N° 2
126e Jaargang.
1883.
Dinsdag
9 October.
TOR A TRONDAL
10 FEUILLETON.
Middelburg 8 October.
Dit blad verschijnt dagelijks^
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per 3/m. franco f 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Gent:
Advertentiën* 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
GEMEENTERAAD.
KRISTIAAN ELSTER.
Landbouw.
DELRURGSC
GRANT.
Agenten voor dit blad zijn te VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen, en te Ter Neuzen: A. van der Peijl Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daube en Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich, enz.
De burgemeester van Middelburg maakt bekend,
dat op Woensdag den 10en October 1883, des
namiddags te 2 uren, een openbare zitting van
den gemeenteraad zal plaats hebben.
Middelburg, den 5™ October 1883.
De burgemeester voornoemd,
PICKÉ.
ISfaar aanleiding der eeds-quaestie meldt het
Volksblad voor onderwijs het volgende
In een onzer groote steden was iemand benoemd
tot lid der plaatselijke schoolcommissie. Hij schreef
den burgemeester, dat hij niet den eed wilde af
leggen, maar wenschte te volstaan met het doen
van de belofte. Doch toen kwam van een der
•wethouders het antwoord, dat de burgemeester
uitstedig wasdat zijn ambtgenoot-wethouder, die
op den vastgestelden dag waarnemend burgemeester
zou zijn, het afleggen van een eed meende te
moeten eischendat echter hij briefschrijver, aan
gewezen om op een anderen dag den burgemeester
te vervangen, bereid was met een belofte genoegen
te nemenen dat hij derhalve in overweging gaf,
op laatstbedoelden dag ten raadhuize te verschijnen,
teneinde met een belofte het lidmaatschap der
schoolcommissie te aanvaarden.
Ende aldus geschiedde het. 's Maandags een eed
stellige eisch 's Dinsdags een belofte voldoende
Ligt niet somtijds in de feiten een stekeliger satire
dan in een vloed van woorden
Wij naderen weder het winterseizoen en, zooals
wij vroeger meldden, kunnen Wij, dank zij de
bekende vereeniging tot b. v. g. v. o. k., daarin
weêr zes voorstellingen tegemoet zien van het
Nederlandsch tooneel.
De Rotterdamsche afdeeling van die vereeniging
zal Donderdag a. de campagne openen en tot ons
genoegen ons doen kennis maken met een nieuw,
oorspronkelijk stuk dat, al moge de intrige ervan
niet nieuw zijn, uitstekend bewerkt moet zijn en
overal voldeed waar het werd opgevoerd.
De N. Rott. Ct liet dan ook niet na den schrij
ver Jan C. De "Vos, die in zijn Suzanne de eenige
mannenrol vervult, geluk te wenschen met zijne
nieuwe pennevrucht. Ook de wijze, waarop het
ward gespeeld, verdiende allen lof en werd ook
door de Amsterdamsche bladen geprezen. Behalve
door den schrijver worden de hoofdrollen vervuld
door de dames Jeanne De Groot en Burlage-Ver-
woert.
Dit stuk alleen verdient reeds de algemeene
belangstelling, omdat goede, oorspronkelijke stukken
tot de zeldzaamheden behooren en het dubbel te
waardeeren is dat een tooneelspeler tevens als
schrijver optreedt. Jan C. De Vos gat vroeger
een paar gelukkige proeven van talent op dat
door
IV
Rondom den tuin liep een voetpad, eerst langs
een beek, die in een bocht uitkwam en verder
langs die bocht. Dat pad slingerde door een dicht
elzenboschje, waar het altijd donker en bedompt
was. Toen Hans Ejd met korte riemslagen den steiger
naderde, zag hij iets wits in dat boschje langs delbeek
zich bewegen en terwijl hij op de trap was werden
de elzenstruiken vlak boven hem voorzichtig ter
zijde gebogen en ontwaarde hij een vrouwelijke
gedaante, die echter terstond weêr verdween. Hij was
het pad genaderd en zag hoe diezelfde gedaante
hét verliet en het dennebosch inging.
Het was Tora.
Hij bleef een oogenblik besluiteloos staan, doch
sloeg weldra denzelfden weg in en had haar spoe
dig ingehaald. Hij .groettezij boog even het
hoofd en ging verder. Zij liepen zwijgend naast
elkaar. Hij wilde met haar spreken, doch ont-
waardde eensklaps dat hij niets te zeggen had.
Hij maakte op dat oogenblik voor het eerst in
zijn leven kennis met een gevoel, waarvan hij
tot nog toe geloofd had dat alleen jonge menschen
hadden: hij was verlegen voor het jonge
gebiedmaar zijne Suzanne moet wel het beste
wezen dat hij leverde.
Aan waardeering en belangstelling hopen wij
dat het hem in Middelburg niet ontbreken zal.
In Kleine handeneen blijspel, dat na Suzanne
zal worden gespeeld, treden o. a. op de heeren
Rosier Faassen, Mutters, Poolman en De la Mar
die hier allen gunstig genoeg bekend zijn. Vol
gens gewoonte verwachten wij dan ook Donderdag
weer een talrijke opkomst in onzen schouwburg.
"Woensdag 10 October, des namiddags te 2 uren,
zal de gemeenteraad van Middelburg eene verga
dering houden. De punten van behandeling zijn
ingekomen stukken rekening van het bestuur dei-
godshuizen over 1882 voordracht voor hoofd der
openbare school Bbezwaarschrift van A. A. C.
H. Van Liebergen, tegen zijn aanslag in de in
komsten-belasting over 1883 suppletoire begroo
ting over 1883, gemeente gasfabriek; verhuring
van het lokaal voor de spaarbankregularisatie
gratificatie van den concierge van het raadhuis
voorstel van burg. en weth. tot aanschaffing van
gordijnen en kastjes voor schoollokaal C voor
stellen omtrent a adres Middelburgsche kunstbo-
terfabriek omtrent beschikking over de ijsvlakte in
de stadsvesten b adres der Middelburgsche houw
en verhuismaatschappij tot afkoop van cijns c adres
van Den Bouwmeester, Borsius en v. d. Leyé, omtrent
huur van gemeentegrond bij hunne werfen d
adres van de wed. De Broekert tot aankoop van
gemeentegrond bij de maréchaussée-kazerne. Be
grooting der dd. schutterij voor 1884; die van
het burgerlijk armbestuur en toekenning van sub
sidie over 1884 en de begrooting voor de gemeente
gasfabriek over 1884.
Veere, 8 Oct. Ten behoeve van de oud
heidskamer werd den burgemeester door de heeren
H. Veder en Hudig uit Rotterdam een keurig net
glazenkastje aangeboden, om daarin den beroemden
beker van Maximiliaan van Bourgondië beter te
kunnen bewaren dan tot heden het geval was.
Van zwart gepolijst hout vervaardigd, prijkt het
van boven met een gebeeldhouwd wapen der stad
Veere, terwijl het voetstuk van een draaitoestel
voorzien is, teneinde den beker, zonder hem te
moeten aanvatten, van alle kanten te kunnen
zien. Dit geschenk werd natuurlijk in dank aan
vaard en pleit zeer voor de kunstlievendheid van
de schenkers.
Yerselie, 7 Oct. De oesterhandel was in
September, de eerste maand van het seizoen, vrij
levendighet telegraafkantoor behandelde 540
telegrammen tegen 393 in September van het
vorige jaar. Zoo nemen de werkzaamheden op
het post- en telegraafkantoor jaarlijks aanzienlijk
in omvang toe, vooral gedurende de wintermaanden.
Toch werd een verzoek om invoering van den
vollen dagdienst in die wintermaanden door den
minister vooralsnog van de hand gewezen.
't Is te hopen, dat het publiek, hetwelk komt om
post- en plakzegels en briefkaarten te koopen, aan-
geteekende brieven, postwissels, pakketten en tele-
meisje. Hij voelde zich niets op zijn gemak, terwijl
hij daar zoo naast haar liep en hield onwillekeu
rig den adem in, telkens wanneer haar japon hem
op het smalle pad aanraaktehet kwam hem
voor dat zij iets zoo fijns en doorluchtigs was dat
een plotselinge beweging of een sterke ademtocht
haar moest doen verdwijnen. Het stilzwijgen
werd echter pijnlijk en hij vond toch dat hij
moest verklaren hoe hij daar kwammaar hij
wist niet goed hoe hij dit zou aanleggen. Hij
begon er goed over na te denken hoe het eigen
lijk in zijn werk gegaan was. Het was de mooie
morgen, het was zijn boodschap aan den dominé,
maar dat was het toch niet alleener was nog
iets anders, maar wat dat was kon hij niet goed
vatten, in éen woord, de zaak werd hoe lan
ger hoe ingewikkelder. Op het laatst werd hij
erg benauwd en zei hij bijna angstig
„Ik mag u wel om vergeving vragen dat ik
u achter nageloopen ben."
Zij zag hem vragend aan. Hij begon over zijn
boodschap aan haar vader te praten, maar kreeg
een gevoel dat hij niet oprecht was en
hield op.
»Het is mooi aan dezen kant," zei hij
daarop, »en en ik vind het hier zoo gezel
lig bij u."
Tora zag hem weer aan met een blik die ver
wonderd, nieuwsgierig en tevens lachend was.
Yond hij het waarlijk gezellig bij hen? "Wie zou
dat gedacht hebben als hij daar zoo stjjf en strak
in de kamer zat, of nu en dan een koude opmer-
grammen te verzenden en te ontvangen, nu en dan
geduld zal oefenen en bedenken, dat slechts éen
beambte het bedient, die dat alles onmogelijk te
gelijke-.:, ijd .kan verrichten.
De collecte voor de ongelultkigen in Indië bracht
te Schore 11.13 op.
Bresltens, 6 Oct. Alhier heeft de collecte
voor de noodlijdenden op Java opgebracht ƒ19.28.
De gemeente-begrooting voor 1884 is vastgesteld,
in ontvang en uitgaaf op 8863.08, waarvan de
kosten voor onderwijs bedragen f 4254.
De audiëntie van den minister van oorlog zal
op Donderdag den elfden October a. niet plaats
hebben.
Maandag 15 Oct., des morgens te lij uur, zal
te Utrecht op het Munsterkerkhof de onthulling
plaats hebben van het standbeeld, opgericht ter
eere van graaf Jan van Nassau, den stamvader
van ons vorstenhuis en stichter van de Unie van
Utrecht.
Onze koning en onze koningin zullen de plech
tigheid bijwonen; het Utrechtsche studentenkorps
zal HH. MM. een eerewacht aanbieden. Dr. A.
Ruitenschild zal de feestrede houden, terwijl een
kinderkoor eene cantate zal zingen, woorden van
dr A. W. Bronsveld, muziek van den heer J. N.
W. C. A. Ruygrok.
Op 4 en 5 October heeft de examen-commissie,
bestaande uit de hh. F. Coenen, F. Gernsheim,
R. Hol, D. De Lange, L. Schlegel, H. Vink en
Th. Van der Wurff, het diploma van de Maat
schappij tot bevordering der toonkunst toegekend
aanmejuffrouwen J. De Koningh uit Dordrecht,
H. De Bruijn en C. Van Rennes uit Utrechtde
heeren A, De Jong uit Middelburg, L. Sterk uit
Amsterdam mejuffrouwen W. Le Fèvre uit Utrecht
H. Bruinier uit Zutfen en C. Heijmans uit Utrecht,
Als leerling-telegrafist zullen, op grond van
afgelegd vergelijkend examen, met 1 Dec. a. wor.
den toegelaten: J. A. D. G. Gorreljé, J. L. Crap
Hellingman, T. Meyer, J. J. P. Huizer, A. C. De
gens, L. C. Verkerk, mej. F. Gauw, G. J. v. d.
Poppe, H. Pott, W. B, H. Meiners en H. Lijbaart.
Het bestuur der afdeeling Rotterdam van het
pensioenverhond, als hoofdbestuur der vereeniging
optredende, heeft zich tot de leden der beide
kamers van de staten-generaal gewend met ver
zoek om hunne aandacht te schenken aan het
streven, dat zich in de laatste jaren onder de bur
gerlijke ambtenaren in Nederland heeft geopen-
baar tot het verkrijgen eener gewijzigde regeling
hunner pensioneering, vóór alles in verband met
uitkeering van pensioen aan hunne weduwen en
wezen.
In het adres wordt gevraagd dat uit den boezem
der staten-generaal krachtige aandrang moge uit
gaan om die zaak in de aandacht der regeering
king maakte op een toon, alsof hij hun gevangen
bewaarder was
„Misschien hadt gij liever dat ik niet
kwam vroeg hij, en zag haar half verlegen
aan.
Waarom denkt gij dat?" vroeg Tora, hem
vlak in het aangezicht ziende. Hij beet zich op
de lippen en zei toen aarzelend»ik ik
dacht, dat gij wellicht boos op mij waart." Tora
verbleekte en zag voor zich zonder te antwoorden.
Na eenigen tijd zei hij»Als dat zoo is, moet gjj
zoo eerlijk zijn van het mij te zeggen."
»Dat wil ik niet beloven," zei zij.
Hij zag haar eerst vragend aan en zei toen
»Ach neen, dat zult gij wel niet willen."
Op den heuvel achter het huis bleef «ij staan
en zag naar het water. Het zonlicht viel op haar
gezond, frisch gelaat, waar zij een wit doekje om
gebonden had op hare lippen lag een glimlach.
Hij zag haar aan doch keerde zich terstond om
en trad eenige stappen ter zijde. Zij gingen den
straatweg langs naar huis. Hij verbrak het eerst
het stilzwijgen.
Gij leest zeker veel?"
»Ib? O, ja!"
„Ik heb zoovele boeken in de kamer gezien
sin de kamer O Wergeland en "Weihaven."
»Er staat zeker veel moois in zulke boeken
Tora zag hem vragend aanwat meende hij
daar nu mede?
»Ik houd zooveel van Weihaven" zei zij.
»h het moet een groot dichter zjjn."
aan te bevelen en later niet minder afdoende
steun om haar tot bevredigende oplossing te brengen.
De door handelaars te Boskoop tot den rijks
kanselier van Duitschland gerichte verzoekschriften
om in Duitschland boomen en planten te mogen
invoeren, alsmede om door Duitschland naar Oos
tenrijk (welk rijk den invoer niet verboden heeft)
te mogen verzenden, zijn van de band gewezen.
Tengevolge daarvan is er in het anders zoo be
drijvige Boskoop weinig handel, en wordt de toe
komst met zorg tegemoetgezien.
De heden gehouden vergadering van de afd.
Walcheren dey Zeemusche Landbouw-maatschappij
was, voor zoover zij in 't openbaar werd gehouden,
bijna geheel gewijd aan huishoudelijke mededee-
lingen en besprekingen.
Naar aanleiding van het werkje van den heer
Vorsterman Van Oijen over zuivelbereiding en
van de hier plaats gehad hebbende praktische
ez ing over kaasbereiding, werd eene niet onbe
langrijke discussie gevoerd of het al of niet wen-
schelijk en voordeelig is voor den landbouwer om
kaas te fabriceeren. Het grootste deel der land
bouwers meende dat in onze streek die tak van
nijverheid niet aanbevelenswaardig is, zoolang de
afzet der melk zoo gemakkelijk is en de hooge
boterprijzen, als ook de fabelachtige sommen die
thans voor vee worden besteed bestendigd blijven.
Men meende ook dat de kaasmakerij öp kleine
bedrijven weinig of geen voordeel kan opleveren,
maar alleen in 't groot succes kan hebben.
Enkele landbouwers die dien tak van nijverheid
hadden aangevat, zijn dan ook ermede geëindigd.
De begrooting van het hoofdbestuur voor 1883
wordt in ontvang geraamd op 6622.43^ en in
uitgaaf 4622.43J, zoodat op een goed slot van
2000 kan worden gerekend.
Met betrekking tot de proef met de Zborower-
aardappelen werden afwijkende mededeelingen ge
daan. Een der proefnemers had geen resultaat gekre
gen, doch andere hadden zeer goede uitkomsten be
komen. Een landbouwer had van 3 roede, die
hij met Zboroiver-aardappelen bezette, een goede
halve mud geoogst, die goed van smaak, groot
van stuk en vrij van ziekte waren. Een ander
had ook een goede opbrengst, doch vond er onder,
die door de ziekte waren aangetast.
Onder Nieuwland, waar ook een proef werd
genomen, was de opbrengst goed.
De conclusie was dat de aardappelen, vooral
op zandgrond geteeld, een goed beschot opleveren,
doch niet voldaan hebben aan 't geen ervan werd
voorgespiegeld, namelijk dat zij ziektevrij zouden
zijn. In elk geval achtte men het wenschelijk
nog eens eene proef met die aardappelen te nemen.
Met algemeene stemmen, uitgenomen die van
den heer De Croo, werd besloten dat dit jaar twee
landbouw-voordrachten zullen gehouden worden,
een te Nieuwland en de andere te Serooskerke
»Hebt gij dan nooit iets van hem gelezen?"
- »Ja een enkel gedicht heb ik gelezen."
„Hebt gij niet gelezen »Een Zaterdagavond
op het kerkhof" „Het ziekebezoek" enz.
»Neen."
»Dat is toch vreemd; ik dacht dat iedereen
die gelezen had.
»Ik zal u zeggen dat ik over het geheel
weinig gelezen heb. Bij ons hebben wij zulke
boeken niet en sedert ik van huis ben heb ik geen
tijd gehad."
»Hebt gij dus Wergeland ook niet ge
lezen
»Ik heb gelezen wat hjj voor het volk ge
schreven heeft en enkele van zijne gedichten. Die
begrijp ik echter niet allen, maar hem zelf begrijp
ik. Hij stond er niet slechts bij toe te zien, als
er gestreden werd om iets waar zijn hart voor
klopte, maar hij trok uit en vocht als een man."
»Maar moet een dichter dat doen?"
»Een dichter? Ik weet niet of er een andere
wet bestaat voor een dichter dan voor andere
menschen, maar dat weet ik, dat als het niet met
zijn roeping strookt om zijn bruid te wagen, wan
neer een medemensch verongelijkt of een zaak
aangevallen wordt, dan zou ik geen dichter willen
zijn, al kon ik er de onsterfelijkheid mee verdienen."
niertje, droomerig over de wereld heen ziende en
bezingende hetgeen er beneden hem voorviel.
Thans zag zij een ander, een bestoven, met bloed'
bevlekt man, die vocht waar de strijd het heetst
was, een man, geljjk aan de oude barden, di®
