopingen en aanbestedingen. Weerkundige waarnemingen. Burgerlijke stand. Algemeen Overzicht. Literatuur. Belgische hrieven. De inwijding van liet paleis van justitie. De officieele ingebruikstelling van bet ijzeren drjjvend droogdok te Rotterdam is bepaald op 27 October; verschillende autoriteiten, genoodigden enz. zullen met een stoomboot daarheen vertrekken en daarna een bezoek brengen aan den nieuwen -waterweg. Sedert ruim 14 dagen hebben er 's avonds te Tilburg oploopen plaats, veroorzaakt door fa- brieksjongens, die op de wijze van Marlborough syen va-t-en-guerreeen liedje, betrekking heb bende op zekeren gefailleerden fabrikant, zingen. Allengskens groeide de menigte aan, zoodat jl. Zaterdag avond het getal op eenige duizenden mannen, vrouwen en kinderen, waarbij zich menige nieuwsgierige voegde, kan begroot worden, waar door vele straten en het marktplein niet te passeeren waren. Eenige uren duurde dit, tot de menigte zich verspreidde en naar huis ging. De fabrikanten zijn door de politie aangezocht, het werkvolk te vermanen 's avonds zonder te zingen huiswaarts te gaan, terwijl de politie maatregelen genomen heeft om ongeregeldheden te voorkomen. Zondagavond waren dat zingen en die samen scholingen merkelijk vermeerderd en hadden vecht partijen, baldadigheid, ingooien van glasruiten en in verzekerde bewaring nemen van een 8 of 9tal personen ten gevolgeter voorkoming van verdere wanordelijkheden en rustverstoringen zijn door den burgemeester algemeene voorschriften uitgevaardigd en alle samenscholingen van meer dan 3 personen verboden. De machinist L. U., van het staatsspoor te Yenloo, was Zaterdagavond bezig het rad dei- machine van smeersel te voorzien, toen de machi nist-leerling op een gegeven sein stoom gaf, waardoor de arm van U. geheel verbrijzeld werd en nog dienzelfden nacht moest afgezet worden. De ongelukkige is een oppassend huisvader met 8 nog zeer jonge kinderen. De brand te Arcen, waarbij, zooals wij meldden, vier kinderen omkwamen, had door een onbekende oorzaak plaats terwijl de vader en de moeder afwezig waren. Curieuser dan het gisteren gemelde bericht is wel het volgende uit Oud-Beierland. Een vrouw aldaar begaf zich naar een geneeskundige om zich te laten inenten, onder voorwaarde echter dat de dokter het volstrekt niet aan haren man mocht zeggen. Den volgenden avond liet zich de man door denzelfden dokter en onder dezelfde voor waarden inenten. Zaterdagmorgen had te Wichen op 't station een droevig ongeluk plaats. Als eiken morgen stond daar de van Nijmegen komende goederen trein te wachten op den sneltrein van Tilburg, die kruisen moet. Juist op 't noodlottig oogenblik, dat de sneltrein in groote vaart het station pas seerde, stapte een conducteur van den goederen trein uit den wagen. Hij werd bjjna onmiddellijk gedood. Aan de Surinaamsche inboorlingen is nog een som van 2000 overhandigd om onderling te verdeelen, zjjnde de opbrengst der entree-gelden na 1 October. De hoofdman der Indianen kan, wegens ziekte zijner vrouw, nog niet met haar en zijn kind vertrekken. In Amsterdam zijn de paneelzagers weêr aan den gang; de eerste poging die zij aanwendden werd echter verijdeld. De zagers gingen, toen zij Zaterdag nacht den eigenaar van de woning, die zij met een bezoek vereerden, zagen aankomen, op den loop. Op den Zeedijk aldaar is een man overreden, zoodat hij dadelijk een lijk was. Naar men aan het Vad. mededeelt, heeft de min. van oorlog bevolen dat de sergeant, die zich eenige dagen geleden te Utrecht tot jeneverdrin- ken liet verleiden, voor een krijgsraad zal terecht staan. Het laat zich verwachten, dat bij die ge legenheid de namen bekend zullen worden van hen, die een jong, onervaren militair verleid heb ben zijn plicht in zulk eene mate te verzaken. Een artillerist te Keulen, die wegens desertie gevangen was genomen, ontvluchtte gisteren morgen uit de gevangenis. De schildwacht schoot hem dood. De prins en prinses van Wales en de kroon prins van Portugal zijn uit Kopenhagen vertrokken. Op den door de Vega-expeditie bekenden Dickson is te Stockholm door een gewezen onderof ficier een moordaanslag gepleegd. De aanslag mis lukte en de aanvaller werd in hechtenis genomen. Men zegt dat de onderofficier een schuld van 50000 kronen van Dickson te vorderen had. In aansluiting aan onzen Belgischen brief van heden kunnen wij nog melden, dat het banket der advocaten te Brussel zeer geanimeerd was en dat welsprekende toosten werden uitgesproken. Gister avond schitterde het nieuwe paleis van justitie in electrisch licht, en bewonderde een dichte menigte al de détails van den stijl, die nu zoo duideljjk zichtbaar waren. Het was een zeldzaam en zeer schoon schouwspel. Het Amerikaansch stoomschip Proteusbelast met het vervoeren van levensmiddelen naar het Amerikaansch meteorologisch station in de Lady- Franklin-baai, is in het ijs te gronde gegaan voor het doel bereikt was. De equipage heeft zich met zeer veel moeite gered, en werd door de Yantic opgenomen. Slechts éen man was omge komen. Bergen op Koom. De le luitenant L. G. A. H. Feber, die voor vijf jaar gedetacheerd is geweest bij het leger in Oost-Indië, is ingedeeld bij het 3e regiment infanterie en wel bij de 14e compagnie 5e bataljon, alhier in garnizoen. 's Gravenliage. Tweede kamer. In de heden gehouden zitting werd, overeenkomstig het voorstel der commissie ad hoe, door de kamer besloten het regeerings-verslag over de Adderramp voor kennisgeving aan te nemen, onder dankbe tuiging voor de inlichtingen der regeering. De heer Lieftinck verlangde tevens uitdrukking te geven aan den wensch naar maatregelen ter voorkoming in het vervolg van dergelijke rampen. De commissie achtte dit echter genoegzaam in het rapport uitgedrukt, terwijl de minister van marine verscheidene maatregelen opnoemde die genomen zijn. De bijvoeging van den heer Lief tinck werd verworpen met 32 tegen 26 stemmen. Daarna zijn eenige ondergeschikte wetsontwer pen aangenomen. Het gevraagde krediet voor de Varna is een parig goedgekeurd, na protesten van de heeren Van Eek en Oorver Hooft tegen het regeeringssysteem, inzake dergelijke gewaagde ondernemingen en eene huldebetuiging van den heer Van Wassenaer en de regeering aan het adres van prof. Buijs Ballot en andere wetenschappelijke mannen. Eene warme discussie had plaats naar aanlei ding van de suppletoire aanvraag voor onderwijs kosten. De heeren Wintgens, Schaepman, Van Baer, Schimmelpenninck van der Oije en Pompe wezen op de toenemende, drukkende uitgaven tengevolge der schoolwet en verlangden grondige herziening daarvan, althans wat het financieel ge deelte der wet van 1878 betreft, alvorens nieuwe lasten daarvoor de natie op te leggen. De heeren De Meijier en Van Houten kwamen op tegen de overdrijving, waaraan de tegenstan ders der schoolwet zich schuldig maken door alle financiëele lasten op de schoolwet te schuiven. De uitgaven voor onderwijs als zoodanig zullen langzamerhand verminderen, maar mogen voor het onderwijs zelf niet ingekrompen worden. De minister Heemskerk verklaart thans bij deze gelegenheid geen algemeene belofte te kunnen doen over herziening der onderwijswet. Later zal gelegenheid zijn daarover van gedachten te wisselen. Amsterdam. Aan het centraal station alhier worden door de Hollandsche Spoorwegmaat schappij toebereidselen gemaakt voor eene waardige ontvangst, op morgen, van het koninklijk echtpaar uit België. Tusschen twee stijlen van de over» kapping wordt eene eereboog opgericht om EH. MM. door een allee van hooge heesters en palmen in de rijk georneerde en gemeubileerde wachtka mer, die met groen en bloemen is versierd, te doen binnentreden. Voor die kamer, waar de vorsten door de hooge autoriteiten zullen ontvangen en gecomplimenteerd worden, prijken de wapens van Nederland en Bel gië. De vestibule van de wachtkamer naar den hoofdingang wordt mede in een salon heraclnapen, welks plafond uit een kostbaar velum, met knoopen opgehouden, zal bestaan. Voorden ingang worden een zestal hooge masten opgericht, die onderling door guirlandes van groen zjjn verbonden en aan wier vergulde toppen de Nederlandsche en Belgi sche vlaggen zullen wapperen, terwijl, behalve de vele gasvlammen, twee groote gasiliuminaties het terrein zullen verlichten. De Hollandsche Spoorwegmaatschappij huurde meer dan 200 Belgische vlaggen om dienst te doen aan de stations waar de vorsten passeeren. Ook aan het Rijnspoorstation worden voor het vertrek der vorstelijke personen versieringen aan gebracht. CSouda. Alle liberale kiesverenigingen in dit district hebben mr. W. Thorbecke tot can- didaat gesteld voor de a. tweede kamer-verkiezing. ï"»rijs. 3000 Portugeesche boeren in den omtrek van Valensa zijn in opstand gekomen. Zij hieven republikeinsche kreten aan. Verschei dene soldaten en boeren werden gekwetst. Ten behoeve van het huis van arrest en bewaring te Middelburg 19 de levering, gedurende het jaar 1884, van onderstaande artikelen gegund aan de daarachter gemelde heeren voor de daarbij genoemde prijzen tarwebrood P. Smith f0.16 rundvleesch fl.02, schenkelvleeseh f0.70 en rundvet f 0.70, -B. Bannet boter f125, groene erwten f0.14, gort f0.15 en rijst f 0.14, D. L. Broeder groenten, M. Harthoorn f 0.07 koffieboonen, L. J. P. Maaa f0.78; zout, D. L. Broeder f 0.13 peper, L. J. P. Maas f0.98; siroop, D. L. Broeder f0.14; patentolie, L. J. P. Maas f 0.52 groene zeep, D. L. Broeder f 0.30 kunstasch, id. f 0.06®. Al deze artikelen zijn berekend per kilogram, aardappelen, K. H. Olree f2.38 per 50 KG.; grove steenkolen, f0.98 p. 100 KG., fijne steenkolen f 0.63 p. HL. en baggerturf, f0.73 p. 100 st., VV. Lj Burrink zoete melk, J. Jongepier f0.09» per liter; azijn. D. L. Broeder f 0.05 per liter; cicborei, id. f 0.18 takkebossen, W. L. Burrink f 10.40 de 100 bos. Bij de aanbesteding van de levering van de verschil lende behoeften voor de garnizoeus-infirmerie te Vlissingen op gisteren, zijn voor de navolgende minste prijzen inge schreven: gort f0.16, rijst f 0.14, boter fl.40, zout f0.14, zeep f0.34, vleesch f0.68, witbrood f 0.22® alles per kilo. Azijn f0.07 per liter, steenkolen f7.50 per 1000 kilo., aardappelen f2.55 per hecttoliter. Lenzelfdon dag is aldaar aanbesteed de levering van aardappelen ten dienste der soldatenmenage voor het gar nizoen voor het tijdvak van 1 November 1883 tot 15 Juni 1884. Daarvoor was de minste inschrijver de heer J. J. Parras voor f 2.30 per H. L. 16 October, des morgeus te 8 uren. Wordt verwachtZW. wind, buiig weder en regen. Van 6 tot 13 October. Goes. Bevallen; J. De Vreugd, geb. Van Lujjk, d. P. Snoek, geb. Brandt, z. F. Kroonenburg,geb. Sinke, z. S. C. Wierts van Coehoorn, geb. Rijser, d. J. Weststrate, geb. Trimpe, z. C. C. VanFraas- sen, geb. Rutsaert, d. Overleden: S. Wijk, vrouw van G. Warrens, 43 j. De redevoeringen van den Fransehen minister president Jules Ferry, in Normandië gehouden, doen duidelijk de klove zien, die tusschen het kabinet en de radicalen gaapt. Het is eene ware verade ming, zeide Ferry o. a., zich te bevinden onder waarachtige republikeinen, die van oordeel zijn dat de republiek niet is de voortdurende agitatie, en dat zjj kan zijn de rust bij wederzijdsch ver trouwen en het behartigen der algemeene be langen bij de vereering voor groote zaken. Dat is de ware politiek. Hij prees de stad Rouaan om hetgeen zij voor het vakonderwijs, voor het onder wijs der meisjes had gedaan. De democratie wordt daarmede het best gediend, beter dan door lawaai te maken. De democratie heeft het recht op onderwijs en vrijheid, en nooit werden meer pogingen gedaan om die te verschaffen aan hen, die het noodlot tot eeuwigdurende onkunde schijnt te hebben ge doemd. Dat wreekt ons, zoo ging bij voort, over de beleedigingen van hen, die nooit iets goeds vinden in hetgeen wij tot stand brengen en dat zij nooit tot stand zouden hebben gebracht. Zij, die alle hervormingen in hun vaandel voeren, zijn niet degenen die zij ten uitvoer brengen. De ver standige lieden, de gematigde republikeinen zijn het, die hervormingen tot stand brengen. De intransigenten kunnen alle vragen stellen en zij stellen ze soms zeer verkeerd maar zij worden opgelost door de praktische, verstandige, gematigde lieden, wier sympathie ons met het oog op de aanstaande worstelingen een onbeperkt vertrouwen geeft. Deze woorden hebben woedende kritiek uitge lokt van de anti-ministerieele pers, die het Jules Ferry niet kan vergeven dat hij gesproken heeft van de „aanstaande worstelingen." Daarenboven zijn die bladen ook lang niet tevreden over de benoeming van Casimir Perier tot onderstaatsse cretaris aan het departement van oorlog, want ze zien daarin eene concessie aan de partij van den graaf van Parjjs. Intusschen kan het zijn nut hebben, dat Ferry ronduit heeft gezegd dat hij niet de aanvallen vreest welke hem wachten van den kant der intransigenten, der radicalen, en der libe ralen sui generis. Die slag zal geleverd worden, zoodra de kamer den 23®») bijeen zal zijn; want men zal beginnen met een nieuwe kredietaanvrage voor Tonking, en daarmede is men tevens, midden op het poli tiek terrein. Men weet algemeen reeds lang, dat het vroegere krediet is overschreden. Uit Tonking hebben wij in langen tijd geene berichten gehad thans evenwel meldt men uit Pakoï (aan de gren zen van Tonking) dat een Chineesch admiraal met vier kanoneerbooten is vertrokken naar Lungmur (een eveneens bij de grenzen gelegen plaats), ten einde de aldaar gestationeerde troepen voor het grootste gedeelte in te schepen. De admiraal zoude weldra met generaal Fang terugkeeren. Men maakt hieruit op, dat men gaat ophouden met het concentreeren van Chineesche troepen op dè gren zen van Tonking. Ook over dezen tocht in den vreemde, die zoo veel kostbaar geld verslindt zal het in de kamer warm toegaan. Niettemin schijnt het algemeen gevoelen te zijn dat het kabinet-Ferry ditmaal zegevierend uit den strijd zal te voorschijn treden. Het ver schanst zich meer en meer op het gebied der Union républicaine en wil bij het Imkercentrum versterking zoeken. Frankrijk en Spanje zjjn thans weer op een goeden voet en de beleediging, koning Alphonsus aangedaan, schijnt vergeven en vergeten. Men heeft het in Spanje nu maar druk over het nieuwe ministerie. Zijn programma heeft een gunstigen indruk teweeggebracht. De politieke hervormingen, die het nieuwe kabinet beoogt, zijn voornamelijk de invoering van bet algemeen stemrecht en de herstelling van het beginsel der habeas corpus in de constitutie, zooals dat in de republikeinsche grondwet van '69 voorkwam. Verder zijn ver scheidene zijner leden voorstanders van het vrij handelsysteem en zullen hunne eerste pogingen strekken tot het sluiten van een douanencontract met Portugal en van een handelstractaat met Engeland. Het kabinet-Posada is tegen elke Europeesche alliantie. Eindelijk beoogt de re geering zeer belangrijke hervormingen, als de vrijheid der persde vrijheid van vereeniging, herstel van het burgelijk huwelijk en van de jury, en, in de toekomst, vrijheid van onderwijs. Volgens El Progresso wordt maarschalk Serrano president van den Senaat. Volgens de laatste ontvangen berichten uit Egyp te schijnt de cholera daar te hebben uitgewoed alleen in Opper-Egypte is de plaag nog niet geheel ver dwenen. Te Alexandrië is in de afgeloopen week geen enkel geval met doodelijken afloop aange geven. Souvenirs d'enfance et de jeunesse par Ernest Renan, Paria, 1883. Er is niets belangwekkenders dan het leven te beschouwen van de wegwjjzers. op geesteljjk ge bied. In hooge mate wordt de aandacht geprik keld, wanneer ons de gelegenheid wordt gegeven door te dringen in hun zieleleven, in de geschie denis van hun denken en gevoelen, in de ontwik keling van hunne mensehelijke eigenschappen. Niet velen voorzeker hebben aan hunne mede- menschen dezen dienst bewezen met zooveel voor keur, weinigen met zooveel oprechtheid als Ernest Renan. En allen, die zich nog niet, uit overmaat van geloof of uit gemakzucht, hebben afgewend van den intellectueelen strijd onzer dagen, moeten gaarne zich te luisteren zetten, waar de geleerde schrijver over den oorsprong van den Chriateljjken godsdienst den ontwikkelingsgang van zjjn innerljjk leven verhaalt. Het boekje, welks titel wij afschreven, geeft meer dan herinneringenhet geeft bekentenissen, vertrouwelijke mededeelingen. Op eenvoudige, boeiende wijze wordt het drama onthuld, dat be slist heeft over Renan's leven. De jongeling, be stemd om geestelijke te worden, zet zjjne studiën voort met goed vertrouwen en eene zeldzame vol harding en in den loop dezer voorbereiding stuit zijn geloof op de klaarblijkelijke tegenspraak der teksten. Anderen, minder helder van blik, zeilden deze klip voorbjjanderen namen vrijwillig de wijk in de veilige haven van het credo quia ab- surdum. Doch bij hem, wiens geloof schipbreuk leed op de rots der overtuiging, zegevierde de rede. Intusschen, van het Christendom den rug toe te keeren, van op elk geloof te smalen ge lijk de voorstander van de vrije gedachte menig maal doet, meenende zijne roeping daardoor het best te vervullen was bij Renan geen sprake. Juist de studie van de godsdiensten, die hem niet geloof genoeg schonk om op recht priester te zijn, boezemde hem aan den anderen kant te veel eerbied in om met eene eerbiedwaardige geloofsovertuiging ooit een laffe comedie te spelen. »Ik weet", zegt hij, »wat het is te gelooven, en al heb ik later erkend dat de oppermachtige verleider zeer veel ironie in onze heiligste illusies heeft verscholen, toch heb ik van dien ouden tijd kostbare ervaringen bewaard. In den grond gevoel ik, dat mijn leven steed3 wordt beheerscht door een geloof, dat ik niet meer bezit. Het geloof heeft dat bijzondere, dat het, hoewel verdwenen, toch zijn werking nog doet gevoelen." Waar Renan dat keerpunt in zijn geestelijk leven ontleedt, drukt hij zich uit op de meest eenvoudige wijze: dan spreekt zijn geweten en niet zijn geest. Al volgt men hem ook met belang stelling in de wereld zijner leerjaren onder die oude priesters, de „brandende lampen" van Tré- guier, al gaat men gaarne met hem naar Isly en naar bet seminarium Saint-Sulpice, de bladzjjde van den innerlijken strijd blijft het hoofdpunt in dit werk. Groot was de invloed van Dupanloup op Renan's geest, en met hoeveel schroom ontdekt de oude leerling gedurende zijn verblijf te Saint- Nicolas-de-Chardonnet ons 's mans onwetendheid en beuzelachtigheid Die schroom, die omzichtigheid in het openbaren is een van Renan's karaktertrekken, die in deze bladzijden in het oog springt. Niet, dat hij onop recht zoude zijn, of de zaken anders zoude willen voorstellen dan zij werkelijk zijn maar alles is zoo keurig juist gezegd, overal zijn het licht en de schaduw in die mate getemperd, dat er als 'tware tusschen de werkelijkheid en den geest van den lezer een doorzichtige sluier hangt, die de ruwe en scherpe kanten verzacht en aan het geheel een gelijken tint geeft. Dien tint kan men niet beter omschrijven dan met het woord «be koorlijk." Zelfs zijne fouten onthult Renan op eene wijze, dat wij er ons spoedig mede verzoenen hjj is ook daarin oprecht, hij schijnt er zich op te beroemen, er mede te coquetteeren. Ja, op sommige plaatsen voelt men een onweerstaanbare neiging den schrjjver der Souvenirs voor een in tellectueelen en literarischen dandy uit te maken. Wij gelooven dat men juist spreekt, wanneer men beweert dat een dergelijk tentoonspreiden van een gemaniëreerd egoïsme weinig in over eenstemming is met den ernst van het zedelijk drama, dat voor onze oogen wordt gemaald. Doch Renan geeft zich geheel gelijk hij is, hjj die zelf oprechtelijk spreekt van zjjn wonderbaarlijk dua lisme. „Niettegenstaande al mijn streven was ik voorbeschikt" zegt hij „om te zijn wie ik ben een romantieker protesteerend tegen het roman tisme, een utopist het terre-a-terre predikend in de politiek, een idealist zich onnoodig veel moeite gevend om burgerlijk te schjjnen, kortom een weefsel van tegenstrijdigheden." Elders bekent hij„Ik heb een dubbelnatuur, soms lacht het eene gedeelte in mjj, terwijl het andere weent. Dat is de verklaring van mijne opgeruimdheid. Daar er twee menschen in mij leven, is er altijd een die reden heeft tevreden te zijn." Nu, die tevredenheid spreekt ook niet zelden uit deze bladzijden, maar daarbjj vindt men er vele verheven, juiste gedachten, vele gelukkige opmerkingen. Zij bevatten ook feiten, doch feiten met zooveel zeldzame kunst verhaald, dat de lezing ervan niets dan genot ge^t. Renan weet door te dringen in de diepste geheimen van het menschelijk hart en hij verstaat de mensehelijke natuur in al hare verscheidenheid. Hij heeft iets van den plantenkenner, die bjj de zeldzame vreemde soorten, waar de gewone sterveling voorbij gaat, staan blijft, ze plukt en anderen aanbiedt. Een sterk sprekend voorbeeld van opmerkingsgave en schrijverstalent geeft het meesterstukje Le Broyeur de lin, de vertelling zijner moeder. Deze Souvenirs zijn juist door hare oprechtheid zoo aantrekkelijk. Want al wordt de indruk soms door den schrijver zeiven verzwakt, vele, en vooral de laatste, pagina's zijn met vaste hand geschreven. Daarin zien wij den Renan met het verstandige voorhoofd, het schitterend oog. En bewaren wij de herinnering aan een bewonde renswaardig criticus, aan een zeldzaam kunstenaar vooral zien we den denker, achter wiens scep ticisme zich een schroomvallig intellectueel gewe ten verbergtaan den eerljjken man, die vóór alle dingen besloten was logisch te blijven met zich zelf; aan Renan, die onder meer het volgende terneer schreef: „Wij moeten het koninkrijk Gods, dat wil zeggen het ideale, stichten in ons zeiven." «Ik geloof niet, dat het Christendom het boven natuurlijk kort begrip is van wat de mensch weten moet; maar ik bljjf bij de overtuiging dat ons bestaan de nietigste zaak der wereld is, als men het niet verstaat als een grooten, blijvenden plicht.' »Het leven krijgt eerst waarde door toewjjding aan de waarheid en het goede." Brussel, 15 October. Men kan zeggen, dat er fouten zjjn aan het paleis vanjustitie, hetwelk zooeven op plechtige wijze

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1883 | | pagina 2