TOR A TRONDAL
FEUILLETON.
Benoemingen en besluiten.
Kerknieuws.
Gemengde Berichten.
De ramp op Java.
KRISTIAAN ELSTER.
begrooting (waterstaat, handel en nijverheid) zjjn
gekozen de heeren De Vos van Steenwijk, Cremers,
Van der Slejjden Van Osenbruggen en Borret.
De audiëntie van den minister van oorlog zal
op Donderdag 11 en die van den minister van
marine zal op Vrijdag 12 dezer niet plaats hebben.
Het verslag der commissie, bleast metjhet afnemen
van het examen B, volgens art. 60, en van de
examens C, volgens art. 61 65 der wet van 2
Mei 1863 [St. bl. n°. 50) is opgenomen in de St.
Ct. van heden.
Wij ontvingen het verslag aan den koning be
treffende den dienst der rijks-postspaarbank over
1882.
Over het geheel waren de uitkomsten bevre
digend.
In 1882 bedroeg het aantal inlagen 176,959
tot een bedrag van 2,157,710.39^ tegen 86,023
inlagen ad ƒ1,126,961.96 in 1881, toen echter
de spaarbank eerst in April in werking trad.
Het gemiddeld bedrag van elke inlage was in
1882 lager dan in 1881, nl. 12.19% in 1882,
tegen 13.10 in 1881.
Het aantal inleggers of uitgegeven boekjes be
droeg in 1881 23,773, waarvan in den loop van
dat jaar geheel werden uitbetaald 942, zoodat
aan het einde van dat jaar 22,831 boekjes in
omloop waren.
In 1882 werden er uitgegeven 26,670 en geheel
afbetaald 3,259. Met die van 1881 samen waren
dus aan het einde van 1882 in omloop 46,242
boekjes.
In Zeeland bedroeg het aantal inleggers op 1000
zielen op 30 Dec. 1881 8,2 en op 31 Dec. 1882;
14,3. Er was dus eene vermeerdering van 6,1
De algemeene vergadering der Maatschappij tot
Nut van t algemeen besloot, zooals men weet, ter
gelegenheid van het eeuwfeest der maatschappij
»medailles in goud, zilveren brons tegen den kos-
tenden prijs" voor de leden verkrijgbaar te stellen.
Aan de departementen is thans bericht gezon
den, dat bij eene deelneming voor 500 exemplaren
als minimum, de goedkoope maar minder artis
tieke gedenkpenning in brons omstreeks 4,50
zal kosten, terwijl zijn prijs in zilver of goud
ongeveer 13,50 of 163 bedragen zal, en dat
de prijs der artistiek fraaiere, iets grootere maar
duurdere medaille in brons, zilver of goud resp.
op omstreeks 7,50, 22 en 300 zal moeten
worden gesteld.
Wij betwijfelen of die medailles veel aftrek
zullen hebben en ware dit zoo dan zou hetgeen
daarvoor wordt besteed o. i. wel »tot nut van
zeer enkelen," maar zeker niet >tot nut van
't algemeen" strekken.
Het Nederlandsch Tóoneel, afdeeling Amsterdam
heeft in studie genomen een oorspronkelijk bljjspel
van mr, P. Brooshooff te Samarang, dat in de
Oost speelt en getiteld isZijn meisje komt niet.
Nog de volgende bijzonderheden verdienen ver
melding.
Aan een brief uit Serang, een dorpje bij Anjer,
is door het Bat. Hand. nog het volgende ont
leend
Ik laat hieronder volgen hetgeen ik heden nacht
op 29 Aug. van den resident vernam, die van
verschillende plaatsen des onheils terugkeerde.
De resident kwam 27 Aug. den dag van
volslagen duisternis en hevigen aschregen in
den avond tegen 7j uur van Batavia hier aan,
en ging IJ uur later reeds op reis naar Anjer,
van waar allertreurigste berichten waren overge
waaid. Hij kon dien nacht niet verder komen
dan Tjiligon, aangezien de weg bezaaid was met
cook
IV
Het sloeg negen uren. Tora stond op. Hans
ontwaakte uit zijn gepeins en keek besluiteloos
rond.
»Ik wilde," begon hij, doch hield op, want
hjj was inderdaad vergeten, wat hij wilde. Eindelijk
begreep hjj toch, dat hij naar huis moest, maar
In ons vorig nommer zijn in dit Feuilleton, 4e
kolom voorkant, bij het in elkaar zetten der
courant drie regels weggevallen.
Voor alle duidelijkheid herhalen wij den zin,
waarmeê dit is gebeurd, hieronder.
»Een dichter Ik weet niet of er een andere
wet bestaat voor een dichter dan voor andere
menschen, maar dat weet ik, dat als het niet met
zijn roeping strookt om zijn bruid te wagen, wan
neer een medemensch verongelijkt of een zaak
aangevallen wordt, dan zou ik geen dichter willen
zijn, al kon ik er de onsterfelijkheid mee verdienen."
Gij hebt zeker wel gelijk", zei Tora en
merkte nu eerst dat zij zich eigenlijk altijd een
dichter voorgesteld had, zittende op een torenka
mertje, droomerig over de wereld heen ziende en
bezingende hetgeen er beneden hem voorviel.
Thans zag zij een ander, een bestoven, met bloed
bevlekt man, die vocht waar de strijd het heetst
was, een man, gelijk aan de oude barden, die
zongen voor en na den slag, doch die trots den
beste meestreden in het gevecht. En zij had meer
op met dien dichter dan met den man op het
torenkamertje.
takken van boomen van verschillende afmetingen,
en bovendien zoo dik met asch was bedekt, dat
de paarden bijna niet voort konden.
Gisteren morgen vroeg ging de resident verder
van Tjiligon, doch te paard, daar van het gebruik
van een voertuig geen quaestie was. Op een paar
palen afstand echter van Tjiligon was van den
grooten weg niets meer te zienzoover het oog
reikte, kon men niets anders zien dan een uitge
strekt moeras. Een voetpad binnenwegs werd
ingeslagen, en na een hevige inspanning, zoowel te
voet als te paard beurtelings, kwam de resident
te Mantiak, eene kampong, in de nabijheid van
Anjer op eene hoogte gelegen, waar de geredden
van Anjer waren heengevlucht.
Anjer bestaat niet meer Alles, alles is weg en
geeft niets anders te aanschouwen dan een grooten
modderpoel. Van de benting, van de gebouwen
enz. enz. is niets meer te zien, zelfs de fundamen
ten zijn weggerukt. In éen woord, men kan niet
zien, dat er ooit eene plaats, Anjer genaamd, be
staan heeft.
De adsistent-resident, de havenmeester, de oude
mevrouw Schuit, de opzichter van den waterstaat,
de familie S. van den lichttoren, de ondercollec
teur en een onnoemelijk aantal inlanders zijn op
eene vreeseljjke wijze onder de instortende gebou
wen en de overloopende zeeën die hooger dan
100 voet moeten geweest zijn bedolven.
Op dezelfde wijze zijn Krawang Antoe, Lontar,
Tanam verwoest. Van Tjeringin nog niets naders
vernomen, maar men vreest voor die plaats ook
het ergste, omdat sedert drie dagen geen post of
eenig bericht van daar is ontvangen. Het ligt
bovendien even ver van Krakatau als Telok Be-
tong en, zooals u wel reeds zult vernomen hebben,
bestaat die plaats niet meer, en zelfs het grootste
gedeelte van de Lampongs heeft hetzelfde lot
ondergaan als Anjer.
Hier ter plaatse is natuurlijk niets te krijgen
mijn paardenjongen is erop uit geweest om eenig
gras of bladeren voor mijne paarden te krijgen,
maar kwam onverrichter zake terug. De beesten
worden dus zooveel mogelijk gevoerd met rijst en
boeboer. Zeer zeker heeft Bantam nog nooit zulk
een toestand beleefd.
De geredden kwamen heden hier aande meesten
hunner zijn zwaar gewond, doordat zij of stukken
muur of balken op zich gekregen hebben of door
het water overal tegenaan zijn geslingerd. Allen
die gered zijn hebben hunne redding aan bet
vijandige element, het water, te danken, dat zij
na veel heen en weer slingeren door den vloed
op eene hoogte werden geworpen.
In Kramat, dat geheel is verwoest, is slechts
een steenen huis, dat van de Chineesche kongsie,
blijven staan. De vendumeester, die daar juist
veiling hield, heeft zich gered door in een boom
te klimmen; de venduschrijver werd tusschen een
bamboezen pagger geklemd, doch kwam door het
omslaan daarvan weder vrij, en heeft zich toen
door zwemmen gered. Ook de deurwaarder heeft
zich gered door zich drjjvende op een bamboe te
houden.
Ook Merak, het bekende etablissement der
Bataviasche havenwerken op Bantams vasten wal,
een weinig noordelijker dan Anjer gelegen, is ver
dwenen.
Te Samarang waren de slagen zoo duidelijk
alsof er op een paar kilometer afstand kanonschoten
vielen, en werden »de schokken duidelijk gevoeld
en veroorzaakten zij soms eene vrij sterke horizon
tale beweging van voorwerpen", zoodat men
zich verwonderde uit Batavia geen bericht van 1
hevige aardbeving te ontvangen.
TeSoerakarta „waren hier en daar schuddingen
waargenomen". Te Bojolali en Magelang hield
men zich overtuigd dat de Sindoro in werking
was.
ridderorden. Beuoemd tot ridder der orde van deu
Tora hielp hem onthouden, dat hij gesproken had
van een boodschap aan haar vader. Ja, dat was
ook waar. Hij was geheel in de war en wist niet
of hij zou blijven of gaan. Tora moest erom
lachen en om hem uit de verlegenheid te redden,
vroeg zij of hij al koffie gedronken had. Neen,
dat had hij niet.
„Dan kunt gij die bjj ons drinken," zei
Tora.
»Ja, ik ben erg dorstig," zei hjj. Tora
lachtte en ging de kamer uit en hij nam zjjn boek
weer op.
Hans bleef niet alleen koffie drinken, maar de
middag en zelfs de avond vond hem nog in de
huiskamer van de pastorie. Hjj voelde zich daar
zoo wel; de lucht was er zoo aangenaam, alles
ging zoo stil en kalm in dat huis; Tora was zoo
goed op haar plaats te midden harer huiselijke
bezigheden; haar stem was zoo welluidend,
voor het eerst schepte Hans behagen in de aar
digheden van den dominé, om kort te gaan
de dag ging voorbij als éen minuut, en toen hij
'8 avonds naar huis ging, kwam het hem voor dat
hij iets geheel nieuws beleefd had.
V
Van dien dag af kwam Hans Ejd vaak naar de
pastorie om boeken ter leen te vragen, en als hjj
ze terug bracht, bleef hjj gaarne een poos met
Tora of haar vader over het gelezene spreken.
Zjj merkten beiden op dat slechts een bepaald
soort van denkbeeldenen gevoelens indruk op hem
maakte. In alle novellistische of dramatische schil
deringen was slechts éen persoon die hem kon
boeiende man die zjjn zaak getrouw bleef. En
Nederl. Leeute Rajah Sourindro Mohun Tagore, te
Calcutta.
staatscommissien. Op verzoek is jhr. mr. R. K. W.
IJ. Diert van Melissant, advocaat en procureur te 's-
Gravenhage, eervol ontheven van de betrekking van adj.
secretaris van de bij kon. besluit van 22 Nov. 1878
ingestelde staatscommissie tot herziening van het wetboek
van koophandel, onder dankbetuiging en is benoemd tot adj.
secretsris dezer commissie mr. W. L. P, A. Molengraaf!',
advocaat en recbter-piaatsvervanger in de arr. rechtbank
te Amsterdam.
onderwijs. Op verzoek aan C. J. De Bruyn Kops,
eervol ontslag verleend als leeraar aan de R. H. B. S.
te Groningen.
burgemeesters. Benoemd tot burgemeester van Bol
sward, M. A. Jentink; van Hei- en Boecop, W ,T. N-
Van Slijp?, secretaris dier gemeente van Zalt-Bommel
A. M. C. Van Bommel van Dreischor, P. Goemans Jz.,
secretaris dier gemeente.
belastingen. Verplaatst de controleurs der dir. hel.
invoerr. en acc. S. C. M. Knappert, te Leiden, 2e
afd., naar Leiden; J. Hattiuk, te Delfzijl, naar Tie!; M.
Blonker Hernij, te Drachten, naar Delfzijl benoemd tot
controleur te Coovorden, H. Pel, commies ter inspectie
te Eindhoven, thans belast met de waarneming der controle
Coevorden te Hoorn, J. W. Van Riet, thans onlv. te
Rijp c. a belast met de waarneming der controle Hoorn
te Drachten, J. A. Van der Eten, thans adj. controleur
te Rotterdam; te Alphen, P. Top, thans adj. controleur
te Roosendaalbenoemd tot adj. controleur te Rotterdam,
P. Aleva, thans ontvanger derzelfde middeleD te 's-Heeren-
berg te Roosendaal, P. H. De Haan, thans ontvanger
derzelfde middelen te Sluis c. a.
[Zie laatste berichten van gisteren).
leger. Benoemd tot kapitein bij het wapen der artil
lerie en welbij het le reg. art. de eerste-luiteuant C. M.
E. Van Löben Seis, van het 3e reg. veld-arf.
posterijen. Benoemd tot directeur van het postkantoor
te Breskens J. P. Ehrenburg, assistent ten postkautore te
Raamsdonk.
Zie laatste berichten van gisteren).
Tot directeur van het postkantoor te Eindhoven A.
Rijser, commies der posterijen le kl.
De candidaat Römer te Utrecht is beroepen te
Schore en 's-Heer Abtskerke.
Bjj de Chr. Ger. gemeente te Nieuwdorp is
voor een te beroepen predikant een tweetal op
gemaakt, bestaande uit de beeren P. Postma te
Domburg en J. Westerhujjs te Ter Neuzen.
Door een ondernemend industrieel alhier is
eene inrichting gemaakt die met recht »in eene
lang gevoelde behoefte voorziet". Was het vroeger
hier toch onmogeljjk om in eens, zonder lossing,
een wagenvracht hooi of stroo, aardappelen, graan,
suikerpenen of wat ook te wegen, daarin is dooi
den heer A. Meeuse verandering gebracht. Voor
zjjn pakhuis op het Oostkerkplein heeft hjj een
Howe's Amerikaansch weegwerktuig met een draag
vermogen van 5000 kilogram doen inrichten, dat
uitstekend voldoet. Wjj waren in de gelegenheid
ons van de werking der .weegbrug" te overtuigen,
en zelfs bjj kleine lasten bleek zjj volkomen juist
het gewicht aan te geven, 'tls zeker overtollig te
wjjzen op het voordeel dat zoodanige inrichting
voor den handel aanbiedt door besparing niet
alleen van werkloon maar ook van tjjd en het
ljjdt dan ook geen twijfel of de stichter zal de
welverdiende vruchten plukken van zjjn onder
nemingsgeest.
Een 14jarige jongen viel Maandagavond op de
maatschappjj De Schelde te Ylissingen van een
stelling in het in aanbouw zijnde schip Soerabaja
en had daarbjj het ongeluk zjjn linkerarm te breken.
Maandagvoormiddag geraakte een jonge land
bouwerszoon uit Heinkenszand, die suikerpenen
naar bet station te 's-Heer Arendskerke vervoerde,
bjj laatstgenoemde plaats met den ledigen wagen
op hol. De paarden waren verschrikt door eene
dorschmachine, die voorbijging. Bjj de hofstede van
den heer Fransen Van de Putte sloeg de wagen
om; de voerman met twee kleine jongens, die mede
op den wagen hadden gezeten, kwamen boven alle
wanneer het nu het streven van dien man was om
de armen, ongelukkigen en bedrukten te helpen of
om bet geesteljjk leven onder het volk op te wek
ken; wanneer die man onafgebroken en zonder op
hef aan die taak arbeidde, dan kon zulk een persoon
Ejd lang bezig houden en kwam deze er telkens
op terug.
Gedichten die niet zulke arbeidende, strjjdende
menschen voorstelden, of die niet tot handelen
opwekten, lieten hem koud.
Tora" noemde eens eenige bekende schrjjvers,
van wie hjj niets gelezen had, en hjj begon met
grooten jjver aan hun boeken. Doch heel spoedig
kwam hjj qaet den heelen stapel terug.
»Neén, dat houd ik niet uitmjjn boeren-
aard komt daar tegen op. Met dat kunstig
weefsel kan ik mjj niet vereenigen. Ik kan niet
leven met die menschen, die allemaal zichzelf van
buiten kennen en die, vóórdat een denkbeeld of
een gevoel zich nog bjj hen geopenbaard heeft,
het reeds ontleden en beschrijven. Zjj zjjn zoo
knap dat zjj de gaaf schjjnen verloren te hebben
om te voelen en te handelen en daarover zjjn ze
dan weer mismoedig en ongelukkig. Zjj wekken
slechts een vurig verlangen in mjj op naar ge
zonde, eenvoudige, werkzame menschen, metroode
wangen, menschen, aan wie niets raadselachtigs is,
maar die het 'leven nemen zooals het is, en
goed doen waar zjj kunnen."
Die gesprekken over boeken leidden van liever
lede tot een vertrouweljjker omgang, en daardoor
opende zich voor Hans een geheel nieuwe wereld.
De vader van Hans Ejd was predikant geweest
in een van de Westeljjkste kuststreken maar had
eenige jaren geleden zjjn ontslag gevraagd. Hjj
was tweemaal gehuwd geweest. Uit zjjn eerste
huweljjk had hij verscheiden zoons, waarvan de
verwachting heelhuids op den weg terecht, terwjjl
de paarden, nu geheel vrjj, verder naar huis hol
den, doch geen verdere ongelukken veroorzaakten.
De verschrikte ouders van den jongeling achten
zich nog gelukkig, dat met een gekwetst paard
en met gebroken paarden- en wagentuig deze ge-
vaarljjke rit afliep.
Het stoomschip Rotterdam, dat bjj Zierikzee
op de Zeehondenplaat gestrand is, is nog niet wrak.
Er is een overeenkomst getroffen om de lading
te bergen en het schip af te brengen, waartoe
alle kans bestaat indien het weder gunstig bljjft.
Maandagavond omstreeks 6 uren ontstond
door onbekende oorzaak brand in de schuur van
den landbouwer Risseeuw, binnen de kom dei-
gemeente Oostburg.
Men had den tjjd om het vee en eenige losse
goederen uit bet pand te redden doch een partjj
veldvruchten en hooi werden met de schuur een
prooi der vlammen.
De totale windstilte, benevens de jjverige be
moeiingen der brandweer, die met de 2 spuiten
uit Oostburg de omgelegen gebouwen en hooi-
stapels nat hield, bewerkten dat de brand zich
niet verder uitbreidde.
Het groote feest, dat men zich voorgesteld
had, bjj gelegenheid van de sluiting der tentoon
stelling te Amsterdam, aan de autoriteiten en
verdere genoodigden in breeden kring te geven,
zal om verscheidene redenen niet doorgaan.
Op de Hooftskade in Den Haag geraakten gisteren
een paar onderofficieren en eenige burgers slaags.
De eersten waren tegen de laatsten niet bestand
een hunner werd door de burgers opgebracht.
R. Van der H., in hechtenis genomen als de
vermoedeljjke moordenaar van de op 29 Mei 1881
gedoode dienstmeid Mina Koes te Zuidwolde, heeft
zjjne misdaad bekend. Uit armoede, zegt hjj, was
hjj tot die wandaad gekomen.
Het Paleis van Justitie waarschuwt tegen
een persoon te Amsterdam, die onlangs failliet
werd verklaard. Hjj maakte er zjjn werk van
zich belangrjjke sommen als borgtocht te doen
afgeven door personen, die hjj als zjjn depóthou
ders in het sigarenvak aanstelde. Hjj stond in
relatie met een ander, die zich vertrouwen wist
te verschaffen, door zich den naam te geven van
aspirant-candidaat-notaris De ongelukkige
depothouders zagen zich van nagenoeg al hunne
penningen beroofd. Dezer dagen veschenen in de
dagbladen weder advertentiê'n van nagenoeg den
zelfden inhoud als die welke de hierboven be
doelde depothouders in den val hebben doen loopen.
Alweer eeD slachtoffer van het genot dat
het publiek bjj voorkeur najaagt. Bjj eene voor
stelling, in het lokaal De Vereenigingin de War
moesstraat te Amsterdam gegeven, viel een acrobaat,
die op eenige palen zjjne kunststukken vertoonde,
van eene vrjj aanzienljjke hoogte naar beneden. De
ongelukkige werd in bewusteloozen toestand op
genomen. Bjj onderzoek bleek hjj zulke ernstige
kneuzingen in den rug bekomen te hebben, dat
zjjn toestand zeer bedenkeljjk is.
In Bejjerland heerschen de pokken is het
wonder na al hetgeen men van daar hoort? voort
durend. In de vorige week werden te Oud-Bejjer-
land 9 gevallen van pokken aangegeven, terwjjl
er 7 personen aan die ziekte overleden. Het aan
tal aangetasten bedroeg in September 84, dat dei-
overledenen 22.
Te Zuid-Bejjerland heeft zich weder een geval
voorgedaan.
Het ongeluk te Maastricht, waarvan wjj
gisteren in 't kort melding maakten, schjjnt zich
volgenderwjjze te hebben toegedragen. Terwjjl de
manschappen oefening hadden in het schjjfschieten,
nam kapitein Berge een der miliciens om zich te
overtuigen van diens bekwaamheid in het schieten.
De milicien nam een geweer en legde op het oog
van den kapitein, dat hem door dezen als mikpunt
was aangewezen, aan. Beiden wisten niet, dat
het geweer met een scherpen patroon geladen was.
Het schot ging af en trof den kapitein, die dood
neder viel. De kogel was door het oog en achter
hoofd gedrongen.
De milicien was zoo ontsteld, dat hjj in zwjjm
viel en men genoodzaakt was hem naar het hos
pitaal te vervoeren.
Met twee pendules en vier coupes zjjn te
Delft een heer en eene dame aan den haal gegaan.
De leveranciers wachten op betaling.
Een jong echtpaar ontvangt voor het eerst de
vrienden in zjjn eigen licht en dicht huisje. Allen
hebben, ondanks het slechte weder de invitatie
aangenomen en men zit gezellig te quadrilleeren,
als plotseling een windvlaag een der ramen doet
openvliegen. Verschrikt springen allen op, bjj
meesten boeren gebleven waren. Bjj^zjjn tweede
vrouw, die twintig jaren jonger was dan hjj, had
hjj Hans gehad. Hjj was een man van den ouden
stempel. In het afgelegen bergdorp, waar hjj het
eerst stond, was hjj zjjn eigen knechthjj ploegde
en maaide en haalde zjjn eigen hout uithetbosch.
Hjj was bekend om zjjne kracht, zjjne vette paar
den en zjjn woest rijden, dat eens aan een zjjner
paarden het leven had gekost. Volgens zjjn op
vatting bestond het predikant zjjn hierin, dat men
een goede stem had en de gaaf om den wil van
anderen te buigen. En die eigenschappen bezat
hjj beide. Hjj was een kloek heer, die in zjjne
gemeente en zjjn huis kommandeerde als een ka
pitein op een schip en wien men blindelings ge
hoorzaamde. Wat hjj verkondigde werd nooit tegen
gesproken wat hjj deed, nooit gegispt. Hjj ver
achtte alle mannen, die een overwegend belang
in boeken stelden, en alle vrouwen, die speelden,
zongen, onderhoudende boeken lazen en naar de
mode gekleed gingen. »De man moet gehard en
verstandig zjjn de vrouw stil en huiseljjk," zei
hjj. Stomme gehoorzaamheid jegens de overheid
strenge heerschappjj over de onderhoorigen, eerbied
voor' wereldwjjsheid en de geldmacht; dat was
het beginsel van zjjn catechismus.
Het huis, 't welk die barsche man regeerde, was
een koude werkplaats, waar weinig gesproken
doch veel gezwoegd werd en waar nooit sprake
was van hetgeen mooi of aangenaam maar alleen
van hetgeen nuttig was. Toen Hans grooterwerd
zag hjj zeker veel zaken in een ander licht dan
zjjn vader; hjj werd zelfs mettertijd overtuigd, dat
de wereldwjjze zedeleer van zjjn vader het voor
werp van diepen afkeer voor elk rechtschapen
mensch moest zjjn en hjj begon eraan te twijfe
len of die huiseljjke omstandigheden waren zooals
