Gemengde Berichten.
Veldmanoenvres der 3e Divisie
Infanterie.
Benoemingen en besluiten.
Onderwijs,
Kerknieuws.
Marine en leger.
windsel werd door hem van de wond gerukt. Hjj
eindigde zijne voordracht met een warm woord
aan Multatuli.
In de gisteravond voortgezette feestvergadering
traden de heer prof. L. Büchner uit Darmstadt
en het bekende parlementslid Charles Bradlaugh
uit Londen op.
De eerste had tot onderwerp gekozen»De
vooruitgang, beschouwd in het licht der Darwin-
sche theorie." De quaestie van den vooruitgang
heeft reeds tal van denkende geesten bezig ge
houden. Er zijn vurige bewonderaars van den
vooruitgang, er zijn er ook die den vooruitgang
ten eenemale loochenen. Zooals gewoonlijk ligt
de waarheid in het midden. De sleutel tot het
raadsel is gevonden door Darwin's theorie van het
ontstaan der soorten en de nasporing der wetten,
welke den ontwikkelingsgang der ondergegane en
nog levende wereld van organismen regelen. Darwin's
theorie wierp de geheele scheppingshypothese in
duigen.
Na de opmerking dat Darwin niet is de vader
der ontwikkelings-theorie, die reeds veel vroeger
geleerd werd, zeide dr. Büchner, dat het niet
Darwin's doel was om den vooruitgang in de or
ganische wereld aan te toonen, maar door welke
invloeden de verandering der organische wezens
en het ontstaan van nieuwe soorten plaats vond.
De ontwikkeling wordt door sommigen verge
leken met een spiraal, door anderen bij een zig
zag. Beide vergelijkingen hebben dit nadeel, dat
de ontwikkeling als eene steeds vooruitgaande
wordt voorgesteld. Niets is minder waar dan dit.
De opmerking van Darwin en Haeckel, den Duit-
schen Darwin, dat de ontwikkeling meer over
eenkomst heeft met een boom, komt der waarheid
meer nabij. Stam en takken stellen den tegen-
woordigen toestand voor. Knoppen en bladen
groeien en vallen af. Zoo is de ontwikkeling in
de natuur, zoowel als in de geschiedenis op te
vatten.
Maar politiek, wetenschap en kunst zijn toch an
ders dan ze vroeger waren, heeft men gezegd.
Spreker meent echter, dat wat in de oudheid meer
in de diepte was, thans meer in de breedte zich
heeft ontwikkeld. Waarheen leidt de ontwikke-,
ling? Spreker verklaarde geen profeet te zijn
maar wees er op dat wij nog maar aan het begin)
slechts in de kinderschool van den vooruitgang
zijn. Slechts 6000 jaren is onze ontwikkeling oud.
Misschien wordt de aarde een paradijs, zooals men
zich voorstelt, dat in vroegeren tijd heeft bestaan
wanneer alle kiemen van den menschelijken geest,
die thans sluimeren, ontwikkeld zullen zijn en het
recht voor allen de overhand zal hebben. Deze
beschouwing bevredigt ons in den laatsten tijd
minder, nu wij geleerd hebben dat de aarde zich
steeds ontwikkelt, eindelijk tot verval zal geraken
met al wat er op en in is. Wij behoeven ons
daarover echter niet ongerust te maken, omdat
het niet in de eerste tjjden plaats zal vinden.
Spreker besloot zijne rede met erop te wijzen,
dat de waarheid even zeker zal zegevieren, als de
nacht volgt op den dag.
De heer Bradlaugh sprak over de rechten en
plichten van het denken en spreken hoe daarvoor
is gestreden en hoever de strijd is gewonnen. Op
deze rede komen wij morgen terug.
In de gisteren te Utrecht geopende Ï4e verga
dering der Nederlandsche Juristenvereenig ing waren
60 of 70 juristen tegenwoordig. Het bureel werd
gevormd door de heeren mr* J. Pols, voorzit
ter, Eyssell, secretaris, Gr. De Vries, prof. Fruin,
Rombach en Tydeman. Geen der beide praeadvi-
seurs over het te behandelen onderwerp (de grond
wettige bepalingen omtrent de justitie) was tegen
woordig.
De eerste vraag luidde moet de grondwet voor
schrijven, dat de leden van den hoogen raad
benoemd worden uit een door de tweede kamer
op te maken nominatie Aan de discussie namen
deel m™ Gregory, Levy, die eene wijziging
voorstelde, VanNooten en Th. Heemskerkde eerste
en derde verdedigden de nominatie van den hoogen
raad zeiven. Deze vraag, evenals de wijziging:
moet de benoeming worden voorafgegaan door een
aanbeveling van de tweede kamer werden ont
kennend beantwoord.
Over het tweede vraagpuntmoet de grondwet
iets voorschrijven omtrent den aard der rechtsmacht
van den hoogen raad in burgerlijke zaken werd
niet beraadslaagd. Het werd met groote meerder
heid bevestigend beantwoord.
De derde vraag: moet de grondwet voor be
paalde personen en zaken een forum prinilegiatum
aanwijzen, a in strafzaken, b in burgerlijke zaken
gaf alleen aan den heer Levy aanleiding om zijne
algemeene bezwaren tegen elk forum privileglatum
uiteen te zetten; hij verklaarde zich uitdrukkelijk
tegen het behoud van art. 92 R. O. Het eerste
gedeelte dezer vraag werd bevestigend, het tweede
ontkennend beantwoord.
Langdurige beraadslaging werd gevoerd over het
vierde punt (of verdere grondwettelijke regelen
noodig zjjn omtrent de rechterlijke organisatie.)
Bjj de bespreking dezer vraag kwam de princi-
pieele vraag ter sprakewat moet de grondwet
bevatten? Aan de discussie namen deel m" De
Louter, Hingst, A. A. De Pinto, Van Hamel,
Verloren Van Themaat en Philips; de meesten
waren van oordeel dat de grondwet ook omtrent
de justitie een minimum var. bepalingen moet
inhouden, terwijl laatstgenoemde betoogde, dat de
grondwet wel degelijk behalve een aanwijzing van
de fundamenteele beginselen van staatsrecht, ook
de afspiegeling der volksovertuiging op een be
paalden tijd moet bevatten. De groote meerder
heid beantwoordde deze vraag ontkennend.
Het vijfde vraagpuntmoet de grondwet elke
bepaling vermijden, die den wetgever de invoering
der jury onmogelijk maakt werd met 26 tegen
17 stemmen eveneens ontkennend beantwoord.
De zesde vraagmoet de grondwet iets beslissen
omtrent de rechtspraak over het krijgsvolk en de
schutterijen werd bevestigend, en het zevende
puntmoet de bepaling van art. 152 der grondwet
behouden blijven algemeen ontkennend beant
woord.
Heden, Vrijdag, is te 's-Gravenhage de achtste
jaarlijksche algemeene vergadering gehouden van
het anti-dienstvervangingbond. Generaal Van Lim
burg Stirum presideerde (voor de laatste maal,
want hij wil wegens gezondheidsredenen als lid
van het hoofdbestuur zijn ontslag nemen). Hij
leidde de vergadering in met een uitvoerige rede,
waarin hij verklaarde, dat als er uitzicht bestond
op een spoedige oplossing van de militaire quaes
tie, hij zijne taak nog eenigen tijd zou hebben
voortgezet. Maar in het gunstigste geval kan
men niet rekenen vóór 1886 tot eene grondwets
herziening op het stuk der levende strijdkrachten
te zijn gekomen. Krachtig was zijne aansporing
aan de regeering als gouvernement uit de partij
van behoud, om alles te doen wat mogelijk is om
in de grondwet het «moderne beginsel" te doen
opnemen, dat het bond voorstaat. Hij eindigde
zijn rede met een gelukwensch aan het vorstelijk
huis met den verjaardag van prinses Wilhel-
mina en vroeg en verkreeg machtiging om,
namens de vereeniging, op het register ten
paleize te teekenen als blijk van hartelijke deel
neming in het welzijn van de lieve kleine, in'het
geluk barer koninklijke ouders en in al wat kan
strekken tot bevordering van den roem en het
geluk, tot belang van Oranje, welke onafscheidelijk
zijn van Neêrland's heil.
Uit het jaarverslag blijkt dat 15 afdeelingen van
het bond zijn opgeheven, en dat van de 36 over
geblevene vele nog slechts in naam bestaan, ter
wijl voor het overige weinig opgewektheid bij de
leden bestaat, zoodat ook van verscheidene afdee
lingen het ledental is verminderd. Het totaal
aantal is echter met 332 vermeerderd tegen 163
ten vorigen jare en dat is toe te schrijven aan de
krachtige propaganda, die op de meetings en ver
gaderingen aan den dag worden gelegd.
De rekening over het afgeloopen jaar wijst een
batig saldo aan van 447.58^.
Aan den heer Van Stirum werd daarop hulde
en dank gebracht voor zijn ijverige en onbaat
zuchtige bemoeiingen ten behoeve van het bond.
De generaal Knoop bracht hulde aan een voorstel
van de afdeeling Wageningen, om den heer Van
Stirum tot eerevoorzitter te benoemen.
De aftredende herkiesbare bestuurders werden
herbenoemd in plaats van de heeren Van Stirum
en Weitzel werden gekozen de heeren O. Van Rees
en H. Vreede.
De Koophandel van Antwerpen schrijft
«Wij hebben de Antwerpsche bevolking eene
tijding te melden, die haar zeker welkom zal zijn
en genoegen baren.
«Uit goede bron vernemen wij, dat er in onze
stad een comiteit is tot stand gekomen, met het
doel eene maatschappij in te richten voor het
tot stand komen eener internationale tentoonstel
ling te Antwerpen.
«Dit comiteit bestaat uit Belgische en vreemde
kapitalisten.
„Het tentoonstellingsgebouw zou worden opge
richt op de nog beschikbare gronden van het
zuiden onzer stad en de opening der tentoonstelling
zou plaats hebben in de maand Mei van 1885.
„Laat ons hopen, dat het comiteit in zijn pogen
zal gelukken en dat Antwerpen, thans de volk
rijkste en belangrijkste stad van België, toonen
zal dat het den naam, dien het in de wereld heeft,
waardig is ook de eer te genieten, die men het
wil aandoen.
„Zijne ligging is overigens allerbest geschikt
om te mogen voorzien dat het ontwerp der leden
van het comiteit alle kans van welgelukken heeft."
De door de redactie van het Nieuwsblad voor
Nederlandsche leerlooierijen en aanverwante vakken
voorgestelde vergadering van leerlooiers is bepaald
op Maandag 3 September 1883, des voormiddags
11 uren, op de Looiersbeurs, bij den heer P. Opper-
mans, op den Heuvel, te Tilburg.
Mr B. M. Bahlmann, lid van de tweede kamer
der staten-generaal voor het district Tilburg, heeft
bereidwillig de leiding dezer bijeenkomst op zich
genomen.
Alle Nederlandsche looiers worden dringend
uitgenoodigd deze vergadering bij te wonen.
Op de Woensdag te Amsterdam, onder voorzit
terschap van den heer L. Janse Bz., gehouden
vergadering van de Vereen, t. b. v. h. zeevaartkundig
onderwijs werd door den heer F. Brug de vraag
ingeleid of het wenschelijk zou zijn het geheele
theoretisch gedeelte van het programma voor de
examens der stuurlieden te brengen op dat van
den derden stuurman, zoodat het theoretisch ge
deelte van 't examen voor de verschillende rangen
geheel gelijk zou zijn
Na eenige bespreking verklaarden alle leden
zich voor zoodanige wijziging van het programma
en werd besloten, dat men dit punt zou brengen
onder de aandacht van de commissie, die, zooals
men verwacht, binnen korten tjjd zal worden be
noemd, ten gevolge van een adres, dat door de
heeren L. D. P. Op ten Noort c. s. is opgezonden
aan zijne excellentie den minister van waterstaat
handel en nijverheid-
Dat adres, geteekend door tal van belangheb
benden bij de Nederlandsche scheepvaart, werd
staande de vergadering besproken. Het resultaat
daarvan was dat de vereeniging met algemeene
stemmen besloot hare adhaesie met dat adres te
betuigen in een, aan den bedoelden minister ge
richt schrjjven. Met bijna al de punten in dat
adres konden de leden der vereenigingen geheel
instemmen.
De heer W. Van Hasselt besprak daarna den
deviations magnetometer van Bamberg, de magne
tische balans van Thomson en den deflector van
Thomson. Die instrumenten, welke dienen bij het
bepalen van den invloed van het scheepsijzer op
het kompas, waren ter vergadering aanwezig. De
heer Van Hasselt verklaarde de inrichting en het
gebruik ervan.
De voorgenmne verzameling van Multatalianu,
zal, op verzoek van den heer Douwes Dekker
geen voortgang hebben.
V.
Door den generaal-majoor Pfeiffer werd in den
avond van den 28eB onderstaande order uitge
vaardigd
«Volgens ingewonnen berichten schijnt de vijand
versterking te hebben ontvangen en moet hij voor
nemens zijn, nu de aanval op de versterkte stelling
bij Best is afgeslagen, over Oirschot zijn doel te
bereiken."
In verband met deze onderstelling nam de ko
lonel Van der Schrieck de volgende dispositiën om
ook langs dezen weg het doordringen van den
vijand te beletten.
De le brigade moest zich daartoe te 7j uur
in eene rendez-vous-stelling bevinden op de heide-
strook, gelegen noordwaarts van den Eindhoven-
schen dijk, teneinde van daar uit eene stelling in
te nemen in de denkbeeldige lijn die de torens
van Best en Wintelre verbindt.
Spoedig na den opmarsch in deze stelling, stootte
men op den vijand die ditmaal gelukkiger was
geweest in het kiezen van het punt van aanval,
want het gelukte hem de artillerie op onzen lin
kervleugel te noodzaken hare positie te verlaten
en eene meer achterwaarts gelegen stelling in te
nemen.
Thans echter was verder voortgaan hem onmo
gelijk, en nadat de leider, na een hevig vuur van
beide zijden, de manoeuvres deed eindigen, bleek
het, dat het den vijand andermaal niet gelukt was,
om langs Oirschot den voorgenomen marsch naar
Moerdijk voort te zetten.
Het spreekt echter van zelf dat tengevolge van
gemaakte plannen tot logeering van troepen en
paarden de le brigade moest terugtrekken teneinde
de algemeene gedachte dezer manoeuvres ten uit
voer te kunnen brengen.
Hoofdkwartier brigadekommandant te Oister-
wijk. Het 2 bataljon uit Middelburg had heden
een vermoeienden dag. 's Morgens te 4 uren uit
de kantonnementen opgerukt, kwam het na een
werkzaam deel aan het gevecht te 3( uur namid
dag in het bivak bij Moergestel, waar het heden
de voorposten moet uitzetten. Het regent.
Zooals wij boven meldden werd tot voortzetting
van de manoeuvres aangenomen, dat het den vijand
gelukt was tot Oirschot door te dringen, en aldaar
de kantonnementen te betrekken.
De onderstelling voor den 30en was als volgt
«Volgens ingewonnen berichten zal de vijand
trachten uit Oirschot over Moergestel naar Til
burg op te rakken."
De kommandant der le brigade gelastte, dat
zjjne onderhoorige troepen te 8j uur opgesteld
moesten zijn in het bivak bij Moergestel, en dat
van daar uit eene verdedigende stelling zou wor
den ingenomen, oostwaarts van dat bivak tusscken
Kolkven en Allemansven.
Door de genietroepen moest te 8 uren worden
begonnen met het voorbereiden van de vernieling
eener brug in de nabijheid van Moergestel, terwijl
eene loopbrug over den Achtersten Stroom moest
worden geslagen, noordwaarts van de brug over
dien stroom in den grintweg Moergestel.
Ofschoon het bij het betrekken van het bivak
door het 2e bat. regende, verbeterde de weersge
steldheid in den avond, en werd de niet aangename
voorpostendienst onder gunstige omstandigheden
volbracht.
Dat aan dit bat. (uit Middelburg) eene moeilijke
taak was opgedragen, om na 12 uren onder de
wapens te zijn geweest den veiligheidsdienst tot
den volgenden morgen waar te nemen behoeft
niet gemeld te worden en het bleek dan ook
spoedig hoe vermoeid de krijgers waren, toen zij,
die niet tot den wachtdienst waren aangewen,
zich op hun strooleger neervleiden en spoedig in
Morpheus' armen rustten.
Dat dit echter niet lang zou duren was te be
grijpen en reeds bij 't krieken van den dag was
alles in beweging; de bivakplaats werd opgeruimd,
en de brigade concentreerde zich op hetzelfde ter
rein waar de beveiligers den nacht doorbrachten.
Uit deze plaats rukte de kolonel Van der Schrieck
met zijne brigade op, nadat te voren het voorgelegen
terrein door de cavalerie was geëclaireerd.
's Vijands aanval bepaalde zich hoofdzakelijk
tot onzen linkervleugel, doch het bleek ook heden
weder eene vergeefsche poging te zijn om den
marsch naar Tilburg te volbrengen.
Eene door hem beproefde beweging om door
een ven te trekken dat onzen linkervleugel tot
steunpunt diende was een zeer gewaagde manoeuvre,
die in de werkelijkheid weinig kans van slagen
zou hebben.
Te 2 uren was de oefening geëindigdhet mee-
rendeel der troepen keerde naar de verlaten kwar
tieren terug.
Het 2e bat. verliet echter het bivak en kwam
gedeeltelijk in kantonnement te Moergestel, en
gedeeltelijk in een kamp.
De veld-telegraphie bewijst uitstekende diensten;
gedurende de manoeuvre van heden, was de ver
binding tot stand gekomen tusschen Oirschot—
Oisterwjjk, het kamp en de voorposten.
Morgen rustdag, doch ter eere van H. K. H.
prinses Wilhelmina, parade.
't Ia mooi weêr, weinig zieken, goede verpleging
marine. Op verzoek eervol ontslag verleend uit den
zeedienst aan den luit. ter zee 2e kl. H. M. E. Van den
Brandelaar, behoorende tot het eskader in O.-I.
commissien. Op verzoek eervol ontslag verleend aan
den heer O. Baron Van VVassenaer Vau Cativijck als
lid van het hoofdcomité der Nederlandsche vereeniging
tot het verleeneu van hulp aan zieke eu gewonde krijgs
lieden in tijd van oorlog, en zulks onder dankbetuiging.
koloniën. Cesteld ter beschikking van deu gouv.-gen.
vau N.-I. de h-eren A. l1'. P. Graafland, E. F. Jochitu,
J. Dijkstra, C. C. A. M. W. V. Haye, J. F. Hoedt, J.
C. Keiler van Hoorn, C. W. A. Van Kinsum, L. M.
Vonck, D. Tollenaar, W. J. F. Vermeulen, T.J.Janssen,
G. C. D. Neumann, K. N. Binnendijk, H. Engelmann,
S. De Graaft", A. P. Stoorvogel, C. J. Beynen, C. J.
Hasselman, G. A. M. Meijer, VV. H. Wegener, M. M.
Craandijk, F. Vau der Dossen, H. A. De Groot, E. W.
DeJong, H. VV. Kloos, C. J. Westenberg, J. Van Weert
jr., C. Kemper, J. B. Onnen eu W. H. Vrijburg van
der Heil, om te worden benoemd tot ambtenaar bij den
burgerlijken dienst daar te lande.
Op de 4de lijst der collecte voor de «scholen
met den bijbel" komt Kloetinge voor met 56,73.
Heden is men te Heinkenszand begonnen met
het bouwen van het nieuwe lokaal aan de open
bare school. Daar dit, door gebrek aan plaats
ruimte, niet zij- maar achterwaarts tegen de
school geplaatst moet worden, zal het geheel den
vorm van een winkelhaak verkrijgen, hetwelk zijne
architectonische waarde niet kan verhoogen.
De voorgevel der school, welke met de onder
wijzerswoning een sieraad der dorpsstraat uitmaakt,
zal echter gelukkig ongeschonden blijven. Met
3 Januari a. wil men het nieuwe gedeelte in ge
bruik nemen.
Axel, 30 Aug. De heer E. B. Gunnink, te
Klundert, heeft voor het beroep naar de Herv.
gemeente alhier bedankt.
Beroepen tot predikant bij de N. H, gemeente
te Arnemuiden, de heer A. H. den Boer, predikant
te Muiden.
De kapitein t/z G. Kruijs, uit O.-I. in Nederland
teruggekeerd, is op non-activiteit gesteld.
-- De lotelingen, die in dit jaar zijn ingelijfd
bij de bereden korpsen en na hun inlijving, tot
nadere oproeping, met verlof zijn gezonden, zullen
op Dinsdag, den 2den October a., in werkelijken
dienst worden gesteld, ten einde te worden ge
kleed en geoefend.
In de week van 24 tot 31 Aug. zijn alhier slechts
overleden drie personen; hieronder zijn twee kinderen
van 7 en 5 maanden.
Alissing-en, 30 Aug. Bij den aanvang dei-
werkzaamheden op de fabriek der maatschappij
de Schelde had heden namiddag te half twee, een
jongeling het ongeluk van de brug, die naar liet in
aanbouw zijnde schip Soerabaja leidt, van eene
hoogte van ongeveer 10 M. te vallen, waarbij hij
tot aller verbazing slechts eene geringe kneuzing
aan de schouders heeft bekomen.
"Vlissliigen, 30 Aug. Heden avond had
bij de werkzaamheden aan den nieuwen spuiboe-
zem bij de Noordwatering de baas van hét werk
het ongeluk zijdelings tusschen de locomotief en
een der zandwagens te geraken, waardoor hem
eenige ribben en het linkerbeen werden gekneusd.
Naar omstandigheden liep het ongeval nog vrij
goed af en is er gegronde hoop op spoedig her
stel van den baas.
Op het oogenblik bevinden zich in het mi
litair hospitaal twee lijders aan het roodvonk.
Vlissiiigen, 31 Aug. De uitgraving van
den nieuwen spuiboezem, die met alle kracht is
aangevangen, kan nog merkwaardigheden van het
oude Ylissingen aan den dag brengen. Naar men
zegt moet aldaar voor vele jaren de stad een
aantal straten hebben gehad, die met den aanleg
van de vesting zijn opgeruimd. Men heeft nu
heden reeds zwaar puinwerk waaronder aanzien
lijk groote stukken stoepsteenen gevonden, zoodat
de vermoedens waarschijnlijk zullen bevestigd
worden.
Biervliet, 30 Aug. In den tuin van den
heer LeenhoutsVerplanke op de markt1 te Bier
vliet doet zich een zeldzaam botanisch verschijnsel
voor. Een peereboom bloeide dit jaar drie malen
in Mei, in Juli en Augustus, en belooft drieërlei
vruchten. De boom draagt nu reeds volwassen
vrucht; de bloei in Juli is veranderd in half
volwassen vrucht, terwijl de jongste bloei al
peertjes in miniatuur te aanschouwen geeft.
Te Naarden heeft een droevig ongeluk plaats
gehad. Terwijl eenige veldartilleristen bezig waren
een vuurmond te laden, ontplofte de lading. Van
een soldaat werd een gedeelte van den arm ge
heel weggerukt, oogen en borst zwaar gekwetst
een wachtmeester en een ander soldaat bekwamen
eveneens zware brandwonden. Geneeskundige hulp
werd spoedig verleend, waarop de gewonden per
ziekenwagen naar het hospitaal werden overge
bracht. De oorzaak van het ongeluk moet gezocht
worden in het nog aanwezig zijn van vuur van
de vorige lading.
Volgens de A. C. hebben de Fransche exposanten
op 't oogenblik zeer vele onaangenaamheden, wijl
men nogmaals staangeld van hen vordert, op grond
dat er wel betaald is voor de expositie, maar niet
voor den verkoop van artikelen. De Fransche con
sul heeft zich de zaak aangetrokken en er zal eene
vergadering belegd worden, ten einde maatregelen
te nemen.
Zooals wij reeds meldden, zullen in den loop
der maand September a. door den heer L'Hoste
met den balon Mercurius, een of meer luchtreizen
worden ondernomen uit den tuin van het Paleis
voor Volksvlijt te Amsterdam. De eerste opstijging
is vastgesteld op Woensdag 5 Sept. e. k. des
namiddags te 4.30 uren.
Op de Beekstraat te Arnhem werd dezer
dagen een dronken politieagent door eenige bur
gers opgebracht. De man moest nog een paar
weken dienen om dan met pensioen ontslagen te
worden. De jenever ontnam hem nu betrekking
en pensioen.
Te Amsterdam zjjn van 20—24 Augustus
