N° 209.
126* J-aargang.
1883.
Woensdag
5 September.
De schoone Inès,
5 FEUILLETON.
Nationale Militie,
Middelburg 4 September.
Dit blad verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per 3/m. franco 3,50.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 Cent:
Advertentiën* 20 Cent per regel.
Geboorte-, Trouw-, Doodberichten enz.: van 1 -7 regels f 1,50
iedere regel meer f 0,20.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Oproeping van verlofgangers der
lichting 1881,
Veemarkt te Middelburg.
De Ramp in Indië.
UIT HET DUITSCH VAN BILLER.
MIDDELBUGSCH
Agenten voor dit blad zijn te VlissingenP. G. de Veij Mestdagh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. van der Peul, te Zierikzee: A. C. de Moou, te Tholen: W. A. van Nieuwenhdijzen, en te Ter Neuzen: A. van der Peul Jz.
Hoofdagenten voor het Buitenland: de Compagnie générale de Publicité G. L. Daübe en Cie. te Parijs, Londen, Frankfort a. M., Berlijn, Weenen, Zurich, enz.
De burgemeester van Middelburg, gezien de
circulaire van den commissaris des konings in deze
provincie van den 17 Mei 1883, A n° 829/ 3e
afdeeling (provinciaal blad n° 43), roept bij deze op de
in deze gemeente wonende milicien-verlofgangers
der lichting 1881, behoorencle tot de 5e, 6®, 7e,
en 8e compagnie van het le regiment
en de 2e, 5e, 7°, en 10e compagnie van het
5Se regiment Vesting-artillerie, om op
den tijd en plaats als in de aan hen nit te reiken
order is vermeld, tegenwoordig te zjjn, voorzien
van al de voorwerpen van kleeding en uitrus
ting, door hen bij hun vertrek met groot verlof
medegenomen benevens van hun verlofpas, ten
einde rechtstreeks naar hun korps te vertrekken.
Zjj moeten zich vooraf, en wel op Donderdag
den 13 September a., des voormiddags tusschen 10 en
11 uren, bjj den burgemeester hunner woonplaats
aanmelden, voorzien van hun verlofpas, ten einde
de noodige biljetten, alsmede daggeld, indien zij
dit verlangen en daarop recht hebben, te ontvangen.
De verlofgangers, die op het bepaalde uur niet
ter aflevering verschjjnen, worden bjj hun korps
gestraft.
Zjj, die niet aan de oproeping voldoen, worden
als deserteurs behandeld, terwijl degenen, die door
ziekte verhinderd worden op den bepaalden dag
onder de wapenen te komen, van die omstandig
heid, onder overlegging van eene verklaring van
den geneesheer, tjjdig kennis behooren te geven
aan den burgemeester. Na hun herstel vervoegen
zij zich bjj hun korps.
Middelburg, den 4 September 1883.
De burgemeester voornoemd,
P I O K
Donderdag den 6ea September 1883, van des
voormiddags 8 tot des namiddags 4 uren.
De burgemeester en wethouders van Middelburg,
P I C I
De secretaris,
J. W. DE RAAD, L. S.
Yan zijnen Indischen medewerker ontving het
Handelsblad het volgende bericht
„De toestand in de Lampongs is vree-
seljjk. Tot vjjf mjjlen binnen 'slands is
alles verwoest. De dooden tellen bjj
duizenden. Het is onmogeljjk te nade
ren, omda-t de inlanders woedend zijnen
den Hollanders den schuld van de ver
woestingen geven, wegens Atjeh."
De ramp schijnt dus op Sumatra nog erger ge
volgen te hebben gehad dan op Java. Het bericht
Gil meende dat hein een engel verscheen, toen
hjj Inès in de deur gewaar werd. Had zij den
brief gelezen Kwam zij om hem te weêrhouden
'Nu zij naast hem knielde, besefte hij de waarde
van het leven. »Ik leef! hoe zalig is het leven
juichte hjj Zalig zjj die in den Heere
sterven," prevelde de priester en Gil bedwong zich
sloeg een kruis en bad als een echt geloovige voor
de rust van den stervende.
De ademhaling van den Ijjder werd steeds
zwakker, het gebroken oog bewoog zich nog eens,
het lichaam rekte zich uit.
De priester sprak de laatste woorden der Ijjkmis
maar Manuel hoorde ze niet meer.
Plechtige stilte heerschfe in de nederige woning
de priester sprak den zegen uit en verwijderde
zich, daar er geen nabestaanden waren die zijne
vertroostingen behoefden.
Nog altjjd lag Gil geknield voor de legerstee
hij wist dat het oogenblik daar was, dat hjj met
Inès moest spreken en eene angstige beklemdheid
maakte zich van hem meester.
Het was hem zoo licht gevallen haar te schrijven,
toen hjj dacht dat zij die woorden na zjjn dood
zou lezen. Nu echter leefde hij en had geen ver
langen meer naar den dood j zou zij zjjne verme
telheid niet bestraffen?
leert ons vooreerst, dat de verwoesting verder om
zich heen heeft gegrepen dan men gedacht had,
en dat de belangrijke Lampongsche districten op
de Zuid-Oostkust van Sumatra wellicht nog veel
meer hebben geleden dan Bantam.
In de tweede plaats krijgt de ramp een onrust
barende staatkundige beteekenis, wanneer de in
landers, die gewoon zijn om in groote rampen,
ook als zjj onschuldigen treffen, het werk te zien
van eene straffende godheid, de schuld geven aan
de landsregeering en den oorlog tegen Atjeh be
schouwen als de aanleiding tot den toorn der
goden. Verrnoedeljjk zal ook in andere deelen
van ons Indië deze meening onder de inlandsche
bevolking zich verspreiden en dan zal de Indische
regeering met alle kracht tegen die meening
moeten te velde trekken.
Reeds zijn twee commissies gevormd, die de
belangen van de geteisterden in onze koloniën
zullen voorstaan. Aan het hoofd van de eene
staat de Prins van Oranje, bjj wien zicb bebben
aangesloten de heeren jhr mr G. C. J. Yan Reenen,
vice-president van den raad van state, I. D. Fran
sen van de Putte, lid der eerste kamer, oud
minister van koloniën, Van Eysinga en O. Van
Ree3, voorzitters der kamers, m' C. L. De Vos van
Nederveen Cappel, president van den boogen raad,
luit.-generaal Boumeester, oud-legerkommandant
in Indië, mr I. C. Patjjn, burgemeester van 's Gra-
venhage, en De Roy van Zuidewjjn, voorzitter van
de Rekenkamer.
Tevens werd gisteren ten kantore der Neder
landsche Handelmaatschappij in eene door den
burgemeester van Amsterdam geleide vergadering
besloten tot bet oprichten eener Algemeene Neder-
landsche commissie tot leniging van de ramp op
Java en Sumatra. Deze hoofdcommissie zal zich
ten taak stellen in andere gemeenten van ons
vaderland sub-comités te vormen, om daardoor
de noodige eenheid in de uitvoering te verkrijgen.
Terstond werd overgegaan tot vorming van eene
Amsterdamscbe plaatseljjke commissie. Het per
manente bureau van dit comité is gevestigd bjj
de Nederlandsche Handelmaatschappij.
Wij hopen dat deze beide commissies tot éene
zicb zullen vereenigen en dat spoedig aan de aldus
gevormde Algemeene Nederlandsche commissie, met
den Prins van Oranje aan het hoofd, de sub
comités zicb zullen aansluiten. Want waarljjk,
de nood schijnt zeer groot te zjjn alleen te Tji-
ringin zijn 10.000 menschen omgekomen. Geheel
Bantam heeft door den aschregen ontzaglijke
schade geleden. Er is "gebrek aan voedsel:
bet vee is grootendeels omgekomen. En de be
volking, zonder vee, zonder dak en voorraad
schuren, zonder weiland moet ook zjj sterven
uit gebrek aan voedsel
Wel is een lid van den boogen raad met uit
gestrekte volmacht naar Bantam afgevaardigd om
te doen wat mogelijk is. Maar er zal zeer veel
te doen zjjn, en de hulpvaardigheid van ons allen
zal de regeering bebben te steunen. Aan krachtig
Neenjonge meisjes beschouwen zulk eene liefde
niet als misdadig. Ook Inès gevoelde zich niet
beleedigd. Zjj was zelfs zeer ontmoedigdwant
zij meende dat zjj een geheel leven vol nutteloos
heid, ijdelheid, hoogmoed en behaagz.ucht moest
goedmaken. Maar dat goedmaken maakte haar
zoo onuitsprekeljjk gelukkig, want zjj gevoelde
dat het vurig verlangde wonder had plaats gehad,
al was het dan ook anders gegaan dan zjj ver
moed had.
»Gil," fluisterde zij eindeljjk, want het was
haar onmogeljjk langer zwjjgend naast hem te
knielen, zij had zooveel angst voor hem uitgestaan.
Gril, wilt gij voor mij leven?"
Hij zag op, sprakeloos wel is waar, maar zjj
wist dat de golven ,lie daar buiten tegen de kade
aanklotsten, voor hem niet meer gevaarijjk waren.
Toen men de oogen van den doode gesloten
had en het kruisbeeld met de beide waskaarsen
aan het hoofdeind geplaatst was, begaf men
zich naar het aangrenzende vertrek, en verhaalde
Gil aan de beide vrouwen hoe het bezoek, dat hjj
aan Manuel, dien hjj alleen en stervende vond,
wilde brengen, hem van de volvoering van zijn
misdadig besluit had weêrhouden, s>en zoo be
waarde het n voor de zonde van onboetvaardig
te sterven," sprak tante. „Yan de zonde om ons
alleen te laten," fluisterde Inès.
»Er is een smart die waanzinnig maakt,"
zei Gil, „maar is die weggenomen, dan schrikt
men zelf van hetgeen men heeft willen doen.»
Daarop verhaalde hij hoe hjj den ouden Manuel
door den dood verrast gevonden had en hoe zjjn
komst hem weer eenigszins scheen te doen herle-
initjatfef ontbreekt het niet. Zoo zal op het ten
toonstellingsterrein te Amsterdam 14 dezer een
fancy fair worden gehouden ten bate van de na
gebleven slachtoffers. Het tentoonstellingsbestuur
zal dien dag de helft der ontvangsten aan entrées
voor het doel afstaan. Te Rotterdam hebben de
vereenigingen Kunstliefde en Vriendschappelijke
Letteroefening het voornemen door samenwerking
gelden bijeen te brengen. De koninkljjke zang-
vereeniging Caecilia te 's Hage zal voor het
genoemde doel eene uitvoering geven.
Dat nu allen eendrachtig medewerken, en het
moederland zich mild betoone om Indië's rampen
te lenigen
Zoolang zich te Middelburg geen
sub-comité heeft gevormd verklaren
wij ons bereid giften in ontvangst
te nemen, ten einde die later in han
den van het comité te stellen.
De minister van marine ontving den 2en dezer,
in antwoord op zijne gedane vraag Welke maat
regelen zijn genomen ter waarschuwing van schepen
vóór en in straat Soenda," van den kommandant
der zeemacht in Oost-Indië het volgende bericht;
Oorlogsschepen kruisen bjj noordelijken ingang
bewesten Krakatoa en in straat Soendaopname
begonnen.
(Zie laatste berichten van gisteren.)
Een Maandag avond ontvangen regeeringstele-
gram luidt
De omvang van de Krakatoa-ramp is nog niet
te overzien. De Lampongs zijn onbereikbaar
Telok-betong is waarschijnlijk geheel verwoest.
De resident der Lampongsche districten heeft nog
geen bericht gezonden; men tracht inlichtingen
te krjjgen.
De marine doet voorloopig opnemingen. In de
Soenda-straat heeft men veiligheidsmaatregelen
genomen. De vuurtorens aan het Eerste Punt en
de Vlakkehoek staan nog, de laatste evenwel niet
ontstoken.
In Tjiringin zijn 10.000 menschen verdronken.
De controleur W. Beyerinck te Katinbang in de
Lampongsche districten is met zijne familie gered.
In de heden namiddag gehouden zitting van den
gemeenteraad van Middelburg werden de onlangs
gekozen raadsleden de heerenJ. Lutejjn, D.
Jeras, mr A. P. Snouck Hurgronje, m' J. A. Yan
Heek, mr W. A. Van Hoek, M. Fokker, W. J.
Sprenger en P. M. De Ligny beëedigd.
De voorzitter hield, nadat de benoemden de
beide voorgeschreven eeden hadden afgelegd, de
volgende toespraak.
Terwjjl ik u, mijne heeren, allen gekozen tot
lid van den raad, met die eervolle onderscheiding
geluk wensch, richt ik dien wensch meer in 't
bijzonder tot u, mijne heeren, aan wie dit mandaat
voor de eerste maal werd opgedragen.
>Uwe medeburgers hebben u een vereerend blijk
ven. Hjj zond een bmnjongen naar tante Beatrix,
meenende dat de wjjn den kranke misschien nog
helpen zou. »Manuel heeft mjj dit gegeven," be
sloot Gil, haalde een pakje uit zjjn zak en over
handigde het aan tante Beatrix. Het waren eenige
oude boeken van de familie afkomstig en het
portret van Gil's grootvader, dat zijn vader den
ouden Manuel bij den dood van zjjnen eersten
meester gegeven had. Nabestaanden had Manuel
niet, geld bezat hjj nietde kleine som die Gil
hem schuldig was, zou tenauwerno'od toereikend
zjjn voor de begrafenis.
»Wjj zullen hem eene vorstelijke begrafenis
geven," riep Inès.
Middelerwijl had tante Beatrix het portret van
alle kanten bekeken en was er iets in verschoven,
waardoor achter het portret een oud geel gewor
den papier te voorschijn kwam, dat terstond de
aandacht der oude dame trok, daar zij er den
naam Rodondo op zag staan. Zorgvuldig verwij
derde zjj de beeltenis en haalde het gele blad te
voorschjjn,
»Giljuichte zjj, de tegenwoordigheid van
den doode vergetende, terwijl hare oogen fon
kelden. „Gil 1 de Almachtige God heeft mijne
bede verhoordGij leeft om over uwe vjjanden
te zegevieren. Gezegend zijt Gij, Mariavoegde
zjj er op geloovigen toon hij. »Inès lees dat
papier. Heilige Maagdik dank U Uw
oom, Inès, was een bedriegeruw vader
Tante, zwjjg! geen twist!" gebood Gil,
die op haar toetrad en haar het papier trachtte
te ontnemen.
Maar Inès had het reeds gelezen, en de schuld
van vertrouwen gegeven, dat aan de andere zjjde
n de dure verplichting oplegt met al uwe krach
ten de belangen der gemeente te helpen bevorderen.
Dat dit vertrouwen niet misplaatst is, daarvan
houd ik mij overtuigd uwe antecedenten zjjn
daarvoor volkomen borg.
Wanneer ik dan u allen gelukwensch en ude
belangen der gemeente voor zooveel noodig opdraag,
waag ik het voor mjj zelf en voor hen die straks
tot wethouder zullen benoemd worden, uwe onder
steuning en medewerking in groote mate te ver
zoeken."
Nadat de geïnstalleerde leden hunne plaatsen
hadden ingenomen, deelde de voorzitter mede dat
wijl de gemeente-secretaris voor eenigen tijd de
stad verlaten heeft, diens werkzaamheden tijdelijk
aan den heer J. W. De Raad, griffier ter secretarie
zijn opgedragen. Deze mededeeling werd voor
kennisgeving aangenomen.
Daarna kwam in behandeling een voorstel van
burg en weth. om de aanbesteding van het hou
wen van een gymnastiekschool bjj school C te
gunnen aan C. Maters, te Ylissingen, die' heeft
aangeboden het werk uit te voeren voor de ge
raamde som van 4875. Zonder hoofdelijke stem
ming werd overeenkomstig dit voorstel besloten.
Vervolgens kwam aan de orde de benoeming
van twee wethouders.
Bij de stemming, ter vervulling van de plaats
van den heer D. A. Dronkers, werd met 12 stem
men verkozen de heer mr A. P. Snouck Hurgronje,
terwjjl op den heer J. H. Snijders 2 stemmen en
op de heeren W. J. Sprenger, J. Lutejjn en D. Jeras
ieder een stem was uitgebracht.
Op de vraag van den voorzitter of de heer
Snouck Hurgronje bereid is de betrekking van
wethouder te aanvaarden of wel wenscht gebruik
te maken van den bij de wet toegestanen tjjd van
beraad, antwoordt deze van die bevoegdheid geen
gebruik te willen maken.
Hjj bedankte de leden van den raad voor het
bewijs van vertrouwen dat zjj hem door die be
noeming schonken en verklaarde dat op hoogen
prjjs te stellen. Hoezeer hjj dat echter waardeert,
bestaan er voor hem veel redenen die hem ver
hinderen zich die keuze te laten welgevallen. Die
redenen zijn voor spreker van zeer groot gewicht
en hadden hem sedert geruimen tjjd doen besluiten
de betrekking van wethouder nimmer te aanvaar
den. Dankbaar dus voor het in hem gestelde
vertrouwen, verklaarde de heer Snouck Hurgronje
de benoeming echter niet te kunnen aanvaarden.
Daarna werd tot eene tweede vrije stemming
overgegaan.
Alsnu werd de heer W. J. Sprenger met 11
stemmen benoemd, terwjjl op den heer Lutejjn 3,
op den heer Snjjders 2 en op den heer Jeras 1
stem werd uitgebracht.
Op de vraag van den voorzitter of de heer
Sprenger de benoeming aanneemt, verklaarde deze
gebruik te willen maken van den hem bij de wet
verleenden termijn van beraad.
bekentenis van haar oud-oom herkend. Zij had
die zaak vaak hooren bespreken en steeds gehoord
hoe men daarbjj steeds zeer ongunstig over de
Pajez's oordeelde.
„Welk een zegen! Gil!" sprak zjj, »dit blaU
lost alle oude raadselen op. Vader zal zich ge
lukkig achten, dat hij het geleden onrecht kan
herstellen."
Zjj begreep in haar eenvoud niets van de zaak,
zjj verstond alleen de juichkreten van tante Beatrix.
Gil die deze zienswjjze niet deelde hernam
»Inesdat blad zal geen waarde hebben
want dan had grootvader het wel beter bewaard."
»Neen," hervatte tante, »zoo zijn de Pajez's
Lichtzinnig en slordig, dit teekent hen geheel
maar ik wil op de echtheid van dit stuk zweren.
Ik zalGil om Godswil, zjjt gij krankzinnig
Gil had haar het papier ontrukt en scheurde
het doormidden, waarna hjj de beide stukken in
den schoot van Inès wierp, zeggende»Inès zeg
aan uw vader dat hjj het leze opdat hij niet meer
twjjfele aan de goede trouw der mjjnen. ïk
zal den strijd der dooden laten rusten Hiermede
wierp hjj tante Beatrix een blik toe waarvoor zjj
den haren neersloeg. Inès en Beatrix keerden alleen
huiswaarts. Gil zou den doode niét verlaten, dan
nadat alles bezorgd was. Zjj vonden de geheele
buurt in opschudding over het verdwijnen van
Inès. Enrique had na haar vertrek Pura gewekt
en haar alles' medegedeeld. Püra verwenschte haar
slaperigheid, maar beknorde Teresa zeer streng,
die dit echter lijdelijk droeg, daar zij goed be
taald was.
Men zocht Inès hjj Beatrix, doch vond het
