N° *43.
126e Jaargang.
1883.
Maandag
15 October.
TOR A TRONDAL
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentiën20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,60
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
Middelburg 13 October.
FEUILLETON.
KRISTIAAN ELSTER.
Ramp Oost-Indië.
MIDDELBURGSCHE COIJRAIVT.
Agenten voor dit blad zijn te VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peul, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieüwenhuijzen, en te Ter Neuzen: A. van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube en Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich, enz.
Wij zijn er reeds aan gewend, schrijft het Vad.
dat de maandelijksche staten, die de opbrengst
der rijksmiddelen aanwijzen, met het vorige jaar
vergeleken, ongunstig zijn. Het is dus betrek
kelijk nog bevredigend, dat September bij de
opbrengst ten vorigen jare slechts 79 duizend
gulden achterblijft en de raming met meer dan
1 millioen overtreft. Dit laatste is grootendeels
te danken aan de directe belastingen, bepaalde
lijk personeel en patent, waarop in de September
maand een groot bedrag pleegt gestort te worden.
Daardoor kwamen de directe belastingen 967,000
gld. boven de raming. Ook is in de afgeloopen
9 maanden van deze belastingen bijna 3 ton meer
ingekomen dan verleden jaaralleen de grond
belasting is iets ten achteren, welk nadeelig ver
schil natuurlijk in de laatste maanden des jaars
wordt ingehaald. Het schijnt, dat personeel en
patent op zeer voldoende wijze stijgen.
Hetzelfde kan overigens alleen gezegd worden
van de posterijen, die tot nu toe ruim 3 ton meer
hebben afgeworpen, een buitengewoon sterke ver
meerdering, wellicht toe te schrijven aan meer
der gebruik van de pakketpost.
Over de andere middelen valt bij voortduring
niet te roemen. De invoerrechten gaven in Sep
tember 423,000 tegen 484,000 verleden jaar, de
accijnzen, die nagenoeg alle bij dat jaar, achter
bleven, 3,675,000 tegen 3,810,000. Wel kwamen
deze middelen beide boven de raming, zooals in
de maand September door levendigheid van
den invoer doorgaans het geval is. Vooral
de accijns van wijn en suiker is dan ver boven
het geraamd bedrag. Zeer ongunstig was we
derom de opbrengst der indirecte belastingen
alleen door meerdere opbrengst van successie
recht komt het bedrag aan dat van September
1882 gelijk, maar de registratierechten waren dit
maal ongekend laag, ƒ579,000, en de zegelrechten
gaven ook minder dan anders, 206,000. De
indirecte belastingen zijn thans 17^ ton bij de
raming, ruim 16 ton bij de opbrengst van het
vorige jaar ten achteren.
Het eindresultaat is thans, dat de raming nog
2§ millioen hooger is dan de opbrengst, die bijna
lj: millioen minder is dan verleden jaar. Is het
te verwachten, dat de drie laatste maanden zullen
maken, dat wij de raming over 'tgeheele jaarbe-
reiken, veel daarboven zullen wij niet bomen.
Omtrent de te Yerseke heerschende ziekte ver
nemen wij van bevoegde zijde het volgende.
Bij het onderzoek, door verschillende deskundigen
ingesteld, is het voornaamste en eigenlijk eenige
afdoende symptoom der trichinose niet geconsta
teerd, dat is het objectief bestaan van trichinen
bij de patiënten. Ook in het varkensvleesch zij n
ze niet gevonden en de betrokken slachter slacht
uitsluitend Zeeuwsche varkens. Het aanwezig zijn
DOOR
VI
De burgemeestersfamilie zat reeds in het rij
tuig. De anderen gingen naar den oever, waai
de boot vast lag. Zij stapten in en de dominé
wilde juist van wal steken, toen Gran zich aan
den kant vertoonde en verzocht om mede te mo
gen varen. Hij was blootshoofds; zijn kleeding
was in wanorde; zijn gelaat verhit. Hij had het
bewustzijn dat hij de held in een grooten slag
was geweest, maar inderdaad had hij zich in
een hoek teruggetrokken en erover gedacht of de
dominé of de burgemeester den twist niet door
hun invloed konden bijleggen. Zijn moed was
van een eigenaardig soort. In drift of met ge
weld in den strijd betrokken, zou hij onversaagd
gevochten hebben; maar zich in koelen bloede
aan gevaar blootstellen, dat kon hij niet.
Op°de hofstede liepen de menschen in en uit;
aan het hek verzamelden zich kleine groepjes en
men hoorde een gegons van stemmen, waarboven
nu en dan een luid geroep om booten of paarden
uit)tlo»k.
der trichinen-ziekte is aangenomen met het oog
op de algemeene verschijnselen.
Bovendien verdient het de aandacht dat in een
gezin de dienstbode, het varkensvleesch niet gaar
genoeg achtende, het opnieuw braadde en waar
zich bij de andere leden van het gezin de gewone
verschijnselen voordeden volmaakt gezond bleef.
In een ander gezin had het tegenovergestelde
plaatsdaar gebruikte de dienstbode een stuk
rauw varkensvleesch, terwijl de familie dit alleen
goed gekookt verorberde. Hier bleef het gezin
verschoond, maar is de dienstbode lijdende.
Door het bovenstaande wordt de diagnose der
geneeskundigen zeker te meer geloofwaardig.
Geregeld wordt het varkensvleesch, dat in den
handel wordt gebracht, gekeurd, doch steeds met
negatief resultaat.
De collecte voor de ramp in Indië heeft te
Zoutelande ƒ8.461 opgebracht.
Te St. Laurens is tot ambtenaar van den bur
gerlijken stand benoemd de heer D. Gideonse.
Vlissingen, 13 Oct. Heden wordt op de
werf der koninklijke maatschappij De Schelde op
de groote helling, op eenigen afstand van de Soe-
rabaja, de kiel gelegd van een ijzeren schroetstoom-
schip n°. 40, voor rekening eener firma te Liverpool.
Het schip zal do volgende hoofdafmetingen verkrij
gen nl.: lengte 170, breedte 25, holte 131 Eng.
voeten. Het draagvermogen zal ongeveer 800 ton
zijn, terwijl het bestemd zal zijn voor de kustvaart
hoofdzakelijk voor het vervoer van groote machine-
deelen. De ketel en machine voor dit schip zullen
mede op de fabriek der kon. de Schelde worden
vervaardigd.
Calïjnspiaat12 Oct. In de gisteren
avond gehouden raadsvergadering is o. a. besloten:
eene toelage van 50 te verleenen voor een te
benoemen veearts op Noord-Beveland.
De jaarwedde van den gemeente-ontvanger werd
met 25 verhoogd, terwijl eervol ontslag werd
verleend tegen 16 Nov. aan den heer L. van
Oeveren, als onderwijzer aan de openbare school.
De heer B. M. Den Boer, een der „werkstakende"
raadsleden te Goes, in de vergadering van 26 Sept.
herbenoemd tot hoofdcommissaris der vereeniging
van werklieden, heeft aan burg. en weth. bericht,
dat hij, „bijaldien de hooge regeering het zitting
hebben van de heeren Yan Swinderen en Massee
goedkeurt", zich die herbenoeming laat welgevallen.
Omtrent de quaestie zelve is nog niets vernomen.
Doch door ged. staten is een raadsbesluit tot af
stand van gemeentegrond in erfpacht, dat almede
in bovengemelde vergadering genomen werd, goed
gekeurd, waaruit men meent te mogen afleiden,
dat dit college geen termen gevonden heeft tot
eene gunstige beschikking op het adres der vier
leden, »om al de besluiten en benoemingen in de
beide gehouden vergaderingen met medewerking
van de heeren v. S. en M., aan den koning ter
vernietiging voor te dragen." NRott. Crt.
Men schrijft aan het Hand. uit St. Philipsland.
Uit verschillende gedane en gelaten zaken blijkt
Het was een kalme avondkleine golfjes klot
sten tegen de schuit aan, werden midden op het
water even door een rood schijnsel verlicht en
verdwenen weder in de schaduw van den wal.
Iedereen was stil. Gran had een bonten zakdoek
om het hoofd geknoopt en roeidede dominé
zat aan het roer. Eindelijk zei deze halfluid
»Het is een verschrikkelijk mensch Bedoelde
hij Hans Ejd of den kapitein Gran zat te den
ken over de legenden van de predikers, die in
den ouden tijd in eenzame dorpen in het gebergte
gezonden werden om een woeste gemeente met
hand en woord te besturen. Hij vond dat Hans
zulk een prediker was, die de kamer kou schoon
vegen, wanneer de macht van het woord niet
toereikend was.
»Barbaarschantwoordde hij op de aan
merking van den dominé.
Meer werd er op de overvaart niet gesproken.
Toen de boot bij de trap aanlegde stapte de oude
heer snel uit en ging het erf opde anderen
volgde hem langzaam.
Wat een onhandigheid!" zei Gran.
Noemt gij het gedrag van den kapitein
onhandig vroeg Tora, naar het Gran voor
kwam op een bijzonder scherpen toon.
»De kapitein, die is een woesteling,
dat weten we allemaal," antwoordde hij. »Neen,
ik meen Ejd."
»Toch mocht men willen dat er meer ge
vonden werden, die onhandig genoeg waven om
ten duidelijkste, dat tegenwoordig aan alle af-
deelingen van het land bestuur bezuiniging het
wachtwoord is. En o wonderde zee, Neêrland's
erfvijandin, schijnt het hare te willen bijdragen
om de schoone resultaten van dat bezuinigings
systeem klaar den volke te doen inzien. Immers
de aanslibbing in het Slaak is zóó verre gevorderd,
dat sommige waaghalzen bij vloed reeds droog
voets van St. Philipsland naar den vasten wal
zijn overgeloopenWanneer de regeering het
der machinerieën barer Middelburgsche bestekken-
fabriek nu nog eenigen tijd aan het noodige
smeersel laat ontbreken, is de veelbesproken af
damming van het Slaak geheel overbodig geworden.
Droeg misschien de minister van een en ander
kennis, toen hij op zijn begrooting voor 1884 een
niet onbelangrijken post ten behoeve dier afdam
ming uittrok
De St. Ct. bevat een kon. besluit van den lle>
October 1883, houdende machtiging tot uitgifte
van 6,000,000 in schatkistbiljetten, volgens de
wet van den 4en April 1870 St.bln° 62).
De keizer van Brazilië heeft verschillende per
sonen met een ridderorde begiftigd, o. a. de heeren
Cordes, voorzitter der commissie, en Agostini,
directeur-generaal van de Amsterdamsche tentoon
stelling.
Bij de gouvernements-marine in Nederlandsch-
Indië kunnen worden geplaatst vijf 2e machinisten,
bij voorkeur personen die bij de Nederlandsche zee
macht in die qualiteit heb'oen gediend.
Voor nadere inlichtingen verwijzen wij naar de
St. Ct. van heden.
De verzending van brieven en andere stukken
naar Turkije langs den weg van Straatsburg
Weenen zal, te rekenen van 14 October e. k., in
plaats Vvan Dinsdag en Vrijdag, geschieden Zondag
en Donderdag met den trein van 11.55's morgens
uit Amsterdam naar Antwerpen.
Omtrent het den 25 en 27 Aug. te Padang
waargenomene meldt de Sumatra Cour
Zondag nacht thuis gekomen van een informa-
tie naar de oorzaak der geluiden en der licht-
flikkeringen in het Noorden, werden wij omstreeks
half drie verrast door twee schokken van aard
beving, gevolgd door een langzaam wegstervende
schudding, waardoor onze woning, een zeer hecht
gebouwd huis, schudde, steunde en kraakte als
of 't een bamboezen hut ware. De zee, ofschoon
spiegelglad, beukte met donderend geraas tegen
de kust en wettigde het vermoeden, dat ook kaar
bodem gevoelig in beweging was gebracht.
Tegen 't aanbreken van den morgen werd de
drukking van den oceaan tegen het strand veel
minder, doch in de donderslagen en het daarmede
gepaard gaande knetteren, als dat van infanterie-
vuur langs een ver uitgebreide linie, kwam geen
verandering de eene uitbarsting volgde met een
zelfde kracht en hevigheid de andere op, en de
langste tijd, welke tusschen twee uitbarstingen
verliep, bedroeg niet meer dan 23 minuten.
De heer Roelofs, de havenmeester, had in den
nacht van jl. Zaterdag op Zondag, omstreeks half
drie de lucht roodachtig of beter rossig gekleurd
te handelen zooals hij van avond deed," barstte
Tora uit.
»Ik verontschuldig den kapitein ook niet,"
viel Gran schielijk in, maar
»Ik heb toch nog meer op met zijn open
brutaliteit, dan met de arglistigheid, die na den
slag op sluipmoord uit is," zei Tora en liep sneller.
Gran en Tkea Petrina waren even verbaasd.
Zij hadden in lang zulk een rondborstigen uitval
niet van Tora gehoord. Gran voelde zijne knieën
knikken van drift en toorn en hij kreeg den
grootsten lust om iets erg gewaagds en tevens
wreedaardigs te doen. Maar hij was niet in de ge
legenheid om zijn stemming te laten blijken.
Zij waren bij het tuinhek en Tora ging naar
binnen. Thea Petrina, die in de pastorie zou
logeeren, volgde haar en Gran bevond zich alleen
met zijne bittere gevoelens en moorddadige denk
beelden. Hij groette honend met de hand en
verdween in het dennebosch.
Het was stil in de pastorie. Juffrouw Bö lag
reeds lang in een diepe rustuit de kamer van
den dominé viel het licht over het waterTora
en Thea Petrina bevonden zich op zolder, waar
haar kamer was.
Tora zat voor het open venster en Thea Pe
trina ontkleedde zich.
„Gij hebt u van avond aan den kleinen
zwarten bezondigd," zei zij.
»Wat meent gij vroeg Tora, en keek naar
den overkant, waar een flauw licht in het huis
gezien naar alle zijden van den horizont. Daarom
vermoedde hij dat 't een vulkaan op Sumatra was,
doch des morgens alle bergen van de ree onder
scheidende, was niets te zien.
Eindelijk kwamen de telegrafische berichten van
Benkoelen en Telok Betongniet de Piek van
Indrapoera, maar de Dempo van Palembang was
de schuldigebijzonderheden ontbraken den ge-
heelen Dinsdag.
Maandag namiddag even 1 uur werd een laatste
maar zeer hevige uitbarsting vernomen. De grond
dreunde sterker dan immer te voren, deuren en
vensters rammelden, zóo zelfs dat tal van bewoners
van steenen huizen naar buiten vluchtten; de
luchttrillingen waren echter minder opvallend.
Tien minuten na éenen zette zich de zee plotseling
in beweging. Haar oppervlakte was kalm, bijna
geen golfslag, maar haar volumen drong blijkbaar
met grooten aandrang tegen de kustde branding
werd heviger en het strand, zoover het oog reikte,
was wit van haar schuim.
De rivier liep in een oogwenk vol, de z. g.
Kali mati en andere gaten en .kreken eveneens.
Niet lang ongeveer 28 minuten daarna
trok de zee weer terug en volgden rivier en
kreken deze bewegingsneller dan het water
was binnengestroomd, liep 't nu weer zeewaarts, zoo
zelfs dat de bedding der rivier op onderscheidene
plaatsen zichtbaar werd en een menigte inlanders
den aldus verrasten visch maar voor 't grijpen
hadden. Die lieden bedachten toen zeker niet,
dat slechts éen meter waterverplaatsing meer uit
de diepte der zee, voldoende ware geweest om
geheel Padang te verdrinken. De ongewone vangst
duurde intusschen niet lang, want weer kwam de
zee, doch nu met dik en modderig water. Naar
wij van goederhand vernamen, hebben zich die
op en neergaande bewegingen in 't water in steeds
afnemende mate herhaald tot Dinsdag morgen 4 uren.
Uit Padang Pandjang werd geschreven
De Merapi bleef werkeloos tot Maandag 8 uur
toen hoorden we plotseling een ontzetten den slag;
een kolossale rookkolom steeg ten hemel, doch
dreef onmiddellijk oostelijk af. Lang duurde het
gerommel en zagen we op grooten afstand van
den krater rookwolkjes opstijgen, waarschijnlijk
van uitgeworpen lava of steen brokken, dan wel
van nieuwe salfataren afkomstig. Na 5 minuten
was alles weder stil en lag daar de reus even
kalm en onschuldig alsof er niets gebeurd was.
Later stegen weder ontzettende rookkolommen
uit den Merapi, voorafgegaan door eenig dof ge
rommel.
We zien de asch oostwaarts vallen; 't is om
angstig te worden: die verbazende, donderende
uitbarstingen in de verte, en dan de werking te
aanschouwen van het gevaarte vlak voor mij.
Een bericht van het Nieuw Padangsch Handelsblad,
gedagteekend Kotta-Boemie 1 September, luidt
als volgt
Telok-Betong bestaat niet meer. Slechts het
residentiehuis is blijven staan, doch het zeewater
is ook daar binnengedrongen. Alle Europeanen
bevonden zich tijdens de overstooming in het resi
dentiehuis, terwijl de inlanders drie palen ver in
het binnenland gevlucht waren.
Tot en met gisteren zijn reeds 300 lijken, waar
onder 3 van Europeanen, teruggevonden. Een
stoomer, vermoedelijk een gouvernementsvaartuig,
is vergaan. Men vermoedt verder dat allen aan
de baai van Telok en Samangka gelegen kampongs
geheel verwoest zijn.
Een van den resident der Lampongsche districten
ontvangen telegrafisch bericht, ook gedagteekend
Telok-Betong 1 Sept., meldt het volgende:
op den heuvel zijn schijnsel in de duisternis uitzond.
»Gij waart onbillijk tegen hem," vervolgde
de ander. >Was zijn toespraak niet mooi,
dat wil zeggen het begin
»Mij beviel het slot beter."
»Van die prinses, die zit te wachten? Neen,
ik geloof niet aan zulke prinsessen Maar
wat wilde ik ook weer zeggen Oja, over
Gran. Met al zijne zwakheden en ik ben
niet gewoon hem te verschoonen heeft hij
toch iets, waarnaar men bij anderen te vergeefs
zoekt."
-»En dat is
»Een goed hart."
Tora maakte een ongeduldige beweging.
Ja, gij schudt het hoofd. Gij begint mis
schien te dweepen met svrije-wils-menschen
Tora antwoordde niet en haar vriendin zette
haar nachtmuts op, die met een stijven strook
om haar spits gelaat sloot, zij zag er uit als
een naald.
»Thea," sprak Tora, »ik wil u eens en voor
al iets zeggenik wil u zoo niet meer tegen mij
hooren spreken."
»Gij zijt boos van avond, Tora. Het is ove
rigens geen geheim dat de poëtische droomen van
Gran u omzweven, neen, neen, vermoord mij
nietIk zal zwijgenwant ik merk dat gij van
avond driftig zijt en gevaarlijk."
{Wordt vervolgd
