N° 235. 126e Jaargang. 1883. Vrijdag 5 October. TOR A TRONDAL Middelburg 4 October. FEUILLETON. Dit blad verschijnt dagelijks, sijriet uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per 3/m. franco 3,50. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent: Advertentiën* 20 Cent per regel. Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50 iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. KRISTIAAN ELSTER. Zeeland in 188 2. MIDDELBURGS!» COURANT. Agenten voor dit blad zijn te VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, te Goes; A. A. W. Bolland, te Kruiningen; F. van dek Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Niedwenhüijzen, en te Ter Neuzen: A. van der Peijl Jz. Hoofdagenten voor het Buitenland; de Compagnie générale de Puhlicité G. L. Daübe en Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. ML, Berlijn, Weenen, Zurich, enz. De heer J. H. Mooren, directeur van het rijks- telegraafkantoor te Kampen, heeft zieh volgens het Vad. tot de tweede kamer gewend met een bezwaarschrift, omdat hem door den minister van waterstaat is verboden in het blaadje De Aanwijzer (waarin hij politiek, voornamelijk gemeentebelan gen behandelt), te schrijven of gelijksoortig schrij ven in eenig ander blad te ondernemen op gevaar zich aan ernstige maatregelen bloot te stellen. De argumenten van den minister.zijn de volgende Dat voor het publiek geenerlei van den telegraaf dienst afhankelijke reden behoort te bestaan, waarom het zieh bezwaard zou mogen gevoelen, zijn geheimen aan dien dienst toe te vertrouwen dat die reden kan bestaan, wanneer telegraaf ambtenaren bedrijven uitoefenen, waardoor zij hun voordeel kunnen doen met den inhoud der tele grammen, die hun, bij de uitoefening hunner be trekking, onder de oogen komen, of wanneer zij in nieuws- of andere bladen of publieke geschrif ten zaken behandelen, waarbij meer of min recht streeks personen zijn betrokken, die aanleiding kunnen hebben voor mededeelingen, ook over die zaken, van de telegraaf gebruik te maken dat de staatsburger, die bij de telegraaf in dienst treedt of blijft, zich in de uitoefening der hem als zoodanig gewaarborgde rechten in den aangedui- den zin behoort te beperken of, zoo hij daartegen bezwaar heeft, den telegraafdienst behoort te ver laten. Bovendien meent de minister, dat het in art. 2 van het rijkstelegraaf reglement vervat verbod aan de ambtenaren der rjjkstelegraaf om tot de redac tiën van dagbladen in eenige betrekking te staan moet geacht worden te gelden voor hetgeen door den heer Mooren geschreven wordt, «fschoon dit alleen ingezonden stukken zijn over open bare aangelegenheden. De heer Mooren beklaagt er zich over in zijn verzoekschrift, dat dus voor den ambtenaar admi nistratief welbehagen treedt in de plaats der ver antwoordelijkheid voor de wet, en toont aan, dat bet vertrouwen in de telegraaf zelf daarmede aller minst wordt gediend. Hij verzoekt handhaving van zijn grondwettig recht. Deze quaestie verdient naar ons gevoelen vol strekt niet die aandacht, welke aan het gebeurde met mr L. Büchler moet geschonken worden. Hier betreft bet een ambtenaar die, vóór bij zijne betrekking aanvaardde, wist dat hij volgens zijn instructie niet in eenige betrekking tot redactiën van dagbladen mocht staan. Dat hij dit toch deed, en dat anderen het nog wel zullen doen, is geenszins te verschoonen. Wij weten niet of het belang van den dienst zulk een verbod noodig maakt wellicht dat de ervaring het hare heeft bijgebracht om het in II Hoe goed herinnerde Tora zich Ejds gelaat, toen hij die vraag deed, vooral zjjne oogen, die blauwe, koude schoolmeestersoogen, die haar aanzagen, als wilden zij in haar ziel lezen, en dan die stem, die haar herinnerde aan alles wat smartelijk, leeljjk en alledaagsch was. Zooals hij daar op dat oogenblik voor haar stond, was het haar alsof zij alles, wat zij in het leven verfoeide en haatte in hem belichaamd zag; zij had een gevoel alsof bij de levende bescbimping was van al wat zij lief had en hegeerde. Zij antwoordde niet op zjjn vraag, maar stond bevend ineengedoken bij bet yenster, niet omdat zij bang was, maar omdat zij zich niet in staat voelde om te verdedigen, 't geen zij niet wilde hooren beschimpen. Toen zij niet antwoordde zweeg hij een poos en begon daarna weer >Kan dat nu waarlijk zoo iets grootsch en goeds zijn om daar voor iedereen te kjjk te staan en voor een verliefde of wat bet ook zijn moge, te spelen? Is het ronduit gezegd wel iets anders dan pure jjdelheid en praalzucht, dat iemand tot f!OQ iets brengen kan? Of vraag u zeiven eens het leven te roepen; wij kunnen ons wel voorstel len dat zij nuttig wezen kan maar het is zeker dat de. heeiv Mooren, bekend met die voorwaarde, zich, toen hij zijn ambt aanvaardde, aan die bepa ling ook onderwierp. Hij liet zich de beperking van zijn grondwettig recht welgevallen. Of men nu bet verbod niet te ver drijft door ook het schrijven van ingezonden stukken te verbieden, laten wij daar, maar bet is toch een feit dat het behandelen van gemeente-belangen vaak eene minder aangename verhouding teweeg brengt tusschen den schrijver en hen, die bij die belangen betrokken zijn en wier daden vaak be sproken worden. Dit geeft v an zelf aanleiding tot een gespannen toestand die niet gunstig werken kan op de be trekking tusschen een directeur van een telegraaf kantoor en het publiek. Het is waar dat men steeds het recht heeft om zich, in voorkomende gevallen, bij hoogere auto riteiten te beklagen, maar een onderlinge aange name verhouding is voor zulk een kantoor van groot gewicht. Yoor leeraars aan rijks hoogere burgerscholen bestaat zulk eene instructie niet; mr Büchler is dus geheel vrij op dat punt en hij gaf bovendien alleen zijne meening te kennen over een quaestie van godsdienstigen aard, waarop ieder, in welke betrekking ook geplaatst, zijne vrijheid is ge waarborgd. Beide gevallen zijn dus niet te vergelijken. De houding van hoogere autoriteiten tegenover mr Büchler vonden wij zeer afkeuringswaardigwat de minister van waterstaat den heer Mooren ver bood vinden wij een natuurlijk gevolg van be staande toestanden, en eene gewettigde daad. De artikelen van de Afrikaanse Patriot tegen den heer Jorissen besprekende, komt het Wage- ningsch Weekblad tot deze conclusie. »De Afr. Patriot heeft iets van een advocaat van kwade zaken. Ze verstaat uitnemend de kunst om het groote publiek, bewust of onbewust, een rad voor de oogen te draaien. En dit is te hin derlijker, als 't geschiedt door een redactie, die gereformeerd wil zijn. »Laat ons," zegthetblad verder, „de dingen bij hun naam noemen: Jorissen was niet gereformeerd, en hij was te knap, oefende te grooten invloed uit. En toen gingen eenige Transvalers hij de oude Grie ken in de leer en pasten op hem het ostracisme toe, maar met dit verschil, dat te Athene minstens 6000 stemmen van burgers noodig waren om den man, wiens invloed men te groot acbtte, te ver bannen, terwijl in Transvaal een klein complot Jorissen ostraceerde, zonder de burgers erin te hebben gekend." »Wjj blijven erbjj, dat deze ongerechtigheid een zwarte vlek werpt op de roemrijke geschiedenis van Transvaal." Aan de parlementaire nagedachtenis van den heer Bichon van IJsselmonde wijdt de Standaard eenige woorden, die niet van groote waardeering zijner openhartig af: is er iets in u, dat gij niet even goed kunt aanwenden bij uwe dageljjksche bezig heden, in uw omgang met menschen, die u van nabij bestaan moet gij waarlijk op de planken om dat te verkwisten aan dooven en onbekenden Zij zweeg en voelde zich onder zijn woorden als levend ingevroren, of neergelaten in een ijs koude diepte, waar eeuwige winter en doodsche stilte heerschten, en tegelijkertijd was zij toch zoo verschrikkelijk boos, dat zij meende hem wel op de plek te kunnen vermoorden. Terwijl hij zich naar de deur begaf voegde hij er nog bij, op een toon die bijna droevig klonk: „En zelfs al had ik wezenlijk talenten, die ik niet in bet dagelijksche leven kon te pas bren gen, dan zou ik er, wat mij betreft, tienmaal liever van afzien om ze ooit te gebruiken, dan mjjn leven te wjjden aan iets zoo nutteloos als dat. Het is mooi om in het dagelijksche leven sympathie te gevoelen voor alles wat groot, waar en goed is maar het is zoo oneindig klein om daar op het tooneel te staan en die gevoelens na te bootsen, met geen ander oogmerk dan dat anderen zich aan het schouwspel verlustigen, en daarna alles weer vergeten, omdat het toch maar komedie was. Ik wil u slechts verzoeken dit wel te bedenken." Hij ging heen en het onweder barstte losZjj vloog naar haar 'kamer, rukte haar haren los, wierp zich op den grond, balde de vuisten achter hem, en uitte een stortvloed van smaad- en scheldwoor den in verzen zoowel als in proza, al naar dat zjj haar, uit hetgeen zij gelezen had, voor den geest I politieke beteekenis getuigen. Zij noemt hem een( der ouden van dagen, den laatsten oude getrouwe uit de periode toen er nog geen program was. „Bicbon heet het verder," was in de kamer geen vocaal. Hij laat er geen heugenis achter van groote ex- ploiven. Zij hem door ons antirevolutionaire volk dank en hulde gebracht voor de toewijding, waarvan hij blijk gat en moge het Gode behagen hem in stiller verkeer zijn krachten nog zoover- te herstellen, dat in kleinen kring nog lang wel dadigheid en zegenende invloed van hem uitga Deze vorm van uitluiden, in verband inet de mededeeling, dat het „koele marktpubliek" vraagt wie zal in zijne plaats koruen? doet vermoeden, dat zijn opvolger, die dan wèl een vocaal zal zijn, reeds is aangewezen. Het »koele marktpubliek" vraagt, maar de geïnteresseerde leveranciers be hoeven niet meer te vragen zij weten bet al voor wien het consigne zal worden gegeven. (Arnh. Ct) In het adres dat de vier raadsleden te Goes, die de zitting van 26 Sept. verlieten, aan ged. staten zonden, wordt te kennen gegeven, dat door het afleggen van eene belofte de heeren jhr De Marees van Swinderen en Massee hunne betrekking van raadslid niet hebben aanvaard, zooals de ge meentewet dit voorschrijft en bedoelt. Dat zij daarom geen zitting als leden van den raad hadden mogen nemen. Dat dus de genomen besluiten en gedane be noemingen in de vergaderingen van den raad dei- gemeente Goes van 4 en 26 Sept. in strijd met de wet zijn genomen en gedaan en mitsdien ook voorts alles onwettig is wat sedert het afleggen der belofte door die heeren in hoedanigheid van raadslid of daaruit voortgevloeide andere betrek kingen is verricht. Redenen waarom adressanten verzoeken de dooi den raad der gemeente Goes in genoemde verga deringen genomen besluiten, voor zoover die reeds aan de goed- of afkeuring van ged. staten zijn onderworpen, alsmede de daarin gedane benoe mingen als te zijn geschied in strijd met de wet aan zijne majesteit den koning ter vernietiging voor te dragen. (N. en Adv. blad voor Z. en N. Beveland). De te Brielle algemeen geachte ontvanger dei- registratie, de heer W. J. Berdenis van Berlekom hoopt den 8en October den dag te berdenken waarop hij 25 jaar geleden zijne betrekking aan vaardde. De verkiezing, noodig geworden doordien mr M. Bichon van IJsselmonde ontslag heeft genomen als lid der tweede kamer voor het kiesdistrict Gouda zal plaats hebben op Dinsdag 30 Oct. en herstemming, zoo noodig, op Dinsdag 13 Nov. {Zie laatste berichten van gisteren). In een vergadering, door belangstellenden te Delft gehouden, ter bespreking van het oprichten eener afdeeling van de Nederlandsche pensioenver- eeniging werd besloten daartoe niet over te gaan. kwamen. Dien mensch zou zij nooit kunnen ver geten en nooit vergeven, dacht zij. Doch toen de storm bedaard was, griften zich, tegen haar- wil, zijne woorden diep in haar gemoed. Misschien was zij juist daarom zoo zeer verbitterd omdat er ondanks de miskenning en de koelheid, waarmee hjj sprak, toch in hetgeen hij zei iets was dat haar waarheidsliefde haar verbood te ver werpen. Hij had gelijk; zij wilde niet op het tooneel omdat zij talent in zich voelde, maar om dat het haar aan moed en volharding ontbrak. En zijn woorden werden de aanleiding tot het besluit, dat zij nam, om in alle omstandigheden des levens, waarin zij komen mocht, te zjjn wat zjj had willen spelen. Dat was nu lang geleden. Nu stond hij daar weer en zij roeide dezelfde verbittering in zich opkomen. Toen zij hoorde dat Hans Ejd de hulp prediker van haar vader zou worden, had zij op het punt gestaan van weg te loopen. Maar dat vond zij lafzjj wilde bljjven en hem trotseeren. Nu was hjj gekomen. Werd haar toorn opgewekt omdat hij haar dwong eraan te denken hoe het met hare goede voornemens gegaan wasom dat hij haar eraan herinnerde dat zjj gevangen zat in haar eigen besluit het besluit dat hjj in bet leven geroepen had Zij zat nog vele uren op, en de zachte, zoele nachtlucht omzweefde haar. Zjj verlangde1 weg te zjjn, weg naar verre streken, waar zij niet be kend was en waar zij een nieuw leven kon be ginnen. Hier, waar de spottende lach harer Wel werd jeen'e motie aangenomen, waarin als hare meening werd uitgesproken Dat de vestiging eener afdeeling van de Nederl. pensioenvereeniging voor werklieden, voorloopig en zoo lang het pensioenfonds niet tot stand is ge komen, doelloos moet geacht worden, terwijl het wenscheljjk is, dat zich eene commissie vorme die 1" aan belanghebbenden de verlangde inlich tingen verschafte omtrent de bestaande gelegen heden tot verzekering van kleine pensioenen, door bjjzondere levensverzekeringsmaatschappjjen 2" de verzekering van pensioenen voorloopig bjj deze maatschappijen bevordere, met alle haar ten dienste staande middelen. In een gisteren te Groningen gehouden verga dering der vereeniging van gemeente-secretarissen in de provincie Groningen is, ofschoon men niet algemeen de wenscheljjkheid van het invoeren van examens yoor gemeente-secretarissen en ambtena ren ter secretarie inzag, besloten een afgevaardigde te zenden naar de in de laatste helft dezer maand te Utrecht te houden vergadering van de Neder landsche vereeniging van gemeente-ambtenaren, omdat men de gelegenheid, om op de vaststelling van het programma voor dergeljjke examens eenigen invloed te kunnen uitoefenen, niet onge bruikt wilde laten voorbjjgaan. Bjj de gevolgde discussie over het reeds ont worpen examen-programma bleek, dat eene kleine meerderheid het in beginsel met den ontwerper eens was, om niet éen maar twee examens in te voeren, naarmate de examinandi voor belangrijke of minder belangrijke gemeenten naar genoemde posten wensc-hen mede te dingen. Het tweede examen in boekhouden en handels correspondentie vanwege de vereeniging van han delsbedienden Mercurius te Rotterdam zal plaats hebben in het begin der maand November a. Deze vereeniging heeft ook eene informatie bureau, waardoor patroons in de gelegenheid zjjn bedienden en dezen op hun beurt eene betrekking te vragen. Nu isa haar echter door de ervaring geleerd dat er in den laatsten tijd gebrek is aan goede bedienden. Menig actief jong mensch kan daarmee waarschjjnljjk zjjn voordeel doen. In het district Maastricht is tot lid der provin ciale staten gekozen een onafhankelijk candidaat, mr Yan Wintershoven, met 408 stemmen, terwjjl de candidaat der katholieke kiesvereeniging slechts 354 stemmen bekwam. Aan het verslag van den toestand der provincie Zeeland in 1882, uitgebracht door gedeputeerde staten, is het volgende ontleend Onderwijs. In den toestand van het lager onderwjjs in de provincie viel over het algemeen eenige vooruit gang op te merken. Waren er aan de eene zijde vriendin haar vervolgde, en waar die koude, schoolmeestersoogen van nu af aan over haar zouden waken en haar onafgebroken vragenwat is ervan geworden Had ik geen gelijk, was het iets anders dan louter meisjesjjdelheid hier kon zjj zich nooit vrij gevoelen. Hier kon zjj slechts éen ding en dat wilde zjj ook doen; voor hem en voor de anderen verbergen waar zjj naar verlangde, wat zjj miste en wat zij leed, III Drie weken na zjjn aankomst zou Hans Ejd voor bet eerst preêken. In dien tusschentijd werkte hij dagelijks eenige uren met den pre dikant. Op diens uitnoodiging bracht hjj vaak den avond in de pastorie door; bjj die gelegen heden was hij in den regel stil en scheen hjj een sterk wantrouwen te koesteren voor alles wat hjj n dat huis zag en hoorde. Hjj zag er meestal uit alsof hij meende in het vjjandeljjk kamp te zjjn, alsof hjj altijd op zjjne hoede was om niet door een plotselingen aanval overrompeld te worden. Sprak hij, dan was het op een korten, gebieden den toon, die alle tegenspraak afsneed. Het kwam Tora voor dat hjj steeds zeide»Ach, ik ken u genoeg, ik laat mij niet om den tuin leiden door uw valschheid, door uwe streken." Alleen wan neer hjj met Karen Bö over hun gemeenschappe lijke geboorteplaats praatte, of met haar vader iorer de boeren, werd bjj levendig. Dan kreeg zjja.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1883 | | pagina 1